SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị

1. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị MỤC LỤC PHẦN I : MỞ ĐẦU 2 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 2 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU 3 III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 4 IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU 4 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 5 VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU 5 VII.KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU 6 PHẦN II: NỘI DUNG 8 I.CƠ SỞ LÍ LUẬN 8 II. LỊCH SỬ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 9 III. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC 10 IV. NHỮNG GIẢI PHÁP CHÍNH 11 V. TỔNG KẾT KINH NGHIỆM 22 VI. NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM 23 VII. NHỮNG ĐIỀU CÒN BỎ NGỎ 24 VIII. KHẢ NĂNG VẬN DỤNG VÀO THỰC TIỄN 25 PHẦN III: KẾT LUẬN 26 I. KẾT QUẢ THÀNH CÔNG 26 II. PHƯƠNG HƯỚNG TIẾP TỤC HOÀN THIỆN 26 III. Ý KIẾN ĐỀ XUẤT 27 IV. LỜI KẾT 27 TÀI LIỆU THAM KHẢO 28 - 1 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
2. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị PHẦN I : MỞ ĐẦU I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong nhà trường tiểu học, mỗi môn học đều góp phần vào việc hình thành và phát triển những cơ sở ban đầu quan trọng của nhân cách con người Vệt Nam. Trong đó môn Toán giữ vai trò quan trọng, thời gian dành cho việc học Toán chiếm tỉ lệ khá cao. Thực tế những năm gần đây, việc dạy học Toán trong các nhà trường tiểu học đã có những bước cải tiến về phương pháp, nội dung và hình thức dạy học. Cùng với các môn học khác như: Tiếng Việt, Đạo đức, TNXH, Môn toán cũng có một vị trí rất quan trọng cho việc hình thành nhân cách cho học sinh, vì môn toán là một môn học mang tính khoa học, nghiên cứu một số mặt của thế giới hiện thực và cũng qua môn toán mỗi học sinh tiểu học được trang bị một hệ thống kiến thức cơ bản về nhận thức, điều đó rất cần thiết cho đời sống sinh hoạt và lao động. Bên cạnh đó học sinh tiểu học qua việc học toán sẽ phát huy tốt trí tưởng tượng, các kĩ năng, kĩ xảo về tính toán, có tính chính xác cao. Qua môn toán giúp các em cảm thụ tốt kiến thức của các môn học khác. Cũng qua môn toán, trong suốt cấp học, các em cũng tích luỹ được những kinh nghiệm để tiếp tục nhận thức thế giới xung quanh, áp dụng một cách thành thạo, chính xác kiến thức đã được trang bị vào trong thực tiễn cuộc sống, cũng như sự sáng tạo trong hoạt động học tập của các cấp học cao hơn. Chúng ta biết rằng, hoạt động cơ bản của người học toán, làm toán là giải toán. Việc giải bài toán có tầm quan trọng lớn và từ lâu đã là một trong những vấn đề trung tâm của phương pháp dạy học toán. Đối với học sinh tiểu học, có thể coi việc giải toán là một hình thức chủ yếu của việc học toán. Việc dạy giải các bài toán cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng và quyết định trong việc học toán của các em. - 2 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
3. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị Từ trước đến nay, giải toán đã trở thành hoạt động trí tuệ sáng tạo, hấp dẫn đối với nhiều học sinh và thầy giáo trong trường phổ thông nói chung và trường tiểu học nói riêng. Vấn đề cốt lõi để giải được bài toán là nhận dạng bài toán, hiểu và tóm tắt được bài toán, lựa chọn được phương pháp thích hợp để giải bài toán. Do đó đòi hỏi học sinh phải được trang bị kiến thức cũng như kỹ năng vận dụng các phương pháp giải toán. Như chúng ta đã biết, căn cứ vào sự phát triển tâm, sinh lí của học sinh Tiểu học mà cấu trúc nội dung môn Toán rất phù hợp với từng giai đoạn phát triển của học sinh. Ở lớp 3, các em được học các kiến thức, kĩ năng ở thời điểm kết thúc của giai đoạn 1, chuẩn bị học tiếp giai đoạn sau, cho nên các em phải nắm được chắc tất cả các cơ sở ban đầu về giải toán nói riêng, tất cả các kĩ năng khác nói chung. Đặc biệt, ở lớp 3 sang học kì II, các em bắt đầu được làm quen với các dạng toán hợp cơ bản, trong đó có dạng toán liên quan đến rút về đơn vị. Dạng toán này có rất nhiều ứng dụng trong thực tế, nó đòi hỏi các em phải có kĩ năng giải toán tốt, kĩ năng ứng dụng thực tế trong cuộc sống. Sau khi dạy giải toán ở lớp 3 hai năm liền, tôi thấy các em nắm được kĩ năng giải toán của giáo viên truyền đạt tới như là một văn bản của lí thuyết, còn nó có ứng dụng vào thực tế như thế nào đó thì chưa cần biết. Đó là điều băn khoăn, suy nghĩ cho chúng ta. Có những bài toán các em làm xong, không cần thử lại, không cần xem thực tế áp dụng trong thực tế như thế nào, cứ để kết quả như vậy mặc dù có thể sai. Đó là những tác hại lớn khi học toán. Xuất phát từ tình hình thực tế học sinh như vậy, tôi mong muốn có những sáng kiến về phương pháp giúp các em giải toán dạng toán có liên quan đến rút về đơn vị ở lớp 3. đến thời điểm này, tôi đã nghiên cứu xong, sau đây tôi sẽ trình bày để các đồng chí đóng góp ý kiến với đề tài: “Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị”. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Dựa trên thực trạng dạy và học môn Toán ở lớp 3 nói chung, dạy học sinh giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị nói riêng, tôi muốn đưa ra một số ý - 3 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
4. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị kiến đổi mới để giúp các em nắm chắc cách giải dạng toán này một cách sâu sắc, tránh bị nhầm lẫn, giúp các em nắm vững bài học và yêu thích môn Toán hơn. Từ đó các em có vốn kĩ năng tính toán chính xác ở những lúc cần thiết trong cuộc sống, tránh được những sai sót có thể xảy ra. Tạo cho các em tác phong học tập và làm việc có suy nghĩ, có kế hoạch, có kiểm tra, có tinh thần hợp tác, độc lập và sáng tạo, có ý chí vượt khó khăn, cẩn thận, kiên trì, tự tin. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Để làm rõ được mục đích tôi đã nói ở trên, tôi đã thấy đối tượng nghiên cứu là học sinh ở lớp 3 Trường Tiểu học Trung Mỹ - Bình Xuyên - Vĩnh Phúc trong hai năm học gần đây nhất đó là 2010-2011và năm học 2011-2012. Tôi đã thực nghiệm nghiên cứu trên tất cả các đối tượng học sinh lớp 3, lấy kết quả đối chứng trong từng giai đoạn của hai năm sau khi dạy dạng toán này. IV. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Xuất phát từ tình hình thực tế, để các em nắm vững được phương pháp giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị, tôi lần lượt nghiên cứu phương pháp dạy giải dạng toán này theo kiểu bài ứng với từng bước sau: Bước 1: Giúp các em nắm chắc phương pháp chung để giải các bài toán. Bước 2: Hướng dẫn học sinh nắm chắc phương pháp giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị bằng phép tính chia, nhân. Bước 3: Hướng dẫn học sinh nắm chắc phương pháp giải bài toán liên quan đến rút về đơn vị bằng hai phép chia. Bước 4: Luyện tập, so sánh cách giải và củng cố kiến thức cho học sinh. Để giải quyết được nhiệm vụ trên, tôi bám sát vào các phương pháp, hình thức tổ chức dạy học toán ở Tiểu học nói chung, ở lớp 3 nói riêng sao cho phù hợp đặc điểm tâm sinh lí và nhận thức của học sinh, giúp các em có hứng thú tốt khi học toán, tạo không khí học tập sôi nổi, chất lượng. - 4 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
5. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Khi tiến hành nghiên cứu, tôi thường sử dụng các phương pháp sau: 1. Phương pháp nghiên cứu, lí luận - Đọc các tài liệu cần thiết. - Tìm hiểu sách giáo khoa, sách giáo viên, chương trình liệu bồi dưỡng giáo viên, sách tham khảo. 2. Phương pháp điều tra quan sát - Tìm hiểu, phỏng vấn giáo viên. - Điều tra học sinh, các loại vở bài tập. 3. Phương pháp kiểm tra, thống kê kết quả - Kiểm tra chất lượng qua mỗi giai đoạn. - Thống kê kết quả ở từng giai đoạn. 4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm - Giáo viên rút kinh nghiệm cho mình, tổng kết thành các bài học cơ bản. 5. Phương pháp thiết kế bài dạy - Tiết 122: Bài toán liên quan đến rút về đơn vị. - Tiết 157: Bài toán liên quan đến rút về đơn vị (tiếp theo). VI. PHẠM VI NGHIÊN CỨU Từ những năm trước, tôi đã nghiên cứu rất nhiều phương pháp dạy học của các lớp 4-5, năm học 2010-2011 và năm học 2011-2012, tôi đặc biệt đã chú trọng đến phương pháp dạy dạng “bài toán liên quan đến rút về đơn vị” ở lớp 3. Mục đích chính là giúp các em có một kĩ năng giải toán và phân loại dạng toán - 5 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
6. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị tốt, tạo cơ sở tốt cho các em học tốt dạng toán về đại lượng tỉ lệ thuận và đại lượng tỉ lệ nghịch sau này. Thực chất ở dạng bài toán này, chúng ta đã phân loại cho các em thành hai kiểu bài theo chương trình học. Cho nên cái chính là tôi muốn giúp các em không những có phương pháp tốt giải hai kiểu bài này mà còn giúp các em có kĩ năng nhận biết, so sánh, đối chiếu sự giống nhau và khác nhau ở hai kiểu bài, từ đó các em tránh được nhầm lẫn đáng tiếc xảy ra. Vậy nên, chúng ta phải có phương pháp khéo léo phù hợp với quá trình nhận thức của các em, giúp các em nhẹ nhàng tiếp thu, không gò bó, nhớ được sâu sắc kĩ năng giải. VII.KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU Để thực hiện được mục tiêu của mình đề ra, tôi đã lập kế hoạch về thời gian và nội dung thực hiện theo từng bước sau: - Bước 1: Tập hợp lại kết quả chất lượng sau khi học ở mỗi kiểu bài của năm học 2010-2011 để lấy kết quả thực nghiệm đối chiếu với năm học 2011-2012. - Bước 2: Tổ chức chuyên đề phương pháp dạy học kiểu bài 1, để giáo viên khối 3 nắm và truyền thụ cho tất cả học sinh khối 3. - Bước 3: Khảo sát chất lượng lấy kết quả ở kiểu bài 1. - Bước 4: Tổ chức chuyên đề phương pháp dạy - học kiểu bài 2, để giáo viên khối 3 nắm và truyền thụ cho tất cả học sinh khối 3. - Bước 5: Khảo sát chất lượng lấy kết quả ở kiểu bài 2 rồi đối chiếu. - Bước 6: Cùng giáo viên khối 3 thảo luận phân tích, so sánh sự giống nhau và khác nhau ở 2 kiểu bài đó, thống nhất phương pháp rèn luyện cho học sinh, tránh khi giải các em lại nhầm kiểu bài 1 với kiểu bài 2. - 6 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ
7. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 3 giải tốt bài toán liên quan đến rút về đơn vị - Bước 7: Lập kế hoạch cho tất cả học sinh lớp 3 luyện tập hai kiểu bài song song. - Bước 8: Khảo sát chất lượng sau một thời gian luyện tập, lấy kết quả đối chiếu. - Bước 9: Phân tích, đánh giá, rút ra những kinh nghiệm khi dạy học dạng toán này. - 7 - 1234567890123456789 - Trường TH Trung Mỹ