Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy học trong tiết toán luyện tập

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy học trong tiết toán luyện tập

1. Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt to¸n luyÖn tËp . Phßng gi¸o dôc & ®µo t¹o t­¬ng d­¬ng Tr­êng tiÓu häc nga my ______ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm §Ò tµi: Mét sè biÖn ph¸p d¹y häc trong tiÕt to¸n luyÖn tËp Ng­êi thùc hiÖn: §Ëu ThÞ Soa §¬n vÞ: Tr­êng tiÓu häc Nga My Ng­êi thùc hiÖn : §Ëu ThÞ Soa
2. Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt to¸n luyÖn tËp . PhÇn I: ®Æt vÊn ®Ò I.1: Lý do chän ®Ò tµi : Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam đang ra sức xây dựng nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giáo dục đang được xã hội hết sức quan tâm. Nhiều chương trình dự án ®· vµ đang đầu tư vào giáo dục, với mục tiêu: “ Nâng cao chất lượng giáo dục, đưa nền giáo dục nước nhà từng bước theo kịp giáo dục của các quốc gia khác trong khu vực và trên thế giới”. Những năm qua, ngành giáo dục Việt Nam đã có những biến chuyển tích cực. Nội dung chương trình sách giáo khoa và phương pháp dạy học đã có nhiều điểm mới. Chính vì lẽ đó, chất lượng đại trà được nâng lên rõ rệt, chất lượng mũi nhọn đang dần được chú trọng. Đây cũng là một yếu tố cần thiết góp phần bồi dưỡng nhân tài cho nước nhà. Dạy học nói chung, dạy học toán nói riêng cần phải giúp học sinh đào sâu, mở rộng kiến thức, phát triển óc tư duy, tìm tòi của người học. Trong quá trình d¹y häc môn Toán cho học sinh lớp 4- Khèi V¨ng M«n -Trường tiểu học Nga My , Tương Dương, tôi thÊy hầu hết học sinh không nắm được các dạng toán, chính vì lẽ đó , mµ c¸c em kh«ng lµm ®­îc c¸c bµi tËp , nhÊt lµ ®èi víi tiÕt LuyÖn tËp .To¸n häc cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong cuéc sèng thùc tiÔn ,nã cßn lµ mét c«ng cô cÇn thiÕt cho c¸c m«n häc kh¸c , gióp häc sinh lÜnh héi ®­îc kiÕn thøc mét c¸ch ch¾c ch¾n , l«-gic, cã khoa häc , tõ ®ã gióp häc sinh ph¸t triÓn ãc t­ duy , s¸ng t¹o , linh ho¹t vµ gi¸o dôc häc sinh tÝnh kiªn tr× , nhÉn n¹i trong cuéc sèng .Tõ ®Æc ®iÓm t©m , sinh lý cña häc sinh tiÓu häc lµ dÔ nhí nh­ng mau quªn , tÝnh tËp trung ch­a cao , trÝ nhí ch­a v÷ng bÒn , thÝch häc nh­ng chãng ch¸n . V× vËy , ng­êi GV ph¶i lµm c¸ch nµo ®Ó kh¾c s©u kiÕn thøc cho häc sinh vµ t¹o ra kh«ng khÝ s½n sµng häc tËp mét c¸ch chñ ®éng , tÝch cùc cña häc sinh ? §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu ®ã , tr­íc hÕt ng­êi GV ph¶i cã mét vèn tri thøc kh¸ phong phó ,lµm sao tiÕt d¹y trªn líp diÔn ra “ nhÑ nhµng , tù nhiªn , hiÖu qu¶ ”. Bªn c¹nh ®ã , tÇm hiÓu biÕt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ph¶i t­¬ng ®èi linh ho¹t th× míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu hiÖn nay cña Gi¸o dôc vµ lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch ®Ó ®µo t¹o nh©n tµi cho n­íc nhµ . II.1: Môc ®Ých nghiªn cøu : - Gióp häc n¾m v÷ng kiÕn thøc mét c¸ch ch¾c ch¾c , v÷ng vµng . -Nh»m gióp häc sinh gi¶i quyÕt ®­îc mét sè bµi tËp trong tiÕt häc . -Bªn c¹nh ®ã , gióp häc sinh biÕt mèi liªn quan gi÷a m«n to¸n vµ c¸c m«n häc kh¸c .Tõ ®ã . häc sinh høng thó h¬n víi m«n häc . III.1: Kh¸ch thÓ vµ ®èi t­îng nghiªn cøu : §ã lµ häc sinh líp 4 – khèi V¨ng M«n , víi sè l­îng häc sinh lµ 13 em . IV.1: Giíi h¹n vµ ph¹m vi nghiªn cøu : C¸c bµi tËp trong ch­¬ng tr×nh häc vµ c¸c bµi tËp ë trong vë BT in cã s½n .C¸c h×nh thøc d¹y häc nh»m gióp c¸c em høng thó trong khi häc . V.1: ý nghÜa cña ®Ò tµi : Ng­êi thùc hiÖn : §Ëu ThÞ Soa
3. Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt to¸n luyÖn tËp . -Nh»m kh¬i dËy ý thøc thÝch thó häc cña häc sinh vµ biÕt quan t©m ®Õn m«n häc ,bµi häc cã liªn quan ®Õn bµi häc kh¸c . VI.1:C¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu : - Ph­¬ng ph¸p hái - ®¸p . - Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh . - H×nh thøc trß ch¬i . - H×nh thøc thi ®ua . VII.1: Ph¹m vi vµ kÕ ho¹ch nghiªn cøu : §èi t­îng lµ häc sinh líp 4 – nghiªn cøu trong ph¹m vi c¶ n¨m häc 2011-2012. KÕ ho¹ch lµ kiÓm tra theo tõng kú , sau mçi lÇn KT§K vµ KTTX , h»ng ngµy häc . PhÇn II :Néi dung nghiªn cøu Ch­¬ng 1: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi . 1. C¬ së lý luËn : To¸n häc lµ mét m«n häc kh« khan , dÔ g©y cho häc sinh ch¸n n¶n . V¶ l¹i , víi tÇm nhËn thøc cña häc sinh miÒn nói l¹i kh«ng ®ång ®Òu , céng víi sù hiÓu biÕt cña c¸c bËc phô huynh , sù quan t©m cña gia ®×nh ®Õn GD cßn h¹n chÕ .Do vËy , víi m«n häc nµy nÕu c¸ch nµo mµ häc sinh tiÕp thu bµi häc mét c¸ch hiÖu qu¶ cao , th× ®ã lµ mét kú tÝch trong d¹y häc cña Gv . 2.C¬ së thùc tiÔn : Mét thùc tÕ cho thÊy lµ sè l­îng häc sinh ®Õn tr­êng häc ngµy mét ®«ng , song , sù chÞu khã t×m tßi vµ t×m kiÕm tri thøc míi ch­a nhiÒu , ch­a lÜnh héi kiÕn thøc míi , th«ng qua bµi häc cò cßn h¹n chÕ .Vµ viÖc lµm ®­îc bµi tËp trong tiÕt LuyÖn tËp qu¶ cßn nhiÒu gian nan , thö th¸ch , ®¹i ®a sè c¸c em ch­a n¾m ch¾c c«ng thøc , quy t¾c vµ c¸ch gi¶i , nªn dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ lµm bµi mµ kh«ng biÕt sö dông c¸i g× ? lµm thÕ nµo ®Ó cã kÕt qu¶ ®óng ? Víi nhiÒu lý do trªn mµ t«i ®· lµm mét cuéc kh¶o s¸t nhá ë ngay t¹i líp t«i lµm chñ nhiÖm , vµo ®Çu n¨m häc , kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ sau : Tãm t¾t bµi to¸n Chän vµ thùc hiÖn ®óng Lêi gi¶i vµ ®¸p sè phÐp tÝnh §¹t Ch­a ®¹t §óng Sai §óng Sai 2em 11em 3em 10 em 3em 10 em =15% =84% =23% =76 % =23 % = 76 % Qua kÕt qu¶ kh¶o s¸t trªn , cho thÊy viÖc c¸c em n¾m kiÕn thøc ®Ó ¸p dông vµo thùc hµnh lµm bµi tËp lµ rÊt cßn phøc t¹p , lÏ gi¶n ®¬n lµ c¸c em ch­a cã ý thøc chó ý trong khi häc , häc cßn mang tÝnh qua loa , ®¹i kh¸i , ch­a hiÓu s©u vÊn ®Ò “ Häc ®Ó lµm g× vµ häc nh­ thÕ nµo ?” . ChÝnh v× lÏ ®ã , mµ hiÖu qu¶ cña tiÕt LuyÖn tËp cßn thÊp , v× thÕ , t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “ Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt luyÖn tËp To¸n 4”. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng vµ hÖ thèng nh÷ng gi¶i ph¸p cña ®Ò tµi . 1.Thùc tr¹ng : Ng­êi thùc hiÖn : §Ëu ThÞ Soa
4. Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt to¸n luyÖn tËp . Mét thùc tr¹ng mµ chóng ta th­êng gÆp ph¶i h»ng ngµy lµ c¸c em häc sinh ch­a thùc sù chó ý ®Õn vÊn ®Ò häc to¸n , bëi lÏ , to¸n häc lµ m«n häc kh« khan , dÔ ch¸n , vµ th­êng lµ Ýt ng­êi quan t©m , kh«ng nh­ v¨n häc , nã s©u l¾ng , t×nh c¶m , hay sóc tÝch khi ®äc vµ c¶m thô mét bµi v¨n , mét ®o¹n th¬ ch¼ng h¹n , trong khi ®ã toµn chØ lµ nh÷ng con sè , nh÷ng c©u hái , nh÷ng phÐp tÝnh ,,vv Mµ còng nh­ chóng ta còng ®· biÕt , t©m sinh lý cña häc sinh TiÓu häc lµ hiÕu ®éng , tÝnh nhÉn n¹i cßn Ýt V× thÕ , mµ sù tiÕp thu bµi , l¹i lµ tiÕt luyÖn tËp th× cµng v« cïng khã kh¨n . Bªn c¹nh ®ã , sù hiÓu biÕt cña G§ l¹i h¹n chÕ , c¸c bËc cha mÑ ( ng­êi d©n téc thiÓu sè ) kh«ng ®­îc häc nhiÒu ( HoÆc cã häc , song so víi kiÕn thøc tr­íc kia , th× rÊt xa l¹ , rÊt kh¸c ) , råi nh÷ng ®iÒu kiÖn , hoµn c¶nh G§ gÆp khã kh¨n trong cuéc sèng ,,vv dÉn ®Õn viÖc häc ë líp ch­a kü cµng ( do nhiÒu nguyªn nh©n ) , céng thªm vÒ nhµ l¹i kh«ng ®­îc häc , «n l¹i kiÕn thøc cò , dÉn ®Õn hæng kiÕn thøc , kh«ng hiÓu néi dung lµ g× nªn kh«ng lµm ®­îc bµi tËp . vµ hËu qu¶ nh­ thÕ nµo th× chóng ta ®· thÊy . 2.HÖ thèng nh÷ng gi¶i ph¸p : Víi t×nh h×nh thùc tr¹ng trªn , t«i thiÕt nghÜ , nÕu kh«ng cã mét gi¶i ph¸p nµo tèi ­u , mét lêi gi¶i ®¸p nµo hiÖu qu¶ th× chÊt l­îng GD ngµy mét xuèng dèc vµ tôt hËu . Do vËy , t«i ®· ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p , nh»m gióp cho c¸c em n¾m ®­îc kiÕn thøc vµ cã høng thó h¬n trong häc tiÕt LuyÖn tËp to¸n . 2.1: Ph­¬ng ph¸p hái - ®¸p : Ph­¬ng ph¸p hái - ®¸p lµ h×nh thøc d¹y – häc song ph­¬ng , cã nghÜa lµ trong tiÕt häc , gi¸o viªn lµ ng­êi hái vµ häc sinh lµ ng­êi tr¶ lêi , vµ ng­îc l¹i th«ng qua c¸c c©u hái cã liªn quan ®Õn néi dung bµi häc , bµi tËp , lµm sao sau khi hái vµ tr¶ lêi th× ng­êi häc sinh sÏ n¾m ®­îc ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch dÔ dµng h¬n , thÝch häc to¸n h¬n . VÝ dô : Bµi 1: TÝnh råi thö l¹i . ( To¸n 4 – trang 48 ) a) 35269 + 27485 = b) 48796 + 63584 = 80326 – 45719 = 10000 – 8989 = Víi d¹ng to¸n nh­ trªn th× GV cã thÓ h­íng dÉn cho häc sinh b»ng c¸ch lÊy sè h¹ng thø nhÊt céng sè h¹ng thø hai , kÕt qu¶ ®­îc bao nhiªu , sau ®ã lÊy kÕt qu¶ mµ trõ ®i sè h¹ng thø hai , ®Ó ®­îc sè h¹ng thø nhÊt ,( ®Ó cã kÕt qu¶ ®óng , GV nªn cho häc sinh tÝnh ngoµi giÊy nh¸p cho ch¾c ch¾n , råi míi ®äc kÕt qu¶ ) , vµ häc sinh còng cã thÓ ®Æt c©u hái cho GV lµ , nÕu lÊy kÕt qu¶ mµ trõ ®i sè h¹ng thø nhÊt cã ®­îc kh«ng ? . Trong t×nh huèng nh­ vËy , th× GV cÇn ph¶i gi¶i thÝch lµm sao cho häc sinh hiÓu vÊn ®Ò mµ to¸n häc yªu cÇu , nÕu lÊy kÕt qu¶ mµ trõ ®i sè h¹ng thø nhÊt th× vÉn ®­îc , song trong to¸n häc th× th­êng Ýt sö dông c¸ch gi¶i nµy . Cã ®­îc nh­ thÕ , th× sau bµi häc , kh«ng nh÷ng häc sinh hiÓu vµ lµm ®­îc bµi tËp , mµ cßn n¾m ch¾c lý luËn mµ to¸n häc yªu cÇu . 2.2: Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh : Ph­¬ng ph¸p thùc hµnh lµ mét ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trong d¹y – häc nãi chung , d¹y –häc to¸n nãi riªng , bëi ph­¬ng ph¸p nµy rÊt hiÖu qu¶ , nã gióp cho häc sinh cã mét c¸ch ho¹t ®éng trong häc tËp rÊt bæ Ých , häc sinh cã kh¶ n¨ng thÓ hiÖn Ng­êi thùc hiÖn : §Ëu ThÞ Soa
5. Mét sè biÖn ph¸p trong d¹y – häc tiÕt to¸n luyÖn tËp . kiÕn thøc cña m×nh lÜnh héi nh­ thÕ nµo, sÏ tr¶ lêi ngay trªn bµi tËp cña m×nh lµm vµ häc sinh hiÓu “ Häc ®i ®«i víi hµnh ” . VÝ dô : Bµi 2: §äc c¸c sè sau : ( To¸n 4 – trang 16 ) 32 640 507 ; 85 000 120 ; 178 320 005 ; 1 000 001. Mét bµi to¸n nh­ vËy , sè Ýt häc sinh sÏ ®äc ®­îc , bëi häc sinh ®· häc qua bµi : Hµng vµ líp . TriÖu vµ líp triÖu , nh­ng kh«ng n¾m ch¾c kiÕn thøc cò , v× vËy , kÕt qu¶ nh­ sau : §äc ®óng sè §äc ®óng hµng vµ líp §¹t Ch­a ®¹t §¹t Ch­a ®¹t 3 em = 23% 10em = 76 % 2 em =15% 11em = 84 % Nh­ng , sau khi Gv nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc cò vÒ Hµng vµ líp , TriÖu vµ líp triÖu , kÕt hîp ph©n tÝch râ tõng vÞ trÝ trong sè ®ã th× häc sinh sÏ hiÓu ra vÊn ®Ò , vµ kÕt qu¶ thu ®­îc lµ : §äc ®óng sè §äc ®óng hµng vµ líp §¹t Ch­a ®¹t §¹t Ch­a ®¹t 8 em = 61 % 5 em = 38 % 7 em = 53 % 6 em = 46 % 2.3: Ph­¬ng ph¸p trß ch¬i : Lµ mét h×nh thøc g©y cho häc sinh cã nhiÒu høng thó trong häc tËp , nhÊt lµ m«n to¸n , nÕu sau mét tiÕt luyÖn tËp mµ Gv cñng cè cho häc sinh mét trß ch¬i cã néi dung liªn quan ®Õn bµi häc , th× ch¾c ch¾n häc sinh sÏ kh¾c s©u kiÕn thøc h¬n . Nh­ng trß ch¬i còng cÇn ®¹t nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh vÒ kiÕn thøc , c¸ch thùc hiÖn vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®­îc . Mét ®iÒu kh«ng thÓ coi nhÑ lµ trß ch¬i mang tÝnh h×nh thøc , cã nghÜa lµ ch¬i cho vui , gi¶i táa t©m lý , ®Ó häc c¸c m«n kh¸c , mµ trß ch¬i cÇn ®¹t c¸c yªu cÇu ®ã råi , cßn ph¶i mang l¹i cho häc sinh t©m lý thÝch thó khi thùc hiÖn trß ch¬i , v× th«ng qua trß ch¬i , häc sinh ®­îc thÓ hiÖn kiÕn thøc còng nh­ kh¶ n¨ng cña m×nh . Cô thÓ lµ , sau khi häc xong mµ kh«ng cã trß ch¬i , th× häc sinh nhËn thøc bµi häc mét c¸ch rÊt uÓ o¶i , nÆng nÒ . Nh­ng , cã pha trß ch¬i vµo trong tiÕt häc hoÆc cuèi tiÕt häc th× t©m lý häc sinh phÊn chÊn h¼n lªn , thÝch thó ®­îc häc thªm thêi gian , ®­îc häc l©u h¬n khi häc to¸n .KÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau : -ThÝch ®­îc ch¬i trß ch¬i : 10 em , chiÕm 76 % . Ng­êi thùc hiÖn : §Ëu ThÞ Soa