Sáng kiến kinh nghiệm Các bước xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ lứa tuổi mầm non

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Các bước xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ lứa tuổi mầm non

1. Vũ Thị Kim Oanh Các bước xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ lứa tuổi mầm non I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ngày nay, sự bùng nổ công nghệ thông tin nói riêng và khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển mọi mặt của đời sống xã hội. Để đáp ứng được sự phát triển chung và nhu cầu thực tế của xã hội thì việc ứng dụng công nghệ thông tin và các trang thiết bị hiện đại vào dạy học là hết sức cần thiết, giúp cho giáo viên truyền tải kiến thức tới trẻ một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, các thông tin, kiến thức mà giáo viên cập nhật, thu thập để truyền đạt tới trẻ sẽ chính xác, hiệu quả nhất. Nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, ngành giáo dục Mầm Non là mắt xích đầu tiên trong việc thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. Hiện nay, các trường Mầm non có điều kiện đầu tư, trang bị Tivi, đầu video, xây dựng phòng đa năng với hệ thống máy tính, máy chiếu, nối mạng Internet tạo điều kiện cho người giáo viên ứng dụng Công nghệ thông tin vào trong giảng dạy một cách thuận tiện nhất. Công nghệ thông tin phát triển đã mở ra những hướng đi mới cho ngành giáo dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy để nâng cao chất lượng dạy học. Trên thực tế, có những bài giảng nội dung kiến thức khó đòi hỏi phải có hình ảnh trực quan sinh động và chính xác, giáo viên lại không có điều kiện cho trẻ đi tham quan thực tế thì việc khai thác các tư liệu, phim ảnh trên Internet là một thành tựu có tính đột phá của nhân loại, là một công cụ vô cùng hiệu quả cho việc khai thác tư liệu hình ảnh, nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế. Thông qua những giờ học có áp dụng công nghệ thông tin và sử dụng các bài giảng điện tử, những hình ảnh đẹp, sống động được 1
2. Vũ Thị Kim Oanh chuyển tới trẻ một cách nhẹ nhàng góp phần hình thành cho trẻ nhận thức về cái đẹp, biết yêu cái đẹp, mong muốn tạo ra cái đẹp trong cuộc sống và những kỹ năng sống cần thiết đối với lứa tuổi mầm non. Để đáp ứng được những yêu cầu trên, đòi hỏi mỗi giáo viên không ngừng nâng cao kiến thức dành thời gian nghiên cứu các phần mềm ứng dụng để từ đó tìm ra các giải pháp để ứng dụng trong việc giảng dạy, tổ chức các trò chơi cho trẻ là đòi hỏi cấp thiết cho tất cả các giáo viên nói chung và giáo viên mầm non nói riêng về tin học để có thể sáng tạo tiết dạy cho sinh động hiệu quả nhưng phù hợp với từng môn học tránh lặp đi lặp lại một hình thức sẽ làm mất đi hứng thú của trẻ. Để góp phần nâng cao hiệu quả trong việc ứng dụng công nghệ và phần mềm tin học vào công tác dạy học trong trường mầm non Hoa Hồng – nơi tôi đang công tác tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài: Các bước xây dựng giáo án điện tử dạy trẻ lứa tuổi mầm non II. THUẬN LỢI KHÓ KHĂN 1. Thuận lợi 1.1. Về phía nhà trường: Ban giám hiệu luôn luôn quan tâm tạo điều kiện môi trường thuận lợi: Trang bị cơ sở vật chất, các thiết bị hiện đại hệ thống máy tính, mạng internet giúp cho giáo viên có thể tiếp cận nhanh với công nghệ thông tin từ đó ứng dụng vào quá trình giảng dạy. Ban giám hiệu có trình độ tin học, luôn sát sao chỉ đạo giáo viên về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy. Tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các lớp học ngoại khóa nâng cao chuyên môn và phần mềm tin học: Phần mềm Power Point, phần mềm Photoshop. 1.2. Về phía giáo viên: 2
3. Vũ Thị Kim Oanh Giáo viên có kiến thức và trình độ và kĩ năng sử dụng máy tính và các phầm mềm tin học, luôn chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài liệu giảng dạy phong phú trên mạng internet như: những hình ảnh, âm thanh, phim động để xây dựng giáo án điện tử Đam mê, luôn chủ động tự học tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ tin học và kĩ năng sử dụng, khai thác các phầm mềm. 1.3. Về phía phụ huynh Phụ huynh đều là công chức nhà nước, thường xuyên sử dụng máy tính và tiếp cận với công nghệ thông tin nên hỗ trợ và phối hợp tốt với giáo viên trong quá trình thực hiện. 1.4. Về phía trẻ Trẻ ngoan, nề nếp, thường xuyên được tiếp cận với máy tính thông qua trò chơi trên trong phần mềm Kismart; Kispic; Eduplay. 1.5. Tài liệu tham khảo Có nhiều tài liệu viết về việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy. 2. Khó khăn: 2.1. Về cơ sở vật chất: Tuy máy tính điện tử mang lại nhiều tiện ích cho việc giảng dạy của giáo viên mầm non nhưng công cụ hiện đại này không thể hỗ trợ và thay thế hoàn toàn cho các phương pháp trực quan khác của người giáo viên. Đôi lúc vì là máy móc nên nó có thể gây ra một số tình huống bất lợi cho tiến trình bài giảng như là mất điện, máy bị treo, bị virus và mỗi khi có sự cố như vậy người giáo viên khó có thể hoàn toàn chủ động điều khiển tiến trình bài giảng theo như ý muốn. 2.2. Về phía giáo viên: - Trình độ Tiếng Anh hạn chế nên việc dịch và khai thác nguồn tài liệu phong phú trên Internet còn gặp nhiều khó khăn. 3
4. Vũ Thị Kim Oanh - Bản thân mới tham gia lớp học phần mềm Power Point, phần mềm Photoshop, còn một số phầm mềm hỗ trî cho việc soạn giáo án điện tử như: phần mềm Window Movie Maker, phầm mềm Flash chưa được đào tạo chính qui qua trường lớp mà chỉ dừng lại ở việc tự học, tự tìm tòi. Do vậy, khả năng ứng dụng các phần mềm vào việc xây dựng giáo án còn gặp nhiều khó khăn. - Các thiết bị trình chiếu ứng dụng các phần mềm sử dụng cho tiết dạy luôn thay đổi ngày càng hiện đại, trong điều kiện của cá nhân tôi thì việc tiếp cận và cập nhật các thông tin này còn nhiều khó khăn, do vậy còn lúng túng trong quá trình sử dụng. III. CÁC BƯỚC XÂY DỰNG GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng mang lại hiệu quả cao và góp phần không nhỏ trong việc phát triển tư duy, kỹ năng sống và nhiều mặt khác ở trẻ mầm non. Các giáo án điển tử (sử dụng máy chiếu, các chương trình hỗ trợ như phần mềm power point, flash, ). đem đến cho trẻ có cái nhìn trực quan, sinh động hơn về các hiện tượng tự nhiên, xã hội Ví dụ : Trẻ có thể xem hình vẽ, đoạn phim mô tả hiện tượng, hay có thể xem các website nói về chủ đề đang học (Điều này một giáo án thông thường không thể có được) Tuy nhiên, soạn một giáo án điện tử cũng đòi hỏi những quy tắc nhất định nhằm tạo nên hiệu quả khi soạn giáo án điện tử. Nên thận trọng trong việc sử dụng các kỹ xảo, hiệu ứng. Vì nếu dùng không hợp lý sẽ gây phản tác dụng. Nên dùng kỹ xảo, hiệu ứng vừa phải, phù hợp, làm nổi bật nội dung cần chuyển tải. Nếu dùng nhiều hiệu ứng, kỹ xảo không cần thiết sẽ gây mất tập trung, trẻ sẽ chẳng quan tâm tới nội dung mà cô cần chuyển tải nữa. Các phông nền cũng nên chọn đơn giản, phù hợp nội dung bài giảng. 1. Khai thác các tư liệu hình ảnh trên internet Một trong các điều kiện quan trọng nhất để tăng cường hiệu quả giáo dục và chất lượng giảng dạy là tìm kiếm nguồn tư liệu phong phú, sống động, hấp dẫn hơn 4
5. Vũ Thị Kim Oanh Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng Công nghệ thông tin giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chọn những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của trẻ vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng . Ngoài những thông tin có thể tìm kiếm trực tiếp trên website, hay giữa các đồng nghiệp với nhau có thể giúp cung cấp những tư liệu chuyên môn quý. Khi tìm kiếm, lựa chọn tư liệu cho bài học điều quan trọng nhất là tính phù hợp. Tư liệu phù hợp là tư liệu liên qua đến nội dung giảng; có nội dung, hình thức đa dạng (thông tin, hình ảnh, video ) và được chọn lọc; lượng thông tin bổ sung vừa đủ không quá ít, không quá nhiều làm loãng nội dung. 5
6. Vũ Thị Kim Oanh 2. Chọn bài giảng thích hợp: Khi soạn giáo án điện tử giáo viên nên cân nhắc việc đưa công nghê thông tin vào bài giảng vì không phải bài nào cũng áp dụng được mà cần lựa chọn 1 cách hợp lý dựa vào nội dung mục đích yêu cầu cách tích hợp trong bài dạy. Ví dụ: Xây dựng giáo án điện tử áp dụng vào các loại tiết như Văn học, làm quen chữ viết, toán, tạo hình, trò chơi âm nhạc. Muốn làm được như vậy thì giáo viên phải lắm vứng phương pháp của từng bộ môn, từng loại tiết theo từng độ tuổi Tuy nhiên theo tôi, có ba điểm cơ bản để quyết định nên soạn bài bằng giáo án điện tử hay không: Thứ nhât là mong muốn của giáo viên tổ chức hoạt động học tập tích cực bằng cách liên kết hình ảnh với lời nói một cách tự nhiên, bằng cách vận dụng hình ảnh và ngôn từ cô đọng trên các slide Power Point để khơi gợi kích thích sự liên tưởng và tưởng tượng của trẻ . Thứ hai, nội dung chủ yếu của bài dạy đòi hỏi phải mở rộng và chứa đựng một số ý tưởng có thể khai thác thành các tình huống có vấn đề dưa trên nhận thức của trẻ và phù hợp với từng độ tuổi Thứ ba nguồn tư liệu hình ảnh phong phú liên quan đến nội dung bài dạy sẵn có (có thể truy cập từ Internet hay các nguồn tài nguyên khác như băng đĩa ghi âm, ghi hình, phim ảnh và điều quan trọng hơn là ý tưởng sẵn có trong kinh nghiệm của người soạn giáo án). 3. Cách sử dụng phần mềm để thiết kế bài giảng Đây là một hoạt động đòi hỏi nhiều kỹ thuật sử dụng máy tính, đặc biệt là phần mềm Power Point: + Chọn phần AutoContent Wizard cho một phiên trình diễn chuyên nghiệp, không dùng các Slide rời vì mất nhiều thời gian. 6
7. Vũ Thị Kim Oanh + Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder, Textbox, các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu Sau đó copy toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung, tất cả các tùy ý chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại. + Cài đặt các đường dẫn đặc biệt cho các câu hỏi để có thể linh hoạt khi đặt câu hỏi hoặc trình bày minh hoạ cho bài giảng. Lúc cần, chúng ta có thể tự quyết định trình bày hay không trình bày, đặt câu hỏi hay không đặt câu hỏi, tùy từng lưa tuổi. + Đặt các hình ảnh, âm thanh trên các chương trình song song, không cần cắt chèn vào bài giảng, khi mở bài giảng ta có thể mở đồng thời các chương trình này. Thao tác chèn thường mất nhiều thời gian và gây nhiều biến động cho bài giảng khi chép đi chép lại. + Lưu file giáo án dưới dạng Slide Show để tránh mất thời gian khi phải mở từ đầu và chọn Slide Show cho từng bài giảng. + Một điều cần lưu ý nữa trong khi viết giáo án điện tử đó là nên hết sức thận trọng trong việc chọn lựa Font chữ, màu chữ, cỡ chữ, màu nền của Slide và các hiệu ứng. Chẳng hạn như sử dụng những Font chữ nghệ thuật với quá nhiều nét cong, Slide với nền màu vàng mà màu chữ là xanh lá cây, sử dụng nhiều hiệu ứng trong đó các hình ảnh hay chữ viết nhảy múa với nhiều kiểu bắt mắt, v.v Sau đây tôi xin nêu một số cách để có thể soạn thảo một giáo án điện tử nhanh và hiệu quả: Soạn một Slide nội dung thật hoàn chỉnh về mọi mặt: các Place holder, Textbox, các Animation tùy ý (hiệu ứng), các Font chữ và cỡ chữ, màu nền, màu Sau đó copy toàn bộ Slide này cho các trang sau, chỉ cần thay đổi phần Text nội dung, tất cả các tùy ý chọn sẽ được giữ nguyên, không cần chọn lại. Vậy khi thiết kế các giáo án điện tử, tôi sử dụng phần mềm Photohop để sử lý những ảnh (Ảnh vẽ hay sưu tầm) để chuyển từ ảnh tĩnh sang ảnh động cho phù hợp với từng bài, và sử dụng phầm mềm Micorosoft Office Powerpoint để thiết kế các slide theo 7