Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm giúp trẻ mầm non học và cảm thụ môn Âm nhạc

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm giúp trẻ mầm non học và cảm thụ môn Âm nhạc

1. PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN XÍN MẦN TRƯỜNG MẦM NON KHUÔN LÙNG === === SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI MỘT SỐ KINH NGHIỆM GIÚPTRẺ MẦM NON HỌC VÀ CẢM THỤ MÔN ÂM NHẠC NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN: HOÀNG THỊ THI Năm học: 2015 - 2016
2. PHẦN MỤC LỤC Stt Mục lục Số trang I. Phần I: Phần mở đầu 3 1.1 Lý do chọn đề tài: 3 1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài 3 1.3 Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3 1.4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu 3 1.5 Phương pháp nghiên cứu 4 2 Phần 2: Phần nội dung 4 2.1 Cơ sở lý luân 4 2.2 Thực trạng 4 2.2.1 Thuận lợi , khó khăn 4 2.2.2 Thành công, hạn chế 4 2.2.3 Mặt mạnh, mạnh yếu 5 2.2.4 Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 5 2.3 Giải pháp, biện pháp 5 2.3.1 Mục tiêu của giải pháp, biện pháp 5 2.3.2 Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp 5 - 6 2.3.3 Điều kiện thực hiện giải, biện pháp 7 - 8 a. Biên pháp chuẩn bị trước giờ học 8 b. Biện pháp trong giờ học 8 c. Biện pháp sau giờ học 9 d. Kết hợp với phụ huynh 9 2.3.4 Mối liên hệ giữa giải pháp, biên pháp 9 2.3.5 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 10 2.4 Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa họccủa vấ đề 10 -11 nghiên cứu 3 Phần 3: kết luận, kiến nghị 12 3.1 Kết luận 12 3.2 Kiến nghị 13 4 Phần 4: Bài học kinh ngiệm 13 Tài liệu tham khảo 14 2
3. PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU: 1.1 Lý do chọn đề tài: a. Lý do khách quan: - Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật đặc biệt bằng những ngôn ngữ riêng đó là giai điệu, âm sắc, cường độ, nhịp điệu, hòa âm, tiết tấu Qua lời ca trong sáng, những giai điệu trầm bổng, tiết tấu nhịp nhàng, trẻ thơ đã khám phá bao điều bí ẩn của thế giới xung quanh một cách nhẹ nhàng, tự nhiên, cùng với thời gian đã thu hút hấp dẫn làm thỏa mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. - Trẻ mầm non dể xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu. Âm nhạc là một món ăn tinh thần tạo cho trẻ cảm giác đầm ấm, an toàn, vui tươi. Đồng thời âm nhạc cũng có tác dụng giúp cho những trẻ thụ động nhút nhát trở nên linh hoạt khi được tiếp xúc với tính chất mạnh mẽ lôi cuốn của tiết tấu và âm thanh của âm nhạc. Nhà sư phạm xukhomlinki đã khẳng định “ Tuổi thơ không thể thiếu âm nhạc cũng như không thể thiếu trò chơi và chuyện cổ tích. Thiếu những cái đó trẻ em chỉ là những bông hoa khô héo . - Vì vậy khi nói đến tuổi mẫu giáo, người ta thường đề cập đến màu sắc và âm thanh. Thật là một thiếu sót lớn nếu các bé không được sống trong môi trường âm nhạc. Thế giới âm thanh muôn màu không ngừng chuyển động, tạo điều kiện phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm đó ngành giáo dục mầm non đã nghiên cứu để đổi mới hình thức giáo dục theo từng chủ điểm và theo hướng tích hợp các nội dung, nhằm giúp cho trẻ tiếp thu những kiến thức âm nhạc cũng như kiến thức các môn học khác một cách nhẹ nhàng mà lô gíc, giúp trẻ hiểu sâu, nhớ lâu mà không mang tính chất gò ép, áp đặt đảm bảo cho trẻ “ Học mà chơi, chơi mà học” b. Lý do chủ quan: - Lớp tôi là lớp 5-6 tuổi, các cháu toàn là cháu dân tộc tày, đa số là con nông dân. Hầu hết không được tiếp thu những cái mới lạ, ngoài những việc tiếp thu những kiến thức do cô giảng dạy. Nên khi thực hiện chương trình mầm non mới, tôi luôn băn khoăn, tìm tòi để môn hoạt động âm nhạc đạt chất lương cao. 1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài: Nhiệm vụ chính của đề tài là nghiên cứu, tìm ra nhiều biện pháp khác nhau phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm để dạy trẻ, giúp trẻ hứng thú trong tiết học. 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: - Đối tượng: Một số biện pháp dạy trẻ mầm non về môn âm nhạc - Phạm vi nghiên cứu: tìm ra một số biện pháp để nâng cao chất lượng giờ dạy âm nhạc 1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu: - Do thời gian hạn chế nên đề tài này chỉ tập trung tìm ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy môn âm nhạc cho trẻ mẫu giáo. 3
4. 1.5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp trực quan thính giác( trực quan truyền cảm), gợi lên những tâm trạng, cảm xúc, tình cảm đa dạng, gần gũi trẻ. - Phương pháp dùng lời: Lời nói cụ thể và có hình ảnh của cô là một trong những phương tiện nhận thức đặc biệt gần gũi, dể hiểu. - Phương pháp thực hành nghệ thuật: Trẻ hát, chơi trò chơi âm nhạc, vận động ( múa), sử dụng nhạc cụ, hoạt động sáng tạo dưới sự hướng dẫn của cô là kết quả của giáo dục âm nhạc. PHẦN 2: PHẦN NỘI DUNG: 2. 1. Cơ sở lý luận: “ Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên” nhằm giúp cho trẻ được nhận thức và hình thành nhân cách và cũng là nền tảng ban đầu cho trẻ bước vào trường tiểu học. - Ngành học mầm non đã triển khai và thực hiện theo chương trình mầm non mới về nội dụng và phương pháp tích hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học nhất là cho trẻ 5 - 6 tuổi. 2.1. Thực trạng: - Âm nhạc là một trong những nội dung cơ bản để giúp trẻ phát triển toàn diện về “ Đức, Trí, Thể, Mỹ”. Tuy vậy những nội dung này chưa đem lại kết quả cao, chưa phát huy ở trẻ tính tích cực sáng tạo. Trẻ còn thụ động trong các hoạt động, chưa mạnh dạn tự tin, các tiết dạy chưa đem lại hiệu quả cao. 2.2.1.Thuận lợi, khó khăn: a.Thuận lợi: - Được sự quan tâm của phòng giáo dục nhất là bậc học mầm non, ban giám hiệu nhà trường, của bạn bè đồng nghiệp của các bậc phụ huynh, bản thân cũng đã được trực tiếp đứng lớp đối tượng 5- 6 tuổi nên cũng đã tích góp được một số kinh nghiệm, nắm các yêu cầu của bộ môn, nắm vững từng thể loại tiết. - Tham gia dự giờ đồng nghiệp tại lớp, cũng như dự giờ của các bạn đồng nghiệp trong khi thao giảng, trong các đợt tập huấn chuyên môn, trong các hội thi giáo viên giỏi cấp trường, cấp huyện. Thực hiện chương trình giảng dạy có đầy đủ đồ dùng để thực hiện tiết dạy. Các cháu ham hiểu biết có nề nếp thói quen trong học tập. b. Khó khăn: - Sự phát triển tâm sinh lý không đồng đều, đa số các cháu là người dân tộc tày, dân tộc ít người như dao, mông đa số các cháu là con em ở nông thôn ít được tiếp xúc với thế giới bên ngoài, tiếp thu những thông tin truyền thông bên ngoài còn chậm nên ảnh hưởng đến chất lượng học của trẻ. 2.2.2. Thành công, hạn chế: a. Thành công: - Nhờ sự quan tâm của ban giám hiệu trường cùng với sự nhiệt tình của phụ huynh. Sự nỗ lực học hỏi của giáo viên đứng lớp. b. Hạn chế: 4
5. - Do 100 % trẻ là người dân ở vùng cao, vốn ngôn ngữ còn hạn chế. chưa có giáo viên dạy đàn, chưa có giáo viên dạy môn âm nhạc. 2.2.3. Mặt mạnh, mặt yếu: - Mặt mạnh: Do sự tìm tòi học hỏi của bản thân giáo viên đã tìm tòi một số bài hát và trò chơi mới phù hợp với các chủ điểm trong chương trình giáo dục âm nhạc, cô nhiệt tình năng nổ trong các hoạt động, lên lớp nhẹ nhàng, nắm vững phương pháp lên lớp. - Mặt yếu: Khả năng sử dung các dụng cụ âm nhạc còn hạn chế, trẻ còn nhút nhát chưa mạnh dạn trong hoạt động. 2.2.4. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động: - Do trình độ hiểu biết của giáo viên về các loại nhạc cụ còn hạn chế. - Cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động âm nhạc còn hạn chế như: đàn, các loại đĩa nhạc, đài, ti vi. - Một số phụ huynh chưa thật sự quan tâm đến con em mình. - Một số cháu còn thụ động, nhút nhát. 2.3. Giải pháp, biện pháp: 2.3.1. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp: - Trẻ có khả năng cảm nhận, có biểu hiện tích cực khi tiếp xúc với âm nhạc. Có khả năng thể hiện cảm xúc, sáng tạo trong các hoạt động âm nhạc. - Trẻ hát đúng giai điệu, lời ca, biết hát và vận động minh họa theo bài hát. Biết cảm nhận và hưởng ứng cùng cô trong bài nghe hát. - Trẻ yêu thích, hào hứng tham gia cùng cô vào các hoạt động âm nhạc. - Hiểu được sự đổi mới trong các hình thức tổ chức tiết dạy. - Nắm được các biện pháp trong khi tiến hành tiết dạy. 2.3.2. Nội dụng và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp: - Nội dung giáo dục âm nhạc ở trường mầm non được thực hiện thông qua các dạng: Ca hát, nghe hát, vận động theo nhạc và trò chơi âm nhạc. * Ca hát: - Có một số người quan niêm rằng đến trường mầm non chỉ đơn thuần là cho trẻ tập hát và biểu diễn các bài hát đã học. - Khi đến trường trẻ được dạy các bài hát, hát đúng nhạc, biết thể hiên sắc thái, tình cảm của bài hát bằng hình thức biểu diễn sinh động, hồn nhiên. Từ đó trẻ sẽ có nhiều sáng tạo trong ca hát và trong các hoạt động khác, làm phong phú đời sống tinh thần. - Trẻ hiểu về nội dung lời ca và tính chất giai điệu, qua bài hát thể hiện sắc thái: Mượt mà, nhẹ nhàng, rộn ràng. - Trẻ sẽ hát và thực hiện các động tác minh họa như: Vươn cổ làm con gà gáy “ò ó o”, đưa hai tay vẫy tai giả làm cún con sủa: “ Gâu ! Gâu! Gâu! ”, đưa tay lên vuốt hai bên mép giả làm con mèo kêu: “ Meo Meo .Meo ” - Dạy trẻ hát nhằm giúp trẻ biết cảm thụ và thể hiện qua giọng hát, nét mặt, cử chỉ, điệu bộ, minh họa. 5
6. - Trong quá trình dạy hát, đoạn nào trẻ hát chưa đúng, giáo viên hát lại trọn câu và hướng dẫn trẻ hát chính xác. Khi trẻ đã hát đúng cô cho trẻ theo tổ, nhóm, cá nhân. Trong quá trình dạy hát cô nên khuyến khích trẻ vừa hát vừa thể hiện cử chỉ, động tác minh họa như vỗ tay, nhún nhảy, lắc lư theo xúc cảm của trẻ. * Vận động theo nhạc: - Vận động theo nhạc nhằm giúp trẻ cảm nhận và thể hiện nhịp điệu âm nhạc bằng các vận động của cơ thể phù hợp với nhịp điệu bài hát. - Hoạt động nhảy múa: Căn cứ vào tính chất âm nhạc của các ca khúc và nội dung chương trình giáo dục âm nhạc, để trẻ thực hiện các động tác vận động minh họa, hoặc bài múa mô tả sự khéo léo, nhanh nhẹn, hoạt bát của trẻ. - Ví dụ bài: Chim mẹ, chim con. Cho con. Múa với bạn tây nguyên. Con cào cào - Gõ đệm hòa theo nhịp điệu âm nhạc: Căn cứ vào nhịp, phách thường gặp trong các ca khúc mầm non, chương trình giáo dục âm nhạc đã xây dựng một số các mẫu hình tiết tấu: Vỗ theo phách, theo nhịp. Theo tiết tấu nhanh, chậm, phối hợp. + Vỗ theo nhịp: Chỉ vỗ và gõ vào phách mạnh sau vạch nhịp. Ví dụ: Ngày vui của bé, Em yêu cây xanh + Vỗ theo phách: Mỗi phách trong ô nhịp vỗ hoặc gõ một tiếng ( Phách thứ nhất trong ô nhịp vỗ mạnh hơn). Ví dụ bài: Làm chú bộ đội, Cả nhà thương nhau, Mùa xuân + Vỗ hoặc gõ theo âm hình tiết tấu của bài hát: Vỗ( gõ) vào độ dài từng nốt ( tức là vỗ tay vào từng từ của lời ca) Ví dụ: + Vỗ theo tiết tấu nhanh: Cháu vẫn nhớ trường mầm non, Em đi chơi thuyền, Ai cũng yêu chú mèo + Vỗ theo tiết tấu chậm: Đường và chân, Thương con mèo, Hoa trường em + Vỗ theo tiết tấu phối hợp: Cháu yêu cô chú công nhân, con chuồn chuồn, Ngày vui mồng 8/3 * Ngoài ra: Trẻ tự tạo ra tiết tấu khi nghe nhac, nghe hát bằng cách gõ đệm. - Trẻ nghe nhạc và vận động tự do theo sự cảm nhận âm nhạc của riêng mình. - Trẻ tự tạo ra các âm thanh: + Từ các bộ phận trên cơ thể: Vỗ tay, giậm chân, âm “ ư, a” + Từ các nguyên liệu thiên nhiên: Kèn lá, sáo, phách tre - Để giáo viên có thể hướng dẫn trẻ sử dụng những nhạc cụ gõ đệm theo bài hát, tạo nên sự sáng tạo trong khi biểu diễn ca hát. * Nghe hát, nghe nhạc: - Việc nghe nhạc, nghe hát có ý nghĩa rất quan trọng nó làm phong phú đời sống âm nhạc của trẻ. Cho trẻ nghe nhạc, nghe hát nhằm phát triển khả năng nghe, tạo cho trẻ có được những ấn tượng đẹp về mọi thứ xung quanh. 6