Sáng kiến kinh nghiệm Một số hình thức rèn luyện nề nếp, thói quen ban đầu cho trẻ 18-24 tháng

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số hình thức rèn luyện nề nếp, thói quen ban đầu cho trẻ 18-24 tháng

1. I. ĐẶT VẤN ĐỀ: Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thồng giáo dục nước ta, bao gồm các trường lớp nhà trẻ, mẫu giáo. Là bậc học cơ bản đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhân cách và trí tuệ cho trẻ, tạo điều kiện cho trẻ hòa nhập môi trường mới. Việc rèn nề nếp thói quen cho trẻ chính là một trong những bước hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ ở trường mầm non. Trẻ 18 – 24 tháng tuổi là giai đoạn trẻ mới bắt đầu bi bô tập nói và ở giai đoạn này trẻ cũng mới bắt đầu nhận thức được việc mình làm và việc làm của người khác(Việc làm đúng - sai, tốt – xấu )và ở địa phương tôi trẻ ở giai đoạn này mới bắt đầu đi học trường mầm non chứ không như ở các thành phố trẻ đi đến trường mầm non từ mấy tháng tuổi. Do dố nề nếp thói quen của trẻ ở trường mầm non chưa được hình thành.Chính vì thế vấn đề rèn nề nếp thói quen ở trường mầm non cho trẻ ở giai đoạn 18 – 24 tháng tuổi là việc làm hết sức quan trọng và cần thiết. Việc rèn nề nếp thói quen cho trẻ 18 – 24 tháng sẽ là cái kiềng vững chắc làm nền tảng cho việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ sau này. Lµ mét gi¸o viªn mÇm non ®­îc ph©n c«ng phô tr¸ch trÎ ë ®é tuæi 18 - 24 th¸ng, tôi nhận thấy ë tuæi nµy trÎ cßn rÊt bÐ nh­ng ®Æc ®iÓm sinh lý trÎ ph¸t triÓn rÊt m¹nh. TrÎ dÔ bÞ tæn th­¬ng vÒ t©m lý. Do trÎ ch­a t¸ch rêi bè mÑ, gia ®×nh nªn khi míi nhËp líp, nhËp tr­êng trÎ th­êng cã th¸i ®é sî h·i, mäi thø ®Òu l¹ lÉm, tr¸nh nÐ b¹n, kh«ng chÊp nhËn sù gióp ®ì cña c¸c c« gi¸o, thËm chÝ cßn la khãc, kh«ng ¨n kh«ng ngñ, hoÆc kh«ng tham gia vµo mäi ho¹t ®éng cã thÓ trÎ d­êng nh­ kh«ng hoµ nhËp vµo tËp thÓ. Chình vì thế tôi thấy việc cần giáo dục các cháu đưa các cháu vào nề nếp thói quen để tham gia vào các hoạt động trong ngày là việc làm cần thiết và hết sức quan trọng. VËy lµm thÕ nµo ®Ó nhanh chãng ®­a trÎ vµo nÒ nÕp thãi quen ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu, nh÷ng ngµy mµ trÎ kh«ng muèn rêi xa mÑ ®Õn víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Theo t«i nghÜ ®©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò tr¨n trë cña riªng t«i mµ lµ cña tÊt c¶ c¸c ®ång nghiÖp nãi chung. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng ®ã t«i ®· suy nghÜ t×m hiÓu vµ ®· t×m ra “Mét sè h×nh thøc rÌn luyÖn nÒ nÕp, thãi quen ban ®Çu cho trÎ 18- 24 th¸ng” II. NỘI DUNG 1. Thực trạng của vấn đề Năm học 2012 – 2013 này tôi được phân công phụ trách nhóm 18 – 24 tháng tuổi. Tæng sè trÎ trong lớp gồm 14 cháu: Trong ®ã: 5 trÎ nam, 9 trÎ n÷. Trẻ đều là d©n téc: Kinh. Và đại đa số trẻ đều là những trẻ lần đầu tiên đi học, lần đầu tiên xa gia 1 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh
2. đình, xa bố, mẹ và những người thân yêu để làm quen với môi trường mầm non. Chính vì thế các cháu chưa hề có một thói quen nề nếp gì ở trường mầm non, ngược lại các cháu còn quấy khóc, la hét đòi về nhà. §Ó biÕt ®­îc nÒ nÕp, thãi quen ban ®Çu cña trÎ,vµo ®Çu n¨m häc t«i ®· tiÕn hµnh kho¶ s¸t kÕt qu¶ cô thÓ cô thÓ nh­ sau B¶ng kh¶o s¸t ®Çu n¨m vÒ nÒ nÕp, thãi quen ban ®Çu cho trÎ Thãi Thãi Thãi Thãi Thãi Thãi Thãi Thãi quen nÒ Tæng quen nÒ quen nÒ quen nÒ quen nÒ quen nÒ quen cÊt nÕp - giê quen nÒ sè trÎ nÕp - giê nÕp häc nÕp vÖ nÕp ®i häc nÕp chµo ®å dïng ¨n nÕp - giê ngñ sinh ®Òu hái ®å ch¬i vui ch¬i tËp 14 4/14 2/14 4/14 5/14 5/14 3/14 5/14 1/14 Víi kÕt qu¶ nh­ trªn t«i ®· m¹nh d¹n ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ thùc hiÖn mét sè h×nh thøc rÌn luyÖn nÒ nÕp thãi quen ban ®Çu cho trÎ 18-24 th¸ng.Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn t«i nhËn thÊy nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n nh­ sau * ThuËn lîi: - B¶n th©n t«i lu«n ®­îc sù quan t©m động viên cña ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng, tổ trưởng chuyên môn vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp - Do tr­êng ë trung t©m nªn viÖc cËp nhËt th«ng tin nhanh, víi nh÷ng th«ng tin ®æi míi qua c¸c líp tËp huÊn c¸c chuyªn ®Ò trong n¨m häc. - §a sè phô huynh nhiÖt t×nh víi líp, quan t©m ®Õn trÎ, ®­a ®ãn trÎ ®óng giê, ®ãng gãp c¸c kho¶n ®óng quy ®Þnh. - B¶n th©n tham gia ®Çy ®ñ c¸c chuyªn ®Ò vÒ ®æi míi cña ngµnh häc mÇm non, trong ®ã cã chuyªn ®Ò lÔ gi¸o, chuyªn ®Ò vÖ sinh dinh d­ìng * Khã kh¨n: 2 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh
3. Ngoµi nh÷ng thuËn lîi t«i ®· nªu trªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, b¶n th©n t«i gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n nhÊt ®Þnh. - Víi ®Æc ®iÓm sinh lý cña løa tuæi ë giai ®o¹n 18 – 24 tháng chưa ph¸t triÓn nhiều về ngôn ngữ do ®ã kh¶ n¨ng giao tiÕp vÒ ng«n ng÷ cña trÎ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, nhiều trẻ nói ngọng và một số trẻ chưa biết nói. - TrÎ ®ang sèng trong m«i tr­êng gia ®×nh, ®­îc «ng bµ, bè mÑ yªu th­¬ng ch¨m sãc. Khi ®Õn tr­êng lµ n¬i hoµn toµn míi mÎ xa l¹ víi trÎ, do ®ã trÎ ch­a quen víi nÒ nÕp, thãi quen cña líp, tÝnh rôt dÌ, nhót nh¸t, c¸ tÝnh cßn nhiÒu ë trÎ. - Mét sè phô huynh nhËn thøc ch­a ®ång ®Òu cho lµ løa tuæi bÐ viÖc rÌn nÒ nÕp cho trÎ ch­a quan träng “Trẻ con biết gì mà rèn”. - Trẻ đến nhập học rải rác không cùng lúc làm cho sự ổn định nề nếp kéo dài thời gian. §Ó ®i vµo thùc hiÖn viÖc rÌn luyÖn thãi quen nÒ nÕp cho trÎ tõ nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n ®· nªu, dùa trªn c¬ së thùc tÕ b¶n th©n t«i ®· ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p để rèn nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ. 2. Các biện pháp thực hiện a. Nghiªn cøu tham kh¶o, tù båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ thực hiện chương trình giáo dục trẻ 18 - 24 th¸ng tuæi có hiệu quả Đây là một trong những biện pháp quan trọng nhất trong việc rèn nề nếp thói quen ban đầu cho trẻ. Bởi vì cô dạy có hay, có hấp dẫn thì mới thu hút được trẻ, trẻ mới nhanh ngoan và nhanh đi vào nề nếp.Để thực hiện chương trình giáo dục có hiệu quả thì đòi hỏi giáo viên phải có trình độ chuyện môn về độ tuổi này thật vững chắc. Thế nhưng năm nay lại là năm đầu tiên tôi dạy độ tuổi 18 - 24 tháng nên trình đồ chuyên môn về độ tuổi này của tôi còn có phần hạn chế. Vì thế mà cần phải học lại càng phải học nhiều hơn nữa. Tôi mượn nhà trường các tài liệu liên quan đến chương trình giáo dục 18 – 24 tháng về tự nghiên cứu và tự bồi dưỡng kiến thức cho mình. Đi đôi với tự nghiên cứu tài liệu là học hỏi bạn bè, học hỏi những giáo viên có chuyên môn vững chắc về nhà trẻ .Ví dụ trong trường có cô Hạnh nhiều năm liền là giáo viên giỏi về nhà trẻ và là giáo viên có kinh nghiệm trong giảng dạy nhà trẻ. Tôi thường xuyên đến để hỏi cô về các tiết dạy. và học hỏi cô việc làm thế nào để lôi cuốn trẻ vào học mà quen đi nỗi nhớ nhà nhớ cha mẹ. Trong việc thực hiện biện pháp này chỉ sau vài tuần học đầu tôi đã thấy có hiệu quả rỏ rệt. Từ chỗ các cháu không chịu vào ngồi học hoặc ngồi thích thì học không thích thì nằm ngã, nằm nghiêng, có cháu đang học thì khóc đòi mẹ. Chỉ sau vài ba tuần chịu khó học hỏi áp dụng vào chương trình dạy trẻ tôi thấy 3 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh
4. các cháu hứng thú học hơn, học có nề nếp hơn, các cháu không còn khóc và không còn nằm ngã nằm nghiêng nữa. b. Ph©n nhãm theo ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ Bªn c¹nh viÖc nâng cao trình độ chuyên môn nhanh chóng đưa trẻ vào chường trình chăm sóc giáo dục lµ vÊn ®Ò träng t©m. Thì vấn đề cô giáo phải nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi và quan trọng hơn là phải nắm rõ đặc điểm riêng của từng trẻ nhằm lËp ra ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch båi d­ìng cho trẻ theo sù ph©n nhãm vµ s¾p xÕp chç ngåi cho tõng ch¸u mét c¸ch hîp lý: + TrÎ nhót nh¸t ngåi c¹nh trÎ nhanh nhÑn, m¹nh d¹n. + TrÎ kh¸ ngåi c¹nh trÎ trung b×nh. + TrÎ hiÕu ®éng, c¸ biÖt hay nãi chuyÖn ngåi c¹nh trÎ ngoan, trẻ hay khóc ngồi cạnh cô giáo, ®Ó dÔ quan s¸t vµ tiÖn cho viÖc ®iÒu hµnh trÎ tèt h¬n. Việc phân nhóm này rất có hiệu quả trong việc rèn luyện trẻ. Tôi lấy ví dụ thực tế đã trải qua: Theo sự sắp xếp chỗ ngồi trên, khi tôi mời một cháu khá trả lời câu hỏi thì cháu học trung bình ngồi cạnh bên bạn có thể nghe được câu trả lời của bạn và khi được cô mời lên trả lời lại thì cháu sẽ trả lời được, và với sự động viên khen thưởng của cô sẽ tạo cho trẻ hứng thú học và trẻ đó sẽ dần dần tiến bộ lên làm cho nề nếp học của trẻ ngày càng ổn định. Tôi cho những trẻ còn nhớ nhà hay khóc ngồi cạnh cô khi học sẽ rất phù hợp trong việc rèn nề nếp học cho trẻ. Khi dạy cô cho những trẻ này ngồi cạnh cô cô vừa có thể dạy vừa có thể thể hiện cử chỉ thương yêu che chở cho trẻ chỉ bằng vuốt ve nhẹ nhàng hoặc một cái xoa đầu cũng có thể làm trẻ vơi đi nỗi nhớ nhà. Cộng với sự sáng tạo của cô trong giờ học sẽ lôi cuốn trẻ học cùng với các bạn để quên đi nỗi nhớ bố mẹ. Điều này sẽ nhanh chóng giúp trẻ ngoan và nhanh ổn định nề nếp học hơn. Để thực hiện biện pháp này ngoài việc trao đổi với phụ huynh về dặc điểm riêng của trẻ cộng với sự theo dõi trẻ hàng ngày của cô. Và xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ, dùa vµo ®Æc ®iÓm sinh lý cña trÎ t«i ®· ®i s©u nghiªn cøu, t×m tßi, tham kh¶o nh÷ng tµi liÖu cã néi dung hỗ trợ cho biện pháp phân nhóm này . Ví dụ như tìm đọc : Cuốn tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non của tác giả Nguyễn Ánh Tuyết. c. T¨ng c­êng lµm vµ s­u tÇm nhiÒu ®å ch¬i ®Ñp vµ s¸ng t¹o Trẻ mầm non nói chung và trẻ nhà trẻ 18 - 24 tháng nói riêng, đến trường không chỉ để học mà đến trường trẻ còn được chơi. Ở ®é tuæi nµy trÎ ®­îc ho¹t ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc “Häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc” .Và khi học cũng như khi chơi trẻ cần phải có đồ dùng đồ chơi trực quan vì ở độ tuổi càng nhỏ tri giác và hiểu biết của trẻ 4 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh
5. càng ít. V× vËy muèn ®­a chÊt l­îng cña viÖc rÌn luyÖn nÒ nÕp thãi quen cho trÎ tèt h¬n. B¶n th©n t«i phải không ngõng viÖc s­u tÇm nh÷ng nguyªn vËt liÖu s½n cã ®Ó lµm ®å dïng ®å ch¬i sao cho ®Ñp, s¸ng t¹o, hÊp dÉn, nh­ng ph¶i khoa học và ®¶m b¶o an toµn, sö dông hîp lý vµ phï hîp víi néi dung víi ®é tuæi. §å dïng ®å ch¬i s¾p xÕp gän gµng võa tÇm víi trÎ ®Ó thu hót trÎ vµo mäi ho¹t ®éng mét c¸ch tho¶i m¸i vµ tù tin h¬n. Dưới đây là một trong những số mẫu đồ chơi tôi đã làm để phục vụ cho việc học và giờ chơi của các cháu: Búp bê làm từ vỏ hộp cháo ăn liền, len và hộp phấn trang điểm Một số bát, thìa, cốc phíchlàm từ chai dầu rửa bát, chai sữa chua . Dường, bàn ghế búp bê làm từ tấm đệm ngồi của trẻ bị hư hỏng 5 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh
6. Bộ dụng cụ âm nhạc: Đàn làm bằng gỗ và cây đập muỗi bị hỏng, trống làm bằng lon bia, hộp bánh quy, phách làm bằng gáo dừa quét sơn. Con cá làm bàng vỏ ngao, con rùa làm bằng vỏ ốc Ngoài việc làm đồ dùng đồ chơi đẹp thu hút trẻ thì tồi còn suy nghĩ để tìm cách sử dụng đồ chơi đó một cách hợp lý để phát huy tác dụng của đồ dùng đồ chơi. VÝ dô: Ch¸u míi nhËp líp ®ang cßn khãc v× nhí bè mÑ, «ng bµ t«i cã thÓ bÕ ch¸u l¹i c¸c gãc ch¬i xem ®å ch¬i : Bóp bª, nh÷ng ®å dïng nÊu ¨n . §Ó trÎ tËp trung vµo c¸c ®å ch¬i mµ quªn ®i nçi nhí nhµ b»ng c¸ch t«i cã thÓ ®µm tho¹i víi trÎ, chØ vµo đồ chơi vµ hái trẻ. Chỉ vào búp bê hỏi: Ai ®©y? Chỉ vào đồ chơi nấu ăn (bát thìa )hỏi: Đây là cái gì? “Cô thấy em búp bê rất ngoan đấy, em búp bê không khóc nhè đâu vì thế con cũng đừng khóc nữa, cô cháu mình cùng nấu bét cho em bóp bª ¨n ” Qua việc này tôi thấy cháu đang khóc liền nín để tham gia chơi cùng với bạn. 6 Giáo viên: Hồ Như Quỳnh