Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ lớp Lá làm quen với Toán

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ lớp Lá làm quen với Toán

1. LỜI TỰA Trong quá trình công tác và giảng dạy tôi luôn băn khoăn, tự đặt câu hỏi tại sao giờ học âm nhạc, văn học luôn thu hút sự chú ý, hứng thú ở trẻ. Ngược lại hoạt động với toán luôn cho là khó, khô khan, trẻ ít hứng thú. Phải chăng do trẻ không thích học hay cô giáo dạy chưa đúng cách chưa có sự lựa chọn phù hợp cho từng hoạt động, hay là do bản chất toán là khuôn mẫu, không mượt mà, Việc lựa chọn những phương pháp giảng dạy cho phù hợp từng lĩnh vực, từng bài dạy, từng đối tượng các cháu để cho các cháu dễ hiểu kiến thức và tiếp thu bài tốt, có ý thức đạo đức trong học tập cũng như trong giao tiếp. Với tầm quan trọng của việc tổ chức làm đồ dùng dạy học, đồ chơi và nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức thông qua việc tổ chức các hoạt động làm quen với toán để phục vụ chuyên môn nên bản thân tôi đã đề cập tới vấn đề: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ lớp lá làm quen với toán”. Với kinh nghiệm của bản thân ít, còn nhiều hạn chế. Rất mong quí thầy cô “ Hội đồng khoa học cấp trường, hội đồng khoa học cấp trên ” đóng góp để cho sáng kiến được hoàn chỉnh hơn. Tôi chân thành cảm ơn ! Tác giả Trịnh Thị Mỹ Trân -Trang 1-
2. a. Đặt vấn đề: Toán học là một môn khoa học cần có độ chính xác cao. Do trẻ ở độ tuổi mẫu giáo chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là phải hình thành cho trẻ các biểu tượng toán học, cung cấp những kỹ năng cơ bản nhất để trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế và có sự phát triển để hướng tới một nền giáo dục toàn diện như Bác Hồ đã từng nói“ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ. Và các sự vật hiện tượng đến nhận thức xung quanh. Tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ, dần dần trẻ có được những khái niệm giản đơn nhất về thế giới xung quanh có nhu cầu muốn tìm tòi, khám phá về tính chất, đặc điểm của sự vật hiện tượng, tập hợp các số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, sắp xếp của chúng trong không gian. Vì vậy trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, môn học làm quen với toán, ở lớp mẫu giáo lớn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ trước khi vào trường tiểu học. Nếu ngay từ khi học mẫu giáo, trẻ đã nắm vững các khái niệm đơn giản về số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, thì sau này trẻ sẽ vững vàng, tự tin khi tiếp nhận những kiến thức cơ bản ở trường tiểu học. Cho nên bản thân tôi cảm thấy cần thiết cần phải đề cập “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy trẻ lớp lá làm quen với toán”. Như chúng ta đã biết Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã nói: “ Non sông Việt Nam có được vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ vào việc học tập của các cháu”. Trẻ em những Mầm non tương lai của đất nước, Đất nước có giầu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non. Người giáo viên Mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiêm vụ của người giáo viên Mầm non còn phải trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu thông qua các hoạt động và qua các môn học như làm quen với môi trường xung quanh, làm quen với tạo hình, môn văn học, chữ cái, thể dục, âm nhạc, làm quen với toán sơ đẳng thông qua các môn học trẻ được học mà chơi, chơi mà học. Từ đó dần hình thành lên nhân cách của trẻ và cũng từ đó trẻ được tiếp cận với những kiển thức từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Thông qua các môn học giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt như: Đức, Trí, Lao, Thể, Mỹ. Giúp trẻ có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào lớp một. Vì vậy trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, môn học làm quen với toán, ở lớp mẫu giáo lớn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ trước khi vào trường tiểu học. Nếu ngay từ khi học mẫu giáo, trẻ đã nắm vững các khái niệm đơn giản về số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, thì sau này trẻ sẽ vững vàng, tự tin khi tiếp nhận những kiến thức cơ bản ở trường tiểu học. b. Nội dung: * Thuận lợi : -Trang 2-
3. - Được phòng GD và BGH trường quan tâm tạo điều kiện cho giáo viên học hỏi về chuyên môn, cung cấp trang thiết bị trong lớp tương đối đầy đủ. - Đã được tiếp thu các tiết chuyên đề của trường, của phòng nên cũng đã học tập được một số kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy. - Trẻ MG lớn có nhận thức cao nên việc dạy học trẻ ở một lứa tuổi đồng đều có nhiều thuận lợi. - Các cháu ở lớp tôi phụ trách đều ngoan có ý thức tốt trong giờ học, thường xuyên chú ý lắng nghe và phát biểu. - Bản thân tôi thường xuyên sưu tầm và sáng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi tự tạo, mới lạ và hấp dẫn để thu hút trẻ vào tiết học. - Ngay từ đầu năm học ban giám hiệu nhà trường và tổ chuyên môn đã có kế hoạch nhằm phát triển tốt nâng cao chất lượng giáo dục nhận thức cho trẻ mẫu giáo làm quen với toán trong đời sống hằng ngày đối với trẻ ở trường Mầm non theo hướng chương trình giáo dục mầm non mới cho trẻ 5-6 tuổi . Đối với cháu năm nào nhà trường cũng tổ chức các chuyên đề, thao giảng dự giờ môn toán nhằm hoàn thiện hơn trong nhận thức trẻ, trong trò chơi, nhằm tạo giờ hoạt động toán thêm sinh động, hấp dẫn, hạn chế phần nào khô khan vốn có. - Là một trường thuộc vùng sâu vùng xa của huyện điều kiện học tập của các cháu gặp nhiều khó khăn. - Cơ sở vật chất còn thiếu thốn về mọi mặt. Tổng số học sinh: 15 cháu, trong đó 14 cháu chưa đi học qua các lớp nhóm, mầm, chồi. - LQVT là một môn học khó, đòi hỏi sự chính xác, khoa học và đòi hỏi giáo viên phải nắm vững phương pháp môn học và có nhiều thủ thuật linh hoạt, sáng tạo khi tổ chức các hoạt động cho trẻ LQVT. - Trong lớp còn một số trẻ chưa học qua lớp chồi nên việc tiếp thu còn hạn chế, thiếu hệ thống. - Khả năng hiểu biết của trẻ còn hạn chế một số cháu chưa được học lớp 3 - 4 tuổi nên nhận biết về toán còn kém chưa xác định được hình dạng hình khối, kích thước, mầu sắc, số lượng - Tiết toán thường khô khan nên trẻ thường không hứng thú Môn Làm quen với Phần % toán Khả năng nhận biết hình, khối, kích 40% thước, số lượng trong phạm vi 5 Khảo sát đầu năm Nhận biết hình khối, màu sắc, số lượng 40% trong phạm vi 5 còn ở mức trung bình Trẻ chưa nhận biết được màu sắc, hình 20% khối xếp loại yếu. -Trang 3-
4. I. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: Từ những hạn chế trên tôi đã tìm ra một số biện pháp để thay đổi thực trạng như sau: - Thường xuyên tham mưu với lãnh đạo nhà trường hỗ trợ thêm cơ sở vật chất và trang thiết bị dạy học. - Tự nghiên cứu làm thêm đồ dùng dạy học, đồ chơi cho trẻ để giờ học, giờ chơi được sinh động hơn. - Tự xây dựng kế hoạch cho lớp của mình, vì vậy trước khi bắt đầu bất cứ hoạt động làm quen với toán nào, giáo viên nên vạch sẵn một loạt các hoạt động giúp cân bằng giữa yên tĩnh và ồn ào, giữa năng động và với nghỉ ngơi. Một giáo viên có kinh nghiệm sẽ chóng nhận ra trạng thái của nhóm và sẽ sẵn có trong tay đầy đủ các nội dung, hình thức lựa chọn phù hợp hơn. Để tổ chức tốt trò chơi, đòi hỏi giáo viên lập kế hoạch và tập luyện nghiêm túc để trẻ nắm được nội dung chơi, cách chơi và luật chơi. Nếu trong lúc đang dẫn dắt trẻ thực hiện mà giáo viên nắm rỏ nội dung muốn thể hiện, truyền thụ một cách rõ ràng, mạch lạc không còn lo ngó vào sách, vở bài soạn thì nội dung muốn trẻ tiếp nhận sẽ đạt hiệu quả cao, giao tiếp trực tiếp phát hiện phản ứng của trẻ, hứng thú của trẻ. 1. Các biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn. Khi tổ chức tiết học giáo viên muốn trẻ hào hứng tham gia và yêu thích học toán thì phải xây dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập cho trẻ nhưng cách ngồi học đúng tư thế, cách trả lời câu hỏi của cô, cách giơ thẻ số và cách sử dụng trực quan khi tham gia các hoạt động như thế nào, cách thực hiện các bước trong hoạt động làm quen với toán ra sao? phải phân nhóm số trẻ có khả năng nhận biết nhanh, chậm, bình thường, để tiện theo dõi và có kế hoạch cụ thể để bồi dưỡng đồng thời kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng giáo dục trẻ. - Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ về biểu tượng toán mang nặng cảm tính nên tôi đã sử dụng thủ thuật gây hứng thú cho trẻ ngay từ tiết học đầu tiên, nhằm tạo cho trẻ một tâm trạng vui vẻ, phấn khởi khơi gợi tính tò mò ham hiểu biết của trẻ . - Tôi sử dụng mô hình, hoặc một câu chuyện, bài thơ một trò chơi để dẫn dắt trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán. VD: Nhận biết phân biệt khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật” Tôi chọn chủ điểm Quê Hương – Thủ đô - Bác Hồ. Tôi đã dùng mô hình Lăng Bác được xếp theo hình thức sau: - Lăng Bác xếp bằng khối chữ nhật, hàng rào xung quanh lăng Bác xếp bằng khối vuông, cột trụ cổng vào Lăng Bác xếp bằng khối trụ, bóng đèn trên cột trụ dược xếp bằng khối cầu. - Khi gợi mở cho trẻ vào chủ đề vào bài giáo viên nói: Hôm nay cô cùng các con sẽ đi thăm một nơi rất đẹp ở thu đô Hà Nội, khi đi đến trước Mô hình cô hỏi trẻ: Chúng mình đang được đến thăm nơi nào vậy nhỉ? Mô hình lăng Bác có gì đặc biệt không? trẻ nêu được là “ Lăng Bác được xếp bằng khối chữ nhật, hàng rào xếp bằng khối vuông, đó là những khối đã học rồi ạ”. Cô nhắc lại và nhấn -Trang 4-
5. mạnh yêu cầu, để hiểu kỹ hơn về đặc điểm riêng của từng khối đó hôm nay cô và các con sẽ cùng khám phá tìm hiểu nhé! ( Cô và trẻ vào bài) 2. Lựa chọn và sử dụng trực quan đúng lúc, đúng chỗ. - Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 5- 6 tuổi là tư duy trực quan hình tượng nhưng do trẻ chưa học qua chương trình mẫu giáo bé và mẫu giáo nhỡ. Nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh với mô hình với nhau. - Việc gây hứng thú ngay từ đầu tiên tiết học bằng đồ dùng trực quan không những tạo được sự chú ý cho trẻ ngay từ đầu mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoải mái để trẻ dễ dàng tiếp thu nội dung trọng tâm của tiết học. - Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ đề, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với cô nhịp nhàng. Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi làm theo cô. Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học tập phải đúng lúc. - Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ phức tạp dần. - Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích trẻ. Nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa luôn nếu sai sót. Đối với trực quan có nhược điểm riêng biệt, đặc biệt tôi sử dụng câu đố để đưa trực quan ra. VD: Khối vuông và khối cầu tôi dùng câu đố để trẻ đoán. “Khối gì xinh xắn Sáu mặt hình vuông. Bế hãy đoán xem. Khối gì thế nhỉ?” Để liên kết các nội dung trong một tiết học được liên hoàn và chuyển sang nội dung mới một cách linh hoạt, đưa trực quan ra một cách hợp lý không có động tác thừa hay các câu hỏi lặp đi lặp lại nhàm chắn, tôi thường sử dụng các câu truyện sáng tạo. VD: Có một bạn thỏ rất ngoan, hôm nay trên đường đi học bạn thỏ gặp cô và bạn thỏ đã nói thầm vào tai cô đấy! Chúng mình có muốn biết bạn thỏ nói gì không nào?(Trẻ hào hứng nghe và rất muốn được biết điều mà Thỏ nói với cô giáo) Tôi lại nói tiếp: Bạn thỏ nhờ cô hỏi các bạn lớp mình xem có biết ngày 19/5 là ngày gì không nào? Trẻ trả lời đúng .Tôi nói tiếp : Bạn thỏ cảm ơn các bạn lớp mình đã giúp cho bạn ấy biết bí mật của ngày 19/ 5 nên đã tặng lớp mình một món quà ( món quà đó là một trò chơi ôn luyện cô chuẩn bị trước) Khi đưa trực quan là nội dung tích hợp của các môn học khác, vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán bằng câu hỏi nhẹ nhàng, hợp lý điều đó đã phát huy được tính tích cực một cách cao nhất ở trẻ, khi tham gia các hoạt động. VD: Để khắc sâu kiến thức về khối cầu, khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật tôi đặt câu hỏi? -Trang 5-