Giải pháp Nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động "Làm quen chữ cái"

Nội dung text: Giải pháp Nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động "Làm quen chữ cái"

1. MỤC LỤC Trang I. Đặt vấn đề 2 II. Giải quyết vấn đề 2 1. Phương pháp nghiên cứu 2 2.Thực trạng 3 3.Các biện pháp tiến hành 4 4.Hiệu quả SKKN 9 III. Kết luận kiến nghị 9 1. Kết luận 9 2.Ý kiến đề xuất 10 1/10
2. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi “Làm quen chữ cái” là cơ hội tốt để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển tư duy mở rộng vốn hiểu biết của trẻ góp phần vào việc phát triển nhân cách toàn diện. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng Việt” vững chắc để trẻ bước vào lớp 1. Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo khi bước vào trường phổ thông là một bước ngoặt lớn và việc quan trọng nhất là ở đây ai sẽ là người giúp trẻ vượt qua những cái khó khăn đó? Không ai khác chính là các cô giáo, phụ huynh và bản thân trẻ. Nhờ giáo viên biết linh hoạt, sáng tạo trong tiết dạy lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động, biết khơi gợi lòng say mê, sự hứng thú của trẻ về hoạt động “Làm quen chữ cái” Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công công tác giảng dạy trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng dạy tôi nhận thấy rằng trẻ làm quen với chữ viết không phải là việc dễ làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, chịu khó biết vận dụng những linh hoạt, sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ kiến thức của bộ môn, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng thú, có tính kỷ luật trong học tập. Tôi đã chọn hoạt động “Làm quen chữ cái” làm đề tài để viết sáng kiến kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi.Tôi mong rằng, những kinh nghiệm của tôi sẽ đạt được kết quả cao trên trẻ và góp phần giúp giáo viên thực hiện tốt hoạt động trẻ làm quen chữ cái. Khắc phục những hạn chế trong hoạt động tổ chức cho trẻ “Làm quen chữ cái” nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái được tốt hơn. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Phương pháp nghiên cứu: Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã dựa vào cơ sở lý luận và nghiên cứu từ các tài liệu chương trình Giáo dục trẻ 5 – 6 tuổi do bộ Giáo dục và đào tạo ban hành, tôi nghiên cứu từ thực tế trên trẻ 5- 6 tuổi. Để nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi “Làm quen chữ cái” được tốt hơn, tôi vận dụng một số phương pháp quan sát, đàm thoại, luyện tập, giao việc cho trẻ thông qua trò chơi để điều tra, nắm bắt tình hình thực tế của trẻ, 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái. Để đem lại kết quả nghiên cứu cao, ở tại lớp tôi luôn có sổ gi chép nhanh tạm coi là nhật ký hàng ngày của trẻ để lưu lại những biểu hiện tiêu cực hay tiến triển tốt trong các hoạt động “Làm quen chữ cái” tại lớp. Từ đó đề ra những biện pháp tối ưu nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi làm quen chữ cái. Làm quen với văn học và chữ viết là những hoạt động đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện, là một trong những nội dung có tác dụng tạo tiền đề cho việc phát triển ngôn ngữ của trẻ và đáp ứng nhu cầu đổi mới hình thức tổ chức, phương pháp giáo dục trẻ trong các trường mầm non. 2/10
3. Đặc biệt chuẩn bị tốt cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi học tốt môn tiếng việt ở lớp1sau này. Trẻ em 5-6 tuổi là lứa tuổi tiền học đường để vào lớp một. Các cháu rất cần được giáo dục phát triển toàn diện về các mặt: Đức, trí, thể, mỹ, lao động và rèn luyện năng lực tiếp thu của các môn học mà trẻ sẽ được học ở lớp một, nhất là môn đọc và viết. Bên cạnh đó, các cháu vẫn chỉ “Học bằng chơi, chơi mà học”, mặt khác chữ viết vẫn thuộc phạm vi trừu tượng. Chính vì thế cô giáo phải làm sao để trẻ tiếp cận việc làm quen với cách đọc, cách viết một cách hợp lý mà mang lại hiệu quả tích cực? 2. Thực trạng a, Thuận lợi: - Được Ban Giám hiệu nhà trường bồi dưỡng môn làm quen chữ cái; Lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi theo từng chủ điểm phù hợp với chác chữ cái học trong chủ điểm; Hướng dẫn làm các tranh, các góc chữ cái để trẻ được làm quen ở mọi nơi mọi lúc. - Phòng học tương đối rộng, thoáng và đầy đủ điều kiện để hoạt động. Trường luôn coi trọng đến việc tạo môi trường chữ viết phong phú, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ. Trường được trang bị máy vi tính, đèn chiếu để trẻ được tiếp cận với việc học chữ cái qua các trò chơi trên máy. - Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học của con cái. b, Khó khăn: Qua khảo sát chất lượng đầu năm trên trẻ ở lớp tôi với bộ môn “Làm quen chữ cái” cho thấy kết quả: Nội dung Kết quả khảo sát Trẻ hứng thú với hoạt động 68% Trẻ nói ngọng 6.3% Trẻ nói giọng địa phương 31.9% Trẻ biết một số chữ cái 4.3% - Với những năm trước, Phụ huynh vì nóng lòng sợ con em mình vào lớp 1 sẽ đọc chữ cái không bằng bạn nên thường cho con nghỉ học để vào học lớp 1 trước tuổi. Điều này đã làm ảnh hưởng đến duy trì sĩ số lớp. Trong quá trình hướng dẫn cho trẻ 5 – 6 tuổi hoạt động “Làm quen chữ cái”, bản thân tôi còn gặp rất nhiều khó khăn một số cháu chưa mạnh dạn, cháu còn nói ngọng, nói giọng địa phương, nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về chuyên môn nhưng với năm học tôi vẫn chưa thực sự tổ chức tốt hoạt động “Làm quen chữ cái”. Bên cạnh đó một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc học chữ của con em mình nên đã bày dạy trước tập đọc và tập viết trước, lại có trường hợp phụ huynh cho cháu nghỉ học đi học lớp 1 trước tuổi. Điều này đã dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý đến tiết 3/10
4. học. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cô và khả năng tiếp thu của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường. 3. Các biện pháp tiến hành: a,Khảo sát kỹ năng Nghe – Nói – Đọc – Viết của trẻ - Đây là bước đầu tiên nhằm xác định tình trạng của trẻ để giáo viên nắm được kỹ năng nghe, nói, đọc viết của trẻ để từ đó có biện pháp thay đổi phù hợp - Ngay từ đầu năm học, chúng tôi đã tiến hành khảo sát trẻ và thông qua các bài tập để từ đó giáo viên đánh giá và có sự tác động đúng với từng trẻ. - Công việc khảo sát trẻ, chúng tôi thường thực hiện vào tháng 10. Quá trình khảo sát qua các hoạt động chung (kể chuyện, đọc thơ, hát, múa, ) và qua các hoạt động hàng ngày (hoạt động góc, hoạt động chiều, ) để từ đó đánh giá từng trẻ theo các kỹ năng và có biện pháp giáo dục sao cho phù hợp với từng trẻ. b, Gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động làm quen chữ cái: Như chúng ta đã biết trẻ em là một thực thể nhiên giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững trẻ thích những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khô khan có phần “kỷ luật”. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ Chính vì thế khi dạy một tiết “Làm quen chữ cái” tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải đảm bảo an toàn. Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen. Trong quá trình tổ chức hoạt động, tôi luôn vận dụng linh hoạt các phương pháp giáo dục sao cho phù hợp với thực tế khả năng trẻ. Ngoài ra, khi cho trẻ làm quen với nhóm chữ cái gần giống nhau, để giúp trẻ giễ ghi nhớ mặt chữ, tôi thường dùng hình ảnh gần gũi trong thực tế để gắn với chữ cái. Hay khi cho trẻ làm quen chữ cái mới, nhưng trong lớp có một vài trẻ đã nhận biết được chữ cái mới đó, tôi sẽ không giới thiệu mà mời trẻ đó lên phát âm cho cả lớp cùng nghe và tôi không quên khen ngợi để khích lệ trẻ. Và nếu số đông trẻ đã nhận biết được chữ cái rồi, tôi sẽ đi nhanh phần giới thiệu chữ cái mới và dành nhiều thời gian cho phần luyện tập, nhận biết phát âm qua trò chơi. 4/10
5. Để kích thích tính tò mò, ham hiểu biết, thích khám phá những điều mới lạ của trẻ tôi đã thường xuyên thây đổi hình thức tổ chức cho trẻ hoạt động. Tùy vào từng chữ cái mà tôi lựa chọn hình thức tổ chức sao cho phù hợp: Hoặc là đề chuẩn bị cho trò chơi ở chữ cái với chủ đề “phương tiện giao thông” lúc ngoài trời tôi cùng trẻ trò chuyện về trò chơi “Các phương tiện giao thông vào bến ” tôi huy động trẻ sưu tầm bìa cát tông tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đoàn tàu, ôtô, thuyền buồm hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được làm quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi trong khi viết chữ, dán các chữ cái lên các phương tiện giao thông, trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng mình làm ra. Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập tôi thấy trẻ hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn. c,Tạo môi trường chữ cái phong phú: Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái trong lớp học rất cần thiết để làm nổi bật bộ môn và chuyên đề. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rảnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang trí gọi theo chủ điểm. Hoặc tôi viết bài thơ “Cái bát xinh xinh” trong giấy lịch, bài thơ tôi viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái tôi định cho trẻ làm quen (như làm quen chữ a, ă, â) thì tôi tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy và được treo xung quanh lớp để trẻ dễ nhìn thấy. Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không những ở góc “Bé cùng làm quen chữ cái” mà xung quanh lớp tôi đều viết tiếng và từ tương ứng, như hộp đựng hoá lá, rổ đựng hình, viết tên các đồ dùng vào nhãn và dán vào. Treo xung quanh lớp những cụm từ như danh sách tên của trẻ theo tổ, tất cả những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ môn chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô ngoài ra tôi còn dùng chữ cái để làm ký hiệu cho trẻ Kết quả các biện pháp này theo đánh giá đạt 90%. d,Chú ý đến giáo dục cá nhân: Tôi luôn nhận đặc biệt chú ý đến giáo dục cá nhân. Tùy vào từng cá nhân, tôi đưa ra những biệt pháp giáo dục khác nhau như có trẻ Đối với những trẻ nói ngọng, tôi thường xuyên trò chuyện với trẻ nghiều hơn, tập cho trẻ phát âm từ những âm đơn giản rồi đến âm khó hơn qua trò chơi “Hãy làm giống cô”, hay trò chơi “Những âm thanh có gì khác” với những trẻ nói ngọng, tôi phải kiên trì, không thể sửa tật nói ngọng, nói lắp ngày một ngày hai mà phải được lặp đi lặp lại nhiều lần. 5/10