Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non

1. MỤC LỤC Trang A. ĐẶT VẤN ĐỀ: 1 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ: 3 I. CƠ SỞ LÍ LUẬN 3 II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ 4 1. Thuận lợi 4 2. Khó khăn 4 III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH 5 1. Biện pháp 1: Dạy trẻ định hướng trên cơ thể trẻ thông qua các trò 5 chơi, bài thơ. 2. Biện pháp 2: Dạy trẻ xác định vị trí đồ vật so với bản thân và xác định các hướng trên-dưới; trước-sau của bạn khác thông qua mọi 9 lúc mọi nơi. 3. Biện pháp 3: Vận dụng linh hoạt các phương pháp, đồng thời tích 12 hợp nội dung các môn học. 4. Biện pháp 4: Tích cực sử dụng và làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo hấp 16 dẫn tạo được môi trường cho trẻ định hướng trong không gian. 5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy trẻ. 22 6. Biện pháp 6: Công tác phối hợp với phụ huynh trong việc thực hiện một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng 23 trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non. IV.HIỆU QUẢ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 23 1. Đối với bản thân: 23 2. Đối với trẻ: 23 3. So sánh kết qủa: 24 4. Đối với phụ huynh: 25 C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ: 25 I. KẾT LUẬN 25 II. KIẾN NGHỊ 26 1. Đối với nhà trường: 26 2. Đối với phòng giáo dục: 26 D. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 27
2. Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non A. ĐẶT VẤN ĐỀ Như chúng ta đã biết “Trẻ em hôm nay- Thế giới ngày mai”, trẻ em là hạnh phúc gia đình, là tương lai của đất nước. Để có một tương lai của đất nước sau này, thì giáo dục mầm non là khâu đặt nền móng đầu tiên trong quá trình đào tạo nhân cách con người mới. Mặt khác giáo dục mầm non còn thực hiện nhiệm vụ “Chuẩn bị tâm thế và hành trang cho trẻ bước vào trường tiểu học”. Vì vậy việc dạy trẻ định hướng trong không gian là một hoạt động hết sức quan trọng và cũng là một trong những nội dung của chương trình, hình thành những biểu tượng Toán sơ đẳng cho trẻ mầm non, góp phần xây dựng mục tiêu giáo dục mầm non. Năm học này tôi được phân công phụ trách lớp mẫu giáo nhỡ. Với tấm lòng yêu nghề mến trẻ, nhiệt tình tích cực trau dồi kiến thức, học hỏi qua sách vở, đồng nghiệp, qua các lớp bồi dưỡng đào tạo, tôi đã hiểu rõ tầm quan trọng của việc hình thành những biểu tượng Toán sơ đẳng cho trẻ. Chính vì vậy tôi luôn ấp ủ trong lòng mong muốn tổ chức những giờ hoạt động cho trẻ làm quen với toán đặc biệt là dạy trẻ định hướng trong không gian sáng tạo, hấp dẫn phù hợp với lứa tuổi của trẻ để giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức khái quát cơ bản về xác định hướng đối với bản thân trẻ đối với bạn khác và đối với các đồ vật, để từ đó trẻ áp dụng vào thực tiễn về trí tụê và phát triển về nhân cách con người mới từ tuổi thơ. Ở lớp tôi những năm trước đây, việc cho trẻ định hướng trong không gian đã tiến hành trên trẻ theo như phân phối chương trình một cách đầy đủ, qua thực hiện trẻ đã cơ bản nắm được khái niệm định hướng trong không gian, trẻ đã định hướng được phía phải- phía trái của bản thân, đã xác định được các hướng cơ bản như: Trên- dưới, trước- sau của đồ vật, trẻ đã tìm được các đồ vật theo hướng cho trước, trẻ đã được thực hành nhiều trong tiết học, trẻ đã sử dụng được các từ chỉ các hướng không gian thay cho việc sử dụng các vật chuẩn như: “quay về phía bên phải, phía bên trái” của cháu trẻ biết sắp xếp, bố trí các đồ vật trong không gian. Về giáo viên thì đã nắm chắc phương pháp, nội dung, hình thức tổ chức tiết học toán “định hướng trong không gian” cho trẻ có các kĩ năng về định hướng trong không gian. Nhưng trên thực tế nội dung định hướng trong không gian là một nội dung khó cho cả giáo viên và trẻ do mang tính trừu tượng đòi hỏi trẻ phải tập trung chú ý định hướng, việc xác định vật chuẩn, lời nói diễn đạt các mối quan hệ trong không gian phải mạch lạc, chính xác dẫn tới tiết học dễ bị nặng nề, trẻ nhàm chán. Nhìn chung các tiết học đạt chưa cao, giáo viên chủ yếu là dựa vào chương trình để thực hiện nội dung được biên soạn cho độ tuổi, chứ chưa mở rộng được một số nội dung trong thực tế. Hình thức tổ chức cho trẻ còn gò bó, việc cho trẻ rèn kĩ năng định hướng 1/27
3. Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non trong không gian chưa nhiều, khả năng chú ý của trẻ còn phân tán nhiều trẻ còn lúng túng trong việc xác định các hướng, tiết dạy có lúc chưa thu hút được sự chú ý của trẻ. Cho nên giáo viên đã gặp rất nhiều khó khăn, tiết dạy khá nặng nề với giáo viên. Muốn đạt được mục đích trên, chúng ta cần có những biện pháp sáng tạo, phù hợp với thực tiễn và khả năng nhận thức của trẻ, cần phải đổi mới hình thức để hình thành tốt các biểu tượng định hướng trong không gian cho trẻ. Chính vì thế tôi đã mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non” Với mong muốn góp phần giải quyết những trăn trở của các cô giáo để cùng trao đổi và thực hiện tốt đề tài này. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Ngành Giáo Dục Mầm Non là ngành học đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp đào tạo con người mới. Là cơ sở và hình thành phát triển con người. Vì vậy giáo viên mầm non cần có phẩm chất đạo đức, lối sống tư tưởng, lập trường tư tưởng vững vàng. Luôn bồi dưỡng trau dồi kiến thức khám phá khoa học, nhận thức tư duy cho trẻ vì những kiến thức này đóng một vai trò rất quan trọng đối với trẻ, nó nhằm giúp cho trẻ có thêm nhiều cho kho tàng kiến thức của trẻ. Trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non, môn làm quen với toán đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc cung cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ. Cho trẻ làm quen với những biểu thức toán ngay từ tuổi mầm non là một việc làm hoàn toàn đúng đắn và cần thiết vì đó chính là cơ hội tốt để giúp trẻ hình thành phẩm chất năng lực hoạt động cho mình như: tìm tòi, quan sát, so sánh, Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán như: kích thước, hình dạng, thì định hướng không gian là một phần kiến thức không thể thiếu trong quá trình tổ chức cho trẻ làm quen với toán Trẻ 4 - 5 tuổi có khả năng xác định vị trí của đồ vật trong không gian so với bản thân trẻ, có thể diễn đạt được bằng lời nói vị trí của các vật trong không gian so với trẻ về các phía: trên-dưới; trước–sau, phải -trái. Từ quan niệm không gian là các phần rời rạc, trẻ đã bắt đầu thấy được mối quan hệ giữa các phần trong không gian và mối quan hệ giữa các đối tượng trong không gian so với nhau. Chính vì vậy đối với trẻ 4-5 tuổi dạy trẻ định hướng trong không gian là rất gần gũi với thực tế xung quanh trẻ, có vô vàn các đồ vật, con vật, hiện tượng khác nhau có đồ vật thì gần gũi với thực tế xung quanh trẻ, có đồ vật thì phạm vi rộng hơn, tất cả đều được xắp xếp bố trí ở các hướng khác nhau đối với trẻ. 2/27
4. Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non Để hình thành cho trẻ các biểu tượng định hướng trong không gian là một nội dung quan trọng, nó vừa phù hợp với thực tiễn, hiểu biết của trẻ vừa mang tính lâu dài trong việc hình thành kiến thức toán học sau này của trẻ. Định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi sẽ giúp trẻ lĩnh hội được những kiến thức khái quát cơ bản về xác định hướng đối với bản thân trẻ đối với bạn khác và đối với các đồ vật, để từ đó trẻ áp dụng vào thực tiễn về trí tụê và phát triển về nhân cách con người mới từ tuổi thơ. Đứng trước khó khăn tôi luôn trăn trở, suy nghĩ và tự hỏi làm thế nào và bằng cách gì để trẻ lớp tôi hứng thú, tập trung chú ý định hướng, xác định vật chuẩn, lời nói diễn đạt các mối quan hệ trong không gian mạch lạc và chính xác, giúp trẻ định hướng được các mối quan hệ trong không gian của thế giới xung quanh trẻ, góp phần làm chính xác và phong phú hơn vốn ngôn ngữ của trẻ, phát triển tốt hơn tư duy trực quan hình tượng và tư duy trực quan sơ đồ. II.THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ: 1. Thuận lợi: - Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu Nhà trường, trang bị nhiều đồ dùng đồ chơi hoạt động đa dạng và phong phú. -Trẻ ở cùng độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều - Bản thân thường xuyên học hỏi các đồng nghiệp qua các buổi dự giờ hoạt động và tìm hiểu qua các loại sách báo đồng thời tôi đã được bồi dưỡng thêm kiến thức của bộ môn, nắm chắc được phương pháp giảng dạy. Tôi đã có điều kiện được tham gia tập huấn chuyên đề toán nên khai thác được các trò chơi, cũng cố kiến thức, kỹ năng về toán cho trẻ. -Một số phụ huynh quan tâm, kết hợp cùng cô giáo trong việc chăm sóc giáo dục trẻ. Các cháu đều khỏe mạnh nhanh nhẹn, ngoan ngoãn, thích hoạt động vui chơi. Đối với phụ huynh môn toán là một trong mối quan tâm hàng đầu, họ luôn mong muốn con em mình học tốt môn toán - Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, mạnh dạn, hứng thú tham gia hoạt động. Bên cạnh những thuận lợi không thể tránh khỏi những khó khăn khi thực hiện đề tài: “Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non.” 2. Khó khăn: - Việc đầu tư nghiên cứu phương pháp giảng dạy, tổ chức các hoạt động định hướng trong không gian cho trẻ chưa thực sự được quan tâm đúng mức. 3/27
5. Một số biện pháp nhằm phát triển tư duy và khả năng định hướng trong không gian cho trẻ 4-5 tuổi ở trường Mầm Non - Nội dung định hướng trong không gian là một nội dung khó cho cả giáo viên và trẻ do mang tính trừu tượng nên việc tổ chức các tiết học cho trẻ ở lớp chưa phong phú. -Một số phụ huynh do bận nhiều công việc còn coi nhẹ việc học tập của con, thường cho con nghỉ học tuỳ tiện nên ít nhiều cũng làm ảnh hưởng tới kết quả học tập của lớp. Kết quả khảo sát đầu năm còn thấp. Trẻ học khá: 8% Trẻ học trung bình: 70% Trẻ học yếu: 22% - Nhận thức của trẻ không đồng đều. III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH: Hoạt động làm quen với toán là một trong những hoạt động phát triển nhận thức đòi hỏi trẻ phải nắm vững những kiến thức cơ bản để làm nền tảng cho những kiến thức khó hơn. Đối với trẻ lứa tuổi mầm non những kiến thức về toán là rất quan trọng nhất là về kiến thức định hướng trong không gian, đôi lúc trẻ còn nhầm lẫn việc chính rõ về hướng và phía. Việc xác định phương hướng đối với bản thân thì có thể trẻ làm được nhưng đối với việc xác định phương hướng của người khác, của đồ vật, đôi lúc trẻ còn lúng túng và phải suy nghĩ để xác định cho chính xác. Đặc biệt đối với những thuật ngữ của toán học về định hướng trong không gian còn mơ hồ. Ngoài ra còn do đặc thù của môn học còn áp đặt theo khuôn khổ nên dễ dẫn đến sự khô khan cứng nhắc đối với trẻ. Vì thế, giáo viên cần phải tạo sự thoải mái và hứng thú để giúp trẻ nắm vững về định hướng trong không gian, nhất là tạo cho trẻ vừa học vừa chơi, học mà như đang chơi, chơi mà hóa ra học. Chính vì vậy, tôi đã cố gắng trong việc truyền thụ kiến thức định hướng trong không gian cho trẻ đạt kết quả tốt nhất. Tôi đã suy ngẫm tìm tòi đề ra một số biện pháp dạy trẻ định hướng trong không gian thông qua một số hoạt động học của trẻ. 1. Biện pháp 1: Dạy trẻ định hướng trên cơ thể trẻ thông qua các trò chơi, bài thơ: Đối với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo thì dạy trẻ dưới hình thức các trò chơi, các bài thơ là trẻ hứng thú nhất là kết quả đưa lại cao nhất. “Trẻ học mà chơi - Chơi mà học” thông qua đó giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách thoải 4/27