Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi

Nội dung text: Báo cáo biện pháp Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi

1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Ở trường Mầm non, đặc biệt đối với lứa tuổi Mẫu giáo, âm nhạc là một trong những loại hình nghệ thuật phát triển năng lực, cảm xúc, tưởng tượng, sáng tạo, sự tập trung chú ý, khả năng diễn tả những hứng thú của trẻ. Khác với loại hình nghệ thuật khác như hội hoạ, văn học, điện ảnh , âm nhạc không hoàn toàn xác định rõ những hình ảnh cụ thể. Âm nhạc bằng những ngôn ngữ riêng là giai điệu, âm sắc, trường độ, hoà âm, tiết tấu cùng với thời gian đã thu hút, hấp dẫn, làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ. Âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức xung quanh, phát triển lời nói, quan hệ trong giao tiếp, trao đổi tình cảm Đối với trẻ, âm nhạc là thế giới kỳ diệu, đầy cảm xúc. Trẻ có thể tiếp nhận âm nhạc ngay từ trong nôi. trẻ mầm non dễ xúc cảm, vốn ngây thơ trong sáng, nên tiếp xúc với âm nhạc là một điều không thể thiếu. Thế giới âm thanh muôn mầu không ngừng chuyển động tạo điều kiện cho trẻ phát triển các chức năng tâm lý, năng lực hoạt động và sự hiểu biết của trẻ. Thông thường, khi nghe nhạc, ai cũng đều có ý muốn cử động theo tiết tấu. Tay đung đưa, chân gõ nhịp, đầu lắc lư, đó chính là hình thức múa tự phát. Nhiều khi các em nhỏ vừa nghe nhạc, vừa ngẫu hứng điệu múa có tiết tấu độc đáo của mình. Giữa âm nhạc và vận động có mối liên hệ trực tiếp, xuất phát từ cơ sở sinh lý, đó là cơ quan thính giác và cơ quan cảm giác về chuyển động và thăng bằng. Nhà tâm lý học B.N Chep-lô-va cho rằng: “Việc tri giác âm nhạc sảy ra cùng lúc hoàn toàn trực tiếp với phản ứng vận động âm nhạc theo diễn biến thời gian”. 1
2. Đối với trẻ Mẫu giáo, do đặc điểm hồn nhiên, ham hoạt động nên mối quan hệ giữa âm nhạc và vận động được hình thành dễ dàng. Các bài hát, bản nhạc tạo cho trẻ những cảm xúc mạnh, trẻ vận động phù hợp với đặc tính của âm nhạc. Ở đây âm nhạc giữ vai trò chủ đạo còn vận động là công cụ thể hiện hình tượng âm nhạc. Vận động theo nhạc giúp trẻ phát triển cảm giác, nhịp điệu, sự khéo léo, khả năng phản ứng nhanh và đúng các ấn tượng nghe được trong âm nhạc. Ngoài ra còn làm thoả mãn nhu cầu tình cảm của trẻ, trẻ được bộc lộ cảm xúc, giao tiếp với bạn bè. Hiện nay, chương trình âm nhạc đang được phổ biến rộng rãi trong các trường Mầm non, nhằm giúp cho việc thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ theo đúng chương trình quy định, đồng thời giúp giáo viên có được những cơ hội và điều kiện thể hiện khả năng của mình. Tuy nhiên trong thực tế, nhiều giáo viên chưa chú ý hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ, chưa vận dụng lý thuyết vào thực tiễn, chưa có biện pháp thiết thực trong quá trình dạy trẻ, dẫn tới kết quả chưa đạt được so với yêu cầu. Do vậy, việc áp dụng biện pháp tiên tiến để dạy trẻ Mẫu giáo vận động theo nhạc là rất cần thiết, cần được chú trọng. Nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy trẻ vận động theo nhạc, tôi nghiên cứu để tìm ra “Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy vận động theo nhạc cho trẻ Mẫu giáo 4 – 5 tuổi. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Nghiên cứu hoạt động vận động theo nhạc của trẻ Mẫu giáo 4 - 5 tuổi, tìm ra được một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy nhằm hình thành kỹ năng vận động theo nhạc cho trẻ. III. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM *Thời gian: Nghiên cứu cơ sở lý luận, tìm hiểu thực tế hoạt động vận động theo nhạc của trẻ và đưa ra được một số biện pháp tiên tiến trong thời gian từ tháng 09/2018 đến tháng 03 lập đề cương. Hoàn thành đề tài vào ngày 22/05/2019. *Địa điểm: 2
3. Tôi nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ lớp mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi Trường mầm non Gia Thượng IV.ĐÓNG GÓP VỀ MẢNG THỰC TIỄN 1.Làm mẫu chuẩn vận động theo nhạc và có sáng tạo. 2. Tăng cường luyện tập vận động theo nhạc cho trẻ 3.Tạo môi trường âm nhạc. Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. 4. Tận dụng môi trường ở mọi lúc, mọi nơi. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Nghiên cứu lý luận - Các loại sách nói về hoạt động âm nhạc - Chương trình hoạt động Giáo dục âm nhạc lớp Mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi. 2. Quan sát khoa học: Quan sát trẻ vận động theo nhạc, quan sát trẻ thực hiên bài tập cô ra để xác định mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ. 3. Thực nghiệm khoa học: Áp dụng biên pháp nâng cao chất lượng sau đó đưa ra một số bài tập để kiểm tra kết quả hình thành kỹ năng của trẻ. 3
4. PHẦN II. NỘI DUNG CHƯƠNG I: TỔNG QUAN I . CƠ SỞ LÝ LUẬN: 1. Khái niêm về vận động theo nhạc: Vận động theo nhạc là hoạt động phối hợp giữa âm nhạc và động tác nhảy múa hoặc sử dụng đồ chơi âm nhạc, gõ đệm theo hát tạo cho con người có được sự cảm nhận về nhịp điệu, góp phần tích cực vào việc phát triển toàn diện nhân cách. Hoạt động vận động theo nhạc ở lứa tuổi Mầm non có thể chia làm 2 nhóm trên cơ sở tri giác âm nhạc và tái tạo các phương tiện truyền cảm trong động tác. * Nhóm thứ nhất: Là những động tác đơn giản biểu hiện cảm xúc theo tính chất, nhịp điệu âm nhạc như vỗ tay, gõ đệm, nhún nhảy trẻ nghe và phân biệt cao độ, sắc thái, tốc độ, trọng âm, âm hình tiết tấu. * Nhóm thứ hai: Hướng vào những kỹ năng chuyển động trong quá trình vận động theo nhạc. Tất cả các động tác vận động theo nhạc như gõ nhịp, âm hình, tiết tấu, múa đều thực hiện nhiệm vụ chung là cảm nhận tiết tấu âm nhạc, nhưng mỗi loại vận động có chức năng riêng, do đó khác nhau về yêu cầu. Động tác vỗ tay, gõ nhịp, dậm chân có tác dụng giúp trẻ nắm vững tiết tấu, nhịp, phách trong tác phẩm và được tiến hành ngay khi làm quen với tác phẩm. Gõ nhịp, phách, âm hình tiết tấu yêu cầu phải chính xác, đúng với tác phẩm, không cần phải có tư thế, tạo dáng, đường nét Múa là dạng vận động phát triển tính thẩm mỹ cho trẻ, hình thành tư thế, dáng điệu, động tác đẹp. Các bài múa được xây dưng trên cơ sở nội dung, tính chất, nhịp điệu âm nhạc, lời ca. tuy nhiên không phải bài hát nào cũng xây dựng thành điệu múa. Do đặc điểm tư duy trực quan hình tượng của trẻ mà múa có thể là những động tác minh hoạ lời ca, miêu tả sinh hoạt, mô tả thiên nhiên Các chất liệu cơ bản của dân gian các dân tộc Việt Nam, múa hiện đại cũng được khai thác. Múa được sử dụng chủ yếu với độ tuổi Mẫu giáo. Cùng với sự phát triển của trẻ thì kỹ năng múa của trẻ ngày càng rõ ràng và đa dạng. 4
5. 2 . Đặc điểm khả năng vận động theo nhạc của trẻ 4 – 5 tuổi: Vận động theo nhạc giáo dục nhịp điệu cho trẻ bằng sự vận động của cơ thể, phù hợp với tính năng động của trẻ. Trẻ 4 - 5 tuổi biết chuyển động nhịp nhàng theo tính chất của nhạc, thay đổi bước chuyển động theo điệu nhạc , từ tốc độ nhịp nhàng có thể chuyển sang tốc độ nhanh hơn hoặc thực hiện các bước nhảy: Bước nhảy thẳng, xoay tròn, biết xoay xung quanh bạn và nhảy vòng tròn một mình, nhảy đổi nhóm, từ nhóm nhảy toả ra theo các hướng rồi tụ lại, nhảy có cầm đạo cụ, biết chuyển đội hình đơn giản, làm các đông tác nhảy chân sáo, đá chéo chân, cùng với người lớn tập dượt các bài hát, truyền đạt các bài mẫu trò chơi. Trẻ 4 - 5 tuổi có khả năng sử dụng các nhạc cụ như phách tre, xắc xô, tróng đệm theo nhịp, tiết tấu chậm. Có thể thổi kèn cho các giai điệu đơn giản trên cơ sở 1 - 2 âm thanh. II. CƠ SỞ THỰC TIỄN Trường mầm non Gia Thượng nằm trên địa bàn Quân Long Biên * Thuận lợi: - Đội ngũ giáo viên trong trường luôn đoàn kết, thống nhất. - Lớp học luôn được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư cơ sở vật chất như mua sắm dụng cụ âm nhạc cho trẻ, tạo điều kiện cho lớp được sử dụng đồ dùng hiện đại như đàn Oocgan, ti vi , đầu băng - Trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao trình độ chuyên môn. Vào các dịp hè, chúng tôi được đi học bồi dưỡng chuyên môn của phòng giáo dục và đào tạo mở. Dự các buổi chuyên đề của phòng, chuyên đề của trường, dự giờ đồng nghiệp tạo điều kiện tôi được học tập, củng cố kiến thức nghiệp vụ. - Giáo viên có kế hoạch chương trình ngay từ đầu năm học. - Lứa tuổi trẻ tương đối đồng đều. - Phụ huynh luôn mong muốn con em mình vui vẻ, yêu thích hoạt động âm nhạc. * Khó khăn: 5
6. - Các cháu phần lớn con em làm nông nghiệp, kinh tế gia đình eo hẹp, ít có điều kiện cho con em mình tiếp xúc với âm nhạc nhiều. - Vào đầu năm học có khoảng 65% cháu mới đi học, trẻ thiếu hụt kiến thức âm nhạc và chưa có nề nếp, thói quen tốt. - Sĩ số lớp đông, phòng học nhỏ khó khăn trong việc tổ chức hoạt động cho trẻ. 6
7. CHƯƠNG II. NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU I. THỰC TRẠNG Thực hiện giáo dục âm nhạc cho trẻ mầm non theo đúng chương trình quy định là bổn phận của mỗi người giáo viên. Bản thân tôi luôn soạn bài tỉ mỉ, sắp xếp hợp lý các nội dung cần truyền đạt, phân bố thời gian cho từng phần phù hợp, nghiên cứu bài và dạy đúng phương pháp bộ môn, có chuẩn bị đủ và sử dụng đồ dùng cho cô và trẻ trong hoạt động. Để khảo sát và đánh giá được kỹ năng vận động theo nhạc của trẻ. Tôi ra 2 bài tập cho 30 cháu Mẫu giáo sinh năm 2004 thực hiện. Bài tập 1: Con hãy hát và vỗ tay theo nhịp bài Hoà bình cho bé của tác giả Huy Trân Bài tập 2: Con hãy múa bài Mẹ Yêu không nào của tác giả Lê Xuân Thọ. BẢNG A: KHẢO SÁT KỸ NĂNG VẬN ĐỘNG THEO NHẠC CỦA TRẺ 4 – 5 TUỔI STT Họ và tên trẻ Bài tập 1 Bài tập 2 Đạt Chưa đạt Đạt Chưa đạt 1 Phạm Phương Anh * * 2 Vũ Vân Anh * * 3 Đào Bích Dịu * * 4 Bùi Văn Đạt * * 5 Phạm Văn Đức * * 6 Nguyễn Thu Trang * * 7 Phạm Phương Thảo * * 8 Leo Thị Chúc * * 9 Nguyễn thị Thuý * * 10 Bùi Thị Thanh Thảo * * 11 Hoàng Văn Tài * * 12 Vũ Đình Thanh * * 13 Vũ Đình Thi * * 14 Đinh Khắc Tuyên * * 15 Ngô Thị Huyền * * 16 Vũ Đức Hiếu * * 17 Lê Việt Hùng * * 18 Đoàn Quang Huy * * 19 Bùi thị Hậu * * 7
8. 20 Đào Minh Khuê * * 21 Bàn Thuỳ Linh * * 22 Bùi Hà Linh * * 23 Trương Yến Như * * 24 Hán Duy Minh * * 25 Bàn Thị Phương * * 26 Vũ Nhật Phan * * 27 Hà Xám Quyền * * 28 Đặng Văn Quyền * * 29 Vũ Văn Sang * * 30 Đào Quang Việt * * Nhận xét: Bài tập 1 và Bài tập 2 Bài tập 1 số cháu thực hiện đạt là 15 cháu chiếm 50%. Số cháu chưa đạt là 15 chiếm 50%. Các cháu thường mắc lỗi sau: + Trẻ vỗ tay theo phách. + Vỗ tay lúc theo nhịp, lúc theo phách. + Vỗ tay vào phách nhẹ, đưa tay ra vào phách mạnh. + Trẻ không tự thực hiện. Bài tập 2: Số cháu thực hiện đạt là 14 cháu chiếm 47%. Số cháu chưa đạt là 16 cháu chiếm 53%. Các cháu thường mắc lỗi sau: + Trẻ không thuộc động tác. + trẻ múa còn lẫn lộn đông tác. + Động tác của trẻ chưa chính xác. + Trẻ múa không khớp với nhạc có thể nhanh hơn nhạc, có thể múa chậm hơn nhạc. + Trẻ không tự thực hiện. * Nguyên nhân của thực trạng Qua khảo sát, đánh giá kết quả tôi tìm ra một số nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ đạt được của trẻ còn thấp đó là: - Do trẻ thiếu hụt kiến thức âm nhạc từ lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé. - Do trẻ mới đi học còn nhút nhát không giám thực hiện bài tập. - Trẻ chưa được ôn luyện vân động theo nhạc nhiều. 8