SKKN Nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng

Nội dung text: SKKN Nâng cao chất lượng cho trẻ 5-6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng

1. MỤC LỤC TT NỘI DUNG Trang PHẦN I: MỞ ĐẦU 2 I. Lý do chọn đề tài 2 II. Mục đích nghiên cứu 2 III. Nhiệm vụ nghiên cứu 3 IV. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3 V. Phạm vi nghiên cứu 3 VI. Phương pháp nghiên cứu 3 VII. Cấu trúc SKKN 3 PHẦN II: NỘI DUNG 4 I. Cơ sở lý luận 4 II. Thực trạng 5 III. Một số biện pháp 6 1. Tạo môi trường toán học cho trẻ. 6 2. Sáng tạo, linh hoạt thay đổi hình thức trong việc hình thành 8 các biểu tượng toán học cho trẻ. 3. Sáng tạo và cải tiến một số trò chơi. 11 4. Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giảng dạy. 14 5. Kết quả đạt được 15 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 16 I. Kết luận 16 II. Bài học kinh nghiệm 16 III. Kiến nghị 17 TÀI LIỆU THAM KHẢO 18 1
2. PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Giáo dục mầm non là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Đây là khâu quan trọng đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách toàn diện của trẻ và cho trẻ bước vào học phổ thông. Việc hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non có một vai trò to lớn. Dạy toán cho trẻ không nhằm đào tạo cho trẻ những nhà toán học, mà nhằm phát triển ở trẻ khả năng nhanh nhậy, trí thông minh, sự phán đoán phân tích, so sánh tổng hợp. Giúp trẻ có được những kiến thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm, về kích thước hình dạng, khả năng định hướng không gian. Đặc biệt hơn đối với trẻ 5 tuổi việc hình thành biểu tượng toán sơ đẳng là một nội dung quan trọng bổ xung vào hành trang cho trẻ khi bước vào lớp một và góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ. Môn toán là môn học rất khô khan và cứng nhắc, các tiết học toán đặc biệt là tiết học hình thành các biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm thường lặp đi lặp lại nhiều lần các tiết học có nội dung giống nhau, chỉ khác về số lượng là 5, 6, 7, 10. Cho nên nếu ta chỉ tập chung vào kiến thức dạy trẻ theo đúng các bước, nếu lặp lại khi học trẻ thường rất nhanh chán sẽ không thu hút được sự chú ý của trẻ. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non, không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt động mà trọng tâm là các “tiết học toán” cho trẻ ở trường mầm non. Làm thế nào để cho trẻ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên không bị gò ép phù hợp với sự nhận thức và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ ở lứa tuổi này là: “Học mà chơi, chơi mà học.” Nhận thức được tầm quan trọng đó tôi đã tập trung ngiên cứu, tìm tòi để tìm ra một số biện pháp “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’ II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Trên cơ sở nghiên cứu sự hứng thú của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong các tiết toán, qua đó đề xuất một số biện pháp “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’ 2
3. III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Nghiên cứu những văn bản tài liệu liên quan đến hoạt động “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’ Đánh giá, phân tích thực trạng của lớp học. Đề ra một số biện pháp, phương pháp tối ưu nhằm “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’ IV. ĐỐI TƯỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng: - Trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. 2. Khách thể: - Một số biện pháp “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’ V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Tại lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi Trường mầm non Phú Xuân A. VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. 1. Phương pháp nghiên cứu lý luận 2. Những phương pháp thực tiễn: - Nhóm phương pháp quan sát - Phương pháp đàm thoại - Phương pháp thực nghiệm sư phạm VII. CẤU TRÚC CỦA SKKN - Gồm 3 phần: + Phần 1: Mở đầu. + Phần 2: Nội dung. + Phần 3: Kết luận. 3
4. PHẦN II: NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN Những biểu tượng toán học sơ đẳng được hình thành ở trẻ em là kết quả của việc trẻ nắm những kiến thức qua các hoạt động khác nhau trong cuộc sống hàng ngày và là kết quả của việc dạy học có định hướng trên hệ thống các tiết học toán với trẻ. Chính những kiến thức, kỹ năng toán học sơ đẳng mà trẻ nắm được là phương tiện để phát triển tư duy toán học cho trẻ và góp phần thực hiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. Hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non là một nội dung quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục mầm non. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt động mà trọng tâm là tiết học toán cho trẻ ở trường mầm non. Trong quá trình dạy học cho trẻ ở trường mầm non chúng ta phát triển ở trẻ khả năng nhận biết, khả năng phân tách các dấu hiệu, nhận biết các tính chất, các mối quan hệ của các sự vật, phát triển ở trẻ hứng thú quan sát, hình thành các thao tác trí tuệ, các biện pháp của hoạt động tư duy, qua đó tạo ra những điều kiện bên trong để dẫn dắt trẻ tới những hình thức mới của trí nhớ, của tư duy và tưởng tượng. Trong quá trình hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ, giáo viên giữ vai trò chủ đạo, là người tổ chức, hướng dẫn, điều khiển hoạt động có mục đích học tập của trẻ. Việc tổ chức dạy trẻ đúng lúc và phù hợp với đặc điểm, lứa tuổi cho trẻ đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển trí tuệ cho trẻ mầm non. Thông qua quá trình dạy học như vậy, trẻ sẽ nắm được những kiến thức sơ đẳng về tập hợp con số, phép đếm, về kích thước và hình dạng các vật, trẻ biết định hướng trong không gian và thời gian, trẻ nắm được phép đếm, phép đo độ dài của các vật bằng các thước đo ước lệ II. THỰC TRẠNG: 1. Số lớp và học sinh 5 - 6 tuổi: + Số lớp: 2 lớp + Số cháu: 53 cháu 2. Tình hình đội ngũ giáo viên 4
5. STT Họ và tên Năm sinh TĐCM Chủ nhiệm Thâm niên 1 Nguyễn Thị Thơm 1976 ĐHSPMN 5T A 20 năm 2 Lâm Thị Ánh Hồng 1988 ĐHSPMN 5T A 6 năm 3 Lê Thị Thủy 1976 ĐHSPMN 5T B 20 năm 4 Nguyễn Thị Hương 1989 ĐHSPMN 5T B 4 năm * Thuận lợi: - Lớp học luôn nhận được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường đầu tư mua sắm đồ dùng, trang thiết bị phục vụ dạy và học. - Được cấp, pháp đồ dùng, đồ chơi theo thông tư 02 của Bộ giáo dục. - Được tham gia học lớp bồi dưỡng hè và dự các buổi chuyên đề do Phòng và nhà trường tổ chức. - Mỗi giáo viên đều có kế hoạch giảng dạy các môn học và các hoạt động rất cụ thể ngay từ đầu năm học. - Giáo viên chuẩn bị đầy đủ giáo án, đồ dùng phục vụ cho tiết dạy, vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy và học. * Khó khăn: - Đồ dùng trực quan còn quá ít, đôi lúc chưa đủ dẫn đến việc luyện tập ít, nên tiết học buồn tẻ không đem lại kết quả như mong muốn. - Giáo viên còn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu loát, không phát huy được tính tích cực của trẻ khi tham gia các hoạt động. - Trẻ ít được thao tác thực hành trên đồ vật, trẻ dễ bị phân tán chú ý, mức độ hứng thú không cao . - Lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi chia làm 2 lớp, do thiếu phòng học nên 1 lớp phải học nhờ phòng chức năng, diện tích chật hẹp nên khó khăn khi tổ chức hoạt động. - Đa số phụ huynh đều làm nông nghiệp nên chưa nhận thức đúng đắn vai trò của việc học toán đối với trẻ nên nhiều khi không tạo điều kiện thuận lợi cho con em mình học tập nên việc học toán của trẻ còn hạn chế chủ yếu là cô cung cấp kiến thức cho trẻ ở trường. 5
6. - Qua quá trình khảo sát cho thấy kết quả như sau: + Các cháu chưa tập chung học + Cháu nắm được bài 60% + Nhất là việc trẻ xác định vị trí trong không gian kém. + Trẻ biết cách so sánh khoảng 40% * Nguyên nhân của thực trạng: - Do chưa tạo ra được môi trường toán học cho trẻ - Chưa có nhiều đồ dùng đẹp và mới lạ. - Chưa gây được sự tập trung, chú ý tạo hứng thú trong quá trình dạy và học. - Chưa có nhiều trò chơi mới. Toán học là một môn học rất quan trọng, nhất là trẻ bước vào phổ thông, nó giúp trẻ có được những kiến thức nhất định để tiếp thu kiến thức ở bậc học tiếp theo. Chính điều này làm tôi trăn trở suy nghĩ làm thế nào để khắc phục tình trạng trên. Tôi đã suy nghĩ tìm ra một số biện pháp “Nâng cao chất lượng cho trẻ 5 - 6 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng’’. III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP: 1. Tạo môi trường toán học cho trẻ a. Tạo môi trường lớp học xung quanh trẻ Một môi trường học tập tốt có hiệu quả là môt trường gây hứng thú cho trẻ, phát huy được trí tưởng tượng, sáng tạo cho trẻ. Chính vì vậy tôi luôn cố gắng tạo ra nhiều đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn trang trí xung quanh lớp. Ví dụ: Cắt những con vật bằng mút, vẽ những phương tiện giao thông, treo những chiếc vòng nhiều màu sắc, dán lên tường, trang trí theo chủ đề, cho trẻ đếm và có thể học các môn khác. Chúng ta biết rằng trẻ nhỏ luôn yêu thích cái đẹp, trí tưởng tượng của trẻ là vô cùng phong phú do vậy môi trường học tập xung quanh trẻ là một yếu tố cực kỳ quan trọng kích thích đứa trẻ tư duy và sáng tạo. Ta cần tạo cho trẻ một tâm lý thật thoải mái, coi lớp học như ngôi nhà thân yêu của mình và trong ngôi nhà đó trẻ được tham gia dọn dẹp, trang trí, sáng tạo theo ý mình. Chính vì vậy tôi dã khuyến khích trẻ sưu tầm đồ chơi, tranh ảnh để trang trí lớp học theo chủ 6
7. đề. Xây dựng góc toán phong phú, nhiều chủng loại sắp xếp bố trí đồ chơi gọn gàng, đồ chơi luôn để ở tư thế “mở’’ để kích thích trẻ hứng thú hoạt động, đồ dùng, đồ chơi phải đảm bảo thuận tiện cho thao tác sử dụng, được sắp xếp sao cho dễ lấy, dễ cất và đặc biệt có thể sử dụng vào các môn học và các hoạt động khác. Góc toán phải được bố trí thật nổi, thật đẹp mắt, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, lại vừa đảm bảo tính chính xác. - Các đồ dùng đồ chơi trong góc toán được phân chia thành từng “mảng” riêng biệt: - Số lượmg - Hình khối - Không gian Ví dụ: Trong hoạt động góc cho trẻ cắt tranh từ những hoạ báo, những quyển truyện tranh đã cũ, sách, báo, tranh những con vật, cây, quả, hình và trang trí ở “góc học toán” của lớp, dán theo mảng và gắn các chữ có số tương ứng, các hình ảnh được trang trí theo chủ đề. Chính những việc làm tưởng như rất đơn giản này đã góp phần hình thành ở trẻ sự say mê tìm tòi, tính cẩn thận trong công việc và củng cố thêm phần kiến thức về toán cho trẻ. Vào các giờ hoạt động góc, tôi tổ chức cho trẻ sưu tầm và vẽ, cắt, dán hình ảnh trong sách báo có liên quan đến bộ môn toán để làm “sách”, “tập san” và làm các quyển sách có dạng các hình đã học Ví dụ: Khi học số 8 thuộc chủ đề thế giới thực vật thì trẻ sẽ cắt, vẽ, xé 8 cây, 8 bông hoa, 8 quả, vào trang “sách” và viết số tương ứng, đến hết chủ đề này, lại sang chủ đề khác ở bài khác trẻ lại sưu tập tiếp dần dần trẻ có bộ sưu tập về môn toán rất phong phú. - Cho trẻ sưu tập các hộp có dạng các hình khối sau đó cô cùng trẻ sẽ trang trí các chi tiết vào hình khối cho ngộ nghĩnh thành hình người, hình con vât lật đật, và trưng bày ở lớp với các hình học cũng thế như vậy trẻ sẽ rất thích thú và ghi nhớ được các hình khối. b. Tận dụng môi trường toán học ở mọi lúc, mọi nơi. Chúng ta không chỉ tạo môi trường toán học cho trẻ ở trong lớp học mà còn tạo cho trẻ bất kỳ thời điểm nào có thể. Toán học không phải là cái gì đó thật cứng nhắc khô khan, chỉ là số, là hình mà toán học có thể là bất kỳ thứ gì ở xung quanh trẻ. 7