SKKN Một số biện pháp phát triển thẫm mỹ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp phát triển thẫm mỹ cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN THẪM MỸ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH I . ĐẶT VẤN ĐỀ *Lý do chọn đề tài. Hoạt động tạo hình là một trong những hoạt động vô cùng hấp dẫn đối với trẻ mẫu giáo nó giúp trẻ tìm hiểu thêm và khám phá một cách sinh động những gì mà trẻ nhìn thấy trong thế giới xung quanh, với mỗi trẻ em nói chung trẻ Mầm non nói riêng đều có tâm hồn nhạy cảm với thế giới xung quanh. Thế giới xung quanh chứa đựng bao điều mới lạ, hấp dẫn. Trẻ thường tỏ ra dễ xúc cảm với cảnh vật xung quanh, trẻ dễ bị lôi cuốn trước những cảnh vật có nhiều màu sắc, hay một bức tranh sống động. Với đặc điểm như vậy nên năng khiếu của trẻ được nảy sinh ngay từ tuổi ấu thơ. Chính vì vậy việc giáo dục thẩm mỹ cần được bồi dưỡng ngay từ lứa tuổi MG để ươm những tài năng nghệ thuật trong tương lai. Trước hết hoạt động tạo hình giúp cho trẻ phát triển và tìm hiểu các đối tượng được miêu tả, để có được sự hiểu biết và hình dung về các đối tượng, nhằm phát triển ở trẻ khả năng hoạt động trí tuệ. Ngoài ra hoạt động tạo hình của trẻ trong trường Mầm non chính là một phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ, để hình thành ở trẻ những cơ sở ban đầu về hoạt động học tập, trong các hoạt động vẽ, nặn, xé, dán. Thông qua hoạt động này giúp trẻ phát triển các chức năng tâm lý, và khả năng tri giác các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó phát triển tư duy và quá trình đó làm phát triển óc tưởng tượng và ham muốn tạo ra cái đẹp sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường đối với từng nhóm lớp, những sản phẩm trẻ tạo ra tuy rất đơn giản nhưng lại hàm chứa sự ngộ nghĩnh và sinh động trong việc tổ chức hoạt động tạo hình đã mang lại hiệu quả tốt vào việc phát triển nhân cách trẻ nhưng thật sự chưa đáp ứng và chưa phát huy hết những kỹ năng sáng tạo mà còn tính áp đặt, dập khuân máy móc vào sự linh hoạt của người giáo viên, khi tổ chức hoạt động tạo hình thì người giáo viên phải làm gì ?. Làm như thế nào?. Để trẻ có thể mạnh dạn tự tin tạo ra những sản phẩm đẹp và mang tính sáng tạo. 1
2. Nhận thức được nhiệm vụ và trách nhiệm to lớn ấy của người giáo viên Mầm non trong giai đoạn phát triển hiện nay tôi đã trải qua một quá trình nghiên cứu và tìm tòi tích cực học hỏi và vận dụng một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi hoạt động tạo hình. *Phạm vi và thời gian thực hiện . Đề tài này tôi thực hiện trong năm học 2017 -2018 cho 20 cháu lớp 5 tuổi Trường mầm non Vĩnh Khê II. NỘI DUNG 1. Cơ sở lý luận Bộ môn hoạt động tạo hình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong chương trình học tập của trẻ. Chính vì thế là một giáo viên Mầm non tôi muốn được nâng cao nhận thức của bản thân, đồng thời góp một phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng của trẻ và phát triển toàn diện. Với mục đích chung của giáo dục Mầm non thì hoạt động tạo hình là một bộ phận văn hóa tinh thần, nó gắn liền với những kiến thức, kỹ năng, kỹ sảo và thể hiện nghệ thuật. Thông qua hoạt động tạo hình đem đến cho trẻ và ấn tượng về cái đẹp và những xúc cảm chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của con người. Về mặt đạo đức hoạt động tạo hình giúp trẻ hình thành những đức tính tốt như: yêu thích cái đẹp, muốn tạo ra cái đẹp. Về mặt thể chất giúp trẻ vui vẻ phấn khởi và tác động đến hệ thần kinh, điều chỉnh chỉnh toàn bộ hoạt động của cơ thể giúp trẻ ngày càng khéo léo và linh hoạt. Về mặt thẩm mỹ giúp trẻ hình thành cảm xúc và thị hiếu thẩm mỹ khi trẻ tạo hình. Vì vậy hoạt động tạo hình giúp trẻ hình thành và rèn luyện ở trẻ khả năng đánh giá và tự đánh giá, tạo điều kiện cho trẻ phát triển vốn từ giúp cho lời nói truyền cảm hơn và ngôn ngữ được mạch lạc hơn, mặt khác hoạt động này còn giáo dục trẻ lòng ham muốn tiếp thu những điều mới lạ, những phương thức hoạt động mới, giúp trẻ hình thành thói quen học tập có mục đích, có tổ chức, biết lắng nghe lời chỉ bảo của cô. Hoạt động tạo hình là môi trường cho trẻ rèn luyện năng lực, điều khiển hành vi của mình nhờ có hoạt động này mà vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh được tăng lên. 2
3. Do vậy tôi nhận thấy rằng việc gây hứng thú cho trẻ 5 - 6 tuổi hoạt động tạo hình là vô cùng quan trọng đối với trẻ 5 - 6 tuổi trẻ chưa tự mình xác định được mục đích, cách tiến hành. Trong hoạt động tạo hình thường là do giáo viên gợi mở, hướng dẫn với nhiều biện pháp nhằm kích thích tính tò mò, gây hứng thú bất ngờ, để trẻ say sưa với bộ môn nghệ thuật này. 2. Cơ sở thực tế. Trong chương trình chăm sóc giáo dục có rất nhiều hoạt động có chủ đích, hoạt động nào cũng góp phần quan trọng và cần thiết nhưng quan trọng hơn cả đó là hoạt động tạo hình. Tại sao tôi lại nói hoạt động tạo hình quan trọng, vì hoạt động tạo hình mang tính nghệ thuật ở lứa tuổi Mầm non, tạo hình chính là phương tiện để trẻ thể hiện mình nó có tác dụng hình thành nhân cách cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện về mặt tâm sinh lý, thông qua hoạt động tạo hình trẻ phản ánh hiện thực bằng hình tượng và tư duy và hình thành tình yêu đối với vẻ đẹp thiên nhiên, hình thành ở trẻ những kĩ năng, kỹ xảo, năng lực quan sát, tư duy ghi nhớ, trí tưởng tượng sáng tạo. Với nhận thức bản thân, tôi đã chọn đề tài tạo hình để làm đề tài nghiên cứu, với đồ dùng là bút chì, bút màu, màu nước, giấy vẽ, trẻ thỏa thíc vẽ cho mình một sản phẩm đẹp nhất trẻ rất thích thú khi được vẽ tranh, khi trẻ được vẽ tranh trẻ thỏa trí tò mò, mong muốn tạo ra sản phẩm bằng chính đôi bàn tay khéo léo của mình, khi cho trẻ vẽ tranh cũng là rèn luyện sự kiên trì của trẻ, trẻ sáng tạo, rèn luyện các kĩ năng vẽ, cách tô màu, tư thế ngồi, cách cầm bút. Khi tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển thẫm mỹ cho trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi thông qua hoạt động tạo hình”, bên cạnh những thuận lợi tôi cũng gặp rất nhiều khó khăn. 2. Thuận lợi. Được sự quan tâm của ban giám hiệu tạo điều kiện về cơ sở vật chất và đồ dùng học tập cho các cháu. Lớp học rộng rãi thoáng mát để cho trẻ hoạt động 3
4. 100% giáo viên có trình độ Cao Đẳng trở lên, luôn giúp đỡ lẫn nhau và học hỏi kinh nghiệm, nắm vững kỹ năng dạy tạo hình. Bản thân tôi được giao nhiệm vụ là giáo viên chủ nhiệm lớp 5 tuổi cùng với tôi là đồng chí Cao Thị Hải Phương. Đồng nghiệp thường xuyên cùng nhau trao đổi những kinh nghiệm giảng dạy qua sách báo từ những kinh nghiệm của trường bạn từ đó có những biện pháp giúp trẻ học tốt môn tạo hình hơn. 3. Khó khăn. Nhiều cháu chưa có thói quen nề nếp vào lớp học, chưa tích cực hoạt động tạo hình, các hoạt động tạo hình còn vụng về. Đa số ở độ tuổi này về tạo hình còn sơ sài một số trẻ còn mải chơi, cảm nhận tác phẩm còn đơn giản, chậm, chưa tập trung chú ý trong giờ vẽ. Nhiều phụ huynh nhận thức chưa đầy đủ về tầm quan trọng của việc học vẽ , còn cho rằng trẻ đến trường chỉ chơi chứ không học. 4. Số liệu điều tra ban đầu: Đầu năm học 2017 - 2018tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng, để nắm bắt được khả năng tạo hình của trẻ. Nội dung Tốt Khá Trung bình Yếu khảo sát Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ % % % % 1.Khả năng chú ý 8 23,5 6 17,6 10 29,4 10 29,4 2.Kỹ năng vẽ 8 23,5 11 23,3 8 23,5 7 20,5 3.Khả năng phối hợp 5 14,7 7 20,5 12 35,2 10 29,4 màu 4.Bố cục tranh 7 20,5 6 17,6 10 29,4 11 23,3 5.Nhận xét sản phẩm 5 14,7 5 14,7 10 29,4 14 41,1 4
5. Qua quá trình quan sát ban đầu như trên, tôi thấy kết quả đạt chưa cao là điều tôi cần suy nghĩ làm thế nào để trẻ đạt hiệu quả cao và tạo cho trẻ một cách thoải mái tự tin, không gò bó, trẻ luôn hứng thú trong giờ học, tôi lên kế hoạch nâng cao kỹ năng vẽ của trẻ, trong giờ học tôi luôn quan tâm đến các cháu vẽ trung bình, vẽ yếu nhiều hơn bằng cách gợi ý từng bước, động viên kịp thời để tạo hứng thú cho trẻ . Để hình thành kỹ năng vẽ cho trẻ yếu, tôi lên kế hoạch rèn trẻ vào buổi chiều, hoạt động góc, hoạt động ngoài trời. Trong giờ học vẽ tôi xếp những trẻ khá ngồi cạnh trẻ yếu để trẻ yếu học hỏi trẻ khá. Đối với trẻ khá, tôi gợi ý, khuyến khích trẻ phát huy trí tưởng tượng sáng tạo của trẻ để trẻ tạo ra nhiều bức tranh đẹp. Tôi tiền hành các biện pháp sau. III.NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN. * Biện pháp 1: Tạo môi trường kích thích trẻ hứng thú hoạt động tạo hình và tích lũy kiến thức cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Như chúng ta đã biết hoạt động tạo hình của trẻ là một hoạt động nhận thức đặc biệt thông qua những hình tượng nghệ thuật được tạo nên và cảm nhận thẩm mỹ băng các phương tiện truyền cảm nhưng mang tinh trực quan. Mặt khác tư duy của trẻ ở giai đoạn này là tư duy trực quan hình tượng. Trẻ rất muốn được tiếp xúc sờ mó, được xem xét, khám phá, tìm tòi và nêu ý kiến của mình một cách tự nhiên về mọi cái mà trẻ phát hiện ra để rồi bộc lộ cảm xúc của mình đối với những đối tượng đó. Vì vậy cho trẻ hoạt động tạo hình tốt thì môi trường lớp học là một trong những yếu tố quan trọng, cho nên lớp tôi thường xuyên vệ sinh nhóm lớp, lau chùi đồ dùng đồ chơi, cô và trẻ cùng nhau trang trí chủ điểm sao cho trẻ cảm thấy hứng thú và thích được hoạt động. Ví dụ : Cho trẻ xem đồ dùng dân gian bằng các chất liệu khác nhau như: gốm, sứ, gỗ, thủy tinh, đất nặn, trẻ sẽ quan sát và nói lên tổng thể hình dáng hoặc miêu tả một số đặc điểm nổi bật của đồ vật. Khi cho trẻ xem tranh ảnh về cảnh sinh hoạt gia đình, cảnh về biển hoặc phong cảnh, tranh về các câu chuyện cổ tích Giáo viên đưa ra các câu hỏi để chú ý quan sát 5
6. và ngay lúc đó trong đầu trẻ thơ hiện lên hàng loạt những lời nhận xét về nội dung bưc tranh, về trạng thái vui, buồn, thiện, ác của các nhân vật trong tranh, về thiên nhiên và các sử dụng màu, bố cục tranh. Do vậy việc tạo môi trường kích thích hứng thú học tập cho trẻ trong hoạt động tạo hình là rất quan trọng, cho nên ở lớp tôi thường xuyên trưng bày ở các góc nghệ thuật, những tranh ảnh vẽ, xé dán đồ chơi vật mẫu sản phẩm mang tính nghệ thuật. Ngoài ra trong giờ hoạt động tạo hình có thể tìm hiểu thế giới xung quanh tìm hiểu thế giới một cách có tổ chức, và tiếp thu các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo theo một chương trình có hệ thống. Ví dụ: Với chủ điểm “Thực vật quanh bé ”. Tôi trang trí nhiều các hình ảnh các loài hoa, cây ăn quả và dưới mỗi hình ảnh có ghi các từ ghép tương ứng để từ đó trẻ nhớ lâu hơn các loài hoa, quả, cây Và những chữ cái trong các từ. Từ đó sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tập chung chú ý, mở rộng hiểu biết và trẻ còn được làm quen với môi trường chữ viết. Ví dụ: Dưới bức tranh hoa cúc, hoa hồng có ghi các từ hoa cúc, hoa hồng. Qua việc trang trí góc, tôi đã phát hiện ra trẻ rất thích đến xem, mong muốn được thể hiện ý tưởng của mình. Tuy nhiên tôi cũng phải cùng tham gia với trẻ để hướng dẫn gợi ý thêm cho trẻ những đối tượng mà lần đầu tiên trẻ mới được nhìn thấy. Ví dụ: Với hình ảnh con voi và tôi đã cho trẻ gọi tên và tự nêu lên nhận xét về những đặc điểm nổi bật của đối tượng rồi trẻ rất muốn được thể hiện ý tưởng độc đáo của riêng mình. 6