Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng một số trò chơi thể thao quân sự vào giảng dạy thực hành có hiệu quả môn học giáo dục quốc phòng an ninh THPT

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng một số trò chơi thể thao quân sự vào giảng dạy thực hành có hiệu quả môn học giáo dục quốc phòng an ninh THPT

1. I. TÊN ĐỀ TÀI VẬN DỤNG MỘT SỐ TRÒ CHƠI THỂ THAO QUÂN SỰ VÀO GIẢNG DẠY THỰC HÀNH CÓ HIỆU QUẢ MÔN HỌC GIÁO DỤC QUỐC PHÒNG - AN NINH THPT II. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục quốc phòng - An ninh là một môn học nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân, nhằm đào tạo con người mới XHCN. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, tạo cho thế hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực để sẵn sàng thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược của đất nước: Xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; góp phần nâng cao ý thức Quốc phòng – An ninh, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân, xây dựng nền QPTD, ANND vững mạnh. Trải qua gần 60 năm hình thành và phát triển môn học GDQP - AN đã khẳng định vị thế của mình với sự nỗ lực không chỉ riêng ngành Giáo dục mà còn nhận được sự quan tâm sâu sắc của Đảng, Nhà nước và các cấp, các ngành qua từng giai đoạn. Hiện nay, chương trình Giáo dục quốc phòng an ninh cấp Trung học phổ thông là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, nhằm giáo dục thế hệ trẻ nói chung, cho học sinh nói riêng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, tư duy và kiến thức quân sự, chuẩn bị cho nhân lực và đào tạo nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc. Nhận thức rõ nhiệm vụ trên, Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Trị luôn quan tâm, chỉ đạo, tổ chức và triển khai thực hiện tốt công tác Giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh. Chương trình Giáo dục quốc phòng an ninh cấp Trung học phổ thông là một bộ phận của nền giáo dục quốc dân, được Đảng và nhà nước hết sức quan tâm chỉ đạo, cụ thể thông tư 02/BGD ĐT ban hành chương trình tổng thể giáo dục quốc phòng an ninh cấp THPT đến trung cấp, cao đẳng đại học, nhằm giáo dục thế hệ trẻ nói chung, cho học sinh nói riêng lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể, tư duy và kiến thức quân sự, chuẩn bị cho nhân lực và đào tạo nhân tài cho nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc. Với tầm quan trọng như vậy, Sở giáo dục và đào tạo tỉnh Quảng Trị luôn quan tâm, chỉ đạo, tổ chức và triển khai thực hiện tốt công tác Giáo dục quốc phòng an ninh cho học sinh. Bằng rất nhiều hoạt động cụ thể trong công tác giảng dạy cũng như hội thao giáo dục quốc phòng an ninh cấp trường, cấp tỉnh, cấp quốc gia. Thời gian vừa qua ban giám hiệu trường THPT Hướng Hóa và tổ Thể dục – Quốc phòng đã chỉ đạo, xây dựng kế hoạch hướng dẫn các giáo viên giáo dục quốc phòng an ninh chọn nhiều hình thức giảng dạy, học tập môn học này. Là giáo viên giảng dạy bộ môn giáo dục quốc phòng an ninh, tôi nhận thấy học sinh phải học quá nhiều kiến thức, đồng thời học thực hành phải hợp lý và khoa học. Các em luôn cảm thấy căng thẳng, mệt mỏi và không tập trung trong giờ học.
2. 2 Mặt khác môn Giáo dục quốc phòng - An ninh là môn học mà khi bước vào trường trung học phổ thông các em mới bắt đầu được học, được tìm hiểu nhất là học sinh khối 10 còn rất bỡ ngỡ khi nhắc tới bộ môn này. Vì thế là giáo viên giáo dục quốc phòng an ninh chúng ta phải làm thế nào đó để nâng cao hứng thú cho học sinh và tạo cho học sinh một tiết học thực hành luôn luôn sôi nổi, vui vẻ và thoải mái nhưng vẫn tiếp thu được trọng tâm của bài. Đó là lí do tôi muốn góp một phần trong việc sáng kiến kinh nghiệm “Vận dụng một số trò chơi thể thao quân sự vào giảng dạy thực hành có hiệu quả môn học giáo dục quốc phòng an ninh THPT”. Mục đích của đề tài hướng đến là giúp các em học sinh nắm được một số nội dung cơ bản kiến thức chuyên môn vận dụng linh hoạt một số trò chơi thể thao quân sự vào tiết học có hiệu quả, hình thành các kĩ năng, kĩ xảo cho bản thân khi tham gia các hoạt động lớn. Đồng thời tạo ý thức tự giác học tập, tâm lý thoải mái trong công tác giáo dục phù hợp với xu hướng chương trình tổng thể giáo dục phổ thông của Bộ giáo dục hướng đến. 2. Mục đích nghiên cứu Trong những năm qua, những thay đổi trong cách dạy học môn GDQP – AN của giáo viên còn chậm, gặp nhiều khó khăn do thiếu kinh nghiệm. Giáo viên mới chỉ biết chú trọng đầu tư trong việc biên soạn giáo án, thục luyện giáo án theo đúng nội dung kiến thức của bài học, tiết học, mà chưa có biện pháp nhằm khích lệ được tinh thần phấn chấn và hứng thú của học sinh ở mỗi giớ học thực hành; dẫn đến học sinh thường cảm thấy áp lực, nhàm chán, ngại học, tiếp thu bài theo hướng thụ động, không phát huy được tính tích cực, tự giác, chịu khó trong luyện tập. Vì vậy mục đích của sáng kiến kinh nghiệm là ghi nhận, đúc kết những kinh nghiệm trong việc tích hợp các trò chơi GDQP vào quá trình giảng dạy của bản thân và đồng nghiệp để cùng nhau tham khảo, tìm ra được những giải pháp tối ưu nhất , có hiệu quả nhất góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy các giờ thực hành môn GDQP trong trường THPT Hướng Hóa. 3. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng đề tài hướng đến là: Các phương pháp dạy học sử dụng các phương tiện trực quan, các trò chơi thể thao quân sự vào các tiết dạy thực hành môn GDQP – An ninh lớp 10. 4. Đối tượng khảo sát, thực nghiệm Học sinh khối 10 năm học 2019 – 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu. - Phương pháp thực nghiệm sư phạm. - Khảo sát thực tế và điều tra cơ bản. - Phương pháp trực quan. - Phương pháp làm mẫu. - Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả. - Phương pháp đóng vai. - Phương pháp khởi động trí tuệ. - Phương pháp toán học thống kê.
3. 3 6. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu: Các tiết thực hành môn giáo dục quốc phòng an ninh lớp 10. 7. Kế hoạch nghiên cứu * Giai đoạn 1: từ 06/09/2019 - 15/09/2019: Chọn đề tài SKKN, xây dựng và thông qua đề cương nghiên cứu. * Giai đoạn 2: từ 16/09/2012 – 30/05/2020: Thu thập xử lý các số liệu, giải quyết nhiệm vụ 1. * Giai đoạn 3: Từ 1/6/2020– 30/06/2020: Giải quyết nhiệm vụ 2, hoàn thành đề tài SKKN, báo cáo trước tổ chuyên môn và trường. III. PHẦN NỘI DUNG 1. Cơ sở lí luận - Giáo dục phổ thông nói chung và môn học GDQP – AN nói riêng là một môn học góp phần “giáo dục học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực khả năng, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”; Chương trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/2006/QĐ- BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục Đào tạo cũng đã nêu : “Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng lớp học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học tập cho học sinh”. Việc lồng ghép trò chơi Giáo dục quốc phòng vào tiết học thực hành của môn học là một sự kết hợp tích cực, đánh vào đúng tâm lý của người học theo tính chất đặc thù của bộ môn; Đây là điểm nhấn của việc đổi mới phương pháp giảng dạy mà tôi đang trình bày. - Trò chơi là một hoạt động hấp dẫn, phù hợp với sự phát triển tự nhiên của tâm sinh lý tuổi trẻ (từ nhi đồng qua thiếu niên đến lứa tuổi thanh niên bước vào đời sống xã hội). Những yêu cầu của các môn giáo dục có tính hệ thống, trình tự trong nhà trường các cấp, nhất là môn Giáo dục quốc phòng – An ninh sẽ được tuổi trẻ học sinh tiếp nhận, tự rèn luyện một cách thoải mái qua hoạt động “chơi”. Trò chơi hoá môn Giáo dục quốc phòng – An ninh là một việc làm có cơ sở góp phần giúp tuổi trẻ bước vào nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc một cách nhẹ nhàng, hiệu quả. - Trò chơi có mục đích rèn luyện lòng yêu nước, giáo dục ý thức quốc phòng dưới dạng vui chơi bằng các trò chơi nhỏ, trò chơi lớn trong quá trình dạy và học môn giáo dục quốc phòng an ninh. Làm cho tuổi trẻ tự nguyện rèn luyện một số kỹ năng quân sự.
4. 4 - Chương trình giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường trung học phổ thông theo thông tư số 02/2017/TT-BGDĐT. - Giáo dục quốc phòng - an ninh (GDQP-AN) cho học sinh có vị trí quan trọng thuộc chương trình giáo dục, đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân,có ý nghĩa đặc biệt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, GDQP-AN cho học sinh còn có những điều cần quan tâm giải quyết. Bộ Chính trị (khóa IX) đã ra Chỉ thị số 62-CT/TW, ngày 12-02- 2001 về tăng cường công tác giáo dục quốc phòng toàn dân trong tình hình mới. Theo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể thì môn học giáo dục quốc phòng – An ninh là một trong 4 môn học bắt buộc và có tầm ý nghĩa hết sức quan trọng trong hệ thống giáo dục hiện nay. 2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu a. Khó khăn - Môn học GDQP – AN là môn học mà các em lớp 10 mới bắt đầu học nên có phần hơi bỡ ngỡ với kiến thức mới. - Học sinh ở miền núi đi lại khó khăn, mà môn học giáo dục quốc phòng thường học trái buổi nên các em thường vắng học nhiều đặc biệt là con em dân tộc thiểu số người Vân Kiều, Pa Kô nên khả năng ghi nhớ, ghi chép phần nội dung theo hướng lí thuyết rất khó khăn cho các em. - Chương trình giáo dục quốc phòng – an ninh mới, nhiều nội dung thay đổi nên còn nhiều khó khăn trong công tác giảng dạy. - “Học sinh không muốn học”, các em thường chú trọng học môn thi tốt nghiệp, đại học còn môn giáo dục quốc phòng an ninh không có trong chương trình thi THPT tốt nghiệp và quốc gia nên đã ảnh hưởng đến chất lượng trong quá trình giảng dạy. - Thiết bị dạy học còn hạn chế như phòng đa năng, phòng học lí thuyết. - Sân bãi trong quá trình học tập đang còn thiếu và chật hẹp do có nhiều lớp học trên sân. b. Thuận lợi - Được Sở giáo dục Quảng Trị quan tâm, tạo điều kiện cho đi học lớp văn bằng 2 giáo dục quốc phòng an ninh tại các trung tâm lớn nên tiếp nhận được chương trình giảng dạy tiên tiến mới và hiệu quả. - Được tham gia các lớp tập huấn do Sở GD&ĐT tổ chức để nâng cao trình độ chuyên môn, nắm bắt những thông tin mới, làm tài liệu cho giáo trình giảng dạy. - Giáo viên được tham gia dự giờ các tiết dạy chuyên đề GDQP cụm Hướng Hóa - Đakrông – Cam Lộ và được lắng nghe, đóng góp ý kiến, rút kinh nghiệm để chuyên đề hoàn thiện hơn. - Tham gia viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học, nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng, chủ đề học tích hợp liên môn, bài giảng Elearning để đi sâu nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn, bổ sung thêm đồ dùng, tư liệu dạy học.