Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ 3-5 tuổi ở hoạt động vui chơi ngoài trời

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ 3-5 tuổi ở hoạt động vui chơi ngoài trời

1. - 1 - Sáng kiến kinh nghiệm A. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Cơ sở lý luận: Như chúng ta đã biết hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động rất quan trọng không thể thiếu trong mục tiêu giáo dục trẻ, vì khi trẻ được ra hoạt động ngoài trời trẻ sẽ được rèn luyện, phát triển thể lực, thỏa mãn nhu cầu vận động của trẻ. Ra ngoài trời trẻ được tắm nắng, hít thở không khí trong lành, thoáng mát, được vận động trong điều kiện rộng rãi, thoải mái, làm tăng cường sự hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, tăng cường sự trao đổi chất, rèn luyện sự thích nghi với tác động của các yếu tố tự nhiên, tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Ngoài ra giúp trẻ mở rộng tầm hiểu biết về sự vật hiện tượng xung quanh, làm giàu cảm xúc thẩm mỹ, trẻ còn được trực tiếp quan sát, tiếp xúc các sự vật hiện tượng sống động trước mắt nhằm làm phong phú vốn biểu tượng và giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp của môi trường xung quanh. Tạo điều kiện để trẻ vận dụng những kiến thức, hiểu biết, kỹ năng đã học vào hoàn cảnh thực tiễn. Tận dụng nguồn nguyên liệu thiên nhiên để dạy trẻ tạo ra các sản phẩm có tính sáng tạo. trẻ thể hiện được tính tự do tự nguyện, tính tập thể, biết thành lập theo nhóm làm đồ chơi, chơi các trò chơi vận động, dân gian, chơi tự do Vì thế môi trường ngoài trời cho trẻ hoạt động sẽ là một môi trường hấp dẫn và lôi cuốn trẻ nếu chúng ta biết nắm bắt và tận dụng tất cả những yếu tố có sẵn trong thiên nhiên, tác động vào chúng qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu sự vật xung quanh trẻ trong các tình huống. Những câu hỏi như: vì sao, làm thế nào và từ sự tò mò ham hiểu biết ở trẻ, ta giáo dục cho trẻ hình thành hành vi đẹp, thói quen tốt, góp phần phát triển nhân cách trẻ. Chính vì nhu cầu nhận thức của trẻ muốn khám phá thế giới xung quanh, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ 3 - 5 tuổi ở hoạt động vui chơi ngoài trời”. 2. Cơ sở thực tiễn: Năm học 2017 - 2018 tôi được phân công dạy lớp mẫu giáo ghép 3- 5 tuổi có tổng số 20 cháu, trong đó: - Có 10 cháu nam và 10 cháu nữ. - Trong đó lớp bé 10 cháu, lớp nhỡ 5 cháu, lớp lớn 5 cháu. - Lớp tôi là một trong những lớp ở cụm lẽ nằm xa trường trung tâm nhưng đã được nhà trường chú trọng đầu tư: Có sân chơi, có mái hiên che mát, có một số đồ chơi ngoài trời và đặc biệt là có khu thể chất cho trẻ vui chơi,và cũng làm được nhà chòi, trồng hoa trong khuôn viên trường cho trẻ hoạt động. - Phụ huynh đa số là dân lao động tự do chiếm 98% - Phụ huynh công nhân viên chức chiếm 20%. B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ I. Đặc điểm tình hình lớp: Bản thân tôi được phân công giảng dạy lớp 3 - 5 tuổi tại cụm lẽ, vì điều kiện trường lớp không đủ nên đặc thù của lớp tôi là lớp học ghép với ba độ tuổi bé, nhỡ, lớn. Nhìn chung qua chủ đề trường mầm non, trẻ được tham gia các hoạt động trong đó có hoạt động ngoài trời, đây là hoạt động mà trẻ rất hứng thú và thoải mái khi tham gia. Tuy nhiên, qua quan sát và trò chuyện với trẻ tôi thấy đa số trẻ trong lớp đang còn nhút nhát, chưa mạnh dạn và chưa tự tin vào bản thân mình, vốn kiến thức của trẻ còn hạn Họ và tên: Nguyễn Thị Cẩm Vân
2. - 2 - Sáng kiến kinh nghiệm chế. Vì thế trong quá trình thực hiện tôi đã gặp phải những thuận lợi và khó khăn như sau: 1. Thuận lợi: Năm học 2017 - 2018 được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường và phụ huynh cụm đã làm được nhà chòi, cùng phối kết hợp với cô Hà My, cô Minh trồng hoa tạo sân chơi cho trẻ, hành lang đi vào các bồn hoa, tăng thêm một số đồ chơi ngoài trời, tạo cho sân chơi có nhiều đồ chơi, làm máng xối nước hạn chế nước tràn vào sân về mùa mưa lũ đảm bảo an toàn và phù hợp với nhu cầu hoạt động của trẻ. Đã có sân chơi và mái hiên che mát. Bản thân thường xuyên học hỏi, đúc rút kinh nghiệm từ các đồng nghiệp qua các buổi dự giờ, hoạt động hàng ngày, sinh hoạt chuyên môn tổ hàng tháng và tìm hiểu qua các loại tài liệu sách báo đồng thời có kế hoạch sắp xếp hoạt động vui chơi theo từng chủ đề với sự hứng thú của trẻ. Bản thân tôi luôn chuẩn bị những đồ chơi ngoài trời theo từng nội dung phù hợp với chủ đề tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn, kích thích trẻ tham gia vào các trò chơi. Phụ huynh ủng hộ các nguyên vật liệu cho các hoạt động và trẻ thì tích cực tham gia các trò chơi. 2. Khó khăn: Bên cạnh những thuận lợi nêu trên còn có những khó khăn như sau: Tuy đã có sân chơi nhưng diện tích sân có bóng mát ít chưa đáp ứng số lượng trên 25 trẻ tham gia hoạt động ngoài trời cùng một lúc. Việc tạo môi trường xanh có nhiều bóng mát trong khuôn viên trường còn gặp nhiều khó khăn. Tuy đã làm được máng xối nước nhưng về mùa mưa to sân vẫn còn đọng nước, mặt sân đôi chổ vẫn bị lỡ, mùa khô thì nắng không đủ đảm bảo an toàn cho trẻ. Phần lớn trẻ trong lớp từ ngoài xã hội đưa vào lớp nên hình thành nề nếp cho trẻ đã khó, việc tổ chức một hoạt động lại càng khó hơn. Phần lớn các cháu chưa có ý thức trong học tập, sự tập trung chú ý, ghi nhớ có chủ định chưa cao. Trẻ học ghép không cùng độ tuổi nên nhận thức của trẻ không đồng đều, còn nhiều hạn chế, do đó chưa phát huy tính tích cực của trẻ. Đa số phụ huynh làm nghề tự do nên chưa nhận thức đúng đắn vai trò của hoạt động vui chơi đối với trẻ nên nhiều khi không tạo điều kiện thuận lợi và chưa chú ý trò chuyện với trẻ về thế giới xung quanh làm cho vốn sống, vốn kinh nghiệm của trẻ còn ít. II. Khảo sát thực trạng: Để thực hiện đạt kết quả tốt việc tổ chức các hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ, bản thân tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trẻ đầu vào để xem thực lực của từng cháu trong lớp. Kết quả khảo sát víi sè trÎ trong líp lµ 20 trÎ như sau: NỘI DUNG KHẢO SÁT Đạt tØ lÖ tØ lÖ Không tØ lÖ Tốt Khá yêu % % tỉ lệ đạt yêu % cầu % cầu Họ và tên: Nguyễn Thị Cẩm Vân
3. - 3 - Sáng kiến kinh nghiệm 34% 1 trẻ Ngôn ngữ 5 trẻ 20% 10 trẻ 40% 4 trẻ 6% Khả năng quan sát, ghi 5 trẻ 20% 9 trẻ 26% 5trẻ nhớ có chủ định 34% 1 trẻ 20% 20% 13,4 33,3 33,3 3 trẻ Nhận thức 2 trẻ 12 trẻ 3trẻ % % % 46,6 Thể lực 7trẻ 7 trẻ 20% 2 trẻ 13,4 4 trẻ 20% % % 26,6 33,4 Sự hứng thú tham gia 4 trẻ 3 trẻ 20% 4trẻ 20% 10 trẻ % % hoạt động Tính mạnh dạn, tự tin 3trẻ 20% 6 trẻ 26,6 8 trẻ 40% 3 trẻ 13,4 % % Từ khảo sát ban đầu tôi thấy trẻ của lớp tôi phát triển về các mặt không đồng đều. Nhận thức được tầm quan trọng của việc cho trẻ tích cực, chủ động tìm hiểu thế giới xung quanh khi tham gia vào các hoạt động vui chơi ngoài trời. Từ kết quả khảo sát trên trên tôi thấy mình phải suy nghĩ làm như thế nào? Làm bằng cách nào đề ra những biện pháp để"Phát huy tính tích cực, chủ động của trẻ ở hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ 3 - 5 tuổi". Họ và tên: Nguyễn Thị Cẩm Vân
4. - 4 - Sáng kiến kinh nghiệm III. Nội dung và biện pháp thực hiện: * Nội dung: - Giáo viên cần lập kế hoạch và tạo môi trường hợp lý có tính phát triển. - Đa dạng các loại trò chơi. - Sưu tầm, sáng tạo đồng dao, hò vè, câu đố ứng dụng vào trò chơi nhằm phát triển 5 mục tiêu giáo dục. - Chuẩn bị các đồ chơi do cô tự làm và các nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động thiên nhiên. - Vai trò của giáo viên trong định hướng tổ chức trẻ. * Biện pháp thực hiện: Biện pháp 1: Giáo viên cần lập kế hoạch và tạo môi trường hợp lý có tính phát triển. Để tổ chức tốt hoạt động ngoài trời tôi luôn lập kế hoạch chọn những nội dung khám phá cũng như những trò chơi vận động phù hợp với chủ đề mình đang thực hiện. Khi đó tôi luôn chủ động về mặt thời gian, hình thức tổ chức cũng như hệ thống câu hỏi đặt ra cho trẻ. Tạo cho trẻ khi ra ngoài trời, trẻ luôn có được cảm giác "học mà chơi, chơi mà học". §Ó cho trÎ quan s¸t ®­îc tèt h¬n, t«i ®· h­íng trÎ cïng chuÈn bÞ tr­íc khi quan s¸t, ch¼ng h¹n víi chñ ®iÓm thÕ giíi thùc vËt th× yªu cÇu trÎ thùc hiÖn ë nhµ nh­ t×m hiÓu vÒ mét sè lo¹i hoa vµ mang hoa đến trồng cho c¶ líp cïng quan sát, hay vËn ®éng sù hç trî cña phô huynh trß chuyÖn cïng trÎ hay dÉn trÎ tham quan ë v­ên hoa c«ng viªn, ®éng viªn phô huynh mang hoa đến trường làm đẹp các bồn hoa để cho trÎ quan s¸t, ngoµi ra c« cÇn cã c©u hái gîi ý nh»m ph¸t triÓn t­ duy cña trÎ Víi c¸ch nµy t«i nhËn thÊy trÎ ho¹t ®éng rÊt tÝch cùc vµ kh«ng nh÷ng thÕ t«i ®· nhËn ®­îc sù Họ và tên: Nguyễn Thị Cẩm Vân
5. - 5 - Sáng kiến kinh nghiệm tham gia rÊt nhiÖt t×nh cña phô huynh häc sinh. Quan sát bồn hoa Bên cạnh đó, m«i tr­êng ch¬i hîp lý cã ¶nh h­ëng rÊt quan träng viÖc tæ chøc giê ch¬i cho trÎ. M«i tr­êng cho trÎ ho¹t ®éng lµ n¬i cã nguån th«ng tin phong phó, khuyÕn khÝch tÝnh ®éc lËp vµ ho¹t ®éng tÝch cùc cña trÎ. V× vËy biÖn ph¸p t¹o m«i tr­êng hîp lý sÏ gióp trÎ t×m tßi, kh¸m ph¸ vµ ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÒu míi l¹, hÊp dÉn, c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng cña trÎ sÏ ®­îc cñng cè vµ bæ xung.T¹o m«i tr­êng phï hîp, ®a d¹ng, phong phó sÏ g©y høng thó cho trÎ vµ b¶n th©n gi¸o viªn, gãp phÇn h×nh thµnh n©ng cao mèi quan hÖ th©n thiÖn, tù tin gi÷a gi¸o viªn víi trÎ, gi÷a trÎ víi trÎ. Nhận thấy được điều đó, riêng cụm Khe Lương, tuy đã có sân chơi nhưng diện tích sân có bóng mát ít chưa đáp ứng số lượng trên 25 trẻ tham gia hoạt động ngoài trời cùng một lúc. Vì vậy việc tổ chức cho các cháu vui chơi hoạt động ngoài trời được phân bổ vị trí theo từng lớp, theo lịch hoạt động cụ thể của từng nhóm lớp rất thuận tiện. Tôi đã phân bố khu vực hoạt động riêng dành cho lớp 3- 5 tuổi, trong đó có địa điểm quan sát, địa điểm dành cho các bạn chơi trò chơi vận động, và đặc biệt khi chơi tự do để đảm bảo an toàn cho trẻ tôi đã phân nhỏ khu vực chơi như các bạn chơi chong chóng vào một khu vực, khu vực dành cho các bạn chơi bóng, khu vực dành cho các bạn vẽ trên sân Biện pháp 2: Đa dạng các loại trò chơi Để tổ chức hoạt động ngoài trời không nhàm chán và luôn luôn hấp dẫn trẻ, tôi đã chủ động tìm tòi những nội dung hoạt động ngoài trời, những trò chơi vận động, trò chơi dân gian gắn với chủ điểm và gắn với những mốc thời gian phù hợp . a. Các trò chơi phát triển giác quan Trẻ lắng nghe tiếng động, tiếng kêu ở đâu, nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót, ngửi mùi hoa, mùi cỏ, mùi của lá cây, cảm nhận ánh nắng mặt trời, qua trò chơi " Ai tinh mắt", " Đoán cây qua lá", "Đoán vật bằng tay", "Ai thính tai", "Đoán xem tiếng động gì" Trẻ đang quan sát những chiếc lá rụng Họ và tên: Nguyễn Thị Cẩm Vân