Sáng kiến kinh nghiệm Một số biên pháp kích thích trẻ 4-5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biên pháp kích thích trẻ 4-5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình

1. Phần mở đầu - Bối cảnh của sáng kiến: Đồng hành cùng sự phát triển không ngừng của xã hội là nhu cầu về mọi mặt của con người cũng nâng cao rõ rệt. Khi cuộc sống có đủ cơm ăn, áo mặc thì mọi người và mọi nhà đều muốn nâng cao chất lượng cuộc sống. “Trẻ em hôm nay - thế giới ngày mai” là khẩu hiệu mà mỗi chúng ta ai cũng biết. Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của mỗi dân tộc, việc bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ là trách nhiệm của nhà nước, của toàn xã hội và của mỗi gia đình. Trẻ em như tờ giấy trắng mà cha mẹ các con rất kỳ vọng vào sự tô vẽ của thầy cô. Bậc học mầm non là bậc học đầu tiên của trẻ, Có thể nói việc hình thành, rèn luyện ở trẻ những nhân cách ban đầu để trẻ trở thành công dân tý hon hoàn thiện như: Cơ thể khỏe mạnh, thông minh nhanh nhẹn, ngoan ngoãn lễ phép, Có những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống đó chính là trách nhiệm của giáo viên mầm non. " Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, đó chính là mong muốn của tất cả học sinh khi tới trường và cũng là mong muốn của những người giáo viên giành cho học sinh thân yêu của mình. Với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, dựa vào tâm lý của phụ huynh, tâm lý của trẻ lứa tuổi mình phụ trách tôi luôn nhận thấy một thực tế: Môi trường đẹp sẽ làm ta yêu trường lớp hơn, lớp con mình đẹp cũng thấy con yêu lớp hơn, xung quanh mình đẹp mình cũng thấy vui hơn Và nhất là: Tự tay mình làm đẹp mình càng thấy vui hơn, con mình biết làm đẹp mình cũng thấy tự hào hơn, mình làm đẹp được thì mình sẽ biết giữ gìn nó hơn Đó chính là mong muốn của bản thân tôi, của phụ huynh và nhất là của những học sinh thân yêu của tôi. - Lý do chọn đề tài: Hoạt động “Tạo hình” đóng một vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục trẻ ở trường mầm non. Nó là một trong những hoạt động hấp dẫn nhất đối với trẻ mẫu giáo, tạo hình giúp trẻ tìm hiểu, khám phá và thể hiện lại một cách sinh động những gì chúng nhìn thấy trong thế giới xung quanh, những gì làm trẻ rung động mạnh mẽ và gây cho chúng những rung động xúc cảm, tình cảm tích cực. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ, thể chất và hình thành các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội biết tích cực, sáng tạo. Hoạt động tạo hình phát triển ở trẻ khả năng quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản ( vẽ, nặn, cắt, xé dán ) Chính vì thế, là một giáo viên mầm non tôi luôn muốn được mở rộng, trau dồi kiến thức của bản thân, đồng thờì góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Hình thành và phát triển toàn diện cho trẻ những chức năng tâm lý, cơ sở ban đầu của nhân cách, năng lực làm người và một số kỹ năng cơ bản để trẻ chuẩn bị vào trường phổ thông. Giáo dục mầm non ngày càng đòi hỏi chất lượng dạy và học nhằm đáp ứng kịp thời sự thay đổi của đất nước. Nhu cầu của phụ huynh cũng đặt hy vọng vào thầy cô ngày càng cao nếu trẻ không được bồi dưỡng , phát huy tính tích cực chủ động và sáng tạo thì làm sao mà trẻ có thể phát triển toàn diện được. Hơn nữa đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi việc cho trẻ hoạt động “Tạo hình” cũng là một vấn đề cần thiết nhằm phát triển kiến thức, kỹ năng và thể hiện nghệ thuật. 1
2. Thông qua hoạt động “Tạo hình” đem đến cho trẻ ấn tượng về cái đẹp và những cảm xúc chân thật, những phẩm chất tốt đẹp của nhân cách con người. Hiểu được tầm quan trọng đó, tôi luôn tìm tòi những biện pháp, phương pháp tốt nhất để giúp trẻ yêu thích nghệ thuật và hứng thú tham gia vào các hoạt động trong lĩnh vực này. - Đối tượng , phạm vi của sáng kiến: "Một số biên pháp kích thích trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình” Trẻ lớp mẫu giáo nhỡ A4, trường Mầm non Liêm Tiết, năm học 2016-2017. - Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: "Một số biên pháp kích thích trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình” - Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm: Đối với bản thân người viết: Nghiên cứu, tìm kiếm "Một số biên pháp kích thích trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình” từ đó đưa ra một số hình thức, biện pháp giúp trẻ yêu thích cái đẹp, luôn hướng tới cái đẹp, có một số kỹ năng tạo ra những sản phẩm đẹp và biết tôn trọng gìn giữ những cái đẹp xung quanh mình - Giúp trẻ yêu thích bộ môn tạo hình. Phần nội dung 1. Thực trạng của nội dung: Thực tế, ở trường mầm non: Khi trẻ chưa biết cảm nhận cái đẹp, thì trẻ sẽ chưa biết yêu cái đẹp, chưa có mong muốn, hứng thú tạo ra cái đẹp, trẻ sẽ chưa biết quý trọng những sản phẩm đẹp và cũng là trẻ chưa có được kỹ năng tạo ra những sản phẩm đẹp vậy thì làm sao mà trẻ có thể hứng thú, mạnh dạn tham gia vào các hoạt động tạo hình được. Qua tìm hiểu đánh giá thực trạng các hoạt động ở trường MN Liêm Tiết và trao đổi với đồng nghiệp tôi thấy được một số tồn tại trên thực tế như sau: - Do số lượng trẻ trong nhóm lớp còn đông, trẻ bây giờ hay được gia đình phục vụ nên nhiều trẻ còn chưa mạnh dạn, tự giác tham gia vào các hoạt động, trẻ chưa có nề nếp thói quen, kỹ năng sinh hoạt tập thể. Trẻ hay thích tự ý làm những điều mình muốn, chưa tập trung chú ý lắng nghe và thực hiện những hướng dẫn yêu cầu của cô, chưa biết kết hợp cùng các bạn hoạt động theo nhóm- Trẻ thường được gia đình cưng chiều nên rất muốn tự khám phá mọi thứ xung quanh, trẻ muốn mọi thứ mình thích thuộc về riêng của mình → chưa có ý thức giữ gìn môi trường chung. Khi tiếp xúc với môi trường mới trẻ ngắm nhìn, muốn tự tay sờ vào những hình ảnh, đồ dùng, tự tay cậy, bóc khám phá thậm chí còn bóc, xé, tự ý lấy những thứ mà trẻ thích để nó thuộc về mình. - Vì số lượng cháu đông, trẻ lại hiếu động nên nhiều giáo viên còn gặp khó khăn trong việc rèn trẻ kỹ năng tự khám phá, cảm nhận cái đẹp. Thường thì giáo viên hay tổ chức hướng dẫn trẻ theo tập thể hoặc theo nhóm lớn, những trẻ chậm chạp chưa có kỹ năng tạo hình, chưa thể tự mình tạo ra được sản phẩm hoàn chỉnh, trẻ chưa biết trân trọng những sản phẩm đẹp và trẻ cũng chưa có mong muốn tự tạo ra những sản phẩm đẹp chưa được chú ý nhiều. Thường thì khi tiếp xúc với những sản phẩm tạo hình trẻ chưa tập trung tư duy, chưa biết cách cảm nhận, đánh giá ý nghĩa của sản phẩm mà trẻ chỉ cảm nhận vẻ đẹp bằng cách nhìn trực quan về mầu sắc, 2
3. chưa chú ý đến đường nét, bố cục, ý nghĩa của hình ảnh. - Khi khả năng thể hiện cảm xúc của mình vào những sản phẩm tạo hình còn bị hạn chế : Trẻ chưa có kỹ năng cơ bản để vẽ các hình ảnh trẻ muốn, chưa biết lựa chọn mầu sắc cho phù hợp, chưa có kỹ năng xé, dán, sắp xếp, lưa chọn vật liệu để làm tranh, để làm đồ dùng đồ chơi → Trẻ chóng chán khi tham gia các hoạt động vì chưa tự mình tạo ra được một sản phẩm đẹp như ý → Điều này cũng làm cho trẻ chưa mạnh dạn tự tin tham gia vào các hoạt động tạo hình. - Một lý do nữa cũng tương đối phổ biến là việc trẻ em ngày nay được cưng chiều, mọi thứ đều có sẵn khi trẻ muốn khiến trẻ ít nhiều bị thụ động thiếu đi sự tự lập sáng tạo của bản thân. Trẻ nghĩ mọi thứ có được rất dễ dàng. Trẻ chưa có mong muốn được cùng cô tạo nên môi trường đẹp xung quanh mình. Xác định được mục tiêu của ngành học cũng như nhu cầu thực tế của cuộc sống, qua thực tế giảng dậy nhiều năm tôi nhận thấy việc làm cho trẻ yêu thích, hứng thú tham gia vào các hoạt động tạo hình là rất cần thiết. Từ những lý do đó, tôi chọn đề tài "Một số biện pháp kích thích trẻ 4- 5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình” làm đề tài nghiên cứu của mình. *Thuận lợi: Lớp được trang bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi đáp ứng đủ nhu cầu học tập và vui chơi của trẻ. Số lượng cháu vắng so với số cô (48 trẻ/ 2 cô) nên giáo viên có điều kiện tổ chức tốt các hoạt dộng cho trẻ. Đa số phụ huynh có trình độ học vấn luôn quan tâm đến con cái, phối hợp tốt với giáo viên trong qua trình nuôi dạy trẻ. Lớp có 3 giáo viên, có trình độ chuyên môn và nắm vững phương pháp bộ môn, đã có kinh nghiệm nhiều năm dạy trẻ. Cả ba đều có tinh thần học hỏi tìm tòi sáng tạo để thu hút trẻ trong giờ học cũng như trong mọi hoạt động trong ngày. Ban giám hiệu vững vàng về chuyên môn, luôn sát sao chỉ đạo giáo viên thực hiện tốt chuyên môn. *.Khó khăn: - Về phía trẻ: + Tuy trẻ trong lớp có cùng một độ tuổi nhưng khả năng nhận thức, nề nếp, các kỹ năng hoạt động của trẻ hoàn toàn khác nhau. Có những trẻ mới đến lớp, hiếu động, khả năng tập trung kém khả năng nhận thức của trẻ còn bị hạn chế: Kỹ năng cơ bản của lứa tuổi thực hiện các hoạt động tạo hình (cầm bút đúng cách, vẽ các nét vẽ cơ bản, kết hợp các nét vẽ để tạo hình ảnh, chọn mầu và tô mầu, xé dán, nặn, cầm kéo ): Duy Anh, Thanh Bách, Gia Bách, Huy Phong, Trọng Nhân, Đường Lâm, Khánh Hưng, yếu tố này cũng làm cho trẻ không hứng thú tham gia vào hoạt động tạo hình, trẻ chóng chán, không tôn trọng các sản phẩm tạo hình. + Bên cạnh đó ở lớp lại có những trẻ tăng động không những không tập trung chú ý vào hoạt động mà trẻ lại còn hay phá rối những trẻ xung quanh, có những trẻ có cá tính thích hoạt động một mình, không thích giao tiếp trò chuyện, hoạt động cùng với những người xung quanh. + Thực trạng: Qua khảo sát đánh giá đầu năm trên trẻ tôi thấy việc dạy cho trẻ biết cảm nhận cái đẹp và hứng thú tham gia vào bộ môn tạo hình là một vấn đề tôi phải đầu tư suy nghĩ. Nội dung Tổng số Đầu năm (tháng 9) cháu: Tốt khá TB yếu Hứng thú 3
4. tham gia HĐ 10 trẻ 12 trẻ 15 trẻ 8 trẻ tạo hình 22,2% 26,7% 33,3% 17,8% Có kỹ năng thực hiện 45 trẻ 5 trẻ 8 trẻ 15 trẻ 17 trẻ các HĐ tạo hình 11,1% 17,8% 33,3% 37,8% Có ý thức giữ gìn những 5 trẻ 8 trẻ 10 trẻ 22 trẻ sản phẩm xung quanh. 11,1% 17,8% 22,2% 48,9% (Bảng khảo sát đầu năm) - Về phía giáo viên: Trong thực tế ở trường mầm non nhiều giáo viên còn dạy trẻ trên hình thức một chiều, ít lắng nghe, tìm hiểu ý tưởng của trẻ, còn ngại khi tổ chức các hoạt động cho trẻ được trải nghiệm, được tham gia cùng cô thực hiện ý tưởng chung, hay chê bai trẻ khi trẻ chưa có kỹ năng, chưa có nhiều hình thức khuyến khích trẻ mạnh dạn phát huy ý tưởng của mình trong những sản phẩm. Điều này ít nhiều cũng chưa khuyến khích được trẻ yêu thích lĩnh vực tạo hình. - Về phía phụ huynh: Mặc dù quan tâm đến con nhưng đa số phụ huynh còn mải công việc xem nhẹ bậc học mầm non, ít giành thời gian cho con, phần lớn đều ỉ lại cho ông bà và người giúp việc, vì vậy việc trao đổi phối hợp chăm sóc giáo dục trẻ giữa giáo viên và phụ huynh còn gặp nhiều khó khăn. Năm nay trường học học ở xa, một số phụ huynh không có điều kiện đưa đón con phải cho con đi ô tô nên việc trao đổi giữa phụ huynh và giáo viên gần như không thực hiện được. - Từ những nguyên nhân đã nêu trên với kinh nghiệm thực tế và tâm huyết của tôi, dưới góc độ là một giáo viên mầm non, tôi mạnh dạn đưa ra “ Một số biên pháp kích thích trẻ 4 – 5 tuổi hứng thú tham gia hoạt động Tạo hình”. 2. Nội dung của sáng kiến 2.1. Tự học tự bồi dưỡng Bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao nghiệp vụ là việc mà bất kỳ giáo viên nào cũng nên làm và phải làm thường xuyên. Tôi thường đọc sách báo, xem tin tức trên các phương tiện thông tin đại chúng, trao đổi đồng nghiệp tiếp cận những cái mới tìm ra những hình thức, phương pháp tổ chức các hoạt động sao cho trẻ không bị nhàm chán, phù hợp với khả năng của trẻ mình phụ trách. Trẻ 4-5 tuổi có những khả năng nhận thức, trẻ bắt đầu biết được ý thức của những việc mình làm hàng ngày, muốn tự thể hiện mình trước bạn bè và những người xung quanh để nắm bắt được điều này tôi phải tranh thủ đọc các tài liệu về tâm lý lứa tuổi, gần gũi tìm hiểu cá tính, khả năng của từng trẻ để đưa ra những yêu cầu, hình thức phù hợp với nhận thức và tâm lý của trẻ. Tôi cũng tìm tòi, học hỏi thêm các hình thức tổ chức giúp trẻ có điều kiện sáng tạo trong các hoạt động, tạo cho trẻ biết tự thể hiện khả năng của bản thân dần dần trẻ thấy vui và yêu thích bộ môn tạo hình. Ngoài ra tôi cũng chú ý học hỏi, tự mầy mò thêm cách tạo ra những sản phẩm tạo hình sáng tạo, sưu tầm tạo ra một số sản phẩm phong phú làm tài liệu mẫu, tìm phương pháp hướng dẫn trẻ sao cho trẻ hứng thú và dễ hiểu nhất, phù hợp với nhận thức, khả năng của trẻ. * Theo quan điểm của tôi, khi người giáo viên có vốn kiến thức vững vàng, có kỹ năng sư phạm tốt, nhiệt tình tâm huyết với nghề, gần gũi yêu thương trẻ thì chắc chắn sẽ thành công khi tổ chức các hoạt động cho trẻ. 2.2. Xây dựng nề nếp, thói quen hoạt động cho trẻ Làm việc có nề nếp, có thói quen và có kỹ năng thực hiện hoạt động là điều rất cần thiết khi tham gia vào hoạt động. Vào 4