Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào Lớp 1

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào Lớp 1

1. MỤC LỤC TT MỤC LỤC TRANG Mục lục 1 Danh mục các biểu mẫu 2 Phần mở đầu 3 1 Lý do chọn đề tài 3 2 Mục đích nghiên cứu 3 3 Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3 4 Giả thuyết khoa học 3 5 Nhiệm vụ nghiên cứu 4 6 Phương pháp nghiên cứu 4 7 Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 4 8 Cấu trúc của sáng kiến kinh nghiệm 4 Nội dung 5 5 I Cơ sở lý luận II Thực trạng 5,6 III Biện pháp 6,7,8,9,10,11 IV Hiệu quả đạt được 11 Kết luận và kiến nghị 12,13 1 Kết luận chung 12,13 2 Kiến nghị đề xuất 13 Tài liệu tham khảo 14 Một số hình ảnh minh họa 15,16,17 1
2. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU BẢNG 1: Khảo sát thực trạng PT thÓ PT nhËn PT ng«n PT PTTC- LV chÊt thøc ng÷ thÈm mü KNXH §¹t 33 = 95% 30= 86% 30=86% 31=89% 30 =86 % Ch-a 2= 5% 5 = 14% 5 = 14% 4=11% 5 =14% ®¹t BẢNG 2: Kết quả đạt được PT thÓ PT nhËn PT ng«n PT PTTC- LV chÊt thøc ng÷ thÈm mü KNXH §¹t 35= 100% 33=95% 33=95% 33=95% 35=100% Chưa 0 2= 5% 2= 5% 2 = 5% 0 ®¹t 2
3. MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài: Bác Hồ của chúng ta đã từng nói: “Trẻ em như búp trên cành. Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan” Quả đúng vậy trẻ em trông như một búp non nếu được chăm sóc chu đáo thì chắc chắn chồi non sẽ phát triển tốt. Cũng như con người nếu được chăm sóc có sự đầu tư ngay từ nhỏ thì trẻ sẽ dần dần lớn lên và phát triển toàn diện cả về “đức, trí, lao, thể, mỹ”. Với lứa tuổi mầm non, chúng ta cần quan tâm nhất là trẻ lứa tuổi mẫu giáo lớn vì trẻ lứa tuổi này chuẩn bị bước vào lớp 1, một bước ngoặt vô cùng quan trọng đối với trẻ.Trẻ mẫu giáo lớn chuyển lên lớp 1 rất non nớt, bởi vì trẻ đang sống trong một môi trường được sự chăm lo chu đáo của các cô giáo mầm non về cả dạy dỗ và nuôi dưỡng, được các cô chăm sóc chu đáo nhiệt tình như người mẹ thứ hai của mình. Cho nên trẻ ở trong một môi trường hoàn toàn mới lạ trẻ sẽ khó tiếp cận và thích nghi ngay được. Nhiệm vụ của cô giáo mầm non là phải tạo cho trẻ mẫu giáo lớn một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp 1 để trẻ tiếp cận môi trường mới một cách tốt nhất, nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức tốt ở bậc học tiểu học đạt hiệu quả nhất. Vì vậy việc nghiên cứu một số biện pháp chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị nhằm đề ra các biện pháp đồng bộ có tính khả thi, phù hợp với tình hình thự tế là cần thiết. Xuất phát những lý do trên, tôi nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1”. 2. Mục đích nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng tổ chức các hoạt động giáo dục chuẩn bị tâm thể cho trẻ 5 – 6 tuổi vào lớp 1 để đề xuất các biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1, đáp ứng yêu cầu, đổi mới giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu: 3.1. Khách thể nghiên cứu: Phương pháp chăm sóc, giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi bước vào lớp 1 ở Trường Mầm non Hoa Phượng, Huyện Vĩnh Linh, Tỉnh Quảng Trị. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp chăm sóc, giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi bước vào lớp 1 ở Trường Mầm non Hoa Phượng, Huyện Vĩnh Linh, Tỉnh Quảng Trị. 4. Giả thuyết khoa học: Việc chuẩn bị các điều kiện cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên trong quá trình chăm sóc và giáo dục còn tồn tại những vấn đề bất cập, chất lượng chăm sóc giáo dục còn hạn chế, chưa thực sự đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Nếu đánh giá đúng thực trạng, đề xuất các biện pháp chăm sóc và giáo dục mang tính khoa học, đồng bộ, khả thi sẽ nâng cao được hiệu quả chăm sóc và giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục cho trẻ 5 tuổi trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu: 3
4. - Xác định cơ sở lý luận, cơ sở thực tiển về tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi bước vào lớp 1 ở trường Mầm non trên cơ sở tổng hợp những công trình đã nghiên cứu về vấn đề này. - Nghiên cứu thực trạng công tác chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường Mầm non Hoa Phượng, Vĩnh Linh, Quảng Trị - Đề xuất một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. 6. Phương pháp nghiên cứu: 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận: Đề tài này sử dụng phương pháp phân tích- tổng hợp, hệ thống hóa, phân loại tài liệu, khái quát hóa các tài liệu có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử sụng các phương pháp quan sát, điều tra, phỏng vấn, lấy ý kiến chuyên gia nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng và thu thập những thông tin có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 6.3. Nhóm phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm xử lý số liệu trong quá trình nghiên cứu. 7. Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: 7.1. Phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu thực trạng chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Đối tượng khảo sát: Trẻ 5 tuổi ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. 7.2. Kế hoạch nghiên cứu: - Tháng 8/2018: Đăng ký đề tài, lập đề cương. - Tháng 9-10/2018: Điều tra thực trạng chăm sóc và giáo dục trẻ 5 tuổi tại trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. - Tháng 11/2018: Thu thập và xử lý số liệu điều tra. - Tháng 12/2018 đến tháng 01/2019: Thống kê, phân tích các số liệu. - Tháng 03/ 2019: Viết đề tài, báo cáo sơ bộ. - Tháng 04/2019: Chỉnh sửa và hoàn thiện đề tài. 8. Cấu trúc của sáng kiến kinh nghiệm. Ngoài phần biểu bảng, sơ đồ phụ lục, sáng kiến có cấu trúc 3 phần chính: Phần mở đầu: Lý do về mặt lý luận, về thực tiễn, về tính cấp thiết của việc chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm lý cho trẻ 5 tuổi ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Phần nội dung: - Thực trạng chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm lý cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. - Biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm lý cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Phần kết luận và kiến nghị: - Những kết luận đánh giá cơ bản nhất về sáng kiến kinh nghiệm. - Các đề xuất và kiến nghị. 4
5. NỘI DUNG I. Cơ sở lí luận về chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi bước vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Trong mỗi giai đoạn phát triển trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng. Việc chuyển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác là một sự chuyển biến mang tính nhảy vọt có sự biến đổi cả về chất và lượng. Sự phát triển ở một giai đoạn nhất định vừa là kết quả của giai đoạn trước đó vừa là tiền đề cho bước phát triển của giai đoạn tiếp theo. Nếu trẻ được phát triển tốt ở giai đoạn này cũng chính là sự chuẩn bị tốt cho giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên không phải trẻ em nào cũng dễ dàng thích nghi được vào bước ngoặc này là một sự kiện quan trọng khiến các bậc cha mẹ và các nhà giáo dục cần phải quan tâm. Một mặt là để giúp trẻ hoàn thiện những thành tựu trong suốt thời kỳ mẫu giáo, mặc khác tích cực chuẩn bị cho trẻ có đủ điều kiện để thích nghi với cuộc sống ở trường phổ thông với hoạt động chủ đạo là hoạt động học tập. Thấy được tầm quan trọng trong việc tạo tiền đề, cơ sở vững chắc cho trẻ mầm non chuyển sang giai đoạn mới đầy hào hứng, mong chờ không bỡ ngỡ trước sự mới lạ xung quanh. Nhận thức rõ nhu cầu của phụ huynh và đặt niềm tin vào trường mầm non, mong muốn nơi đây trang bị cho con em mình về kiến thức lẫn tinh thần. - Để trang bị đầy đủ những kiến thức cho trẻ ở cuối bậc mầm non, giáo viên và phụ huynh cần dạy cho trẻ những gì phù hợp với trẻ có thể tự nhiên và toàn diện. - Gần gũi, trò chuyện để trẻ mạnh dạn. Giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt nhằm tạo cho trẻ có một tâm thế tốt vững vàng tự tin khi bước vào lớp 1. II. Thực trạng về chăm sóc, giáo dục chuẩn bị tâm lý cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Rất nhiều phụ huynh lo lắng là thế nào để cháu vào lớp 1 học được vì cháu còn khờ và chưa biết gì cả. Nhìn kết quả hiện tại của trẻ nhiều phụ huynh và bản thân tôi cũng luôn trăn trở: Làm thế nào để trang bị cho tất cả các cháu một tâm thế vững vàng khi bước vào lớp 1. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề trên ngay từ đầu năm học tôi đã tìm ra một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1. 1. Đánh giá chung về thực trạng Năm học này tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5 tuổi. Tôi đã nhận thấy những điều kiện thuận lợi và khó khăn ở lớp tôi như sau: - Luôn đựơc sự hướng dẫn và chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng giáo dục và sự quan tâm tạo điều kiện về mọi mặt của BGH nhà trường. Nhà trường đã xây dựng lớp lá 5-6 tuổi là lớp điểm toàn diện và luôn dự giờ, kiểm tra công tác lên lớp của giáo viên và khảo sát trẻ qua các chủ đề. - Trẻ được học qua các độ tuổi lớp dưới nên phần đa cũng đã nhận biết chữ cái và chữ số. - Bản thân giáo viên dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuôi nhiều năm tôi đã học hỏi từ bạn bè và đồng nghiêp, được dự chuyên đề, tham khảo tài liệu chuyên đề, tập san giáo dục mầm non và được chủ nhiệm lớp 5 tuổi nên có kinh nghiệm thực tế. 5
6. - Cháu đi học chuyên cần đạt tỉ lệ 95%. Tích cực sôi nổi khi tham gia các hoạt động. - Trường chúng tôi được đóng gần trường tiểu học Kim Đồng nên cháu được đi thăm quan giao lưu với cô thầy và các anh chị học sinh lớp 1 nên trẻ đã bước nào đã làm quen và chuẩn bị cho mình tâm thế khi bước vào lớp 1. - Lớp tôi dạy có rất nhiều cháu bị suy dinh dưỡng nên về mặt thể lực cháu sẽ còn gặp rất nhiều khó khăn trong việc đến trường với sự tự lập là chủ yếu. - Nhận thức của trẻ không đồng đều, nhiều trẻ trong lớp còn rụt rè, nhút nhát, chưa mạnh dạn trong giao tiếp. - Phụ huynh đa số mong trẻ viết được, đọc được để phụ huynh an tâm vì luôn nghĩ đọc được, viết tốt thì mới vào lớp 1 học tốt được. - Một số cháu chưa được sự quan tâm của gia đình vì cho rằng bậc học mầm non là không quan trọng nên cho cháu nghĩ học rất tùy tiện mặc dù giáo viên chủ nhiệm và nhà trường đã có nhiều biện pháp để huy động trẻ đến trường. 2. Khảo sát thực trạng Để biết được chính xác khả năng học tập của trẻ ngay từ đầu năm tôi đã làm khảo sát lớp tôi chủ nhiệm gồm 35 cháu như sau : ( Bảng 1) III. Các biện pháp chăm sóc và giáo dục chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 – 6 tuổi bước vào lớp 1 ở trường Mầm non Hoa Phượng, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 giúp trẻ có kiến thức phổ thông để vào lớp 1 không chỉ yêu cầu trẻ nhận biết thành thạo 29 chữ cái, đếm thành thạo trong phạm vi 10 mà quan trọng hơn cả là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách. Chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1, cần hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời. 1. Biện pháp 1: Chuẩn bị về thể lực Chuẩn bị về mặt thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về lượng phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể mà còn là sự chuẩn bị về chất cụ thể là năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tinh nhạy của các giác quan. Để có được các phẩm chất đó, cô giáo cần tạo một chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập cho trẻ một cách khoa học và hợp lý cả về thời gian cũng như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ. Giáo viên thực hiện đúng chế độ sinh hoạt trong một ngày từ đón trẻ đến trả trẻ: Thường xuyên tổ chức cho trẻ tập thể dục buổi sáng, tập đúng, đủ các động tác. ( Hình 1) Cho trẻ hoạt động ngoài trời: giáo viên cần tổ chức một cách khoa học nội dung bám sát theo từng chủ đề, cho trẻ chơi các trò chơi vận động thay đổi phù hợp độ tuổi, phù hợp chủ đề đang thực hiện. Tổ chức tốt các hoạt động chơi và hoạt động học, cho trẻ ngủ đúng giờ, ngủ sâu và đủ giấc. Quan tâm đến những trẻ khó ngủ, hay nói chuyện trong giờ ngủ. Khuyến khích, động viên trẻ tự xúc ăn, ăn hết xuất, ăn không quá lâu. Mọi lúc mọi nơi tôi đều khuyến khích trẻ: con 6