SKKN Ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn Bơi lội ở trường THPT Lê Lợi

Nội dung text: SKKN Ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn Bơi lội ở trường THPT Lê Lợi

1. Sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Lê Lợi Quảng Trị Ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn Bơi lội ở trường THPT Lê Lợi. PHẦN MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài: Trong những năm gần đây công tác TDTT ở nước ta đã có những bước phát triển đáng kể: “Phong trào TDTT từng bước được mở rộng với nhiều hình thức, nhiều môn thể thao dân tộc được khôi phục và phát triển, một số môn thể thao đạt thành tích cao kết quả đáng khích lệ, cơ sở vật chất kỹ thuật TDTT ở một số địa phương và ngành được chú ý đầu tư nâng cấp, xây dựng mới. Đạt được những tiến bộ đó là do sự quan tâm của Đảng, nhà nước, của các đoàn thể, sự cố gắng của đội ngũ cán bộ, huấn luyện viên, vận động viên và sự tham gia của nhân dân trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới của Đảng”. Trong thời gian qua ngành giáo dục đã triển khai nhiều chủ trương, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục thể chất, từng bước cải tiến chất lượng dạy học môn thể dục ở các cấp. Giáo dục thể chất cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm bồi dưỡng sức khoẻ, tinh thần, trí thông minh thành một con người mới hoàn thiện của nền giáo dục toàn diện, là tiền đề quan trọng trong hoạt động học tập, sinh hoạt của học sinh. Thông qua đó rèn luyện cho học sinh về đạo đức, ý thức tổ chức kỹ luật, tác phong và tinh thần tập thể nhằm đào tạo con người vững vàng bước vào cuộc sống. Hiện nay phong trào tập luyện thể dục thể thao nói chung và môn Bơi lội nói riêng được phat triển phổ cập ở các tỉnh thành trong cả nước. Bộ môn này nằm trong chương trình thi đấu Hội khỏe phù Đổng của các trường, thành phố, của Sở Giáo dục – Đào tạo các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương và của Bộ Giáo dục – Đào tạo với nhiều nội dung và hình thức thi đấu: Thi đấu cá nhân, thi đấu đồng đội. Ở Quảng Trị, bắt đầu từ năm học 2013 – 2011, Sở Giáo dục và Đào tạo đã đưa môn Bơi lội vào trong kế hoạch công tác Văn – Thể - Mỹ và kỹ năng phòng chống tai nạn đuối nước cho học sinh, chương trình thi đấu Hội thi Thể thao học đường và Hội phỏe phù Đổng cấp tỉnh được tổ chức hằng năm thu hút tất cả các trường phổ thông trong ngoài thành phố tham gia. Trường trung học phổ thông Lê Lợi là một trong những trường đi tiên phong trong các hoạt động và các hội thi do Sở Giáo dục – Đào tạo tổ chức. Trong quá trình tham gia thi đấu các em học sinh cũng đạt được những kết quả nhất định. Ngoài ra trong 2 năm tham gia thi đấu giải Bơi lội, trường đều đạt giải cao cụ thể: năm học 2016 – 2017 đạt giải nhì toàn đoàn, năm học 2017 – 2018 đạt giải nhì bộ môn bơi lội và giải nhì toàn đoàn. Qua tìm hiểu, quan sát thực tế giảng dạy môn Bơi là môn tự chọn trong chương trình, thực tiễn việc học tập của học sinh và giảng dạy của giáo viên Nhìn vào chương trình giảng dạy thể dục cấp THPT môn Bơi lội là môn học tự chọn trong chương trình, tuy nhiên bộ môn này được đưa vào thi đấu giải thể thao học đường cũng như HKPĐ cấp tỉnh, HKPĐ toàn quốc, vì vậy việc đầu tư công sức, trí tuệ của giáo viên trong việc tìm tòi những biện pháp huấn luyện nhằm phát triển toàn diện cho học sinh về sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo Giáo viên: Nguyễn Cửu Hưng Trang 1
2. Sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Lê Lợi Quảng Trị Đồng thời ứng dụng các kết quả khoa học công nghệ trong công tác tuyển chọn vận động viên nâng cao hiệu quả cho công tác đào tạo huấn luyện gặp nhiều khó khăn. Trước những thực tiễn, yêu cầu ngày càng cao của ngành và của cả nước, thể dục thể thao trường THPT Lê Lợi phải phát triển mạnh hơn nữa nhất là đối với môn Bơi lội. Để phát triển tiềm năng vốn có của trường, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn Bơi lội ở trường THPT Lê Lợi”. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần tuyển chọn được những học sinh có năng khiếu thể thao, đào tạo những vận động viên có thành tích cao cho sở GD-ĐT, giảm kinh phí cho quá trình đào tạo vận động viên, chọn ra được những vận động viên ưu tú. II. Mục đích, phạm vi, đối tượng và phương pháp nghiên cứu: II.1: Mục đích: Trên cơ sở khoa học nghiện cứu ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên có năng khiếu bơi của trường THPT Lê lợi. Tham gia các hội thi thể thao học đường và Hội khỏe Phù Đổng các cấp. II.2: Đối tượng nghiên cứu: Các chỉ số và bài tập bổ trợ nâng cao thành tích môn bơi lội. II.3: Đối tượng khảo sát, thực nghiệm: 75 em học sinh khối 10, 11, 12 năm học 2017 – 2018 và 75 em học sinh khối 10,11,12 năm học 2018 – 2019. II.4: Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp đọc, phân tich và tổng hợp tài liệu. Phương pháp quan sát sư phạm Phương pháp phỏng vấn Phương pháp kiểm tra sư phạm Phương pháp toán học thống kê II.5: Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu: - Phạm vi: Môn Bơi lội. -Kế hoạch: Từ tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019. PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận và thực tiển: I.1. Cơ sở lý luận: Hoạt động thể lực là một trong những yếu tố quan trọng trong thể dục thể thao là nền tảng nâng cao khả năng thích ứng của cơ thể đối với lượng vận động, là cơ sở để người tập nắm bắt kỹ thuật, chiến thuật hiệu quả cao, tạo tâm lý ổn định hơn. Mỗi một môn thể thao muốn đạt thành tích cao bên cạnh rèn luyện kỹ thuật, chiến thuật, ý chí người tập còn phải rèn luyện những tố chất thể lực cần thiết cho môn thể thao đó. I.2: Đặc điểm tâm sinh lý * Hệ thần kinh: Hệ thần kinh có vai trò quan trọng trong việc điều hòa và thống nhất mọi hoạt động của các cơ quan tổ chức trong cơ thể. Hệ thần kinh cao cấp hoạt động ổn định và đã được hoàn thiện, chức năng phân tích tổng hợp của hệ Giáo viên: Nguyễn Cửu Hưng Trang 2
3. Sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Lê Lợi Quảng Trị thần kinh đạt tới mức phát triển hoàn chỉnh, tính linh hoạt của hệ thần kinh cao, hiểu biết được mở rộng, trí tuệ được nâng cao. Hoạt động của hệ thần kinh thể hiện rõ nét hơn, có khát vọng đạt được kết quả trong mọi lĩnh vực. Tập luyện Bơi lội kết hợp hài hòa giữa các nhân tố kích thích bên trong và bên ngoài đó tạo tiền đề cho việc tập luyện có hiệu quả tối đa đối với người tập. * Đối với hệ tim mạch: Máu chảy qua tim theo các động mạch, đi khắp cơ thể cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng tới các tế bào của cơ thể, thải các chất độc hại cũng như vận chuyển các chất khác nhau từ cơ quan này đến cơ quan kia rồi lại trở về tim tạo thành một hệ thống nhất. Ở lứa tuổi này ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng hô hấp, cơ quan hô hấp phát triển hoàn thiện, hô hấp sâu hơn, kích thước tim cũng tăng lên. Mạch chậm hơn, hệ tim mạch được điều hòa qua cơ chế thần kinh – thể dịch hoàn thiện hơn. Do vậy có thể đáp ứng những đòi hỏi thể lực trong tập luyện TDTT. * Hệ vận động: Chiều cao phát triển chậm hơn bề ngang, các xương chủ yếu đã được cốt hóa, bộ xương đã vững chắc ít bị cong vẹo hơn do đó có thể tập luyện các kỹ thuật khó, khả năng gắng sức cao. Hệ cơ phát triển mạnh mẽ đặc biệt là cơ vân, sức mạnh cơ tăng lên đáng kể, ở lứa tuổi này sức mạnh cơ của nam tăng gấp 2 lần nữ. Các chức năng của lứa tuổi này hoàn thiện rất tốt cho việc tập luyện TDTT. Các bài tập trong môn Bơi lội có khả năng làm trẻ hoá các khớp xương, các đĩa sụn, cột sống, cải thiện về chiều cao, đảm bảo cung cấp và nuôi dưỡng chúng tốt hơn, loại bỏ bớt lượng muối thừa trong chúng. Trong các giờ tập luyện, các bài tập thể lực làm tăng khả năng cung cấp máu cho các cơ, tăng số lượng sợi cơ bằng con đường tách dọc sợi cơ. Các sợi cơ riêng biệt sẽ trở nên to và chắc hơn, làm giảm lượng mỡ thừa giữa các bó cơ. * Hệ tiêu hoá: Tập luyện thường xuyên bằng các bài tập thể lực có cường độ và thời gian thực hiện tương đối lớn làm tăng nhanh quá trình trao đổi chất và tiêu hoá giúp cho đường ruột làm việc tốt hơn. Tốt nhất nên bắt đầu tập luyện sau khi ăn khoảng 1-2 giờ lúc đó thức ăn bắt đầu được tiêu hoá ngấm vào máu đưa đến các cơ quan của hệ tiêu hoá. Còn nếu tập luyện ngay sau khi ăn thì phần lớn máu sẽ đi vào các cơ bắp và lúc đó các cơ quan của hệ tiêu hoá sẽ ở trong trạng thái không đủ máu, thiếu chất dinh dưỡng. * Tâm lý: Tâm lý và vận động tích cực có mối liên hệ mật thiết với nhau, có liên quan tới các đặc điểm về tâm sinh lý của cơ thể. Có nhiều khảo sát khoa học chứng minh rằng hoạt động thể dục thể thao có tác động lớn đến tâm lý của con người thực tế đã cho thấy ở những đứa trẻ một tuổi có biểu hiện các hoạt động vận động ở mức độ thấp thì sẽ có các chỉ số bất lợi ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý sau này của trẻ. Trong điều kiện không có sự vận động thì não dường như không nhận được những thông tin phản hồi do số lượng các tín hiệu thần kinh bị suy giảm. Còn nếu thiếu hụt những kích thích về những xúc cảm cũng như các mối tương quan xã hội thì nó trở thành nhân tố nguy hiểm sẽ gây rối loạn tâm lý như: Lo lắng ảo giác, hoang tưởng, ăn không ngon Nếu được tập luyện lâu dài môn Bơi lội có thể ảnh hưởng lớn đến việc tạo dựng nhân cách, nâng cao sức khoẻ, nâng cao khả năng chống lại bệnh tật, cải thiện Giáo viên: Nguyễn Cửu Hưng Trang 3
4. Sáng kiến kinh nghiệm Trường THPT Lê Lợi Quảng Trị về chiều cao và tạo dáng đẹp, khoẻ khoắn và tự tin. Dưới tác động của các bài tập nói chung, con người trở nên năng động không chỉ trong thể thao mà cả các lĩnh vực hoạt động khác. Con người trở nên năng động có ý chí hơn, duyên dáng, hấp dẫn và cứng rắn hơn trước những tai hoạ, vui vẻ và hoà nhã với những người, sinh vật, thiên nhiên xung quanh mình. I.3. Cơ sở thực tiễn: Giáo dục thể chất là một bộ phận của nền văn hóa xã hội, một di sản đáng giá của loài người là sự tổng hòa những thành tựu xã hội trong sự nghiệp sáng tạo và sử dụng những biện pháp chuyên môn để hoàn thiện thể chất con người, nâng cao sức khỏe Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trọng trong hệ thống giáo dục con người mới phát triển toàn diện. Đối với lứa tuổi học sinh phổ thông, đây là giai đoạn chuẩn bị và cũng là giai đoạn thử thách về sức khoẻ, trí tuệ, tinh thần nhằm làm cho cơ thể phát triển các chức năng, bộ phận và các tố chất thể lực như: Nhanh, Mạnh, Bền, Dẻo, Khéo léo. Chuẩn bị thể lực tốt giúp học sinh bước vào hoạt động học tập với tư thế “sẵn sàng”. Trong những năm vừa qua được sự quan tâm của Bộ Giáo Dục - Đào Tạo, đặc biệt là sự quan tâm sâu sát của Sở Giáo Dục - Đào Tạo đã có những chuyển biến đáng kể về vai trò ý nghĩa của môn thể dục trong công tác giáo dục thể chất ở nhà trường phổ thông. Như ở bậc tiểu học học sinh đã học môn thể dục nhưng với mức độ rèn luyện thể chất chưa cao. Lên đến bậc trung học cơ sở và trung học phổ thông, học sinh bắt đầu tập luyện làm quen với những yêu cầu cao hơn về kỹ thuật động tác cũng như đòi hỏi về thể lực. Hàng năm nhiều hoạt động thể dục thể thao dành cho học sinh được tổ chức, đặc biệt là Hội Khỏe Phù Đổng nhằm đánh gía công tác dạy - học trong nhà trường và công tác tổ chức quản lí các hoạt động ngoại khóa trong trường học. Qua nhiều năm tổ chức Hội Khỏe Phù Đổng cho thấy chất lượng chuyên môn và thành tích thi đấu các môn thể thao của học sinh đều tiến bộ rõ rệt thành tích năm sau cao hơn năm trước, điều đó chứng tỏ rằng công tác giáo dục thể chất học đường có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của học sinh, nhu cầu được tham gia luyện tập, được vui chơi, được thi đấu là một hoạt động không thể thiếu được trong nhà trường phổ thông hiện nay. II. Thực trạng môn Bơi lội của trường hiện nay. Trường trung học phổ thông Lê Lợi hiện tại có 35 lớp nên số lượng học sinh rất đông, cơ sở vật chất phục vụ cho môn bơi lội chưa có, nhu cầu học bơi lội của học sinh ngày càng phát triển vì vậy cá nhân mỗi Giáo viên có một kế hoạch giảng dạy riêng. Riêng môn Bơi lội chưa đưa vào học chính khóa mà chỉ đưa vào phần học tự chọn nên gặp rất nhiều khó khắn trong giảng dạy và tuyển chọn vận động viên để tham gia thi đấu. Khi tiến hành nghiên cứu ứng dụng một số chỉ số trong công tác tuyển chọn vận động viên nhằm nâng cao chất lượng và thành tích môn Bơi lội để tìm ra các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả, chúng tôi đã đi sâu tìm hiểu các giờ học chính khóa về môn thể dục của các giáo viên khác và ngoại khóa của học sinh tại các bể Giáo viên: Nguyễn Cửu Hưng Trang 4