SKKN Thiết kế giáo án điện tử chương trình Hoá học hữu cơ 11 THPT bằng phần mềm MS PowerPoint

Nội dung text: SKKN Thiết kế giáo án điện tử chương trình Hoá học hữu cơ 11 THPT bằng phần mềm MS PowerPoint

1. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn PhÇn më ®Çu I. Lý do chän ®Ò tµi Việc đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng dạy và học hiện nay đang được triển khai ở hầu hết các trường học với nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và khả năng phổ biến thông tin ngày càng đa dạng, đơn giản, nhanh chóng, chúng tôi nhận thấy việc ứng dụng tin học vào công tác giảng dạy có thể đem lại hiệu quả cao. Công việc này đã rất phổ biến ở những nước phát triển nhưng còn khá mới mẻ ở nước ta. Tuy nhiên, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trường học là rất cần thiết và có thể là hướng phát triển trong tương lai. Trong giảng dạy hóa học, cũng như các bộ môn khoa học khác chóng ta có thể vận dụng phương tiện công nghệ thông tin để khắc phục những khó khăn trong việc minh họa các khái niệm rất trừu tượng, phức tạp, . Ví dụ như: lí thuyết về cấu tạo chất và phản ứng hóa học, . Đồng thời, việc ứng dụng CNTT còn có thể được một cách sinh động mối quan hệ giữa cấu trúc và hóa tính các chất. Qua tìm hiểu bước đầu, tôi được biết một số phần mềm có thể hỗ trợ rất tốt cho công tác giảng dạy hóa học, trong đó bài giảng điện tử được thiết kế trên phần mềm MS PowerPoint là phổ biến nhất đồng thời có thể đem lại sự hứng thú học tập cho học sinh. Tuy nhiªn, viÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong gi¶ng d¹y cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Khó khăn lớn nhất của giáo viên trong việc thiết kế một bài giảng điện tử là việc hình thành ý tưởng về nội dung bài học cần truyền đạt đến học sinh mà không bị sa đà vào các hiệu ứng hoạt hình làm mờ nhạt trọng tâm bài học. Với lý do ®ã chóng t«i ®· chän h­íng nghiªn cøu lµ: “ThiÕt kÕ gi¸o ¸n ®iÖn tö ch­¬ng tr×nh ho¸ häc h÷u c¬ 11 THPT b»ng phÇn mÒm MS POWERPOINT”. II. Môc ®Ých cña ®Ò tµi Gióp gi¸o viªn cã c¸ch nh×n kh¸i qu¸t vÒ phần mềm MS PowerPoint và các thao tác cơ bản trong việc sử dụng phần mềm MS PowerPoint để soạn một Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  1  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
2. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn bài giảng điện tử, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ trong d¹y vµ häc ho¸ häc ë bËc THPT. III. NhiÖm vô cña ®Ò tµi - Nghiên cứu cơ sở lý luận về phần mềm MS PowerPoint - Tóm tắt c¸c thao t¸c c¬ b¶n vµ c¸c b­íc chuÈn bÞ cho mét bµi gi¶ng ®iÖn tö về c¸c hydrocacbon. - Tìm hiểu thực trạng vÒ c«ng t¸c dạy häc cã øng dông CNTT hiÖn nay ë trường THPT. IV. Kh¸ch thÓ vµ ®èi t­îng nghiªn cøu - Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy và học môn hóa ở trường THPT. - Đối tượng nghiên cứu: c¸c bµi häc trong ch­¬ng tr×nh ho¸ häc h÷u c¬ líp 11. V. Gi¶ thuyÕt khoa häc NÕu n¾m v÷ng c¸c thao t¸c c¬ b¶n trong viÖc sö dông phÇn mÒm MS Powerpoint vµ n¾m v÷ng c¸c b­íc chuÈn bÞ mét bµi gi¶ng ®iÖn tö, gi¸o viªn dï gi¶ng d¹y ë bé m«n nµo, cÊp häc nµo còng cã thÓ t¹o ®­îc nh÷ng giê d¹y häc cã hiÖu qu¶ cao, gióp häc sinh cã thÓ hiÓu bµi mét c¸ch s©u s¾c vµ v÷ng tr¾c. VI. Ph¹m vi nghiªn cøu Chương trình hóa học THPT : chương trình hóa hữu cơ líp 11 (phần hiđrocacbon) VII. Ph­¬ng ph¸p vµ ph­¬ng tiÖn nghiªn cøu - Nghiên cứu, tham khảo các tài liệu có liên quan. - Tổng hợp, phân tích, đề xuất phương pháp so¹n mét gi¸o ¸n ®iÖn tö cã sö dông CNTT. - Đưa ra mét sè gi¸o ¸n minh họa. - Trao đổi, điều tra thực tế. Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  2  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
3. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn Ch­¬ng I C¬ së lý luËn cña ®Ò tµi I.1. Khái quát về phần mềm MS PowerPoint I.1.1. Giới thiệu về phần mềm MS PowerPoint MS PowerPoint là một phần mềm trình diễn (Presentation) nằm trong bộ sản phẩm Microsoft Office. Đây là một phần mềm dễ sử dụng với nhiều tính năng tiên tiến phục vụ cho công việc trình diễn với nhiều mục đích khác nhau. Với những tính năng đa dạng, MS PowerPoint cho phép thực hiện hầu hết các yêu cầu minh họa trong giảng dạy, đặc biệt là những minh họa động rất cần thiết trong giảng dạy hóa học. Như vậy, nếu được sử dụng tốt, nó có thể hỗ trợ rất nhiều cho công tác giảng dạy và góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy. I.1.2. Những tiện ích của MS PowerPoint trong giảng dạy hóa học  Chèn được hình ảnh: trong nhiÒu bµi gi¶ng ho¸ häc, ®Ó bµi gi¶ng ®­îc ®¬n gi¶n vµ dÔ h×nh dung cho häc sinh vµ tiÖn lîi ®¬n gi¶n cho lêi gi¶ng cña gi¸o viªn, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng sö dông tíi nh÷ng h×nh vÏ, s¬ ®å minh ho¹. Thay v× khi ®ã gi¸o viªn hoÆc häc sinh ph¶i chuÈn bÞ s½n nh÷ng s¬ ®å h×nh vÏ ë nhµ trªn giÊy, ng­êi gi¸o viªn cã thÓ lÊy nh÷ng h×nh ¶nh ®ã tõ rÊt nhiÒu nguån tµi liÖu kh¸c. VÝ dô nh­: tõ SGK b»ng c¸ch quÐt lªn m¸y, hoÆc lÊy tõ trªn internet, hoÆc t¹o ra nã trªn c¸c phÇn mÒm ho¸ häc øng dông ®ang cã mÆt trªn thÞ tr­êng nh­: chemoffice 8.0, hyperchem 7.5, chemskill, Khi sö dông c¸c h×nh ¶nh ®ã trong bµi gi¶ng cña m×nh, gi¸o viªn dÔ dµng ®iÒu khiÓn häc sinh tham gia c¸c ho¹t ®éng häc tËp h¬n vµ cã thÓ cho häc sinh tri gi¸c l¹i bÊt kú lóc nµo.  Chèn được bảng biểu, biểu đồ: Víi c¸c bµi gi¶ng khi cÇn sö dông tíi viÖc minh ho¹ b»ng biÓu ®å, ®å thÞ nh÷ng sè liÖu ®Ó häc sinh dÔ dµng so s¸nh c¸c ®¹i l­îng mét c¸ch trùc quan. NÕu tiÕn hµnh theo ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng, gi¸o Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  3  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
4. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn viªn hoÆc häc sinh ph¶i tiÕn hµnh mét lo¹t c¸c thao t¸c to¸n häc phøc t¹p míi cã ®­îc nh÷ng biÓu ®å hay ®å thÞ nh­ mong muèn. §«i khi viÖc lµm ®ã l¹i gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n nh­: sù sai sè khi thao t¸c thñ c«ng, tèn thêi gian, tèn c«ng søc, øng dông CNTT sÏ cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®ã. ChØ víi c¸c thao t¸c víi chuét trªn MS office gi¸o viªn vµ häc sinh ®· cã thÓ cã ngay nh÷ng biÓu b¶ng nh­ mong muèn hoµn toµn nhanh gän vµ chÝnh x¸c. VÝ dô nh­: sù phô thuéc lÉn nhau cña c¸c hµm sè tr¹ng th¸i P, V, T; sù phô thuéc cña n¨ng l­îng ion ho¸, ¸i lùc ho¸ häc cña nguyªn tö vµo b¸n kÝnh nguyªn tö,  Chèn phim, âm thanh: Ngoµi viÖc hç trî gi¸o viªn vµ häc sinh trong viÖc chin c¸c ®èi t­îng h×nh ¶nh, biÓu b¶ng mét c¸ch nhanh chãng, tiÖn lîi vµ ®¬n gi¶n, MS powerpoint cßn cã chøc n¨ng chÌn c¸c ®èi t­îng h×nh ¶nh hoÆc ©m thanh khi ta muèn t¹o c¸c hiÖu øng kÌm trong diÔn t¶ c¸c ®èi t­îng kiÕn thøc.  Minh họa động: Trong MS powerpoint chóng ta cßn cã thÓ tËn dông tèi ®a c¸c hiÖu øng ®­îc tÝch hîp s½n víi môc ®Ých m« t¶ c¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc, nh÷ng sù thay ®æi cña c¸c ®¹i l­îng mét c¸ch ®¬n gi¶n. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã ý nghÜa trong viÖc diÔn t¶ c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi vËt chÊt, sù lai ho¸ c¸c orbital, sù t¹o thµnh c¸c liªn kÕt ho¸ häc, sù thay ®æi c¸c ®¹i l­îng ho¸ häc, c¸c m« h×nh thÝ nghiÖm ¶o,  Tạo được các siêu liên kết: Mét trong nh÷ng øng dông quan träng cña MS Powerpoint ®ã lµ cã thÓ t¹o ®­îc c¸c siªu liªn kÕt tíi nh÷ng slide trong cïng mét file hoÆc t¹o ®­îc c¸c liªn kÕt víi c¸c file kh¸c, c¸c trang kh¸c (nh÷ng file d÷ Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  4  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
5. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn liÖu l­u tr÷ nh÷ng h×nh ¶nh m« pháng, c¬ chÕ cña c¸c ph¶n øng ho¸ häc d­íi d¹ng nh÷ng ®o¹n phim, nh÷ng file v¨n b¶n, ch©n dung c¸c nhµ ho¸ häc, ). Nhê t¹o ®­îc nh÷ng siªu liªn kÕt víi tíi nhiÒu ®èi t­îng kh¸c, ng­êi gi¸o viªn sÏ ®ì tèn thêi gian cho viÖc t¹o nh÷ng ®èi t­îng ®ã trªn nÒn office – Powerpoint, ®ång thêi cã thÓ giíi thiÖu tíi häc sinh nh÷ng thÝ nghiÖm mµ b×nh th­êng gi¸o viªn kh«ng thÓ tiÕn hµnh biÓu diÔn hay cho häc sinh tù lµm v× lý do an toµn, hay viÖc thùc hiÖn nã khã thµnh c«ng, TÊt c¶ nh÷ng øng dông trªn cña phÇn mÒm MS Powerpoint ®· ®­a nã trë thµnh mét c«ng cô h÷u Ých cho c¶ ng­êi d¹y vµ ng­êi häc, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng d¹y cña thµy vµ lÜnh héi tri thøc cña trß. Do ®ã mµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng gi¸o dôc ®­îc n©ng lªn. I. 2. Khái quát về chương trình hoá học hữu cơ lớp 11 Chương trình hoá học phần hữu cơ lớp 11 bao gồm những nội dung chính: - Phần lý thuyết chung: + Thuyết cấu tạo hoá học được coi là phần lý thuyết chủ đạo của phần hoá học hữu cơ. + Sau khi tìm hiểu lý thuyết chủ đạo, học sinh được làm quen với các khái niệm về: đồng đẳng, đồng phân, liên kết hoá học. - Phần các hợp chất cụ thể: SGK Ho¸ häc lớp 11 đã giới thiệu tương đối đầy đủ về các loại hợp chất hiđrocacbon và nêu khá đầy đủ những nét chính của từng loại hợp chất đó trong từng phần, từng bài. Trong khi nghiên cứu về các hợp chất hiđrocacbon chúng ta có thể dễ nhận thấy cấu trúc nghiên cứu về từng loại hợp chất đều đi theo hướng: + Trước tiên nghiên cứu về: đồng đẳng, đồng phân, danh pháp và cấu tạo. + Tiếp theo trình bày những tính chất lý học đặc trưng và quan trọng. + Tiếp sau đó là các tính chất hoá học (được trình bày theo hướng từ đặc trưng nhất sau đến kém đặc trưng hơn, rồi tới tính chất chung của tất cả các hiđrocacbon ). Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  5  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
6. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn + Cuối cùng bao giờ cũng là phần nói về những ứng dụng quan trọng và các phương pháp cơ bản điều chế các hợp chất đặc trưng. Tiến hành nghiên cứu theo cÊu tróc nh­ thÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh cã kh¶ n¨ng so s¸nh, tæng hîp vµ kh¸i qu¸t kiÕn thøc vÒ c¸c hi®rocacbon mét c¸ch ®¬n gi¶n, nhanh chãng vµ tiÖn lîi. Do ®ã viÖc gi¶ng d¹y ch­¬ng tr×nh ho¸ häc h÷u c¬ phÇn Hi®rocacbon líp 11 cÇn tËp trung lµm s¸ng tá nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng nhÊt, c¬ b¶n nhÊt cña tõng lo¹i hîp chÊt ë tõng néi dung theo cÊu tróc SGK. Song song víi nh÷ng ho¹t ®éng Êy, ng­êi gi¸o viªn cßn cÇn cã kiÕn thøc tæng hîp vµ cËp nhËt vÒ c¸c néi dung ®ang ®­îc tr×nh bµy trong SGK tõ c¸c nguån th«ng tin kh¸c vµ trong s¸ch vë. ViÖc chuÈn bÞ gi¸o ¸n cña gi¸o viªn tr­íc khi lªn líp lu«n ph¶i qu¸n triÖt theo tinh thÇn Êy. Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  6  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3
7. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm    §ång §øc ThiÖn Ch­¬ng II ThiÕt kÕ gi¸o ¸n ®iÖn tö ch­¬ng tr×nh ho¸ häc h÷u c¬ 11 THPT b»ng phÇn mÒm MS POWERPOINT II.1. Các bước thực hiện một bài giảng điện tử trên phần mềm MS PowerPoint II.1.1. Nắm bắt nội dung bài và hình thành ý tưởng - Đây là khâu rất quan trọng ảnh hưởng đến mức độ thành công của bài. Ở khâu này người giáo viên cần đọc thật kỹ nội dung bài, xác định rõ trọng tâm và các nội dung cần truyền đạt đến học sinh. - Hình thành ý tưởng về việc truyền đạt đến học sinh. Ở từng nội dung, người giáo viên phải cân nhắc thật kỹ sẽ sử dụng phương pháp nào. Công việc này rất quan trọng vì nó liên quan đến vấn đề thể hiện giáo án trên phần mềm MS PowerPoint và cách thức điều khiển trình diễn trên lớp học. II.1.2. Soạn giáo án Từ những ý tưởng đã hình thành ở bước 1, ta lập dàn ý thể hiện các ý tưởng đó một cách cô đọng. Soạn giáo án trên giấy trên cơ sở các ý tưởng và dàn ý đã có. II.1.3. Thể hiện giáo án trên phần mềm MS PowerPoint - Từ những ý tưởng và dàn ý đã lập, chuyển bài soạn từ giấy sang Powerpoint một cách cô đọng, ngắn gọn và xúc tích. - Tạo hiệu ứng cho từng nội dung trong từng slide. ❖ Tuy nhiên việc chuyển giáo án sang Powerpoint phải lưu ý những điểm sau: - Luôn nhớ nguyên tắc đơn giản và rõ ràng. - Không sao chép nguyên văn bài giảng vào các slide mà cần trình bày lại theo hướng tinh giản và biểu tượng hóa nội dung. - Hãy nhất quán trong thiết kế : + Không đổi quá nhiều màu trên mỗi slide, vì ta chỉ cần học sinh tập trung vào nội dung trình bày chứ không phải màu sắc lòe loẹt, đồ họa vui nhộn. + Phải nhất quán với kiểu trình bày đã chọn. + Dùng các phông chữ, phông nền và trình bày tương tự nhau trong suốt bài giảng. Tæ Khoa Häc Tù Nhiªn  7  Tr­êng THPT S¬n §éng sè 3