SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học môn Khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi học môn Khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao

1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4-5 TUỔI HỌC MÔN KHÁM PHÁ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH ĐẠT KẾT QUẢ CAO Tác giả sáng kiến: Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường mầm non NỘI DUNG SÁNG KIẾN I. Giải pháp cũ thường làm Những nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ mầm non cho thấy: Tâm hồn trẻ rất ngây thơ và trong sáng, trẻ “Chơi mà học và học bằng chơi” thế giới xung quanh qua “lăng kính chủ quan” của trẻ, tất cả đều mới lạ “với biết bao điều kỳ diệu!” và “Vì sao lại thế?” hay “Vì sao thế nhỉ?” luôn là những câu hỏi thắc mắc, là những điều trẻ luôn khao khát muốn biết, muốn tìm hiểu và khám phá! Có lẽ ngay từ lúc cất tiếng khóc chào đời cho tới khi biết cầm nắm các vật trên tay, hay khi trẻ biết bước những bước đi chập chững đầu tiên của cuộc đời, trẻ đã muốn tìm hiểu và khám phá về thế giới xung quanh? Quả thực! Hoạt động khám phá khoa học về môi trường xung quanh có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự phát triển tâm lý của trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và độ tuổi mẫu giáo 4-5tuổi nói riêng. Vì vậy cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh chính là tạo điều kiện, cơ hội và tổ chức các hoạt động đế trẻ tích cực tìm tòi phát hiện về các hiện tượng sự vật xung quanh. Đây thực chất là quá trình tạo ra môi trường hoạt động, tạo ra các tình huống và tổ chức các hoạt động cho trẻ tiếp xúc, trải nghiệm với các sự vật hiện tượng của môi trường xung quanh, qua đó trẻ hiểu biết về đặc điểm, tính chất, các mối quan hệ, sự thay đổi và phát triển của chúng giúp trẻ học được các kỹ năng quan sát, phân nhóm, phân loại, đo lường, phán đoán và giải quyêt vấn đề, chuyển tải ý kiến của mình và đưa ra kêt luận về các sự vât hiện tượng đã quan sát, tiếp 1
2. xúc. Hoạt động cho trẻ tiếp xúc tìm tòi, khám phá môi trường xung quanh giúp trẻ được tiếp xúc với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, trẻ lình hội những kiến thức sơ đẳng, những hiểu biết, những kinh nghiệm để trẻ học cách làm người chính vì thế khi hướng dẫn cho trẻ làm quen với bất kỳ một đối tượng nào của môi trường xung quanh tôi luôn cho trẻ quan sát, tiếp xúc vào các hoạt động đối tượng nhiều lần bằng nhiều giác quan ( nhìn, nghe, ngửi sờ, nếm ).Trên cơ sở đó trẻ mới hiểu biết đúng đắn về đối tượng.Cho trẻ tự nói lên những hiểu biếi về đối tượng. Qua đó, hiểu biết của trẻ về đối tượng được củng cố và chính xác hơn ngôn ngữ được phát triển. Cho trẻ vận dụng những kinh nghiệm và những hiểu biết đã có về đối tượng và các hoạt động hàng ngày ,vui chơi lao động và các hoạt động khác .Nhờ vậy, trẻ sẽ có nhiều hiểu biết đầy đủ, sâu sắc về đối tượng đã làm quen . Do đó cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh sẽ phát triển ở trẻ kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội đồng thời giáo dục thái độ ứng xử và thái độ khoa học , trẻ biết cách học, cách nghĩ cách hành động khám phá môi trường xung quanh. Trên thực tiễn hiện nay các tiết học “ Khám phá khoa học môi trường xung quanh ” cho trẻ 4-5 tuổi còn nhiều hạn chế các tiết dạy phần lớn còn thụ động, dập khuôn theo gợi ý hướng dẫn của chương trình nên trẻ chưa hứng thú học tập.Vì thế, là một giáo trực tiếp giảng dạy, tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao. Chẳng hạn như khi dạy trẻ tiết khám phá khoa học đề tài: Một số loại quả Chủ điểm: Thế giới thực vật Đối tượng: Trẻ 4-5 tuổi Tôi thường tiến hành * Chuẩn bị: Vẽ tranh, làm mô hình vườn cây ăn quả. + Một số loại quả thật: Táo, cam, mít, chuối. + Một số tranh ảnh các loại quả khác (+ Thiết kế trò chơi tìm quả cho cây: 2
3. * Tiến hành - Hoạt động 1: Ổn định tổ chức và gây hứng thú - Cho trẻ thăm quan vườn cây ăn quả trong đó có các quả như quả táo, quả dưa hấu, quả cam, quả mít, quả chuối, (khoảng 3 phút), trò chuyện cùng trẻ về các loại quả - Hoạt động 2: Tìm hiểu về một số loại quả: Cam, táo, chuối, mít + Cô chia lớp thành 4 nhóm nhỏ cô tặng cho mỗi nóm 1 loại quả (Nhóm 1 quả táo, nhóm 2 quả cam, nhóm 3 quả mít, nhóm 4 nải chuối) cho trẻ tìm hiểu khoảng 3 phút + Lần lượt cho từng nhóm trình bày sự hiểu biết của mình về loại quả của đội mình (Tên gọi, đặc điểm, màu sắc, hình dạng, ích lợi ) cho các bạn nhóm khác biết, khi trẻ trình bày xong cô gợi ý để trẻ trong nhóm, hay nhóm khác bổ sung + Cô khái quát lại + Cho trẻ so sánh quả cam và quả táo, quả mít và quả chuối + Mở rộng cho trẻ kể tên các loại quả khác mà trẻ biết. Khi trẻ kể cô cho trẻ xem hình ảnh của một số loại quả khác + Giáo dục trẻ thích ăn các loại quả, biết cách ăn các loại quả, biết trồng và chăm sóc cây - Hoạt động 3: Củng cố + Trò chơi 1: Hái quả -Tìm và hái đúng các lọai quả theo yêu cầu của cô. Chơi theo luật tiếp sức + Trò chơi 2: Tìm quả cho cây ( hoạt động nhóm) - Cho trẻ lên tìm quả và treo lên trên cây, trong thời gian 1 bài hát đội nào chọn đúng và treo được nhiều qủa hơn sẽ chiến thắng - Với những tiết học khác tôi cũng tìm tòi tương tự và tiến hành dạy trẻ Bằng cách tiến hành các tiết học như trên tôi thấy có những ưu và khuyết điểm sau: * Ưu điểm: + Giờ học tiến hành nhẹ nhàng và đạt kết quả 3
4. + Trẻ thu nhận kiến thức, kỹ năng cần đạt + Mở rộng vốn hiểu biết cho trẻ + Cô giáo có kinh nghiệm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ * Khuyết điểm: + Trẻ chưa thực sự hứng thú tham gia các hoạt động, + Trang thiết bị đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho việc dạy học đã có song chưa phong phú về chủng loại, thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động và hấp dẫn trẻ quan sát. Môi trường không gian cho trẻ hoạt động còn hẹp về diện tích. + Nhận thức của của một số phụ huynh còn chưa đồng đều nên sự quan tâm đến việc học của trẻ còn hạn chế. + Số trẻ trong lớp vẫn chưa đồng đều vế chất lượng, số ít còn nhút nhát trong việc tiếp xúc, khám phá các thí nghiệm các sự vật hiện tượng Trong thế giới xung quanh trẻ. II. Giải pháp mới cải tiến Là một giáo viên đã có thâm niên nhiều năm công tác, trực tiếp chăm sóc và giảng dạy trẻ, nắm bắt được những hạn chế nêu trên tôi luôn trăn trở làm thế nào để tìm ra các biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tôi học môn khám phá khoa học môi trường xung quanh đạt kết quả cao. Để giúp trẻ khám phá khoa học đạt kết quả, tôi nhận thấy trước hết cần phải: 1. Xây dựng môi trường học tập cho trẻ. Như chúng ta đều biết: Trẻ mầm non nói chung và đặc biệt là trẻ 4-5 tuổi nói chung, môi trường học tập có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ, vì môi trường học tập là nơi để trẻ tiếp xúc hằng ngày, hàng giờ. Bởi vậy, tôi đã tổ chức xây dựng môi trường có tác dụng mạnh mẽ lên trẻ, tạo cho trẻ hứng thú, thích thú, thích tò mò, thích tìm hiểu khám phá thế giới xung quanh trẻ. Từ đó giúp trẻ học tốt. Thực tế lớp tôi đã được nhà trường trang bị đồ dùng đồ chơi song vẫn còn thiếu một số đồ dùng như: ti vi, đàn, các mẫu đồ chơi chưa hấp dẫn trẻ góc thiên nhiên còn nghèo số cây ít, các loại cây chưa phong phú nhất là các đồ dùng 4
5. cho trẻ làm thí nghiệm thực hành, không gian để trẻ thực hành còn chật hẹp Trước yêu cầu thực tế trong quá trình giảng dạy môn khám phá khoa học môi trường tôi luôn băn khoăn trăn trở muốn giờ học đạt kết quả cao thì yêu cầu giáo viên phải có đầy đủ đồ dùng học tập và tạo ra môi trường học tập của trẻ phải thật tốt từ đó tôi đã đặt ra cho mình kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho giảng dạy bằng các biện pháp sau: Ngay từ đầu năm học tôi mạnh dạn đề xuất với ban giám hiệu nhà trường trang bị thêm cho các lớp các thiết bị đồ dùng dạy học như ti vi, bảng, tranh ảnh lô tô, và một số các mô hình mô phỏng để phục vụ dạy học . Tôi đã thay đổi lại môi trường học tập trong lớp tạo ra môi trường đẹp hấp dẫn trẻ bằng cách tôi tìm hiểu yêu cầu của các chủ đề căn cứ vào cấu trúc phòng học của lớp mình đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi 4-5 tuổi để tạo môi trường đẹp xung quanh trẻ. Để gây ấn tượng cho trẻ tôi sưu tầm thiết kế các hình ảnh ngộ nghĩnh đáng yêu có mầu sắc đẹp, bố cục hợp lý và đặt tên thật ngộ nghĩnh phù hợp với tâm lý của trẻ. Ví dụ: Mảng chủ đề tôi trang trí ở vị trí chính để trẻ dễ nhìn thấy, nội dung của các mảng chủ đề thường tổng hợp các hình ảnh về chủ như chủ đề thế giơi động vật có động vật nuôi trong gia đình, có động sống trong rừng, các con vật sống dưới nước Để gây hứng thú cho trẻ trong các góc tuỳ theo từng chủ điểm mà tôi có thể chuẩn bị mảng kiến thức và các đồ dùng nguyên vật liệu, phù hợp để trang trí các góc phù hợp với nội dung của góc đó. Ví dụ: Giấy màu, tranh ảnh cũ, báo, tạp chí, sáp màu, màu nước, đất nặn, vải vụn, len sợi, lá cây, vỏ hạt dưa Những nguyên vật liệu này tôi sắp xếp ở góc tạo hình và luôn để ở các trạng thái mở giúp trẻ dễ lấy, dễ sử dụng khi vào hoạt động Hay góc học tập, góc sách tôi bố trí trên giá chủ yếu là sách vẽ về các con vật, cây cối, hoa, lá, quả và các loại tranh ảnh vừa tầm với trẻ để trẻ dễ xem, với các đồ dùng dưới các dạng hột hạt, sỏi, vỏ hến tôi đều đựng vào các hộp và mỗi hộp đều gắn mác bằng các hình ảnh rõ ràng để trẻ dẽ nhìn thấy và dễ lấy khi chơi, các tranh lô tô được phân loại để vào các ô giá vừa dễ lấy vừa dễ tìm như lô tô con vật vào một ô, lô 5
6. tô các loại hoa quả vào một ô, đối với tranh đều có các ký hiêụ tương ứng để trẻ dễ nhận biết. Để tạo cho trẻ có môi trường và không gian tiếp xúc với các sự vật hiện tượng một cách tốt nhất tôi đã chú trọng đến việc xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ. Cho trẻ được hoạt động chăm sóc cây , nhặt cỏ, tưới nước, làm các thí nghiệm Tôi đã sưu tầm các vỏ cóng xà phòng, hộp bia, hộp kem, và mua các chậu gốm bé, để trẻ trồng các loại cây xanh, cây hoa, rau, và lớp tôi đã trồng được giàn cây leo bằng các cây vạn liên thanh, cây hoa thiên lý Hàng ngày trẻ chăm sóc cây tưới nước, lau lá cây Để giúp trẻ làm các thí nghiệm tôi sưu tầm các hòn bi, hòn sỏi, các miếng gỗ, các ống thổi, các màu nước bằng công tác xã hội hoá giáo dục lớp tôi đã có được một bể cá cảnh, chậu cây cảnh Qua góc thiên nhiên này tôi thấy trẻ được trực tiếp với các sự vật trẻ hứng thú học tập và nhận thức sâu sắc về các hiện tượng . Ngoài việc trang trí xắp xếp lại lớp học những lúc rảnh dỗi tôi cùng các đồng nghiệp còn làm đồ dùng đồ chơi từ các nguyên vật liệu sẵn có của địa phương như từ các sợi rơm bện thành các con tôm, hay từ các vải vụn tạo ra các con vật, quấn các loại cây Sau một thời gian làm đồ dùng đồ chơi đến nay lớp tôi đã có thêm nhiều các đồ dùng đồ chơi và đã phong phú về chủng loại. Qua việc tạo môi trường học tập cho trẻ tôi đã thu được kết quả lớp học khang trang sắp xếp bố cục ở các góc gọn gàng trẻ hứng thú tham gia hoạt động có đồ dùng đồ chơi đưa vào sử dụng trong các tiết học đã giúp trẻ được quan sát tri giác các đồ vật một cách trực tiếp từ đó trẻ hiểu biết nhiều , quan sát tốt, tìm rất nhanh các vật mẫu mà cô đưa ra, so sánh và phân loại rõ ràng, ngôn ngữ phát triển tốt, tư duy của trẻ nhanh nhậy và chính xác hơn. Bên cạnh việc tạo ra môi trường học tập tích cực đối với trẻ, tôi luôn quan tâm đến việc: 6