Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng đèn chiếu Webcam trong dạy học trong dạy học Vật lý 8

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng đèn chiếu Webcam trong dạy học trong dạy học Vật lý 8

1. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc MỤC LỤC TRANG I. TÓM TẮT ĐỀ TÀI 3 II. GIỚI THIỆU: 4 1. Hiện trạng. 4 2. Giải pháp thay thế. 4 3. Một số đề tài gần đây. 5 4. Vấn đề nghiên cứu. 5 5. Giả thuyết nghiên cứu. 5 III. PHƯƠNG PHÁP: 5 1. Khách thể nghiên cứu. 5 2. Thiết kế. 6 3. Quy trình nghiên cứu. 6 4. Chọn đối tượng thực hiện. 7 5. Tiến hành thực nghiệm. 7 6. Đo lường. 7 7. Kết quả. 7 IV. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN KẾT QUẢ: 9 1. Phân tích dữ liệu. 9 2. Bàn luận kết quả. 10 V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM. 10 VI. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ: 11 1. Kết luận. 11 2. Khuyến nghị. 11 VII. TÀI LIỆU THAM KHẢO: 12 VIII. CÁC PHỤ LỤC CỦA ĐỀ TÀI: 13  Phụ lục I : KẾ HOẠCH NCKHSPƯD. 13  Phụ lục II : BÀI KIỂM TRA TRƯỚC VÀ SAU TÁC ĐỘNG. 13  Phụ lục III : KẾ HOẠCH BÀI HỌC. 14 26 PHIẾU ĐÁNH GIÁ ĐỀ TÀI NCKHSPƯD 29 Mai Hoaøng Sanh Trang 1
2. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc là hết sức quan trọng giúp học sinh hoạt động tích cực tìm kiếm kiến thức nhưng cũng gây cho giáo viên nhiều khó khăn như : mất nhiều thời gian chuẩn bị viết, vẽ phóng to, mất nhiều thời gian treo lên , lấy xuống . . . Những vấn đề trên có thể khắc phục được khi sử dụng máy chiếu projector kết hợp với máy chiếu đa vật thể nhưng do giá thành của máy chiếu đa vật thể này còn khá cao và cồng kềnh nên trong một tiết dạy bình thường ( không phải tiết thao giảng – hội giảng) cũng rất ít giáo viên muốn sử dụng. Cũng có tính năng gần giống như máy chiếu đa vật thể , Webcamera dùng ở gia đình hoặc các tiệm net cũng có chức năng quay các vật mẫu, chụp hình, quy lại các đoạn thí nghiệm để dùng sau này.Vì vậy tôi đã sử dụng Webcam thay cho máy chiếu đa vật thể trong các tiết dạy vừa phát huy được khả năng của một máy chiếu đa vật thể, vừa gọn nhẹ, dễ dàng di chuyển qua các phòng học khác nhau . Do đó tôi đã có sáng kiến sử dụng một Webcam (WebCamera) thay cho một máy chiếu đa vật thể. Đây là một công việc dễ dàng và mang lại nhiều tiện ích cho giáo viên vừa tiết kiệm thời gian công sức cho giáo viên. Từ thực tế trên, tôi mạnh dạn đưa ra những ý kiến để đồng nghiệp trao đổi bàn bạc, rút ra kinh ngiệm và vận dụng một cách có hiệu quả các phương tiện hiện đại vào công tác chuyên môn nghiệp vụ. Đó chính là lí do tôi chọn đề tài: “Sử dụng đèn chiếu Webcam trong dạy học trong dạy học Vật Lý 8” Nghiên cứu được tiến hành trên hai nhóm tương đương: hai lớp 6 trường THCS và THPT Chu Văn An : lớp 6 (34 học sinh) làm lớp đối chứng; lớp 6C ( 34 học sinh) làm lớp thực nghiệm. Lớp thực nghiệm được học hình học có sử dụng phần mềm Violet và Flash. Kết quả cho thấy tác động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến hứng thú học môn Hình học của học sinh. Điểm thang đo thái độ trung bình (giá trị trung bình) của lớp thực nghiệm là 12.765; của lớp đối chứng là 11.3824. Kết quả kiểm chứng T-Test cho thấy p = 0.001419171< 0,05 có nghĩa là có sự khác biệt lớn giữa điểm trung bình của lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Điều đó chứng tỏ rằng việc sử dụng phần mềm Violet và Flash để dạy môn Hình học đã gây hứng thú học cho các em học sinh. II. GIỚI THIỆU: 1) Hiện trạng: Mai Hoaøng Sanh Trang 3
3. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Về đề tài gây hứng thú học Toán cho học sinh cũng như ứng dụng CNTT vào dạy Toán đã có nhiều đề tài nghiên cứu, bài viết của giáo viên và các nhà nghiên cứu giáo dục như: ❖ Thực trạng hứng thú học tập bộ môn Toán của học sinh khối 6 trường THCS và THPT Chu Văn An của cô Trần Thị Bích Triều (2011 – 2012). ❖ Hướng dẫn học sinh luyện tập môn Toán của thầy Nguyễn Ngọc Dương (2012 – 2013). ❖ Bài viết “Những yêu cầu về kiến thức, kĩ năng CNTT đối với người giáo viên” của tác giả Đào Thái Lai, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam. ❖ Bài viết “Định hướng sử dụng thiết bị dạy học môn toán ở trường phổ thông” của TS. Đặng Thị Thu Thủy, Tạp chí giáo dục số 295 ( kì 1 – 10/2012). 4) Vấn đề nghiên cứu: Việc sử dụng phần mềm Violet và các file flash có làm tăng hứng thú học tập của học sinh không? Từ đó có dẫn đến kết quả học tập được nâng cao hơn không? 5) Giả thuyết nghiên cứu: Có. Việc sử dụng phần mềm Violet có gây được hứng thú học tập cho các em từ đó kết quả học tập được nâng cao. II. GIỚI THIỆU: 1) Hiện trạng: 2. Mục đích nghiên cứu : Đề tài nhằm nâng cao nghiệp vụ công tác của bản thân, để phổ biến kinh nghiệm ứng dụng CNTT trong dạy học cho toàn thể giáo viên trong nhà trường. 3. Đối tượng, phạm vi : Đối tượng nghiên cứu của tôi chỉ là tình hình áp dụng CNTT vào dạy học ; khả năng sử dụng những thiết bị máy tính ( webcam) cùng với việc giảng dạy bằng BGĐT của Trường THCS & THPT Chu Văn An Đề tài được áp dụng cho tất cả các giáo viên giảng dạy và ở tất cả các bộ môn có thể sử dụng BGĐT trong quá trình lên lớp. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu : - Nghiên cứu một số vấn đề lý luận việc sử dụng CNTT trong giảng dạy . Mai Hoaøng Sanh Trang 5
4. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc B . NOÄI DUNG ÑEÀ TAØI Chương I : CƠ SỞ LÝ LUẬN I.1. Cơ sở pháp lý : Công nghệ thông tin (sau đây viết tắt là CNTT) là công cụ đắc lực hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập và hỗ trợ đổi mới quản lý giáo dục, góp phần nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục. Phát triển nguồn nhân lực CNTT và ứng dụng CNTT trong giáo dục là một nhiệm vụ quan trọng có ý nghĩa quyết định sự phát triển CNTT của đất nước. Triển khai áp dụng CNTT trong dạy và học, hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy, tích hợp ứng dụng CNTT ngay trong mỗi môn học một cách hiệu quả và sáng tạo ở những nơi có điều kiện thiết bị tin học; xây dựng nội dung thông tin số phục vụ giáo dục; phát huy tính tích cực tự học, tự tìm tòi thông tin qua mạng Internet của người học; tạo điều kiện để người học có thể học ở mọi nơi, mọi lúc, tìm được nội dung học phù hợp; xoá bỏ sự lạc hậu về công nghệ và thông tin do khoảng cách địa lý đem lại. Cụ thể là: • Khuyến khích giáo viên, giảng viên soạn bài trình chiếu, bài giảng điện tử và giáo án trên máy tính. Khuyến khích giáo viên, giảng viên trao đổi kinh nghiệm giảng dạy qua website của các cơ sở giáo dục và qua Diễn đàn giáo dục trên Website Bộ. • Triển khai mạnh mẽ công nghệ học điện tử (e-Learning). Tổ chức cho giáo viên, giảng viên soạn bài giảng điện tử e-Learning trực tuyến; tổ chức các khoá học trên mạng, tăng tính mềm dẻo trong việc lựa chọn cơ hội học tập cho người học. • Việc hỗ trợ đổi mới phương pháp giảng dạy bằng ứng dụng CNTT phải được thực hiện một cách hợp lý, tránh lạm dụng, tránh bệnh hình thức chỉ ứng dụng CNTT tại một số giờ giảng trong cuộc thi, trong khi không áp dụng trong thực tế hàng ngày. I.2 . Cơ sở lý luận : Mai Hoaøng Sanh Trang 7
5. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Chương II : THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU II.1. Khái quát phạm vi nghiên cứu : Trường THCS và THPT Chu Văn An nằm trên địa bàn xã miền núi Xuân Lãnh, phía tây bắc Huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Học sinh của trường là con em của hai xã miền núi Xuân Lãnh và Đa Lộc. Ngoài các thôn người kinh còn có đến 6 thôn, buôn người đồng bào dân tộc thiểu số, nên học sinh của trường có cả học sinh người kinh và học sinh người dân tộc thiểu số. ( Trong năm học 20121 – 2013 nhà trường có 11 lớp ở bậc học THPT với 336 học sinh, 15 lớp ở bậc THCS với 462 học sinh, với số học sinh người dân tộc thiểu số : 169 HS, chiếm tỉ lệ : 21,17%) Trình độ học vấn, điều kiện kinh tế của người dân trong vùng nói chung còn thấp. Những năm gần đây mức sống của người dân, sự đầu tư cho giáo dục có chiều hướng phát triển, nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu và mặt bằng chung của cả nước. Từ năm học 2008 – 2009 đến nay, nhà trường có 02 cơ sở với 02 cấp học là THCS & THPT. Hiện nay tổng số CBGV của trường là 75 người ( BGH : 04 ; GV THCS : 37 ; GV THPT : 25) với hơn 90% CBGV có chứng chỉ A, B tin học. II.2. Thực trạng của đề tài nghiên cứu : Hiện nay, cơ sở vật chất của các nhà trường đã được trang bị khá đầy đủ nên hỗ trợ đắc lực cho việc tổ chức dạy học được dễ dàng, linh hoạt, phù hợp với dạy học cá thể, dạy học hợp tác. Đặc biệt , trong vài năm gần đây, ngành giáo dục đã trang bị nhiều phương tiện dạy học hiện đại như máy vi tính, máy chiếu projector . . . tạo điều kiện cho giáo viên giảng dạy bài giảng điện tử một cách sinh động . Trong thực tế những năm vừa qua, khi giáo viên dạy BGĐT chỉ dùng máy chiếu projector để giảng dạy, còn để đưa bài tập của học sinh hoặc hình vẽ chuẩn bị trước của GV thì phải dùng bảng phụ ( mất nhiều thời gian chuẩn bị viết, vẽ phóng to, mất nhiều thời gian treo lên , lấy xuống ) hoặc dùng đèn chiếu overhead ; trong Mai Hoaøng Sanh Trang 9
6. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Chương III : KINH NGHIỆM SỬ DỤNG ĐÈN CHIẾU WEBCAM TRONG DẠY HỌC I. Một số vấn đề về máy chiếu đa vật thể và Webcam: I.1 Máy chiếu đa vật thể : Khả năng thu hình ảnh của các vật thể đặt trước ống kính, truyền hình ảnh vào máy tính , cho phép người dùng có thể xử lý, chỉnh sửa, lưu giữ hình ảnh tùy ý. Bên cạnh nhu cầu máy chiếu văn phòng để trình chiếu trong các buổi họp của các doanh nghiệp, hay trong những buổi thuyết trình ở trường học thì nhu cầu một máy chiếu vật thể để trình diễn quá trình thí nghiệm, minh họa vật mẫu hoặc hướng dẫn thao tác trực quan cũng đang ngày càng tăng cao. Tuy nhiên máy chiếu đa vật thể hiện có giá rất đắt, khó có thể đáp ứng nhu cầu trang bị cho tất cả các trường học, làm ảnh hưởng chất lượng dạy học và tiến trình ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học. I.2 Web Cam (Web Camera): Mai Hoaøng Sanh Trang 11
7. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Logitech Quickcam Chat Sản phẩm sử dụng chip cảm biến hình ảnh CMOS, độ phân giải 352 x 288 pixel, hỗ trợ nén hình ảnh truyền qua mạng tốc độ thấp, xử lý bằng phần mềm kèm theo có thể nâng hình ảnh lên độ phân giải 640 x 480 pixel. Phần mềm kèm theo webcam dùng quay phim và gửi email phim Creative Vista Loại phổ thông, thiết kế đẹp với ba chân và góc xoay rộng khi đặt trên bàn làm việc. Dùng chip cảm biến hình ảnh VGA cho độ phân giải 800 x 600 bằng phần mềm kèm theo. Trên webcam có nút điều chỉnh thấu kính để tăng hoặc giảm nét cho hình ảnh. Sản phẩm hỗ trợ kết nối USB 2.0 cho phép truyền hình ảnh ở mạng ADSL tốc độ cao Genuis Look 316 Sản phẩm được thiết kế có thể gắn trên các loại máy tính xách tay hoặc màn hình LCD. Có chip cảm biến hình ảnh VGA độ phân giải 640 x 480 pixel và có thể nâng lên mức 1280 x 960 pixel bằng phần mềm của Genius kèm. Hỗ trợ nén hình ảnh để khi truyền qua mạng tốc độ chậm vẫn cho hình ảnh sắc nét. Trên webcam có sẵn micro Khi sử dụng, để có được chất lượng hình ảnh tối ưu nhất, nên tinh chỉnh các thông số như: tiêu cự, ánh sáng, độ nét, độ tương phản. . Ánh sáng trong phòng có thể ảnh hưởng nhiều đến độ nét, màu sắc của hình ảnh. Mai Hoaøng Sanh Trang 13
8. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc không cần ráp thêm các thiết bị phụ trợ) II.1.2 Cài đặt và sử dung : + Cài đặt : Cắm đầu nối USB của webcam vào máy tính (nếu có rút ra để di chuyển cần phải nhớ vị trí khe đã cắm- nhiều khi cắm sai vị trí , máy tính sẽ không nhận được thiết bị ) dùng đĩa CD ( khi mua có kèm theo ) cài đặt driver cho webcam . ( có một số loại Webcam không cần cài đặt, chỉ cần gắn vào cổng USB là sử dụng ) Sau khi cài đặt xong, nếu máy vẫn chưa nhận được thiết bị, vào Start – Settings – Control Panel – Systems – Hardwave – Device manager : ( tùy theo giao diện phần mềm máy tính đang sử dụng, đường dẫn này có thể khác) để kiểm tra và cài lại driver cho phù hợp. Mai Hoaøng Sanh Trang 15
9. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Sau khi cài đặt, giao diện của chương trình ( cũng tương tự như CyberLink YouCam 4) như sau : Mai Hoaøng Sanh Trang 17
10. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Để chụp lại hình ảnh các vật mẫu, bài tập, hình ảnh từ SGK , hình từ vở học sinh, hình từ các trang báo từ giao diện bình thường của chương trình ta click chuột vào nút ( Take a photo snapshot) để chụp. Để chụp hình ở chế độ toàn màn hình (Full Screen), chúng ta nhấn phím F2 Muốn quay lại một thí nghiệm vật lý, hóa học, sinh học hay quay lại một số Mai Hoaøng Sanh Trang 19
11. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc sát hoặc chữa bài tập cho học sinh . Chúng ta click chuột vào nút lệnh có hình cây bút chì ( Draw on the webcam image) , chọn cỡ nét bút, mày chữ sau đó dùng con trỏ chuột để viết trực tiếp lên hình ảnh đang quay. Hình dưới đây minh họa hình ảnh phần trang sách được phóng to bằng webcam. Mai Hoaøng Sanh Trang 21
12. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Chụp các chi tiết nhỏ 9 ( điện trở theo vòng màu) Đề bài tập vật lý của SGK Vật lý lớp 11. Mai Hoaøng Sanh Trang 23
13. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc Mạch điện ( Lý 7 ) Giới thiệu một số loài từ tài liệu tham khảo của GV Mai Hoaøng Sanh Trang 25
14. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc II.2. Ứng dụng trong bài giảng : a. Chiếu đề bài tập , phiếu bài tập trước và sau khi học sinh làm để nhận xét, so sánh, sửa chữa sai sót . . . mà không cần dùng bảng phụ, bảng nhóm . Qua đó có thể nhận xét cách trình bày bài giải, lập luận , chữ viết của học sinh . . . b. Chiếu các hình ảnh minh họa, bảng biểu, biểu đồ, bản đồ,. . trong sách giáo khoa, các vật thể , vật mẫu có kích thước nhỏ. . phóng lớn trên màn hình Projector cho học sinh dễ quan sát. c. Quay các đoạn phim minh họa quá trình thí nghiệm ( các thí nghiệm có thời gian tiến hành dài cần thu ngắn cho phù hợp thời lượng tiết học, thí nghiệm khó thành công khi trình diễn hoặc phải làm nhiều lần, thí nghiệm có thể gây cháy nổ . Các đoạn phim quay được có thể cắt ngắn, ghép nối, lồng tiếng, tạo các hiệu ứng cho sinh động. . bằng cách dùng phần mềm Windows Movie Maker(có tích hợp trong MSWindows) rất tiện lợi. Các phim sau khi hoàn thiện có thể xuất đóng gói ra dạng phim video để lưu trữ trên CD và sử dụng rộng rãi ở nhiều máy khác nhau ( không đòi hỏi link liên kết các file rời rạc) Mai Hoaøng Sanh Trang 27
15. Söû duïng ñeøn chieáu Webcam trong daïy hoïc C. KÕt luËn 1.Kết luận : Ứng dụng tin học, sử dụng thiết bị dạy học vào hoạt động nghiệp vụ của giáo viên là một trong những biện pháp nhằm tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh, làm các em có thể chủ động tiếp thu kiến thức, sôi nổi học tập và đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học ngày nay. Muốn đạt được điều đó, giáo viên cần phải có lòng nhiệt tình, say mê với nghề, sức tìm hiểu, sưu tầm tư liệu để thiết kế lên một bài giảng có chất lượng. Qua một thời gian sử dụng, tôi thấy rằng việc kết hợp sử dụng webcam với máy vi tính và đèn chiếu Projector góp phần giảm nhẹ việc chuẩn bị bảng phụ cho giáo viên, hình ảnh đưa lên bảng trước học sinh trung thực, thẩm mỹ . . góp phần giúp giáo viên đổi mới phương pháp dạy học , tích cực hóa tư duy của học sinh . Đây là sáng kiến nhỏ tôi có được trong quá trình công tác, rất mong sự đóng góp của đồng nghiệp để có thể hoàn thiện và ứng dụng rộng rãi hơn trong thực tế giảng dạy . 2.Khuyến nghị : - Nhà trường cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất như phòng học riêng để có thể dạy các tiết dùng BGĐT vì hiện nay dù đã trang bị rất nhiều đèn chiếu và máy tính nhưng với mỗi lần dạy thì giáo viên phải chuẩn bị rất lâu ( lắp ráp đèn chiếu, căn chỉnh màn hình ) nên nhiều giáo viên còn ngại trong việc dạy BGĐT. - Nhà trường cần đưa ra chỉ tiêu sử dụng BGĐT cho mỗi giáo viên trên một năm một cách cụ thể, thực tế hiện nay việc sử dụng BGĐT chỉ được thường xuyên sử dụng đối với các giáo viên dạy tin học, còn các giáo viên khác rất ít khi sử dụng. Xuân Lãnh, ngày 15 tháng 3 năm 2013 Người viết Mai Hoàng Sanh Mai Hoaøng Sanh Trang 29