Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu về các nội dung cơ bản của phân số trong chương trình Sách giáo khoa Toán 4

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Nghiên cứu về các nội dung cơ bản của phân số trong chương trình Sách giáo khoa Toán 4

1. 1 Phần mở đầu I Bối cảnh của đề tài Trong chương trình môn Toán ở tiểu học, mảng kiến thức về phân số có vị trí quan trọng, các dạng toán áp dụng kiến thức về phân số rất nhiều, rất đa dạng. III. Mục đích nghiên cứu Đề tài nghiên cứu về các nội dung cơ bản của phân số trong: chương trình SGK Toán 4 và phương pháp giảng dạy các nội dung đó . 1 . Hình thành khái niệm về phân số . 2 . Đọc , viết phân số . 3 . Quan hệ giữa phép chia số tự nhiên và phân số . 4 .Phân số bằng nhau . 5 . Rút gọn phân số . 6 . Quy đồng mẫu số các phân số . 7 . So sánh hai phân số . 8 . So sánh phân số với số tự nhiên 1. 9 . Các tính chất cơ bản của phân số . 10 . Thực hiện các phép tính với phân số . III . Các phương pháp nghiên cứu 1 . Phương pháp sưu tầm tài liệu , thông tin . 2 . Phương pháp đọc tài liệu . 3 . Phương pháp phân tích thông tin, tài liệu . 4 . Phương pháp tổng hợp thông tin ,tài liệu . -
2. 2 Phần nội dung I – Cơ sở lý luận Bậc tiểu học là bậc phổ cập và phát triển. Bậc học này tạo tiền đề cơ bản để nâng cao dân trí, là cơ sở ban đầu hết sức quan trọng để đào tạo thế hệ trẻ trở thành những công dân tốt trong gia đình mới, trở thành con người mới xã hội chủ nghĩa. Chương trình toán tiểu học có vị trí và tầm quan trọng trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh .Trên cơ sở cung cấp những tri thức khoa học ban đầu về số tự nhiên, phân số,các số thập phân , các đại lượng cơ bản. Môn toán là: “chìa khoá” mở cửa cho tất cả các ngành khoa học khác. Môn toán là môn không thể thiếu trong nhà trường. Nó góp phần vào sự phồn vinh của đất nước. Trong dạy toán ở tiểu học việc dạy học phân số cho học sinh lớp 4 chiếm vị trí quan trọng trong suốt học kì II của lớp 4 và cả quá trình học toán sau này. Học sinh phải tư duy một cách tích cực , linh hoạt các kiến thức và kĩ năng đã có vào các tình huống khác nhau để đưa ra cách giải quyết đúng và hay nhất . II Thực trạng của vấn đề Ở lớp 4, kiến thức về phân số là mới lạ, mới được cải cách.Trước đây, nội dung này được dạy ở chương trình lớp 5 nay được đưa vào chương trình lớp 4, chính vì vậy mà cả giáo viên và học sinh cũng còn bỡ ngỡ. Do vậy, trong quá trình thực hiện chương trình giáo viên không tránh khỏi một số lúng túng, vướng mắc. Học sinh đọc , viết , tính toán nhiều khi còn nhầm lẫn, học sinh học xong không biết ứng dụng vào thực tế. Trong khi đó các khái niệm về phân số là những khái niệm rất quan trọng được sử dụng hàng ngày và có thể coi là những khái niệm chìa khoá về mặt quan hệ giữa -
3. 3 toán học và thực tiễn. Vì vậy nó được đưa sớm hơn vào chương trình toán ở tiểu học và chiếm một vị trí quan trọng, nhất là về mặt thực hành. Thực tế trong quá trình giảng dạy cho học sinh về phân số thì một số giáo viên còn chưa hiểu một cách sâu sắc về mối quan hệ giữa các tính chất của phân số, quan hệ số tự nhiên và phân số thậm chí có đồng chí còn chưa hiểu bản chất của phân số để áp dụng luyện tập thực hành. Do là chương trình mới nên giáo viên vừa học tập, vừa nghiên cứu, vừa đúc rút kinh nghiệm nên không ít giáo viên còn lúng túng trong việc giúp học sinh lĩnh hội tri thức và sử lí các tình huống học tập. Trong khi đó, gia đình ,xã hội đòi hỏi lượng kiến thức thực tế ngày càng cao hơn trong việc học toán và ứng dụng của nó. Chính vì vậy việc tìm hiểu nội dung và phương pháp dạy phân số theo sách giáo khoa Toán 4 có vai trò vô cùng quan trọng vì nó giúp giáo viên có thể định hướng việc dạy- học phân số cho học sinh lớp 4 theo hướng tích cực giúp các em nắm kiến thức một cách chủ động, vững chắc và biết áp dụng kiến thức vào cuộc sống hàng ngày III . Các biện pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề Tóm tắt nội dung phần phân số trong sách giáo khoa lớp 4 : 1 . Giới thiệu phân số . 2. Phân số và phép chia số tự nhiên . 3 . Phân số bằng nhau . 4 . Rút gọn phân số . 5 . Quy đồng mẫu số các phân số . 6 . So sánh hai phân số cùng mẫu số . 7 . So sánh hai phân số khác mẫu số . 8 . Phép cộng hai phân số . 9 . Phép trừ hai phân số . 10 . Phép nhân phân số . 11 . Tìm phân số của một số . 12 . Phép chia hai phân số . Phương pháp giảng dạy phần phân số trong sách giáo khoa lớp 4 . 1 . Giới thiệu phân số a . Mục tiêu : Giúp học sinh : -
4. 4 -Bước đầu nhận biết về phân số . -Biết đọc, viết phân số . b . Phương pháp cần sử dụng : -Phương pháp quan sát mô hình trực quan . -Phương pháp đàm thoại . -Phương pháp thảo luận nhóm . -Phương pháp phân tích, tổng hợp . -Phương pháp luyện tập, thực hành 2 . Phân số và phép chia số tự nhiên a . Mục tiêu : Giúp học sinh nhận ra rằng : - Phép chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên ( khác o ) không phải bao giờ cũng có thương là một số tự nhiên . -Thương của phép chia số tự nhiên cho số tự nhiên ( khác o ) có thể viết thành một phân số trong đó tử số là số bị chia còn mẫu số là số chia . -Bước đầu biết so sánh phân số với số tự nhiên 1. b . Các phương pháp cần sử dụng: - Phương pháp nêu vấn đề - Phương pháp quan sát - Phương pháp thảo luận nhóm - Phương pháp phân tích, tổng hợp - Phương pháp luyện tập,thực hành 3 . Phân số bằng nhau a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Bước đầu nhận biết tính chất cơ bản của phân số . - Bước đầu nhận ra sự bằng nhau của phân số . b . Các phương pháp cần sử dụng: - Phương pháp thực hành - Phương pháp quan sát - Phương pháp thảo luận nhóm - Phương pháp phân tích, tổng hợp -
5. 5 - Phương pháp luyện tập, thực hành . 4 . Rút gọn phân số a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Bước đầu nhận biết về cách rút gọn phân số và phân số tối giản - Biết cách rút gọn phân số . b . Các phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp nêu vấn đề - Phương pháp luyện tập ,thực hành - Phương pháp đàm thoại - Phương pháp phân tích,tổng hợp 5 . Quy đồng mẫu số các phân số a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Biết quy đồng mẫu số 2 phân số - Quy đồng mẫu số 2 phân số, trong đó mẫu số của 1 phân số được chọn làm mẫu số chung . - Làm quen với quy đồng mẫu số 3 phân số ( trường hợp đơn giản ) b . Các phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp nêu vấn đề : GV cho HS sử dụng đồ dùng trực quan để đưa ra 3 5 hai phân số và . 4 7 - Phương pháp trao đổi ,thảo luận GV yêu cầu HS dựa vào kiến thức đã biết về hai phân số có mẫu số giống nhau để thảo luận đưa hai phân số đó về hai phân số có cùng mẫu số . - Phương pháp đàm thoại : HS cả lớp trao đổi thảo luận về cách làm - Phương pháp luyện tập ,thực hành : HS thực hành làm các bài tập trong SGK . 6 . So sánh hai phân số cùng mẫu số a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Biết so sánh hai phân số có cùng mẫu số - Biết sắp xếp các phân số theo thứ tự tăng ( hoặc giảm ) dần -
6. 6 - Củng cố cho học sinh cách so sánh phân số với 1 b . Phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp quan sát : GV hướng dẫn HS sử dụng đồ dùng trực quan để rút ra 4 5 hai phân số và 6 6 - Phương pháp thảo luận : dựa vào trực quan GV cho HS so sánh - Phương pháp đàm thoại : GV cho HS thảo luận cách so sánh . - Phương pháp luyện tập ,thực hành : HS thực hành làm các bài tập trong SGK. 7 . So sánh hai phân số khác mẫu số a. Mục tiêu : Giúp học sinh : - Biết so sánh hai phân số khác mẫu số ( bằng cách quy đồng mẫu số hai phân số đó) - Củng cố về so sánh hai phân số cùng mẫu số - Biết cách so sánh hai phân số có cùng tử số b . Các biện pháp cần sử dụng : - Phương pháp nêu vấn đề : GV cho HS sử dụng đồ dùng trực quan để rút ra hai 4 5 phân số và 7 8 - Phương pháp luyện tập : HS luyện tập QĐMS hai phân số trên để đưa về so sánh hai phân số cùng mẫu số . - Phương pháp phân tích ,tổng hợp : GV hướng dẫn HS rút ra cách so sánh hai phân số khác mẫu số . - Phương pháp luận nhóm : HS trao đổi về cách làm các bài tập trong SGK 8 . Phép cộng hai phân số : a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Nhận biết phép cộng hai phân số có cùng mẫu số . - Thực hiện phép cộng hai phân số có cùng mẫu số . - Nhận biết tính chất giao hoán của phép cộng hai phân số . - Nhận biết phép cộng hai phấn số khác mẫu số . - Thực hiện phép cộng hai phân số khác mẫu số . -
7. 7 - Nhận biết tính chất kết hợp của phép cộng hai phấn số và bước đầu biết vận dụng tính chất đó - Giải một số bài toán có liên quan . b . Các phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp nêu vấn đề . -Phương pháp đàm thoại. -Phương pháp thực hành . - Phương pháp trao đổi ,thảo luận . - Phương pháp phân tích ,tổng hợp . -Phương pháp luyện tập ,thực hành . 9 .Phép trừ hai phân số a . Mục tiêu : Giúp học sinh biết : - Nhận biết phép trừ hai phân số có cùng mẫu số . - Biết trừ hai phân số có cùng mẫu số . -Nhận biết phép trừ hai phân số khác mẫu số . - Biết cách trừ hai phân số khác mẫu số . -Biết thực hiện phép trừ hai , ba phân số . -Giải các bài toán có liên quan .Biết tìm thành phần chưa biết trong phép cộng phép trừ . b . Các phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp thực hành . - Phương pháp nêu vấn đề . - Phương pháp thảp luận ,trao đổi . - Phương pháp phân tích , tổng hợp . - Phương pháp đàm thoại - Phương pháp luyện tập ,thực hành . 10 . Phép nhân phân số . a . Mục tiêu : Giúp học sinh : - Nhận biết ý nghĩa của phép nhân phân số . - Biết thực hiện phép nhân phân số . -
8. 8 - Biết cách nhân phân số với số tự nhiên và cách nhân số tự nhiên với phân số . - Biết thêm một ý nghĩa của phép nhân phân số với số tự nhiên - Bước đầu nhận biết một số tính chất cơ bản của phép nhân phân số : tính chất giao hoán,tính chất kết hợp, tính chất nhân một tổng hai phân số với một phân số - Bước đầu biết vận dụng các tính chất trên trong trường hợp đơn giản. - Giải các bài toán thực tế có liên quan. b . Các phương pháp cần sử dụng : - Phương pháp thực hành . - Phương pháp nêu vấn đề. - Phương pháp quan sát thảo, thảo luận . - Phương pháp phân tích,tổng hợp . - Phương pháp luyện tập,thực hành . 11 .Tìm phân số của một số a . Mục tiêu : - Giúp học sinh biết cách giải bài toán dạng: Tìm phân số của một số . - Giải một số bài toán thực tế có liên quan. b .Các phương pháp cần sử dụng: - Phương pháp quan sát . - Phương pháp nêu vấn đề . - Phương pháp thảp luận nhóm . - Phương pháp phân tích, tổng hợp. - Phươngpháp luyện tập ,thực hành. 12 . Phép chia phân số : a . Mục tiêu : Giúp học sinh: - Nhận biết ý nghĩa của phép chia phân số - Biết thực hiện phép chia phân số ( lấy phân số thứ nhất nhân với phân số thứ hai đảo ngược ) - Biết cách tính và viết gọn phép tính một số tự nhiên chia cho một phân số - Biết cách tính và viết gọn phép tính mọt phân số chia cho một số tự nhiên - Biết giải các bài toán thực tế cố liên quân. b . Các phương pháp cần sử dụng : -