Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy học phân môn Tập đọc Lớp 5

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số kinh nghiệm dạy học phân môn Tập đọc Lớp 5

1. SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM Đeà taøi: MOÄT SOÁ KINH NGHIEÄM DAÏY HOÏC PHAÂN MOÂN TAÄP ÑOÏC LÔÙP 5. - Hoï vaø teân: Ñoã Tieán Duõng - Chöùc vuï: Giaùo vieân chuû nhieäm. - Ñôn vò coâng taùc: Tröôøng Tieåu hoïc Trí Phaûi Taây – Thôùi Bình – Caø Mau. Phaàn thöù nhaát I .Ñaët vaán ñeà: 1/ Xuaát phaùt töø taàm quan troïng moân Tieáng Vieät ôû Tieåu hoïc: Theo Chöông trình Giaùo duïc phoå thoâng – caáp Tieåu hoïc ( ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 16/ 2006/ QÑ – BGD&ÑT ngaøy 05 thaùng 05 naêm 2006 cuûa Boä tröôûng Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo), muïc tieâu cuûa moân Tieáng Vieät ôû caáp Tieåu hoïc laø: a/ Hình thaønh vaø phaùt trieån cho hoïc sinh caùc kó naêng söû duïng tieáng Vieät ( ñoïc, vieát, nghe, noùi ) ñeå hoïc taäp vaø giao tieáp trong caùc moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa löùa tuoåi. Thoâng qua vieäc daïy hoïc tieáng Vieät, goùp phaàn reøn luyeän caùc thao taùc tö duy. Trang 1
2. b/ Cung caáp cho hoïc sinh nhöõng kieán thöùc sô giaûn veà tieáng Vieät; veà töï nhieân,xaõ hoäi vaø con ngöôøi; veà vaên hoùa, vaên hoïc cuûa Vieät Nam vaø nöôùc ngoaøi. c/ Boài döôõng tình yeâu tieáng Vieät vaø hình thaønh thoùi quen giöõ gìn söï trong saùng, giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät, goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam xaõ hoäi chuû nghóa cho hoïc sinh. Noäi dung treân khaúng ñònh: moân Tieáng Vieät ñoái vôùi giaùo duïc tieåu hoïc khoâng chæ laø moät moân khoa hoïc maø coøn laø moät moân hoïc coâng cuï. Hoïc sinh tieåu hoïc hoïc tieáng Vieät ñeå söû duïng ñöôïc tieáng Vieät trong hoïc taäp caùc moân hoïc khaùc, trong reøn luyeän tö töôûng, tình caûm, trong hình thaønh nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam cuõng nhö trong giao tieáp xaõ hoäi. Noäi dung treân cuõng khaúng ñònh: Hoïc tieáng Vieät phaûi hình thaønh vaø phaùt trieån ñaày ñuû 4 kó naêng söû duïng tieáng ieät: ñoc, noùi. nghe, vieát. Trong ñoù ñoïc laø moät kó naêng quan troïng haøng ñaàu cuûa con ngöôøi. Ñoïc giuùp con ngöôøi hieåu bieát, tieáp thu neàn vaên minh cuûa loaøi ngöôøi. Ñoïc giuùp con ngöôøi boài döôõng taâm hoàn, tình caûm, giuùp con ngöôøi coù theå töï hoïc caû ñôøi. Vì vaäy, daïy ñoïc ôû tieåu hoïc raát caàn thieát. Ñoïc giuùp cho hoïc sinh coù coâng cuï hoïc taäp vaø giao tieáp. Ñoïc giuùp hoïc sinh phaùt trieån tö duy, giaùo duïc hoïc sinh nhöõng tình caûm toát ñeïp 2/ Xuaát phaùt töø tình hình thöïc teá cuûa ñôn vò: a. Thuận lợi: - Ñöôïc söï chæ ñaïo saâu saùt, kòp thôøi cuûa laõnh ñaïo caáp treân, cuûa ban giaùm hieäu nhaø tröôøng. - Ñöôïc söï hoã trôï cuûa hoäi cha meï hoïc sinh, cuûa caùc ñoaøn theå trong vaø ngoaøi nhaø tröôøng. Trang 2
3. - Coù ñuû phoøng hoïc, baøn gheá khang trang, phoøng hoïc thoaùng maùt, nhaø veä sinh saïch seõ b. Khoù khaên. - Laø moät giaùo vieân cuûa moät tröôøng vuøng saâu, ñòa baøn ñi laïi khoù khaên, ñoái töôïng hoïc sinh khoâng ñoàng ñeàu. Qua 5 naêm giaûng daïy, döï giôø toâi nhaän thaáy trình ñoä ñoïc cuûa hoïc sinh chöa ñoàng ñeàu, moät soá em ñoïc coøn raát chaäm, ñoïc sai, ñieàu naøy aûnh höôûng nhieàu ñeán keát quaû hoïc taäp cuûa caùc em. Nguyeân nhaân chuû yeáu laø caùc em coøn phaûi giuùp ñôõ gia ñình raát nhieàu, vieäc hoïc ôû nhaø ít ñöôïc gia ñình quan taâm, vieäc tieáp thu baøi coøn haïn cheá. Beân caïnh ñoù coøn nguyeân nhaân nöõa laø do giaùo vieân: giaùo vieân chöa thöïc söï chuù troïng trong quaù trình giaûng daïy, chöa höôùng daãn hoïc sinh ñoïc ñuùng töø, ñuùng caâu, ñoïc dieãn caûm, Keát quaû vieäc hoïc taäp ñoïc cuûa hoïc sinh chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu cuûa vieäc hình thaønh kó naêng ñoïc. Caùc em chöa naém chaéc ñöôïc coâng cuï höõu hieäu ñeå lónh hoäi tri thöùc, tö töôûng, tình caûm cuûa ngöôøi khaùc chöùa ñöïng trong vaên baûn ñöôïc ñoïc, laøm theá naøo ñeå cho nhöõng gì ñoïc ñöôïc taùc ñoäng vaøo chính cuoäc soáng cuûa caùc em, Vì nhöõng leõ treân, daïy ñoïc coù moät yù nghjóa to lôùn ôû tieåu hoïc. Nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieâïc ñoïc cho hoïc sinh, toâi ñaõ töï tìm toøi, hoïc hoûi vôùi moät soá kinh nghieäm trong quaù trình daïy lôùp 5. Toâi maïnh daïn trình baøy moät vaøi suy nghó vaø bieän phaùp daïy hoïc phaân moân Taäp ñoïc lôùp 5. PHAÀN THÖÙ HAI II/ Giaûi quyeát vaán ñeà: Xuaát phaùt töø tình hình thöïc teá neâu treân toâi ñaõ aùp duïng caùc bieän phaùp sau: 1. Caùc kieåu daïng baøi taäp daïy hoïc taäp ñoïc:: Trang 3
4. 1.1 Baøi taäp luîeän ñoïc thaønh tieáng: * Baøi taäp luyeän chính aâm. - Giaùo vieân ñoïc maãu nhöõng töø ngöõ, caâu coù chöùa tieáng trong ñoù coù aâm hoïc sinh hay ñoïc laãn, yeâu caàu hoïc sinh ñoïc theo. Hoaëc giaùo vieân khoâng ñoïc maãu, yeâu caàu hoïc sinh ñoïc töø ngöõ, caâu coù chöùa tieáng hoïc sinh ñoïc hay maéc loãi. - Baøi taäp yeâu caàu hoïc sinh tìm töø ngöõ, caâu chöùa nhieàu tieáng deã bò phaùt aâm sai vaø ñoïc leân. Khi laøm caùc baøi taäp naøy, hoïc sinh ñöôïc hình thaønh yù thöùc phoøng ngöøa loãi, ñoàøng thôøi caùc em seõ coù yù thöùc “ töï cöôøi mình” ñeå phaùt aâm chuaån, coù vaên hoaù. * Baøi taäp luyeän ñoïc ñuùng ngöõ ñieäu. - Ñaây cuõng chính laø nhöõng baøi taäp luyeän ñoïc ñuùng, dieãn caûm. Yeâu caàu caùc em phaûi ngaét gioïng ñuùng, ñuùng ngöõ ñieäu caâu. Ñoái vôùi daïng baøi taäp naøy caùc em phaûi xaùc ñònh nhöõng choã nhaán gioïng, leân gioïng, haï gioïng. - Ngoaøi ra giaùo vieân coøn coù theå aùp duïng baøi taäp giaûi thích gioïng ñoïc. Ví duï: “ Haõy gaïch döôùi nhöõng töø caàn nhaán gioïng khi ñoïc vaø giaûi thích vì sao nhaán gioïng ôû nhöõng töø ñoù” hoaëc “ haõy ñoïc caâu thô leân vaø giaûi thích taïi sao em ñoïc nhö vaäy” ( nhanh, chaäm, cao, thaáp). 2. Baøi taäp luyeän ñoïc hieåu: 2.1. Caùc daïng baøi taäp luyeän ñoïc hieåu: - Coù nhieàu caùch phaân loaïi heä thoáng baøi taäp: - Phaân loaïi theo caùc böôùc leân lôùp, ta coù baøi taäp kieåm tra baøi cuõ, baøi taäp luyeän taäp, baøi taäp cuûng coá, baøi taäp kieåm tra ñaùnh giaù. Trang 4
5. - Phaân loaïi theo hình thöùc traûd lôøi mieäng, baøi taäp traû lôøi vieát, baøi taäpdthöch haønh ñoïc, baøi taäp traéc nghieäm khaùch quan. - Phaân loaïi theo ñoái töôïng thöïc hieän baøi taäp: coù daïng baøi taäp daønh cho hoïc sinh caû lôùp laøm, coù baøi taäp daønh cho nhoùm hoïc sinh, coù baøi tapaï daønh cho caù nhaân, cvcoù baøi taäp daønh cho hoïc sinh yeáu, khaù, gioûi, trung bình. 3. Toå chöùc daïy hoïc taäp ñoïc: Naêng löïc ñoïc ñöôïc cuï theå hoaù thaønh caùc kó naêng ñoïc chæ ñöôïc hình thaønh khi hoïc sinh thöïc hieän hai hình thöùc ñoïc: ñoïc thaønh tieáng vaø ñoïc thaàm. Chæ khi naøo hoïc sinh thöïc hieâïn thaønh thaïo hai hình thöùc naøy môùi ñöôïc xem laø bieát ñoïc. 3.1 Toå chöùc daïy ñoïc thaønh tieáng. - Ñeå chuaån bò cho vieäc ñoïc giaùo vieân caàn höôùng daãn hoïc sinh chuaån bò taâm theá ñeå ñoïc. Khi ngoài ñoïc caàn phaûi ngoài ngay ngaén, khoaûng caùch töø maét ñeán saùch khoaûng 30 – 35 cm, coå vaø ñaàu thaêûng. Giaùo vieân phaûi giuùp caùc em töï tin khi caùc em ñöôïc thaày, coâ goïi ñoïc, khoâng haáp taáp ñoïc ngay. - Khi ñoïc thaønh tieáng ngöôøi ñoïc coù theå ñoïc cho mình hoaëc cho ngöôøi khaùc hoaëc cho caû hai. Ñoïc cuøng phaùt bieåu trong lôùp laø hai hình thöùc giao tieáp tröôùc ñaùm ñoâng cuûa treû nen giaùo vieân phaûi coi troïng khaâud chuaån bò ñeå ñaûm baûo söï thaønh coâng, taïo cho caùc em söï töï tin caàn thieát. Khi đọc thành tiếng các em phải tính đến người nghe. Giáo viên cần cho các em hiểu rằng các em không phải đọc cho mình riêng cho thầy nghe mà phải đọc cho các bạn cùng nghe nên cần phải đọc đủ lớn cho tất cả những người này nghe rõ. Nhưng như thế không có nghĩa là phải quá to hoặc gào lên. Để luyện cho các em đọc “ lí nhí”, giáo viên cần tập cho các em đọc to chừng nào trong lớp bạn xa nhất nghe rõ mới thôi. Giáo viên nên cho học sinh đứng trên bảng để đối diện với người Trang 5
6. nghe, tư thế đọc phải đoàng hoàng, thoải mái, sách phải được mở rộng và cầm bằng hai tay. 3.2 Luyện đọc đúng. - Giáo viên phải rèn cho học sinh thể hiện chính xá các âm vị tiếng Việt. Ví dụ: có ý thức phân biệt không đọc “ làm diệc”, “ cá gô” mà phải đọc “ làm việc”, “ cá rô”. - Đọc đúng âm chính: có ý thức phân biệt không đọc “ iu tin”, maø phaûi ñoïc laø “ öu tieân”. - Ñoïc ñuùng aâm cuoái: ví duï coù yù thöùc khoâng ñoïc: “ luoâng luoâng” maø phaûi ñoïc “ luoân luoân”. - Ñoïc ñuùng caùc thanh: veà thanh coù caùc loãi phaùt aâm cuûa ñòa phöông thöôøng laãn loän giöõa thanh hoûi vaø thanh ngaõ. Ñeå thöïc hieän toát tröôùc khi leân lôùp giaùo vieân phaûi döï tính ngaên ngöøa caùc loãi khi ñoïc. Tuyø ñoái töôïng hoïc sinh giaùo vieân xaùc ñònh caùc loãi phaùt aâm maø hoïc sinh ñòa phöông mình hay maéc loãi ñeå ñònh ra caùc tieáng, töø, cuïm töø, caâu khoù ñeå luyeän ñoïc tröôùc. Ví duï; hoïc sinh Nam Boä chuùng ta thöôøng hay noùi sai r/g, Khi leân lôùp giaùo vieân phaûi ñoïc maãu roài cho caû lôùp ñoïc ñoàng thanh, cuoái cuøng cho caùc em ñoïc caù nhaân töøng tieáng, töø khoù naøy. Vôùi nhöõng caâu maø caùc em ñoïc ngaét nghæ khoâng ñuùng choã cuõng tieán haønh nhö vaäy. Cuoái cuøng luyeän ñoïc hoaøn chænh caû ñoaïn, baøi. 3.3 Luyeän ñoïc nhanh. - Giaùo vieân caàn höôùng daãn hoïc sinh laøm chuû toác ñoä ñoïc baèng caùch ñoïc maãu ñeå hoïc sinh ñoïc theo toác ñoä ñaõ ñònh. Giaùo vieân ñieàu chænh toác ñoä ñoïc baèng caùch giöõ nhòp ñoïc. Ngoaøi ra coøn coù bieän phaùp ñoïc noái tieáp treân lôùp, ñoïc Trang 6
7. nhaåm coù söï kieåm tra cuûa thaày, baïn ñeå ñieàu chænh toác ñoä. Giaùo vieân ño toác ñoä baèng caùch choïn saün baøi coù soá tieáng cho tröôùc vaø döï tính seõ ñoïc trong bao nhieâu phuùt. Ñònh toác ñoä nhö theá naøo coøn phuï thuoäc vaøo ñoä khoù cuûa baøi ñoïc. 3.4 luyeän ñoïc dieãn caûm. Chính noäi dung cuaû baøi ñoïc ñaõ quy ñònh ngöõ ñieäu cuûa noù neân khoâng theå aùp ñaët saün gioïng ñoïc cuûa baøi maø ngöïôc laïi hoïc sinh ñöa ra sau khi hoïc sinh hieåu saâu noäi dung baøi ñoïc vaø bieùt caùch dieãn ñaït döôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân. Ñeå hình thaønh kó naêng ñoïc dieãn caûm caàn taäp cho hoïc sinh nhö sau: - Taäp laáy hôi vaø taäp thôû: bieâùt thôû saâu ôû choã ngöøng nghæ ñeå laáy hôi khi ñoïc. - Reøn cöôøng ñoä gioïng ñoïc. - Luyeän ñoïc chính aâm. - Luyeän ñoïc dieãn caûm. + Ñaøm thoaïi cho hoïc sinh hieåu yù ñoà taùc giaû, thaûo luaän vì sao ñoïc nhö vaäy. Coù theå ñoïc phaân vai ñeå soáng laïi nhaân vaät trong baøi. + Ñoïc maãu cuûa giaùo vieân: Giaùo vieân ñoïc maãu vaø ñaët caâu hoûi vì sao ñoïc nhö theá. Choã naøo trong caùch ñoïc cuûa giaùo vieân laøm hoïc sinh thích. - Luyeän ñoïc caù nhaân. 4. Toå chöùc daïy ñoïc thaàm. - Ñoïc thaàm coù öu theá hôn haún ñoïc thaønh tieáng ôû choã nhanh hôn ñoïc thaønh tieáng, noù coù öu theá hôn haún ñeå tieáp nhaän, thoâng hieåu noäi dung vaên baûn vì ngöôøi ta khoâng phaûi chuù yù ñeán vieäc phaùt aâm maø chæ taäp chung ñeå hieåu noäi dung ñieàu mình ñoïc. Daïy ñoïc thaàm laø laøm caùc vieäc sau: Trang 7