Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển nhận thức về môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát triển nhận thức về môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi

1. S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Tªn ®Ò tµi : Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn nhËn thøc v Ò m«i tr­êng xung quanh cho trÎ 5-6 tuæi PhÇn I: §Æt vÊn ®Ò B¸c Hå kÝnh yªu ®· nãi : “ V× lîi Ých m­êi n¨m trång c©y V× lîi Ých tr¨m n¨m trång ng­êi.” Gi¸o dôc mÇm non lµ nghµnh häc më ®Çu trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n,chiÕm vÞ trÝ quan träng.Trong gi¸o dôc mÇm non cã nhiÖm vô x©y dùng nh÷ng c¬ së ban ®Çu,®Æt nÒn mãng cho viÖc h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi.TrÎ em lµ h¹nh phóc cña mäi gia ®inhg,lµ t­¬ng lai cña c¶ d©n téc,viÖc b¶o vÖ ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ kh«ng ph¶i chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ng­êi vµ cña toµn x· héi vµ cña c¶ nh©n lo¹i. ViÖc gi¸o dôc c¸c ch¸u tõ mÇm non lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu v× ®ã lµ tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn sau nµy. Theo chñ ch­¬ng cña bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o viÖc ®æi míi h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng vÒ ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc hiÖn nay nãi chung vµ tr­êng mÇm non Yªn LËp nãi riªng ®ã lµ su thÕ tÊt yÕu cña thêi ®¹i sù ®æi míi môc tiªu vµ néi dung ch¨m sãc gi¸o dôc ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®æi míi nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña tõng néi dung c¸c m«n häc nãi chung vµ m«n “lµm quen víi MTXQ nãi riªng” MTXQ mang l¹i nguån biÓu t­îng v« cïng phong phó,®a d¹ng,xinh ®éng,®Çy hÊp dÉn víi trÎ th¬,thÕ giíi xung quanh xinh ®éng lµ vËy,thÝch thó lµ vËy,v× thÕ trÎ lu«n cã niÒm khao kh¸t kh¸m ph¸,t×m hiÓu vÒ chóng.Cho trÎ lµm quen víi MTXQ sÏ cung cÊp cho trÎ vè hiÓu biÕt nh÷ng g× xung quanh m×nh,tõ m«i tr­êng tù nhiªn ( Cá c©y,hoa l¸,chim .)®Õn m«i tr­êng x· héi ( C«ng viÖc cña mçi ng­êi,mèi quan hÖ cña con ng­êi víi nhau) .Vµ trÎ hiÓu biÕt vÒ chÝnh b¶n th©n m×nh,mÆt kh¸c việc cho trẻ làm quen với môi trường xung quanh trong trường mầm non đang gặp một số khó khăn về cơ sở vật chất
2. nếu giáo viên không quan tâm tạo điều kiện học tập cho trẻ , không sáng tạo trong việc tổ chức tiết dạy nhằm làm cho trẻ hứng thú , tập chung chú ý vào tiết học thì hiệu quả không cao - Trên thực tiễn hiện nay các tiết học “ LQvới môi trường xung quanh cho trẻ 5-6 tuổi còn rất tẻ nhạt , giáo viên ngại dậy trẻ chưa có húg thú học tập “ vì vậy việc sử dụng những thủ thuật gây hứng thú cho trẻ nhằm nâng cao tiết học “ LQ với môi trường xung quanh” là rất cần thiết , chính vì vậy mà tôi đã chọn đề tài này . §øng tr­íc yªu cÇu nhiÖm vô míi ®ã ®Ó thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇm non míi tæ chøc ho¹t ®éng cho trÎ m·u gi¸o vµ thùc hiÖn tèt chuyªn ®Ò “mét sè biÖn ph¸p cho trÎ kh¸m ph¸ khoa häc ,LQVT 5-6 tuæi” trong ®iÒu kiÖn ch­¬ng tr×nh míi. Víi sù gióp ®ì tËn t×nh cña ban gi¸m hiÖu, cña c¸c cÊp l·nh ®¹o, b¹n bÌ ®ång nghiÖp vµ sù ñng hé nhiÖt t×nh cña phô huynh häc sinh, céng sù cè g¾ng nç lùc cña b¶n th©n. N¨m häc 2012 - 2013 t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu t×m tßi, häc hái, ¸p dông vµ rót ra mét sè kinh nghiÖm trong viÖc lùa chän mét sè h×nh thøc tæ chøc trÎ “ lµm quen víi MTXQ” PhÇn II: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 1.C¬ së lý luËn của vấn đề: a. C¬ së lý luËn: XuÊt ph¸t tõ môc tiªu yªu cÇu ph¸t triÓn cña gi¸o dôc cña ®¶ng vµ nhµ n­íc, luËt phæ cËp ra ®êi ®ßi hái con ng­êi ph¶i cã mét kiÕn thøc nhÊt ®Þnh nh»m n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ ë løa tuæi m©m non nãi chung. T­ duy cña trÎ lµ t­ duy trùc quan h×nh t­îng chñ yÕu häc b»ng ch¬i. Ch¬i b»ng häc, ®Æc biÖt ho¹t ®éng cña trÎ lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o nªn ta ph¶i chó träng nguån nh©n lùc cã tµi, cã ®øc cho x· héi ngay tõ tuæi cßn th¬ tõ ®ã nghµnh gi¸o dôc mÇm non cÇn t¹o nÒn mãng v÷ng ch¾c cho sù h×nh thµnh nh©n c¸ch vµ ph¸t triÓn trÝ tuÖ cho trÎ.§iÒu ®ã thÓ hiÖn di ®«i víi viÖc ch¨m lo tõng b÷a ¨n, giÊc ngñ h×nh thµnh thãi quen nÒ nÕp trong häc tËp chung nh­ vui ch¬i. Trong công tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ làm quen với môi trường xung là không thể thiếu . Môi trường xung quanh có tác dụng giáo dục về mọi mặt đối với trẻ như là : ngôn ngữ , đạo đức , trí tuệ , thẩm mỹ thể lực Làm quen với môi trường xung quanh là phương tiện để giao tiếp và làm quen với môi trường xung quanh để giao lưu và bµy tỏ nguyện vọng của mình và đồng thời là công cụ của tư duy . Vì vậy các nhà giáo dục sử dụng nhiều phương pháp đẻ cho trẻ tiếp cận với thể giới xung quanh . Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc cho trÎ ë løa tuæi mÇm non ®­îc x¾p xÕp theo quan ®iÓm tiÕp cËn víi trÎ. KÕt hîp c¸c néi dung trong c¸c lÜnh vùc th«ng qua ho¹t
3. ®éng chung cña tiÕt häc c« gi¸o ph¶i sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i trß chuyÖn trùc quan minh ho¹ ®å dïng, ®å ch¬i vµ néi dung c¸c m«n kh¸c ®Ó tæ chøc mét tiÕt häc g©y høng thó cho trÎ. T¹o cho trÎ tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng tiÕp thu ®­îc kiÕn thøc, th«ng qua ho¹t ®éng ë c¸c gãc gióp trÎ cñng cè l¹i kiÕn thøc ®· häc. TrÎ ®­îc trao ®æi qua l¹i bµn häc víi nhau, th«ng qua ®ã c¸c trß ch¬i, c¸c ho¹t ®éng gióp trÎ ph¸t huy ®­îc tÝnh tËp thÓ. §æi míi ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc trÎ h­íng tíi tÝch cùc ho¸ c¸c ho¹t ®éng gi¸o dôc ë bËc mÇm non lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ tõ gi¸o viªn lµ trung t©m sang lÊy trÎ lµm trung t©m, c« gi¸o lµ ng­êi gîi ý c¬ héi cho trÎ ®Ó s¸ng t¹o vµ thùc hiÖn tèt c¸c m«n häc. ®Æc biÖt lµ m«n “Lµm quen víi MTXQ” c« gi¸o t¹o cho trÎ c¬ héi ®Ó trÎ tù m×nh gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, suy nghÜ, ph¸n ®o¸n, t×m ra c©u tr¶ lêi, c©u hái. b. C¬ së thùc tiÔn NhËn thøc tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn Tr­êng mÇm non Yªn LËp ®· thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc theo tõng ®é tuæi th«ng qua hÖ thèng các m«n häc nh­ sau: Lµm quen víi to¸n, t¹o h×nh, v¨n häc, ©m nh¹c, gi¸o dôc thÓ chÊt, m«i tr­êng xung quanh vµ c¸c ho¹t ®éng vui ch¬i kh¸c. Nh­ng c¸ch tæ chøc tiÕt häc không gß bã, ph­¬ng ph¸p chuyÒn t¶i kiÕn thøc ®Õn trÎ cßn ¸p ®Æt. §å dïng, ®å ch¬i phôc vô cho bµi d¹y ch­a s¸ng t¹o,kh«ng th­êng xuyªn thay ®æi v× vËy häc sinh nhµm ch¸n, kh«ng høng thó. Do ®ã trÎ tiÕp thu bµi chËm, kh«ng kh¸c s©u kiÕn thøc cho trÎ. Tõ thùc tr¹ng trªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cña bé gi¸o dôc, së gi¸o dôc - ®µo t¹o ®· so¹n th¶o v¨n b¶n tµi liÖu chØ ®¹o h­íng dÉn kÕ häch thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®æi míi h×nh thøc tæ chøc ho¹t ®éng cho trÎ trong tr­êng mÇm non. ThÊm nhuÇn t­ t­ëng chØ ®¹o trªn, tr­êng mÇm non Yªn LËp ®· båi d­ìng lý thuyÕt vµ thùc hµnh toµn bé gi¸o viªn, ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt, x©y dùng kÕ ho¹ch chØ ®¹o tõng chuyªn ®Ò mét c¸ch nghiªm tóc nhÊt lµ chuyªn ®Ò “lµm quen víi MTXQ”. XuÊt ph¸t tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn t«i ®· chän ®Ò tµi “Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn nhËn thøc vÒ m«i tr­êng xung quanh cho trÎ 5-6 tuæi” . §Ó nghiªn cøu vµ t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu, c¸ch thøc thùc hiÖn hîp lý ®Ó n©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc. 1. Gi¶ thuyÕt: NÕu tr­êng mÇm non Yªn LËp ¸p dông mét sè biÖn ph¸p cho trÎ kh¸m ph¸ khoa häc lµm quen víi MTXQ kÞp thêi th× kÕt qu¶ d¹y vµ häc sÏ ®¹t kÕt qu¶ cao vµ phÇn ph¸t triÓn gi¸o dôc mÇm non ®­îc ®¸p øng víi yªu cÇu cña x· héi hiÖn nay nãi chung vµ tr­êng mÇm non Yªn LËp nãi riªng. 2. Thực trạng của vấn đề: *Thùc tr¹ng: Tr­êng mÇm non Yªn LËp n»m ë trung t©m huyÖn, nhiÒu n¨m nay tr­êng lu«n ®¹t tr­êng tiªn tiÕn cÊp tØnh còng nh­ cÊp huyÖn. Ngoµi thùc hiÖn ch¨m sãc nu«i dưỡng trÎ nhµ tr­êng cßn thùc hiÖn s¸ng t¹o ch­¬ng tr×nh “gi¸o dôc mÇm
4. non míi tõ 18 -60 th¸ng tuæi (®é tuæi nhµ trÎ vµ líp 3,4,5, tuæi). Bªn c¹nh ®ã tr­êng cßn chØ ®¹o thùc hiÖn tèt c¸c chuyªn ®Ò lµm quen v¨n häc, gi¸o dôc dinh d­ìng, vÖ sinh an toµn thùc phÈm vµ chuyªn ®Ò “lµm quen víi MTXQ”. B¶n th©n t«i lµ 1 gi¸o viªn ®· qua líp ®µo t¹o ®¹i häc s­ ph¹m mÉu gi¸o hÖ t¹i chøc t«i lu«n h¨ng say vµ t©m huyÕt víi ngµnh häc mÇm non. Trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ c«ng t¸c t«i lu«n cè g¾ng t×m tßi, häc hái, tham kh¶o tµi liÖu, häc hái ®ång nghiÖp. §Ó thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh vµ chuyªn ®Ò cho trÎ “lµm quen víi MTXQ”. Thùc hiÖn tèt ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ 4 -5 tuæi theo néi dung míi h×nh thøc tæ chøc gi¸o dôc cho trÎ lµm quen víi MTXQ. N¨m häc 2012- 2013 t«i ®­îc giao nhiÖm vô phô tr¸ch líp 5 tuæi C gåm 27 häc sinh ®¹i ®a sè c¸c ch¸u ®· qua líp nhµ trÎ chØ cã mét sè Ýt c¸c ch¸u míi ®i häc, c¸c ch¸u ®Òu cã søc khoÎ tèt, cã nÒ nÕp tÝch cùc tham gia hoat ®éng. §Ó thùc hiÖn tèt chuyªn ®Ò: “Mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn nhËn thøc vÒ m«i tr­êng xung quanh cho trÎ 5-6 tuæi” t«i thÊy kÕt qu¶ nh­ sau: STT Kỹ năng quan sát ,tìm ra đặc điểm , Kết quả khả năng so sánh , phân loại Số lượng Tỷ lệ % 1 Loại tốt 8 28,6 2 Loại khá 8 28,6 3 Loại TB 12 42,8 4 Loại yếu 0 0 Tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña nhµ tr­êng nãi chung vµ líp t«i nãi riªng n¨m häc nµy ®Ó thùc hiªn tèt chuyªn ®Ò n©ng cao chÊt l­îng cho trÎ ( Lµm quen víi MTXQ )cã nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n sau : * ThuËn lîi : & VÒ c¬ së vËt chÊt - Ngay tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn líp lu«n nhËn ®­îc sù quan t©m, ®éng viªn khuyÕn khÝch kÞp thêi cña ban gi¸m hiÖu vµ ®ång nghiÖp cña Tr­êng MÇm Non Yªn LËp vÒ mäi mÆt nh­ : Trang thiÕt bÞ ®å dïng d¹y häc phôc vô c¸c m«n häc nãi chung víi m«n ( Lµm quen víi MTXQ )nãi riªng . §ång thêi nhµ tr­êng cßn ®Çu t­ vÒ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng vui ch¬i cña trÎ. Th«ng qua ch¬i trÎ cñng cè ch¾c kiÕn thøc - MÆt kh¸c ®éi ngò gi¸o viªn ®­îc ph©n c«ng ®øng líp ®É qua ®µo t¹o chuyªn m«n ngµnh häc mÇm non . §Òu ®· ®­îc båi d­ìng chuyªn m«n vµ ph­¬ng ph¸p cña ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc mÇm non trÎ 4-5 tuæi theo néi dung ®æi míi . Céng víi sù nhiÖt t×nh n¨ng ®éng cña gi¸o viªn ®· ®¸p øng yªu cÇu cña tr­¬ng tr×nh vµ cña chuyªn ®Ò
5. - VÒ phÝa trÎ ®a sè c¸c ch¸u cã thãi quen nÒ nÕp vµ høng thó trong ho¹t ®éng . §ång thêi nhËn ®­îc sù quan t©m cæ vò nhiÖt t×nh cña c¸c bËc phô huynh häc sinh . & Khã kh¨n : Trang thiÕt bÞ ®å dïng, ®å ch¬i phôc vô tõng chñ ®iÓm g¾n víi tõng bé m«n häc : Lµm quen víi MTXQ ch­a nhiÒu VÒ phÝa häc sinh mét sè trÎ míi ®i häc nªn tiÕp thu kiÕn thøc míi ch­a cao .Mét sè phô huynh ch­a hiÓu râ vµ quan t©m ®Õn viÖc gi¸o dôc cho trÎ ®é tuæi mÉu gi¸o . Tõ nh÷ng nguyªn nh©n khã kh¨n trªn t«i ®· m¹nh d¹n nghiªn cứu vµ rót ra ®­îc mét sè biªn ph¸p cho trÎ nghiªn cøu khoa häc lµm quen víi MTXQ ®· ¸p dông trong c¸c h×nh thøc sau : * Xây dựng cơ sở vật chất Đồ dùng ,trực quan , đồ chơi phục vụ tiết học : Bàn ,ghế ,bảng ,tranh , mô hình ,vật mẫu Cần phải đầy đủ cho cô và trẻ cùng hoạt động . Đồ dùng của trẻ đẹp ,hấp dẫn ,phong phú sinh động nhằm kích thích hứng thú ,tò mò lòng ham hiểu biết của trẻ Với các bậc phụ huynh vận động họ mua thêm đồ dùng , tranh ,truyện , đặc biệt là tranh ,sách , ảnh về các con vật ,cây cối ,hoa lá ,quả , 2/ Bổ xung đồ chơi tranh dạy môi trường xung quanh,lô tô các loại Ngoài ra tôi còn tự làm đồ dùng phục vụ tiết dạy,các loại tranh ảnh ,hình ảnh ,các con vật ,cây cỏ , hoa lá Su tầm tranh có hình ảnh đẹp xử dụng trong việc cho trẻ LQVMTXQ . Với những đồ dùng , đồ chơi ®-îc phát và tự làm khi tôi ®ao vào sử dụng trong tiết dạy môi trường xung quanh , tôi thấy trẻ rất hào hứng , hứng thú học , trẻ hiểu biết nhiều ,quan sát rất tốt , tìm rất nhanh các vật mẫu cô ®· ra , so sánh và phân loại cũng rất rõ ràng , rành mạch , ngôn ngữ rất phát triển ,đặc biệt là các câu đố về các con vật , các cây hoa ,các loại quả Tư duy của trẻ cũng nhanh và chính xác hơn . 3 – Xây dựng góc “bé với thiên nhiên ” Góc thiên nhiên là nơi dành cho các hoạt động chăm sóc cây cối : Nhặt cỏ ,bắt sâu , tưới nước