Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi

1. PHÒNG GD & ĐT CHÂU THÀNH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Trường Mẫu Giáo Song Lộc Độc Lập - Tự Do - Hạnh Phúc PHIẾU NHẬN XÉT, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Tên đề tài: - Thời gian thực hiện: 05/09/2011 đến 31/10/2012 - Tác giả: Thạch Thị Sáu - Chức vụ: Giáo Viên - Bộ phận công tác: Khối ghép TỔ CHUYÊN MÔN HỘI ĐỒNG KHGD TRƯỜNG Nhận xét: Nhận xét: Xếp loại: Xếp loại: Ngày .tháng năm Ngày .tháng năm Tổ Trưởng Hiệu Trưởng
2. PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN CHÂU THÀNH Nhận xét: Xếp loại: Ngày tháng năm . Trưởng phòng BÁO CÁO TÓM TẮT 1. Người thực hiện: - Họ và tên: Thạch Thị Sáu - Năm sinh: 1980 - Đơn vị công tác: Trường Mẫu Giáo Song Lộc - Chức vụ hiện tại: Giáo Viên - Trình độ chuyên môn: Cử Nhân Mầm Non 2. Tên sáng kiến: Một số biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ 5-6 tuổi. 3. Nội dung sáng kiến: Gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ mÉu gi¸o chñ yÕu lµ h×nh thµnh c¸c chuÈn mùc vµ hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ. ViÖc nµy ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng néi dung gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ. Néi dung bao gåm: - BiÕt chµo hái mäi ng­êi - BiÕt xin lçi khi m×nh m¾c lçi - BiÕt c¶m ¬n khi ®­îc mäi ng­êi quan t©m gióp ®ì - BiÕt lÔ phÐp khi ®­a ®å vËt hoÆc nhËn ®å vËt cho ng­êi kh¸c ph¶i ®­a b»ng hai tay - BiÕt gióp ®ì em nhá, mäi ng­êi - BiÕt gi÷ lêi høa - Kh«ng nãi dèi
3. Kh«ng nãi tôc nãi bËy; biÕt nh­êng ®­êng cho em nhá, b¹n g¸i víi th¸i ®é lÔ phÐp 4. Thời gian thực hiện: 05/09/2011 đến 31/10/2012 5. Phạm vi áp dụng: Đối tượng lớp maãu giaùo 5-6 tuoåi , trường Mẫu Giáo Song Lộc( Nhân rộng ra trường Mẫu Giáo Song Lộc nếu được công nhận). 6. Hiệu quả: - Tæ chøc tiÕt häc víi néi dung gi¸o dôc hµnh vi v¨n hãa theo yªu cÇu ngµy cµng cao - H×nh thµnh kÜ n¨ng, kÜ x¶o giao tiÕp cã v¨n ho¸ th«ng qua viÖc tæ chøc c¸c trß ch¬i - H×nh thµnh thãi quen giao tiÕp cã v¨n ho¸ th«ng qua tæ chøc chÕ ®é sinh ho¹t hµng ngµy Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị Song Lộc, ngày 31 tháng 10 năm 2012 Người báo cáo Thạch Thị Sáu ĐỀ TÀI MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CÓ VĂN HÓA CHO TRẺ 5-6 TUỔI 1. Lý do chọn đề tài: a. Về mặc lý luận: TrÎ em lµ niÒm h¹nh phóc cña mçi gia ®×nh, lµ t­¬ng lai cña mçi d©n téc. TrÎ em h«m nay lµ thÕ giíi ngµy mai.ViÖc ch¨m sãc- gi¸o dôc trÎ tõ nh÷ng n¨m ®Çu tiªn lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi sù nghiÖp gi¸o dôc trÎ. §ã còng lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi gia ®×nh vµ x· héi. Trong thêi kú ®æi míi nÒn kinh tÕ cña n­íc ta, mét trong nh÷ng nhiÖm vô míi ®­îc ®Æt ra lµ gi¸o dôc con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa. §ã lµ nh÷ng con
4. ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn, cã quan ®iÓm sèng tÝch cùc, cã thãi quen tù ®iÒu khiÓn hµnh vi, hµnh ®éng cña m×nh trªn c¬ së ý thøc tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n ®èi víi x· häi vµ ®èi víi chÝnh m×nh. Gi¸o dôc mÇm non lµ nghµnh gi¸o dôc non trÎ, lµ kh©u ®Çu tiªn trong hÖ thèng gi¸o dôc Quèc d©n nh­ng ®ã lµ n¬i thuËn lîi nhÊt ®Ó t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ®Çu tiªn cho sù h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi míi, ë ®ã kh«ng chØ h×nh thµnh cho trÎ høng thó ham hiÓu biÕt vµ nhu cÇu cÇn thiÕt nh»m lÜnh héi nh÷ng chuÈn mùc x· héi. Qua nghiªn cøu cho thÊy løa tuæi mÉu gi¸o lµ b­íc ngoÆt ®Çu tiªn cho sù h×nh thµnh nh©n c¸ch trÎ. §Æc biÖt ®Õn løa tuæi 5-6 tuæi ®· xuÊt hiÖn nh÷ng gi¸ trÞ t©m lÝ míi, cho phÐp t¨ng c­êng nhiÖm vô gi¸o dôc trong ®ã cã gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa. b. Về mặc thực tiễn: X· héi ngµy nay ®· ®em l¹i ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó gi¸o dôc trÎ nh÷ng hµnh vi v¨n hãa nãi chung vµ gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa nãi riªng. Tuy nhiªn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy cÇn cã sù nç lùc cã môc ®Ých cña nhµ tr­êng, gia ®×nh vµ x· héi. Trªn thùc tÕ cho thÊy nh÷ng n¨m qua ë tr­êng mÇm non ®· chó träng viÖc thùc hiÖn gi¸o dôc, lÔ gi¸o trong ®ã cã gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ. MÆc dï n¨m võa qua ®· tæng kÕt viÖc thùc hiÖn chuyªn ®Ò gi¸o dôc lÔ gi¸o song viÖc gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cho trÎ vÉn ch­a ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch th­êng xuyªn, cã hÖ thèng. PhÇn lín c¸c ph­¬ng ph¸p, biÖn ph¸p cña gi¸o viªn cßn mang tÝnh ¸p ®Æt, rêi r¹c VËy viÖc n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa nãi chung vµ gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ mÉu gi¸o lín nãi riªng lµ rÊt cÇn thiÕt. Do ®ã, t«i chän ®Ò tµi: “Mét sè biÖn ph¸p gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ mÉu gi¸o lín (5-6 tuæi)”. NỘI DUNG 1. Thực trạng: §èi víi trÎ, ng«n ng÷ kh«ng ph¶i lµ bÈm sinh ®· cã mµ ph¶i qua qu¸ tr×nh ®µo t¹o, rÌn luyÖn l©u dµi. CÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch cho trÎ tiÕp xóc víi m«i tr­êng bªn ngoµi ®Ó më réng tÇm nhËn thøc vµ lµ dÞp thóc ®Èy sù tÝch lòy tõ ng÷, t¹o ®iÒu kiÖn cho vèn tõ ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn. TrÎ em ở vùng sâu vùng xa và đông đồng bào dân tộc như thế này, không có điều kiện tiếp xúc với môi trường bên ngoài chỉ tiếp xúc cùng với cha, mẹ
5. nhưng gia đình tiếp xúc với cháu chưa có văn hóa, trẻ hay b¾t ch­íc ng­êi lín vÒ mäi mÆt lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng, ng­êi lín chưa chó ý ng«n ng÷ cho ®óng qui c¸ch ph¸t ©m chÝnh x¸c, râ rµng, dïng tõ chän läc, sö dông c©u chưa ®óng ng÷ ph¸p, lêi nãi chưa có tÝnh biÓu c¶m §èi víi trÎ kÜ n¨ng ng«n ng÷ cßn ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua trß ch¬i, giê häc vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c ë tr­êng mÉu gi¸o. Thực tế ở đây khu sinh hoạt trò chơi cho cháu chưa có, trường học thì tạm bợ, không có sân chơi, cháu chỉ chơi ở các góc chơi nhỏ trong lớp. 2. Biện pháp: §èi víi trÎ mÉu gi¸o lín 5-6 tuæi, viÖc h×nh thµnh hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa cho trÎ lµ rÊt quan träng. V× vËy cÇn ph¶i phèi hîp sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c biÖn ph¸p sau: a. Tổ chức tiết học với nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ. Nh­ chóng ta ®· biÕt mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc lµ d¹y häc. Nã cung cÊp cho trÎ mét khèi l­îng kiÕn thøc c¬ b¶n, h×nh thµnh ë trÎ nh÷ng phÈm chÊt , h×nh thµnh nh÷ng nh©n c¸ch ®Æc biÖt lµ chuÈn mùc hµnh vi v¨n hãa. §ã chÝnh lµ sù kh¸c biÖt víi d¹y häc víi c¸c ph­¬ng tiÖn gi¸o dôc kh¸c. ViÖc h×nh thµnh nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa kh«ng nh÷ng tiÕn hµnh tiÕt häc c¸ biÖt mµ cßn cã thÓ th«ng qua d¹y theo nhãm, tËp thÓ líp, c¸c tiÕt häc gi¸o dôc nh­ : ©m nh¹c, v¨n häc Trªn tiÕt häc, gi¸o viªn ®Æt ra nh÷ng c©u hái ®Ó cïng ®µm tho¹i víi trÎ, trÎ tr¶ lêi c©u hái. Khi trÎ tr¶ lêi c©u hái th× c¸c trÎ kh¸c ®­îc nghe, ®­îc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ vµ khi cÇn cã thÓ gióp ®ì b¹n. Trong tiÕt häc ®­îc x©y dùng dùa trªn sù s¸ng t¹o cña gi¸o viªn nh­ s­u tÇm th¬, s¸ng t¸c truyÖn cã néi dung gi¸o dôc , s¸ng t¸c mét sè truyÖn cã néi dung phï hîp víi trÎ, x©y dùng nhiÒu t×nh huèng cã nhiÒu nh©n vËt ®Ó ®­îc ®µm tho¹i, ®ãng kÞch. TiÕt häc cã thÓ b¸t ®Çu tõ nh÷ng vÊn ®Ò mµ trÎ quan t©m, cã thÓ tæ chøc d­íi h×nh thøc ch¬i cho trÎ tù chän (cã thÓ lµ trß ch¬i v©n ®éng, ch¬i thi ®ua). Víi trß ch¬i cã vµi ba trÎ tham gia vµ tham gia trùc tiÕp vµo thÎ hiÖn vai ch¬i cïng víi trÎ. Trong qu¸ tr×nh ch¬i, trÎ häc c¸ch sö sù víi b¹n bÌ, ®Þnh h­íng trong nhãm b¹n cïng ch¬i vµ ®Æc biÖt lµ c¶m thÊy kh«ng bÞ xóc ph¹m khi thua cuéc. trÎ thÊy phÊn khëi trong c¸c hoath ®éng cïng víi b¹n bÌ, víi ng­êi lín vµ muèn tham gia vµo c¸c tiÕt häc. H¬n n÷a c¸c tiÕt häc d­íi h×mh thøc ch¬i nh­ vËy sÏ gióp trÎ nhót nh¸t, trÎ kh«ng hßa nhËp, kh«ng cëi më cã c¬ héi trë nªn m¹nh d¹n h¬n. trong hoµn c¶nh nh­ vËy trÎ kh«ng cßn c¶m gi¸c sî sÖt, ng¹i ngïng khi gÆp gì, trao ®æi víi ng­êi lín v× trÎ ®· ®­îc cïng gi¸o viªn , b¹n bÌ ch¬i rÊt tho¶i m¸i. H×nh thøc giao tiÕp nhËn thøc tiÕt häc: Sau nh÷ng tiªt häc d­íi h×nh thøc ch¬i trÎ cã c¬ héi ®Ó tiÕp xóc tho¶i m¸i tù nhiªn víi nhau, gi¸o viªn t¹o t×nh huèng ®Ó trÎ thÝch thó h¬n, trÎ ®­îc tiÕp xóc víi nhiÒu néi dung h¬n, víi c¸c hiÖn t­îng thiªn nhiªn, ®­îc nghe kÓ vÒ cuéc sèng, thãi quen Nªn kÕt hîp tranh minh häa, khuyÕn khÝch trÎ tham gia vµo ®µm tho¹i. Gi¸o viªn cã thÓ ®¨th c©u hái nh­:
6. + Trong chuyÖn con thÝch nh©n vËt nµo? T¹i sao? + Trong truyÖn con häc ®­îc nh÷ng g×? DÇn dÇn ®µm tho¹i vµo c¸c c©u chuyÖn cô thÓ dÉn ®Õn nh÷ng ®Ò tµi liªn quan ®Õn cuéc sèng cña trÎ vµ nh÷ng ng­êi xung quanh VÝ dô: cã thÓ hái Ai nhí ®­îc c¸c nh©n vËt trong truyÖn “ Ba c« g¸i” vµ cho trÎ hµnh ®éng gièng nh©n vËt trong chuyÖn. Qua ®µm tho¹i gióp trÎ nhËn thÊy ®­îc xung quanh, trong quan hÖ b¹n bÌ vµ nh÷ng ng­êi xung quanh còng t¹o nh÷ng t×nh huèng gièng trong truyÖn. b. Tổ chức trò chơi với mục đích tạo điều kiện cho trẻ được rèn luyện các chuẩn mực hành vi Trong qu¸ tr×nh tham gia ho¹t ®éng vui ch¬i, trÎ häc ®­îc c¸ch sö dông kÜ n¨ng tri thøc cña m×nh, thiÕt lËp quan hÖ víi nhau. Do ®ã trß ch¬i trë thµnh ph­¬ng tiÖn tèt ®Ó gi¸o dôc hµnh vi cã v¨n hãa cho trÎ . C¸c trß ch¬i ®ãng vai theo chñ ®Ò, trß ch¬i ®ãng kÞch, trß ch¬i vËn ®éng, ch¬i d©n gian v.v Cho phÐp trÎ cã c¬ héi luyÖn tËp vµ cñng cè kü n¨ng giao tiÕp cã v¨n hãa . Khi tæ chøc trß ch¬i gi¸o viªn cÇn gîi cho trÎ nhí l¹i c¸c cuÈn mùc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa mµ trÎ n¾m ®­îc trong tiÕt häc vµ lÆp l¹i trong trß ch¬i nhiÒu lÇn. C«ng viÖc nµy ph¶i ®­îc gi¸o viªn thùc hiÖn mét c¸ch tÕ nhÞ, nhÑ nhµng kh«ng lµm mÊt ®i t©m tr¹ng ch¬i cña trÎ nãi chung. VÝ dô: BÕ ®i kh¸m bÖnh quªn chµo b¸c sÜ, nhËn thuèc b»ng mét tay, quªn kh«ng c¸m ¬n C« gi¸o cÇn ®Æt nh÷ng c©u hái vµ uèn n¾n ngay trong qu¸ tr×nh trÎ ch¬i. c. Tổ chức trò chơi cho trẻ luyện tập các hành vi giao tiếp văn hóa trong quá trình sinh hoạt hàng ngày. §©y lµ biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó h×nh thµnh thãi quen giao tiÕp cã v¨n hãa bÒn v÷ng ë trÎ. Bëi v× c¸c yÕu tè trong chÕ ®é sinh ho¹t th­êng xuyªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh thµnh kü x¶o hµnh vi v¨n hãa. ChÝnh trong sinh ho¹t hµng ngµy trÎ cã thÓ thÊy møc ®é tiÕp nhËn c¸c chuÈn møc vÒ hµnh vi cña m×nh. Do vËy qóa tr×nh nµy cÇn ®­îc diÔn ra d­íi sù tæ chøc ®óng ®¾n, hîp lÝ cña gi¸o viªn t¹o ®iÒu kÞªn cho trÎ ®­îc thùc hµnh hµnh vi thãi quen giao tiÕp cña m×nh. Trong qu¸ tr×nh sinh ho¹t gi¸o viªn nªn chó ý: + Ph¶i x©y dùng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t phï hîp víi ®é tuæi. + Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®a d¹ng, phong phó nh»m thu hót trÎ tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Khi tæ chøc cho trÎ giao tiÕp c« gi¸o ph¶i h­íng sù chó ý cña trÎ tíi nh÷ng c©u hái nh­: + Ch¸u lµm g× ®Êy? + T¹i sao ch¸u lµm nh­ vËy? + H«m nay ch¸u thÊy vui hay buån? Víi c¸c c©u hái nµy t¹o cho trÎ ph¶i suy nghÜ vµ tù nhËn xÐt hµnh ®éng cña m×nh. Ngoµi ra, gi¸o viªn kh«ng chØ ®Ó trÎ suy nghÜ vÒ b¶n th©n mµ cßn cho trÎ giao tiÕp víi b¹n, quan t©m tíi b¹n. + Ch¸u h·y xem b¹n ®ang lµm g×?