Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy thơ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp dạy thơ cho trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi

1. PHÒNG GD & ĐT CHÂU THÀNH CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Trường Mẫu Giáo Song Lộc Độc Lập - Tự Do - Hạnh Phúc PHIẾU NHẬN XÉT, XẾP LOẠI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Tên đề tài: - Thời gian thực hiện: 05/09/2011 đến 31/10/2012 - Tác giả: Thạch Thị Sáu - Chức vụ: Giáo Viên - Bộ phận công tác: Khối ghép TỔ CHUYÊN MÔN HỘI ĐỒNG KHGD TRƯỜNG Nhận xét: Nhận xét: Xếp loại: Xếp loại: Ngày .tháng năm Ngày .tháng năm Tổ Trưởng Hiệu Trưởng
2. PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN CHÂU THÀNH Nhận xét: Xếp loại: Ngày tháng năm . Trưởng phòng BÁO CÁO TÓM TẮT 1. Người thực hiện: - Họ và tên: Thạch THị Sáu - Năm sinh: 1980 - Đơn vị công tác: Trường Mẫu Giáo Song Lộc - Chức vụ hiện tại: Giáo Viên - Trình độ chuyên môn: Trung Học Sư Phạm Mầm Non 9 + 3 2. Tên sáng kiến: Một số biện pháp dạy thơ cho trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi. 3. Nội dung sáng kiến: - XuÊt ph¸t tõ mét sè c¬ së lý luËn khoa häc - XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng d¹y trÎ ®äc thuéc diÔn c¶m th¬ ë trường mÉu gi¸o . - §Ò tµi nh»m ®ưa ra vµ hÖ thèng hãa mét sè biÖn ph¸p x©y dùng c¬ së lý luËn cho d¹ng thøc tiÕt häc“ D¹y th¬ cho trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi” cô thÓ lµ “®äc th¬ cho trÎ nghe” vµ øng dông vµo mét vµi tiÕt häc cô thÓ ®Ó tiÕt d¹y ®¹t hiÖu qu¶ cao - §äc th¬ cho trÎ nghe: Tôi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò gióp trÎ hiÓu c¸ch ch¬i c¸c bµi ®ång dao. Trong qu¸ tr×nh ch¬i, c« sÏ ®äc nh÷ng bµi ®ång giao ®ã cho trÎ nghe, tõ ®ã qua nhiÒu bµi ®ång giao trÎ hiÓu vµ c¶m nhËn ®ưîc c¸i hay c¸i ®Ñp trong bµi ®ång giao. - Khi ®äc th¬ cho trÎ, chó ý ®Õn kü thuËt thÓ hiÖn xóc c¶m bao trïm cña bµi th¬, chó ý c¸ch nhÊn giäng cña bµi th¬, c¸ch ng¾t nhÞp víi truyÖn, th¬. C« gi¸o ph¶i ph©n tÝch kü t¸c phÈm vµ dùa vµo ®ã ®Ó ®äc diÔn c¶m , trÎ hiÓu néi dung, nghÖ thuËt cña bµi. - D¹y trÎ ®äc theo nhãm, ®äc c¶ líp nhiÒu lÇn
3. b»ng c¸ch ®äc toµn bµi. Ở ®©y quan niÖm gi¸o dôc cña t¸c gi¶ lµ : thÇy truyÒn thô, trß ghi nhí. §iÒu t«i quan t©m lµ ®èi tượng, víi mét sè biÖn ph¸p d¹y th¬ cho trÎ, cô thÓ lµ lo¹i tiÕt “ §äc th¬ cho trÎ nghe” còng ®· được t¸c gi¶ ®Ò cËp tíi mét c¸ch chung nhÊt. - Tôi còng ®· ®Ò ra ®ưîc mét sè phương ph¸p cho trÎ lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc theo hướng chương tr×nh c¶i c¸ch gi¸o dôc mÉu gi¸o . a. §äc, kÓ t¸c phÈm mét c¸ch nghÖ thuËt . b. Phương ph¸p trao ®æi gîi më. c. Phương ph¸p sö dông ®å dïng d¹y häc. d. Phương ph¸p tæ chøc c¸c ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt Nãi tãm l¹i trong phÇn nµy, tôi ®· nªu ra mét sè vÊn ®Ò. + §iÒu cèt lâi cña phư¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc lµ nghÖ thuËt ®äc, kÓ t¸c phÈm diÔn c¶m , kÕt hîp víi phư¬ng ph¸p vµ thñ ph¸p kh¸c. + §iÒu kiÖn cÇn cã ®Ó trÎ tiÕp xóc víi t¸c phÈm v¨n häc lµ nh÷ng t¸c phÈm ®ã ph¶i phï hîp víi trÎ. ®äc vµ kÓ t¸c phÈm v¨n häc sao cho sinh ®éng, hÊp dÉn. + Yªu cÇu ®èi víi c« gi¸o khi sö dông phư¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi t¸c phÈm v¨n häc, cô thÓ lµ ®äc th¬ cho trÎ nghe, thưêng ®ù¬c tr×nh bµy chñ yÕu bëi giäng ®äc cña c«. Th«ng thưêng c« vµ trÎ ®µm tho¹i ng¾n hoÆc c« dïng tranh cã liªn quan ®Õn néi dung bµi th¬ ®Ó dÉn d¾t trÎ vµo bµi th¬. - Phương ph¸p ®äc vµ kÓ t¸c phÈm cã nghÖ thuËt - Phương ph¸p trao ®æi gîi më - Phương ph¸p sö dông c¸c ph¬ng tiÖn trùc quan. - Phương ph¸p ®a trÎ vµo ho¹t ®éng v¨n häc nghÖ thuËt Tôi rÊt chó träng ®Õn viÖc ®äc th¬ theo tõng thÓ lo¹i vµ chó ý ®Õn gi¸ trÞ cña tõng thÓ lo¹i vµ chó ý ®Õn gi¸ trÞ cña tõng thÓ läai Êy.Th¬ ca d©n gian ®Æc biÖt lµ thÓ th¬ lôc b¸t ( 6/8) vèn mang tÝnh chÊt t©m hån d©n téc “ lôc b¸t cã søc m¹nh ë c¸i hån, c¸i duyªn trong th¬, ë ©m ®iÖu ngät ngµo, lµ lo¹i th¬ mang tÝnh chÊt ru râ nhÊt. Phong c¸ch ru ªm ¸i, nhÑ nhµng, ngät ngµo, cã t¸c dông lµm dÞu ®au, dÞu c¨ng th¼ng, dÞu khæ, lµm l©y lan t×nh c¶m” 4. Thời gian thực hiện sáng kiến: 05/09/2010 đến 29/11/2011 5. Phạm vi áp dụng: Đối tượng lớp maãu giaùo 5-6 tuoåi , trường Mẫu Giáo Song Lộc( Nhân rộng ra trường Mẫu Giáo Song Lộc nếu được công nhận). 6. Hiệu quả: - Th¬ thùc sù gÇn gòi víi trÎ th¬, th¬ lµ mãn ¨n tinh thÇn kh«ng thÓ thiÕu ®îc, nã võa lµ mét néi dung, võa lµ ph¬ng tiÖn gi¸o dôc thÈm mü, gi¸o dôc ®¹o ®øc vµ gãp phÇn ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch trÎ, ph¸t triÓn ng«n ng÷, ®Æc biÖt lµ ng«n ng÷ nghÖ thuËt cña trÎ th¬, th¬ víi ng«n ng÷ biÓu c¶m trong s¸ng, giµu ©m thanh nhÞp ®iÖu cã søc hÊp dÉn kú l¹ ®èi víi trÎ th¬, nã kÝch thÝch trÝ tưởng tượng, kh¶ n¨ng tư duy cña trÎ kh¸m ph¸ thªm nhiÒu ®iÒu míi l¹ trong cuéc sèng xung quanh trÎ - §em th¬ ®Õn víi trÎ mÉu gi¸o lµ mét viÖc khã ®ßi hái ngưêi truyÒn thô ph¶i yªu nghÒ, mÕn trÎ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc. §Æc biÖt
4. ph¶i cã vèn kiÕn thøc chuyªn m«n, cã kinh nghiÖm, biÕt x©y dùng vµ sö dông linh ho¹t nh÷ng phư¬ng ph¸p , biÖn ph¸p thñ thuËt ®Ò ra trong tiÕt häc - Qua viÖc t×m kiÕm x©y dùng chóng t«i thÊy ®Ò tµi ®· thu ®ưîc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng vÊn ®Ò thuéc lý luËn chung vÒ ®Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ gióp chóng ta thÊy râ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc c¶m thô cña trÎ. Dùa trªn c¸c ®Æc ®iÓm chó ý Êy, chóng ta hưíng t¸c ®éng phï hîp lµm cho qu¸ tr×nh t©m lý cña trÎ ngµy cµng ph¸t triÓn hoµn thiÖn h¬n. - §Ó kh¶ n¨ng c¶m thô th¬ cña trÎ ®¹t kÕt qu¶ tèt ph¶i cã mét qu¸ tr×nh sư ph¹m dµi bëi v× cho dï ë ®©u ®i n÷a, tõ thanh phè ®Õn n«ng th«n, ®Õn miÒn nói hay h¶i ®¶o xa x«i, trÎ em khi sinh ra ®Òu như tê giÊy tr¾ng. nã chØ cã thÓ trë thµnh con ngưêi hoµn thiÖn khi ngưêi lín hưíng t¸c ®éng vµo nã mét c¸ch toµn diÖn. Ngưêi lín ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ tiÕp xóc víi thÕ giíi th¬, t¾m m×nh trong thÕ giíi ®ã råi tõ ®ã trÎ sÏ cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ th¬. - Qua c«ng tr×nh nghiªn cøu ‘ Mét sè biÖn ph¸p d¹y th¬ cho trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi” (®äc th¬ cho trÎ nghe). T«i nhËn thÊy r»ng trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi rÊt thÝch th¬ ca, høng thó víi th¬ ca vµ cã kh¶ n¨ng c¶m thô th¬ tèt vµ tõ ®ã cã thÓ vËn dông ®Ò ra nh÷ng biÖn ph¸p phï hîp víi ®èi tưîng th¬, ph¸t triÓn kh¶ n¨ng c¶m thô th¬ ë trÎ. - XuÊt ph¸t tõ kh¶ n¨ng cña trÎ, c« gi¸o khuyÕn khÝch trÎ thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp, kh«ng ¸p ®Æt, gß bã trÎ.TiÕt häc tæ chøc sao cho nhiÒu trÎ ®ưîc tham gia( tr¶ lêi c©u hái, ®äc th¬) C« gi¸o lµ ngêi s¸ng t¸c ®em th¬ ®Õn cho trÎ. - NÕu lµm tèt nh÷ng ®iÒu trªn ®©y, T«i tin r»ng n¨ng lùc c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt cña trÎ cô thÓ lµ n¨ng lùc c¶m thô th¬ cña trÎ th«ng qua tiÕt “®äc th¬ cho trÎ nghe” sÏ kh¸ h¬n. TrÎ hiÓu thÕ giíi xung quanh th«ng qua c¸c h×nh tưîng th¬, xóc c¶m thÈm mü cña trÎ còng cµng trë nªn phong phó. TrÎ biÕt rung ®éng trưíc c¸i ®Ñp yªu c¸i ®Ñp ®Ó råi tõ ®ã kÕt t¹o ra c¸i ®Ñp. Như vËy chóng ta ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ ngay tõ tuæi Êu th¬. Xác nhận của Thủ trưởng đơn vị Song Lộc, ngày 29 tháng 11 năm 2011 Người báo cáo Thạch Thị Sáu
5. ĐỀ TÀI MOÄT SOÁ BIEÄN PHAÙP DAÏY THÔ CHO TREÛ MAÃU GIAÙO 5-6 TUOÅI I. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI - Gi¸o dôc mÇm non lµ kh©u ®Çu tiªn trong hÖ thèng gi¸o dôc quèc d©n, lµ mét bé phËn quan träng trong sù nghiÖp ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ trë thµnh nh÷ng con ngêi míi. Mét trong 3 môc tiªu cña c¶i c¸ch gi¸o dôc níc ta lµ : Lµm tèt
6. viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ ngay tõ thêi th¬ Êu nh»m t¹o ra c¬ së ban ®Çu rÊt quan träng cña con ngêi ViÖt nam míi, ngêi lao ®éng lµm chñ tËp thÓ , ph¸t triÓn toµn diÖn nh©n c¸ch. Gi¸o dôc mÇm non ®· gãp phÇn vµo viÖc thùc hiÖn môc tiªu trªn. - V¨n häc nghÖ thuËt ®Æc biÖt lµ th¬ ca cã vai trß to lín trong viÖc ph¸t triÓn c¶ vÒ ®øc-trÝ-thÓ-mü. Th¬ ca võa lµ néi dung, võa lµ phư¬ng tiÖn gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc gi¸o dôc thÈm mü cho trÎ. §©y lµ mét bé phËn quan träng cña gi¸o dôc ph¸t triÓn toµn diÖn ®èi víi thÕ hÖ trÎ vµ cÇn ®ưîc tiÕn hµnh ngay tõ tuæi mÉu gi¸o . - XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn d¹y häc vµ gi¸o dôc trÎ mÉu gi¸o , c¸c nhµ gi¸o dôc nhËn thÊy r»ng: TrÎ mÉu gi¸o ®Æc biÖt lµ mÉu gi¸o 5-6 tuæi rÊt yªu thÝch th¬ ca, thÝch nghe ®äc th¬, cã kh¶ n¨ng c¶m thô tèt, cã kh¶ n¨ng ®äc thuéc diÔn c¶m th¬. Th¬ dµnh cho trÎ ®· ®¸p øng ®ưîc ®iÒu ®ã cña trÎ vµ trë thµnh mãn ¨n tinh thÇn v« cïng hÊp dÉn kh«ng thÓ thiÕu ®ưîc ®èi víi trÎ th¬ - ViÖc d¹y trÎ ®äc thuéc diÔn c¶m th¬ ë trưêng mÇm non cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng h¹n chÕ ®ã lµ do chưa hiÓu ®©y ®ñ c¬ së khoa häc cña m«n häc, do chư¬ng tr×nh chưa cã hưíng dÉn mét c¸ch cô thÓ. C« gi¸o mÉu gi¸o cßn chưa ph¸t huy cao ®é kh¶ n¨ng truyÒn thô th¬ ®Õn víi trÎ mét c¸ch diÔn c¶m . Gi¸o viªn cßn lóng tóng trong viÖc sö dông biÖn ph¸p , thñ thuËt khi ®em t¸c phÈm th¬ ®Õn víi trÎ. Nªn gi¸o viªn d¹y d¹ng tiÕt häc nµy cßn cã phÇn tïy tiÖn, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ ®¹t ®ưîc cha cao, cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu nhiÖm vô vµ môc ®Ých cña gi¸o dôc. - Chän ®Ò tµi nµy b¶n th©n không cã tham väng g× lín chØ dùa trªn thµnh tùu cña ngưêi ®i trưíc, ®ưa ra vµ hÖ thèng hãa mét sè c¸c biÖn ph¸p, x©y dùng c¬ së lý luËn cho d¹ng thøc tiÕt häc nµy ( D¹y th¬ cho trÎ- cô thÓ lµ tiÕt ®äc th¬ cho trÎ nghe) vµ øng dông nã vµo tiÕt häc cô thÓ . Hy väng gãp mét vµi ý kiÕn nhá vµo kho tµng lý luËn vña m«n häc. II. NOÄI DUNG 1. Thöïc traïng: - §Ó x©y dùng c¬ së thùc tiÔn cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p d¹y th¬ ë líp mÉu gi¸o 5-6 tuæi, t«i ®· ñi döï giôø thùc tr¹ng viÖc d¹y th¬ cho trÎ mÉu gi¸o 5-6 tuæi ôû tröôøng, lôùp maãu giaùo Song Loäc. a. Nhận thức của giáo viên về việc dạy thơ cho trẻ: Sau khi dự giờ quan sát trẻ, chúng tôi có đặt một số câu hỏi trực tiếp với giáo viên và đã nhận được một số câu trả lời khác nhau. Nhưng nhín chung giáo viên đều nhận rõ vai trò của thơ ca đối với sự hình thành và phát triển nhân cách trẻ. Thuéc diÔn c¶m th¬, hiÓu néi dung bµi th¬, so¹n gi¸o ¸n chi tiÕt, ®Ò ra môc ®Ých yªu cÇu, chuÈn bÞ ®å dïng ®Çy ®ñ, thùc hiÖn ®ñ c¸c bước. Nh×n chung gi¸o viªn ®· x¸c ®Þnh ®îc c«ng viÖc ®Ó chuÈn bÞ cho mét tiÕt d¹y th¬ mÆc dï cßn chung chung chưa cã ai nh¾c tíi viÖc ph¶i t×m hiÓu sâu chñ ®Ò cña bµi th¬ còng như x¸c ®Þnh giäng ®iÖu chung cña t¸c phÈm. Yếu tè quan träng gãp phÇn kh«ng nhá vµo thành c«ng cña tiÕt häc mµ hÇu như kh«ng gi¸o
7. viªn nµo nh¾c tíi ®ã lµ: trang phôc, còng như tư thÕ, t¸c phong cña c« gi¸o. §iÒu nµy còng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt tõ kh©u chuÈn bÞ. Bëi ®em th¬ ®Õn cho trÎ lµ gióp trÎ tiÕp xóc víi c¸i ®Ñp, gi¸o dôc ë trÎ tinh c¶m ®¹o ®øc, t×nh c¶m thÈm mü. VËy c« gi¸o lµ người ®em c¸i ®Ñp ®Õn cho trÎ th× c« trước hÕt ph¶i lµ người ®Ñp trong m¾t trÎ. TÊt c¶ gi¸o viªn được dự giờ ®· x¸c ®Þnh được mét sè phương ph¸p c¬ b¶n khi tæ chøc tiÕt d¹y th¬ cho trÎ. tuy nhiªn ®ã chØ lµ phương ph¸p chung. Phương ph¸p quan träng nhÊt ®èi víi lo¹i d¹ng tiÕt häc nµy lµ ®äc diÔn c¶m th× míi chØ cã 5/10 = 50% gi¸o viªn nãi tíi. Khi được th¨m dß ®a sè gi¸o viªn cßn nhiÒu lóng tóng trong vÊn ®Ò nµy. Như vËy ®a sè gi¸o viªn mÇm non đÒu chưa n¾m râ mét sè phương ph¸p vµ biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó d¹y th¬ cho trÎ. b. ViÖc so¹n gi¸o ¸n cña gi¸o viªn : Qua dự giờ t«i thÊy môc ®Ých yªu cÇu ®Æt ra trong gi¸o ¸n cßn rÊt chung chung. HÇu hÕt gi¸o viªn dùa theo cuèn chương tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ em cña Bé gi¸o dôc ®µo t¹o. HÇu hÕt gi¸o viªn míi chØ x¸c ®Þnh mét sè môc ®Ých yªu cÇu sau: TrÎ hiÓu néi dung bµi th¬. TrÎ biÕt thÓ hiÖn ©m ®iÖu khi ®äc th¬ c. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên. Trong qu¸ tr×nh dự giờ tham khảo thùc tr¹ng d¹y th¬ cho trÎ, t«i cã dù c¸c tiÕt ®äc th¬ cho trÎ nghe, qua tiÕt häc t«i nhËn thÊy c¸c c« d¹y mét c¸ch m¸y mãc, h×nh thøc, ®a sè r¬i vµo t×nh tr¹ng häc thuéc lßng th¬ c« ®äc víi giäng buån tÎ, ®Òu ®Òu, nÐt mÆt, ®iÖu bé, cö chØ thiÕu linh ho¹t, thiếu hÊp dÉn. Trong qu¸ tr×nh ®äc c« chöa cã sù s¸ng t¹o, thiÕu diÔn c¶m. Gi¸o viªn chöa n¾m v÷ng ñöôïc phöông ph¸p ,biÖn ph¸p khi ®äc th¬ cho trÎ nghe, chöa cã sù linh ho¹t, s¸ng t¹o trong tiÕt d¹y ®ã, do vËy tiÕt häc cßn nhµm ch¸n. Gi¸o viªn chöa hiÓu ñöôïc vai trß cña th¬ ca ®èi víi viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch cña trÎ nªn chöa cã nh÷ng biÖn ph¸p gióp trÎ høng thó trong häc tËp, trong c¶m thô nghÖ thuËt . d. Kết luận của thực trạng: - ¦u ®iÓm: VÒ phÝa c«: C¸c c« ®· chó ý ®Õn viÖc so¹n gi¸o ¸n chuÈn bÞ ®å dïng trùc quan, ®äc th¬ diÔn c¶m , trang phôc VÒ phÝa trÎ: Mét sè trÎ ®· biÕt thùc hiÖn nhiÖm vô häc tËp cña m×nh, ®· chó ý l¾ng nghe c« ®äc th¬ vµ tr¶ lêi mét sè c©u hái cña c« - Nhược điểm: VÒ phÝa c«: Gi¸o viªn cßn so¹n gi¸o ¸n mét c¸ch chung chungV× vËy ®ßi hái mçi gi¸o viªn khi säan bµi cÇn linh ho¹t, s¸ng t¹o vµ ph¶i cã s¸ng kiÕn riªng cña c¸ nh©n m×nh. C¸c c« phÇn nhiÒu míi chØ chó ý ®Õn viÖc ổn định trËt tù líp, chó ý ®Õn c«ng viÖc cña c«,míi chó ý ®Õn c¸c ch¸u m¹nh d¹n, trÎ kh¸ chø chưa chó ý ®Õn trÎ chËm, trÎ nhót nh¸t, còng như chưa chó ý ®Õn trÎ cã