Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy, kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh trong tiết dạy bài mới

Nội dung text: Chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy, kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực học sinh trong tiết dạy bài mới

1. TRƯỜNG THCS VĨNH SƠN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM TỔ TỰ NHIÊN ĐỘC LẬP- TỰ DO – HẠNH PHÚC Vĩnh Sơn, Ngày tháng 2 năm 2018 BÁO CÁO CHUYÊN ĐỀ: “ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY ,KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HS TRONG TIẾT DẠY BÀI MỚI” Họ và tên người thực hiện: Trần Thị Hằng Tổ chuyên môn: Tự nhiên Lớp dạy : 7B Số lượng học sinh trong lớp học: 4 em Thực hiện tiết chuyên đề môn: Tiết 37 – Môn: Toán - Lớp: 7- bài: Định lý Py-ta-go I. ĐẶT VẤN ĐỀ Giáo dục phổ thông nước ta đang thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực người học, từ chỗ quan tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì qua việc học.Để đảm bảo được điều đó ,nhất định phải thực hiện thành công việc chuyển từ phương pháp dạy học theo lối ‘truyền thụ một chiều” sang dạy cách học ,cách rèn luyện kĩ năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn tác động đến tình cảm,đem lại niềm vui,hứng thú, phát triển phẩm chất, năng lực cho người học;đồng thời phải coi trọng cả kiểm tra đánh giá kết quả học tập với với kiểm tra đánh giá trong quá trình học tập để có thể tác động kịp thời nhằm nâng cao chất lượng của các hoạt động dạy học và giáo dục. Để chuẩn bị cho quá trình đổi mới chương trình SGK , với sự cần thiết phải đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục theo định hướng phát triển năng lực người học.Trường THCS Vĩnh Sơn và tổ Tự nhiên đã có kế hoạch cụ thể cho chuyên đề từng tháng để tiếp cận việc dạy học và kiểm tra đánh giá kết quả học tập theo định hướng phát triển năng lực HS Theo kế hoạch của BGH , của tổ Tự nhiên , nhóm toán lên chuyên đề trong tháng 2 là“ Vận dụng các phương pháp dạy học tích cực vào đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực HS trong tiết dạy bài mới.“ Sau đây là những suy nghĩ và việc làm của
2. nhóm trong việc thực chuyên đề trên rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của tất cả các đồng chí để mỗi giáo viên tổ tôi làm tốt hơn nhiệm vụ của mình. II. NỘI DUNG: 1. Thực trạng vấn đề: Trong những năm qua ,cùng với sự phát triển chung của giáo dục phổ thông hoạt động đổi mới phương pháp dạy học,đã được quan tâm và thu được những kết quả trên các mặt: - Đông đảo GV có nhận thức đúng đắn về đổi mới phương pháp dạy học ,Nhiều GV đã vận dụng được các phương pháp dạy học,kiểm tra đánh giá tích cực trong dạy học,kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học và ứng dụng công nghệ thông tin- truyền thông trong hoạt động tổ chức dạy học được nâng cao,vận dụng được qui trình kiểm tra đánh giá mới.Bên cạnh những kết quả bước đầu đã đạt được việc đổi mới phương pháp ở trường THCS vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục là: Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS chưa mang lại hiệu quả cao.Truyền thụ tri thức một chiều vẫn là phương pháp dạy học chủ đạo của nhiều GV.Số GV thường xuyên chủ động, sáng tạo trong việc phối hợp các phương pháp dạy học cũng như sử dụng các phương pháp dạy học phát huy tính tích cực ,tự lực và sáng tạo của HS còn chưa nhiều.Dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết .Việc rèn luyện kĩ năng sống ,kĩ năng giải quyết các tình huống cho HS thông qua vận dụng tri thức tổng hợp chưa thực sự được quan tâm,việc ứng dụng công nghệ thông tin- Truyền thông,sử dụng các phương tiện dạy học chưa được thực hiện rộng rãi và hiệu quả trong các trường THCS. Thực trạng trên đây dẫn đến hệ quả là nhiều HS còn thụ động trong việc học tập;khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học để giải quyết các tình huống thực tế cuộc sống còn hạn chế. 2. Giải quyết vấn đề: Không có một phương pháp dạy học toàn năng phù hợp với mọi mục tiêu và nội dung dạy học .Mỗi phương pháp và hình thức dạy học có những ưu nhược điểm và riêng.Vì vậy việc việc phối hợp đa dạng các phương pháp và hinh thức tổ chức dạy học là phương hướng quan trọng để phát huy tính tích cực và nâng cao chất lượng dạy học Việc đổi mới phương pháp dạy học theo quan điểm phát triển năng lực HS không chỉ chú ý tích cực hoá hoạt động trí tuệ của HS mà còn chú ý rèn luyện năng lực giải quyết vấn đề gắn với tình huống cuộc sống,đồng thời gắn hoạt động trí tuệ với hoạt động thực hành,thực tiễn.Tăng cường việc học tập trong nhóm ,đối mới quan hệ GV và HS theo hướng cộng tác có ý nghĩa quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội cho HS . Những định hướng chung,tổng quát về đổi mới phương pháp dạy học thuộc chương trình định hướng phát triển năng lực là: - Phải phát huy tính tích cực tự giác,chủ động của người học ,hình thành và phát triển năng lực tự học(như sử dụng SGK,nghe,ghi chép,tìm kiếm thông tin ) trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt ,độc lập ,sáng tạo của tư duy. - Khi sử dụng bất kì một phương pháp nào cũng phải đảm bảo nguyên tắc“HS tự mình hoàn thành nhiệm vụ nhận thức với sự tổ chức hướng dẫn của GV“ - Việc sử dụng PPDH gắn chặt với các hình thức tổ chức dạy học .Tuỳ theo mục tiêu,nội dung, đối tượng và ĐK cụ thể mà có hình thức tổ chức thích hợp như học cá nhân,học nhóm Sau khi nghiên cứu thực trạng và thảo luận các vấn đề về định hướng đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực HS nhóm toán chúng tôi đã lựa chọn bài dạy thử nghiệm là bài:
3. ”Định lý Py – ta - go” (Tiết 37- Hình học 7 ). Nhóm chuyên môn đi sâu vào nghiên cứu bài dạy thống nhất dạng bài, mục tiêu,phương tiện,phương pháp ;nội dung kiến thức và cách thức tổ chức tiết học như sau: a/ Xác định dạng bài: Dạng bài lý thuyết. b/ Xác định mục tiêu,phương tiện ,phương pháp,nội dung,hình thức tổ chức dạy học A. MỤC TIÊU: 1. Kiến thức: Nắm được nội dung định lý Pitago về quan hệ giữa các cạnh của tam giác vuông. Nội dung định lý Pitago đảo. 2. Kỹ năng: Biết vận dụng định lý để tính độ dài của cạnh tam giác vuông khi biết hai cạnh kia. Biết vận dụng định lý đảo để nhận biết một tam giác là vuông. Biết vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế. 3. Thái độ: Tích cực, cẩn thận, chính xác khi vẽ hình, ghép hình. B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH: 1. Chuẩn bị của GV: Máy chiếu, đèn chiếu, phấn màu ,thước có chia khoảng, thước đo góc, com pa. 2. Chuẩn bị của HS:Thước chia khoảng, thước đo góc, 2 hình vuông màu, 8 tam giác có kích thước bằng nhau. C. PHƯƠNG PHÁP VÀ KỸ THUẬT DẠY HỌC: Trong phạm vi bài học này Gv đã phối hợp và vận dung các phương pháp dạy học tích cực vào đổi mới dạy học theo hướng phát triển năng lực HS trong tiết dạy bài mới như PP nêu và giải quyết vấn đề, PP dạy học nhóm, PP luyện tập,thực hành,PPđàm thoại * PP dạy học của GV được thể hiện theo bốn đặc trưng cơ bản của PP dạy học mới.Đó là: + Với đặc trưng thứ nhất : Dạy học thông qua tổ chức liên tiếp các hoạt động học tập,từ đó giúp HS tự khám phá những điều chưa biết chứ không phải thụ động tiếp thu những tri thức được sắp đặt sẵn - Đặc trưng này được thể hiện ở chỗ :Khi cho HS tìm hiểu định lý Py-ta-go, GV không giới thiệu trực tiếp mà cho HS tự tìm ra công thức bằng thực hành đo đạc, và thực hành tổng quát. HS được tự khám phá kiến thức mới qua đó hình thành năng lực đặt vấn đấn đề,năng lực tiếp cận vấn đề mới cho HS . + Đặc trưng thứ 2 : Chú trọng rèn luyện cho HS những tri thức phương pháp để họ biết cách đọc SGK,biết cách tự tìm lại những kiến thức đã có ,biết cách suy luận để tìm tòi và phát hiện kiến thức mới.Rèn luyện cho HS các thao tác tư duy phân tích ,tổng hợp ,đặc biệt hoá,khái quát hoá,quy lạ thành quen để dần hình thành tư duy sáng tạo cho HS : + Đặc trưng thứ 3 : Tăng cường phối hợp học tập cá thể với học tập hợp tác theo phương châm“tạo ĐK cho HS nghĩ nhiều hơn, làm nhiều hơn và thảo luận nhiều hơn“ .Lớp học trở thành môi trường giao tiếp thầy –trò và trò-trò nhằm vận dụng sự hiểu biết và kinh nghiệm của từng cá nhân ,của tập thể trong giải quyết các nhiệm vụ học tập chung. + Đặc trưng thứ 4 : Chú trọng đánh giá kết quả học tập theo mục tiêu bài học trong suốt tiến trình dạy học thông qua hệ thống câu hỏi bài tập được phân loại theo định hướng năng lực gồm các loại bài tập :bài tập dạng tái hiện,BT vận dụng,BT giải quyết vấn đề,BT gắn với bối cảnh ,tình huống thực tiễn với các đặc điểm của BT có yêu cầu mức độ khác nhau, BT kết nối với kinh nghiệm sống,BT có những con đường và giải pháp khác nhau.
4. Làm như vậy HS được phát triển năng lực tự học,sáng tạo,năng lực khảng định bản thân.Qua đó hình thành năng lực thích ứng với hoàn cảnh cho HS. Trong bài HS được làm bài tập vận dụng dưới hình thức nhóm nhằm tăng cường sự tương tác giữa HS với HS giúp HS nắm vững chắc hơn kiến thức vừa học đồng thời phát triển năng lực giao tiếp,kĩ năng trình bày bài . III/KẾT LUẬN: a)Ưu điểm: Việc đổi mới PPDH theo định hướng phát triển năng lực của HS thực chất là:Chuyển từ: “dạy - học” sang “tổ chức dạy - học” . Thay đổi các thói quen truyền thống về: Không gian lớp học, hình thức tổ chức, cấu trúc nội dung theo bài, mục, đối tượng, mục tiêu sử dụng đồ dùng, phân nhiệm vụ, Kỹ thuật tương tác HS – GV; HS – HS, HS – môi trường học tập, Phân bổ thời lượng . ở tiết dạy thực nghiệm đã thể hiện được một số điểm đổi mới trên như thay đổi các thói quen truyền thống về: Khụng gian lớp học, hình thức tổ chức dạy học. Khi Tổ chức các hoạt động học tập sử dụng các PPDH, kỹ thuật dạy học mới; phân nhiệm vụ “đúng người đúng việc” HS ; điều chỉnh kịp thời tương tác GV – HS; HS – HS; phát huy môi trường học tập ở gia đình. Ngoài ra GV đã phân loại dạng bài học.Mục tiêu bài học đã lựa chọn để bổ sung một số phẩm chất, năng lực vào bài.Thiết kế giáo án theo các hoạt động học của HS. b) Hạn chế: Tuy nhiên việc đổi mới PPDH, kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực HS còn mới với GV và chưa quen với HS .Do đó việc thực hiện của chúng tôi còn rất nhiều hạn chế về chuyên môn cũng như tiết dạy thực nghiệm và báo cáo chuyên đề. c. Đề xuất, kiến nghị. * Đối với tổ, nhóm chuyên môn tăng cường đổi mới nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn bằng cách xây dựng các nội dung, chủ đề dạy học tích hợp để dạy thử nghiệm, rút kinh nghiệm cả về nội dung và phương pháp tổ chức. * Đối với ban giám hiệu phải tạo mọi điều kiện và động viện giáo viên thực hiệu tốt việc dạy học theo phương pháp dạy học tích cực này. Rất mong được sự đóng góp của toàn thể các đồng chí . Xin chân thành cảm ơn các đồng chí! TỔ TRƯỞNG NGƯỜI BÁO CÁO Trần Văn Thắng Trần Thị Hằng