SKKN Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu

Nội dung text: SKKN Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu

1. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 phßng gi¸o dôc & ®µo t¹O TRÀ ÔN TRƯỜNG TIỂU HỌC HOÀ BÌNH C    KINH NGHIỆM Người viết: HUỲNH VĂN THANH Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh Naêm hoïc: 2010 –2011 Năm học: 2010- 2011
2. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 KINH NGHIỆM VẬN DỤNG VÀ THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 5 NĂM HỌC 2013-2014 I. LÝ DO CHỌN ĐÈ TÀI: Vui chơi là một hoạt động không thể thiếu được của con người ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở lứa tuổi lớp 5. Bởi lẽ, nó phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi này. Vui chơi không những giúp cho các em được rèn luyện thể lực, rèn luyện các giác quan mà nó còn tạo cơ hội cho các em được giao lưu với nhau, được hợp tác với bạn bè, đồng đội trong nhóm, trong tổ .thông qua đó, các em sẽ dần được hoàn thiện những kĩ năng giao tiếp. Đó là kĩ năng được đặt ra hàng đầu trong mục tiêu của môn Tiếng Việt lớp 5 nói chung và của phân môn Luyện từ và câu lớp 5 nói riêng. Điều đó chứng tỏ: hoạt động vui chơi là hoạt động hỗ trợ cho việc học. Trong nhiều năm qua, mặc dù đã đổi mới phương pháp dạy học phân môn Luyện từ và câu nhưng một số giáo viên vẫn còn nặng tâm lý đây là môn học chính nên trong quá trình giảng dạy họ rất chú trọng việc truyền thụ kiến thức với mục đích giúp học sinh học tốt môn này. Việc sử dụng trò chơi học tập đối với một số giáo viên còn là hình thức hoặc có sử dụng trò chơi thì cũng ở mức gượng ép, miễn cưỡng. Mặt khác, còn một số giáo viên khi sử dụng các trò chơi học tập thì chưa chọn lọc kỹ, không có tác dụng thiết thực phục vụ mục tiêu của bài học nên việc tổ chức trò chơi chưa đạt hiệu quả. Thực tế cho thấy, vẫn còn một số đối tượng học sinh thụ động, tự ti, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động học tập. Thực tế ở lớp 5 2 là lớp tôi chủ nhiệm năm học 2013 – 2014 kết quả điểm kiểm tra đầu năm môn Tiếng Việt đạt rất thấp, cụ thể như sau: Tổng số Điểm Số học sinh Tỉ lệ phần trăm học sinh 9 -> 10 3 15 7 -> 8 4 20 20 5 -> 6 11 60 3 -> 4 2 10 1 -> 2 Riêng các câu hỏi thuộc phần Luyện từ và câu các em đạt kết quả như sau: Đúng hoàn toàn: 3 em; 2 em trả lời sai; còn lại là ở mức độ trung bình hoặc khá. Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh
3. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 Trước thực trạng đó, tôi thiết nghĩ, mình cần phải thay đổi một cách thức dạy học mới sao cho học sinh hứng thú, say mê và tích cực chủ động hơn khi học phân môn Luyện từ và câu. Qua đó, những kĩ năng giao tiếp ở các em sẽ ngày càng hoàn thiện và phát triển. Và việc vận dụng trò chơi học tập trong phân môn Luyện từ và câu là hết sức cần thiết. Là một giáo viên trực tiếp đứng lớp, tôi nhận thấy nếu kết hợp sử dụng hình thức trò chơi trong học tập phân môn Luyện từ và câu sẽ mang lại hiệu quả cao. Bởi vì: Nó là một hình thức hoạt động học tập, tạo ra bầu không khí trong lớp học dễ chịu, thoải mái làm cho học sinh tiếp thu kiến thức tự giác, tích cực trong tâm trạng hồ hởi, vui tươi. Giúp học sinh rèn luyện, củng cố, tiếp thu kiến thức đồng thời, phát triển vốn kinh nghiệm mà các em đã được tích lũy trong cuộc sống thông qua hoạt động chơi. Phát triển tư duy nhanh nhạy, óc sáng tạo, xử lí nhanh các tình huống khi tham gia trò chơi. Phát huy năng lực cá nhân, rèn tính hòa nhập cộng đồng, nâng cao năng lực hợp tác đồng thời giáo dục ý thức tổ chức kỉ luật, có tính đồng đội khi tham gia trò chơi học tập. Tóm lại, trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. Vậy làm thế nào để tổ chức được các trò chơi học tập thật sự hiệu quả trong những giờ học phân môn Luyện từ và câu. Đó là điều tôi luôn suy nghĩ, tìm tòi và tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “VẬN DỤNG VÀ THIẾT KẾ TRÒ CHƠI HỌC TẬP GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU”. Học sinh luôn thích thú những điều mới lạ. Vì vậy, để mỗi giờ học phân môn Luyện từ và câu hấp dẫn và thu hút học sinh, đòi hỏi người giáo viên phải luôn luôn sáng tạo trong việc vận dụng những trò chơi học tập cũng đồng thời tìm tòi, nghiên cứu để thiết kế những trò chơi học tập mới. II. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN Qua nhiều năm giảng dạy ở lớp 5 đặc biệt là lớp 5 2 năm học 2013 - 2014, tôi đã sử dụng rất nhiều trò chơi học tập trong dạy phân môn Luyện từ và câu như: trò chơi ô chữ, bingô, đôminô . Cách vận dụng vào giảng dạy như sau: 1. Cách vận dụng : Khi vận dung cần phải biết xếp loại trò chơi. Có rất nhiều cách xếp loại trò chơi học tập : Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh
4. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 Theo mục đích sử dụng : Trò chơi dẫn dắt học sinh tiếp cận tri thức. Trò chơi rèn kĩ năng thực hành và củng cố kiến thức. Trò chơi nhằm ôn tập tổng hợp và rèn óc tư duy. Theo yêu cầu rèn kĩ năng: Nghe, Nói, Đọc, Viết. Để việc vận dụng có hiệu quả, trong phạm vi kinh nghiệm này, tôi xin trình bày các trò chơi được phân loại theo mục đích sử dụng: Các trò chơi dẫn dắt học sinh tiếp cận tri thức: Trò chơi hái quả, trò chơi tìm bạn, trò chơi tập trung Sau đây tôi xin giới thiệu cách vận dụng trò chơi “Tập trung” khi dạy bài “Từ đồng nghĩa”, tập 1, trang 7. Trò chơi được vận dụng khi tìm hiểu bài. - Mục tiêu: Giúp học sinh bước đầu hiểu được thế nào là từ đồng nghĩa. Khơi gợi sự tập trung chú ý để tìm tòi kiến thức mới. - Chuẩn bị: Đây là khâu khá quan trọng, khâu này quyết định 90% việc tổ chức trò chơi có thành công hay không. Chính vì thế giáo viên phải thực hiện một số việc sau đây: Chuẩn bị các đồ dùng phục vụ để tổ chức trò chơi. Đối với trò chơi này, giáo viên cần phải chuẩn bị: 1 bộ thẻ ghi các cặp từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. (có thể lấy từ ngữ cần phân tích trong phần nhận xét của bài học ở sách giáo khoa.) Chuẩn bị hệ thống câu hỏi dẫn dắt sau khi kết thúc trò chơi để học sinh rút ra được thế nào là từ đồng nghĩa, đồng nghĩa hoàn toàn và đồng nghĩa không hoàn toàn. Xác định rõ các bước tiến hành trò chơi. - Tiến hành : Bộ thẻ từ được đính lên bảng lớp (đặt úp thẻ xuống theo 2 dãy). Giáo viên chia lớp thành 2 đội chơi. Mỗi đội cử 1 bạn đại diện lật thẻ và oẳn tù tì để giành quyền lật trước. Đại diện mỗi đội lần lượt lật một thẻ từ ở mỗi dãy lên và trình bày với lớp đây có phải là một cặp thẻ phù hợp hay không. Nếu hai thẻ từ tạo thành một cặp thẻ từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau thì người chơi được giữ cặp thẻ. Nếu hai thẻ không phù hợp, người chơi đặt úp hai thẻ này vào lại chỗ cũ. Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh
5. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 Trò chơi kết thúc khi tất cả các cặp thẻ đồng nghĩa được xác định. Đội thắng cuộc sẽ là đội có nhiều cặp thẻ đồng nghĩa nhất. - Lưu ý: Giáo viên cần phải cân nhắc thật kĩ số lượng thẻ từ để thời gian chơi không quá dài, làm mất sự tập trung chú ý của học sinh. Thời gian tiến hành tốt nhất là khoảng 5 phút. Sau đó giáo viên sử dụng hệ thống câu hỏi dẫn dắt học sinh hình thành kiến thức trong vòng 5 phút tiếp theo là hợp lí. Thời gian còn lại nên dành cho việc luyện tập hình thành kĩ năng. Giáo viên phổ biến cách chơi càng rõ ràng bao nhiêu thì việc tiến hành chơi càng đỡ mất thời gian bấy nhiêu. Cần chú ý đến màu sắc của thẻ từ và độ lớn của chữ ghi trên thẻ từ sao cho phù hợp, gây được sự chú ý của học sinh, học sinh ngồi cuối lớp vẫn có thể nhìn thấy được. Trò chơi này cũng có thể vận dụng khi dạy bài “Từ trái nghĩa”. Cách tổ chức như trên nhưng chỉ cần thay đổi từ ngữ ghi trên thẻ từ. Khi vận dụng cần lưu ý một số điểm sau : - Giáo viên cần phải nghiên cứu kĩ mục tiêu của bài tập vì nó quyết định việc chọn trò chơi cho phù hợp. Ví dụ: Tiết luyện từ và câu: “ Từ đồng nghĩa”, Sách Phân môn Luyện từ và câu 5, tập I, trang 8. Bài tập 2: Tìm những từ đồng nghĩa với mỗi từ sau đây: đẹp, to lớn, học tập. Bài tập không yêu cầu học sinh nhận diện các từ đồng nghĩa cho sẵn (mức độ hiểu – biết) mà mức độ yêu cầu của bài tập cao hơn, học sinh phải tự nghĩ ra những đồng nghĩa phù hợp với từ đã cho (mức độ vận dụng – phân tích). Vì vậy, đối với bài tập này chỉ phù hợp với những trò chơi như: ong đi tìm tổ hoặc tổ chức chơi dưới hình thức thi đua giữa 3 dãy để tìm từ chứ không phù hợp với trò chơi “Tìm bạn”. Nếu ta vận dụng trò chơi “ Tìm bạn” đối với bài tập này là vô tình ta làm giảm mục tiêu của bài tập. Vì trò chơi “Tìm bạn’’ chỉ tổ chức được khi từ ta cho sẵn, học sinh chỉ việc di chuyển và tìm bạn mang từ phù hợp chứ học sinh không tự nghĩ ra từ. Giáo viên cần phải nắm được khả năng của từng học sinh để việc phân nhóm chơi hợp lí. Nói chung, cần chọn hình thức nào lôi cuốn được đông đảo học sinh tham gia nhất. Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh
6. Vận dụng và thiết kế trò chơi học tập giúp học sinh học tốt phân môn Luyện từ và câu Lớp 5 - Khi vận dụng các trò chơi trong học tập phân môn Luyện từ và câu, người giáo viên nên hoạch định trước việc sử dụng những phương tiện nào để nâng cao hiệu quả của trò chơi. Có thể gồm: Phương tiện phục vụ cho việc đánh giá (Ví dụ như: Bảng đúng / sai, mặt khóc/ mặt cười ) Phương tiện vật chất là phần thưởng cho đội thắng cuộc như các phiếu khen tặng, một bông hoa điểm thưởng Học sinh sẽ rất thích thú khi biết được chơi thắng cuộc sẽ được thưởng. Nó là động lực để các em tham gia trò chơi nhiệt tình, năng động hơn. Mục tiêu của trò chơi học tập là cung cấp kiến thức và rèn kĩ năng do đó: - Sau mỗi trò chơi, giáo viên cần gợi ý để học sinh rút ra các nội dung, kĩ năng mà các em đã học được qua trò chơi. - Việc đánh giá tổng kết trò chơi có thể giao cho học sinh tự nhận xét, đánh giá và tổng kết để phát huy tối đa khả năng của các em, giúp học sinh rèn luyện óc suy luận, kĩ năng tư duy, kĩ năng giao tiếp từ đó các em sẽ trở nên tự tin, mạnh dạn hơn. Ngoài ra, khi tổ chức các trò chơi học tập cho học sinh, giáo viên cũng cần lưu ý đến điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời gian khi chơi và sức khỏe của học sinh. Tóm lại, việc vận dụng trò chơi học tập trong môn phân môn Luyện từ và câu là rất cần thiết. Thông qua trò chơi, các kĩ năng đọc, viết, nghe, nói được rèn luyện, đồng thời kích thích khả năng ứng xử ngôn ngữ của học sinh, rèn luyện tư duy linh hoạt và tác phong nhanh nhẹn, tháo vát, tự tin cho học sinh. Tuy nhiên, việc vận dụng trò chơi học tập phải luôn đi kèm với việc sáng tạo thiết kế ra trò chơi mới bởi học sinh lớp 5 luôn ham thích những cái mới lạ. 2. Thiết kế trò chơi học tập: Ngoài vận dụng, giáo viên phải biết thiết kế hoặc chuyển đổi một số trò chơi để giảng dạy. Khi thiết kế thì cần : Xác định rõ mục tiêu của bài tập để chọn trò chơi phù hợp. - Việc xác định yêu cầu của bài tập rất quan trọng, mục tiêu của bài tập là cơ sở để lựa chọn trò chơi sao cho phù hợp. Một bài tập có thể tạo nên những trò chơi khác nhau. Ví dụ: Tiến hành thiết kế trò chơi Giáo viên tiến hành thiết kế trò chơi có hình thức chơi rõ ràng (người chơi, cách chơi ), nội dung thực hiện trò chơi phải đảm bảo nội dung bài tập của Sách giáo khoa Năm học 2013 – 2014 Giáo viên: Huỳnh Văn Thanh