SKKN Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay

Nội dung text: SKKN Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay

1. SKKN: “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay.” PHÒNG GD - ĐT HUYỆN CƯ JÚT TRƯỜNG THCS CAO BÁ QUÁT    SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay” TRƯỜNG: THCS CAO BÁ QUÁT Tổ: Văn – Sử GV thực hiện: Nông Văn Thuyết NĂM HỌC 2014-2015 1
2. SKKN: “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay.” A. PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Từ xưa, ông cha ta đã đúc kết một cách sâu sắc kinh nghiệm về giáo dục “Tiên học lễ, hậu học văn “, “Lễ” ở đây chính là nền tảng của sự lĩnh hội và phát triển tốt các tri thức và kỹ năng. Ngày nay, phương châm “Dạy người, dạy chữ, dạy nghề“ cũng thể hiện rõ tầm quan trọng của hoạt động giáo dục đạo đức, như Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học, phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức cách mạng. Đức là cái gốc quan trọng. Nếu thiếu đạo đức, con người sẽ không phải là con người bình thường và cuộc sống xã hội sẽ không phải là cuộc sống xã hội bình thường, ổn định ”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Có tài không có đức chỉ là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” Đảng ta đã chủ trương: “Tăng cường giáo dục công dân, giáo dục tư tưởng, đạo đức, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác – Lê Nin, đưa việc giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh vào nhà trường phù hợp với từng lứa tuổi và bậc học ”. Bởi vậy, tu dưỡng và rèn luyện bản thân để trở thành người có nhân cách, vừa có đức vừa có tài là hết sức quan trọng đối với mỗi con người, là nhiệm vụ hàng đầu của thanh niên, học sinh.Vậy giáo dục đạo đức là gì? Ngày nay giáo dục đạo đức cho học sinh là giáo dục lòng trung thành đối với Đảng, hiếu với Dân, yêu quê hương đất nước, có lòng vị tha, nhân ái, cần cù liêm khiết và chính trực. Đó là đạo đức Xã hội Chủ Nghĩa là đạo đức của cá nhân, tập thể và chủ nghĩa nhân đạo mang tính chân thực tích cực, khác với đạo đức vị kỷ, cá nhân. Giáo dục đạo đức học sinh gắn chặt với giáo dục tư tưởng - chính trị, giáo dục truyền thống và giáo dục bản sắc văn hĩa dân tộc, giáo dục pháp luật nhà nước XHCN, cung cấp cho học sinh những phương thức ứng xử đúng trước vấn đề của xã hội giúp cho các em cĩ khả năng tự kiểm sốt được hành vi của bản thân một cách tự giác, có khả năng chống lại những biểu hiện lệch lạc về lối sống. Đất nước ta trong thời kỳ đổi mới, mở cửa, hội nhập, kinh tế phát triển,đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao, thế hệ trẻ có nhiều cơ hội để tiếp cận với trình độ khoa học kĩ thuật đang ngày càng phát triển như vũ bão. Thế nhưng những tiêu cực do mặt trái của cơ chế thị trường mang lại với bao cám dỗ, cạm bẩy, những trị chơi vơ bổ như: Game, trò chơi điện tử không lành mạnh ít nhiều cũng có tác động xấu đến thanh thiếu niên nếu như chúng ta không kịp thời ngăn chặn. Vì vậy đòi hỏi sinh họat của các tổ chức cần phải có sức lôi cuốn hấp dẫn để nếu kéo các em vào những hoạt động tích cực, lành mạnh, đặc biệt là tổ chức Đoàn – Đội cần phải phát huy tác dụng của mình để cùng nhà trường giáo dục đạo đức học sinh nói chung và học sinh hư hỏng nói riêng. Với những kinh nghiệm, được đúc kết qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm và giảng dạy bộ môn Ngữ Văn ở trường THCS , bản thân thường trăn trở về đạo đức của một bộ phận học sinh hiện nay là lười học tập, ham chơi, đặc biệt là đạo đức các em trong hai năm trở lại đây xuống cấp một cách rõ rệt nên bản thân tôi quyết chọn đề tài “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay” để nghiên cứu ứng dụng vào thực tế tại đơn vị, với mong muốn đem lại những mặt tích cực trong công tác giáo dục đạo đức của học sinh tại đơn vị, góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh ở trường THCS. 2. Mục đích nghiên cứu: Thời gian nghiên cứu và áp dụng bắt đầu từ năm học 2013 – 2014 đến nay Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS, thông qua đó đề ra biện pháp giáo đạo dức học sinh một cách có hiệu quả giúp cho các em trở thành những người tốt trong xã hội. 2
3. SKKN: “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay.” 3. Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu về công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS 4. Nhiệm vụ nghiên cứu: Nghiên cứu một số vấn đề về sơ sở lý luận giáo dục đạo đức, tiến hành điều tra thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh, phân tích nguyên nhân, tìm ra những yếu tố liên quan đến công tác giáo dục đạo đức học sinh để từ đó đề ra biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay. 5.Giới hạn của đề tài: Nghiên cứu về thực trạng và biện pháp giáo dục đạo đức học sinh của trường THCS Cao Bá Quát trong năm học 2013-2014, 2014- 2015 . 6.Phương pháp nghiên cứu: a. Phương pháp nghiên cứu lý luận: Trên cơ sở những quy chế và điều lệ cả trường THCS những kiến thức về tâm lý, giáo dục học và những quan điểm đường lối của Đảng, các văn bản đường lối của Bộ giáo dục và Đào tạo về đánh giá xếp loại, khen thưởng và kỷ luật học sinh. b. Phương pháp quan sát : Nhìn nhận lại thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh của trường THCS Cao Bá Quát. Đưa ra một số biện pháp về việc thực hiện công tác giáo dục đạo đức cho học sinh của trường trong giai đoạn hiện nay. 7.Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 09 năm 2013 đến tháng 5 năm 2014 B. PHẦN NỘI DUNG I. Cơ sở Lý luận 1 . Đạo đức- Chức năng của đạo đức, đối tượng học sinh cần giáo dục đạo đức: a. Khái niệm đạo đức: Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người và con người với tự nhiên. b. Chức năng đạo đức: Là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng, của ý thức xã hội, đạo đức một mặt quy định bởi cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội ; mặt khác nó cũng tác động tích cực trở lại đối với cơ sở hạ tầng, tồn tại xã hội đó. Vì vậy, đạo đức có chức năng to lớn , tác động theo hướng thúc đẩy hoặc kềm hãm phát triển xã hội. Đạo đức có những chức năng sau: - Chức năng giáo dục. - Chức năng điều chỉnh hành vi của cá nhân, của cộng đồng và là công cụ tự điều chỉnh mối quan hệ giữa người và người trong xã hội. - Chức năng phản ánh. c . Đối tượng học sinh cần giáo dục đạo đức ( Học sinh hư hỏng): * Thế nào là học sinh hư hỏng ? Là đối tượng học sinh cần được giáo dục đặc biệt, thường là những học sinh vi phạm về nề nếp, kỷ cương, về luân thường đạo lý và cả pháp luật, có tính chất nguy hại đến nề nếp giáo dục. Vì vậy muốn giáo dục học sinh hư hỏng trước tiên phải tìm hiểu nguyên nhân để rồi cĩ biện pháp giáo dục hiệu quả. 3
4. SKKN: “ Sự xuống cấp của đạo đức sinh và một số biện pháp tích hợp trong việc giáo dục đạo đức học sinh ở trường THCS trong giai đoạn hiện nay.” * Nguyên nhân dẫn đến học sinh hư hỏng: - Yếu tố gia đình: Gia đình là cái nơi nuơi dưỡng, bồi dưỡng và hình thành nhân cách cho trẻ. Thế nhưng, những yếu tố tiêu cực trong chính mơi trường gia đình, cụ thể như gia đình có biện pháp giáo dục con cái thiếu khoa học, không hợp lý, nuông chiều, luôn thoả mãn mọi nhu cầu của con, thậm chí những địi hỏi vơ lý mà vẫn cứ đáp ứng, hay sống quá khắc khe hoặc đối xử tàn bạo, hắt hủi trẻ em làm cho chúng sợ hãi để rồi xa lánh những người trong gia đình. Những thói quen xấu của cha mẹ và những người thân trong gia đình, những hành vi vi phạm Pháp luật như: trộm cắp, lừa đảo. Gia đình có cấu trúc khơng hoàn hảo, luôn có mâu thuẫn, xung đột, cha mẹ sống không hợp rồi ly hôn, hoặc thiếu hiểu biết, không muốn thi hành nghĩa vụ dạy dỗ mà phó thác trách nhiệm cho nhà trường và xã hội. Những đứa trẻ mồ côi không được nuôi dưỡng , giáo dục chu đáo, nên việc các em hư hỏng, vi phạm là chuyện thường tình. - Yếu tố nhà trường: Nhà trường là trung tâm văn hóa, các thầy cô không những chỉ biết dạy chữ cho các em mà còn phải có trách nhiệm giáo dục đạo đức để các em trở thành con ngoan trò giỏi, đội viên, đòan viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. Vì vậy, những nguyên nhân thường thấy dẫn đến học sinh hư hỏng bao gồm những nguyên nhân sau: Chất lượng cũng như khả năng quản lý, giám sát của nhà trường còn nhiều hạn chế, nội dung bài dạy chưa có sự lồng ghép mang tính chất giáo dục cao, chưa phù hợp với thực tế, không gây được sự say mê, hấp dẫn cuốn hút học sinh. Chưa xây dựng cho học sinh ý thức tuân thủ kỷ cương nhà trường, Pháp luật của Nhà nước, sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật. Một số quy chế nhà trường còn quá cứng rắn khiến cho một bộ phận học sinh không vượt qua nổi. Hoạt động Đòan, Đội chưa đi vào chiều sâu, chưa có nhiều mô hình học tập, sinh hoạt vui chơi, tạo sức hấp dẫn đối với đội viên, học sinh mà lại phụ thuộc quá nhiều vào những hoạt động khác. Xử lý học sinh vi phạm chưa thực sự cương quyết và không đến nơi đến chốn, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, giáo viên chủ nhiệm, tổng phụ trách Đội và các đòan thể. - Yếu tố xã hội: Đất nước trên con đường đổi mới, hội nhập. Nền kinh tế thị trường thực sự đã làm cho đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao. Thế nhưng những hạn chế, những tiêu cực trong lối sống của một bộ phận thanh thiếu niên do mặt trái của cơ chế thị trường mang lại, ít nhiều cũng ảnh hưởng không tốt đến học sinh, đội viên trong nhà trường. Với thời đại công nghệ thông tin bùng nổ như vũ bảo, đây là điều kiện, là thời cơ thuận lợi để thế hệ trẻ tiếp cận với trình độ khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại của nhân loại Thế nhưng bên cạnh những thông tin bổ ích trên mạng giúp cho việc tìm hiểu ảnh hưởng không nhỏ đến sự hiếu kỳ của các em. Thêm vào đó là môi trường sống không tốt, bạn bè nghiện ngập, lôi kéo dẫn đến vi phạm. Sự chênh lệch về kinh tế giữa các vùng miền về mức sống dẫn đến thiếu thốn cái ăn, cái mặc là một trong những nguyên nhân gián tiếp dẫn đến học sinh hư hỏng. Trên đây là những nguyên nhân dẫn đến học sinh hư hỏng, nó phụ thuộc vào ba môi trường, nhà trường, gia đình và xã hội. Vì thế để có thể giáo dục tốt học sinh, đội viên, nhất thiết phải theo nguyên lý giáo dục của Đảng: “ Học đi đôi với hành – Giáo dục kết hợp với lao động sản xuất – Nhà trường gắn liền với xã hội”. Vì vậy, vấn đề cần trình bày ở đây là cần phải phát huy vai trò của các đoàn thể trong nhà trường đối với việc giáo dục đạo đức học sinh nói chung và học sinh hư hỏng nói riêng là hết sức cần thiết. 2. Vị trí và đặc điểm của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh: * Vị trí - ý nghĩa: Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh có những hành vi ứng xử đúng mực 4