SKKN Nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu Lớp 4B trường Tiểu học Số 2 Hoài Tân bằng kĩ thuật dạy học tích cực “Khăn trải bàn”

Nội dung text: SKKN Nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu Lớp 4B trường Tiểu học Số 2 Hoài Tân bằng kĩ thuật dạy học tích cực “Khăn trải bàn”

1. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC SƯ PHẠM ỨNG DỤNG NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU LỚP 4B TRƯỜNG TIỂU HỌC SỐ 2 HOÀI TÂN BẰNG KĨ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC “ KHĂN TRẢI BÀN ” GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ THIỆN 1
2. MỤC LỤC NỘI DUNG TRANG Tóm tắt đề tài 3 Giới thiệu5 Phương pháp 6 a. Khách thể nghiên cứu b. Thiết kế nghiên cứu c. Quy trình nghiên cứu d. Đo lường và thu thập dữ liệu Phân tích dữ liệu và bàn luận kết quả9 Kết luận và kiến nghị 11 Tài liệu tham khảo 12 Phụ lục 13 2
3. TÓM TẮT ĐỀ TÀI Thực hiện Nghị Quyết 40/QH10 của Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X, trong nhiều năm qua giáo dục Việt Nam đã có những bước phát triển và đạt được nhiều thành tựu trong đổi mới giáo dục phổ thông nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Mục tiêu nội dung chương trình giáo dục đã đáp ứng các yêu cầu đa dạng học tập của học sinh thích ứng với các điều kiện Việt Nam và hội nhập quốc tế. Đổi mới phương pháp dạy học, đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các cấp học được chú trọng. Cơ sở vật chất ngày càng được tăng cường theo hướng hiện đại hóa. Đội ngũ cán bộ quản lí và giáo viên được tăng cường bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng được các yêu cầu về đổi mới phương pháp giảng dạy. Bên cạnh đó còn có những hạn chế nhất định: - Một bộ phận giáo viên còn chậm đổi mới, chưa đáp ứng kịp yêu cầu đỏi mới phương pháp dạy học. - Nội dung chương trình sách giáo khoa chưa thật phù hợp với việc áp dụng các kĩ thuật dạy học tích cực cũng như các phương pháp dạy học mới. Chương trình Tiếng Việt tiểu học mới đã nhập hai phân môn Từ ngữ và Ngữ pháp thành phân môn Luyện từ và câu. Cơ sở sáp nhập này là xuất phát từ mối quan hệ chặt chẽ giữa từ và câu trong giao tiếp đồng thời coi trọng yêu cầu thực hành của môn học. Phân môn Luyện từ và câu có vị trí quan trọng trong chương trình tiểu học. Trước hết Luyện từ và câu cung cấp làm giàu vốn từ cho học sinh. Đặt biệt là hệ thống từ ngữ cung cấp cho học sinh được gắn với từng chủ điểm nhằm tăng cường sự hiểu biết của học sinh về nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Phân môn Luyện từ và câu cung cấp những kiến thức sơ giản về từ và câu, rèn kĩ năng dùng từ đặt câu, sử dụng từ ngữ vào trong giao tiếp hằng ngày. Chính vì vậy, học sinh được làm quen với từ và câu ngay từ lớp 1 và được học với tư cách là một phân môn độc lập của môn Tiếng việt từ lớp 2 đến lớp 5. Nhiệm vụ chủ yếu của dạy phân môn Luyện từ và câu ở Tiểu học là giúp học sinh: + Mở rộng vốn từ và cung cấp cho học sinh một số hiểu biết sơ giản về cấu tạo từ, từ loại, câu, dấu câu, + Rèn luyện kĩ năng dùng từ đặt câu, sử dụng dấu câu + Bồi dưỡng thói quen dùng từ đúng, nói và viết thành câu, có ý thức sử dụng tiếng Việt văn hóa trong giao tiếp. Giải pháp của tôi là sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn” vào dạy học phân môn Luyện từ và câu nhằm nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4. Nghiên cứu được tiến hành trên hai nhóm ngẫu nhiên trên cơ sở tương đương : Lớp 4B là lớp thực nghiệm và lớp 4D là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm thực hiện giải pháp thay thế trong học kì I. Kết quả cho thấy tác động có ảnh hưởng rõ rệt đối với việc nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu cho học sinh so với lớp đối chứng. Kết quả kiểm tra 3
4. sau tác động của lớp thực nghiệm có giá trị trung bình là: 8,25 ; điểm khảo sát lớp đối chứng là: 7,09. Kết quả kiểm tra T – Test cho thấy p = 0,0002 <0,05 , đây là kết quả có ý nghĩa tức là có là có sự khác biệt lớn giữa lớp thực nghiệm và lớp đối chứng không phải do xảy ra ngẫu nhiên mà sự chênh lệch đó do tác động mang lại. Mức độ ảnh hưởng SMD = 0,8932. So sánh kết quả SMD với bảng tham chiếu Cohen thì đây là mức ảnh hưởng lớn. Điều đó chứng tỏ, việc sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn ”đã nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4. GIỚI THIỆU Trường Tiểu học số 2 Hoài Tân có 4 lớp 4 với 5 giáo viên trực tiếp giảng dạy trong khối.( 5/5 giáo viên đều có trình độ đào tạo từ CĐSP trở lên). Qua dự giờ thăm lớp giáo viên dạy môn Luyện từ và câu cho thấy các thầy cô đã cố gắng sử dụng và phối hợp có hiệu quả các phương pháp dạy học đặc thù của bộ môn: Hỏi đáp, Nêu gương, Luyện tập thực hành, học tập hợp tác nhóm Họ đã cố gắng đưa ra câu hỏi gợi mở, dẫn dắt học sinh tìm hiểu vấn đề nội dung bài học. Học sinh cũng có nhiều cố gắng suy nghĩ trả lời những câu hỏi của giáo viên. Nhưng đa số học sinh vẫn chưa tích cực tham gia xây dựng bài, vốn từ của học sinh ít, nghèo nàn nên đến kĩ năng viết câu văn của nhiều học sinh chưa tốt nhất là viết câu văn có hình ảnh gợi tả, gởi cảm. Để thay đổi hiện trạng trên, chúng tôi sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn” vào dạy môn Luyện từ và câu ở lớp 4 nhằm làm phong phú vốn từ, từ đó nâng cao kĩ năng viết văn cho học sinh. Giải pháp thay thế: Sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn ” trong giảng dạy môn Luyện từ và câu ở lớp 4. Thời gian tiến hành thực nghiệm: Từ tháng 10 đến tháng 11 trong năm 2012 – 2013. Về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học trong đó có sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “Khăn trải bàn ” nhằm nâng cao chất lượng học môn Luyện từ và câu ở Tiểu học đã được nhiều tác giả đề cập. - Một số biện nâng cao hiệu quả dạy học Luyện từ và câu ở lớp 4 của Lê Thị Mỹ Thu – Trường Tiểu học số 1 Võ Ninh – Quảng Ninh – Quảng Bình. - Một số biện pháp dạy Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4 của Đào Bính Thìn Trường Tiểu học Tân Hòa – Phú Bình – Thái Nguyên. - Sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao chất lượng dạy phân môn Luyện từ và câu lớp 4 của Lê Thị Kim Chi – Trường Tiểu học Lê Hồng Phong – Đông Hà – Quảng Trị - Sáng kiến kinh nghiệm: Một số biện pháp nhằm phát huy tính tích cực, tự giác học tập của học sinh của Trần Thị Thúy Nga – Trường Tiểu học Minh Hòa – Dầu Tiếng. - Sáng kiến kinh nghiệm: Nâng cao chất lượng dạy học môn Luyện từ và câu lớp 4 của Trần Thị Tính- Trường Tiểu học Đằng Hải – Hải An. Nghiên cứu của chúng tôi muốn trên cơ sở các đề tài, sáng kiến của các tác giả đã đề cập để đi sâu vào nghiên cứu cụ thể hơn và đánh giá được hiệu quả của việc đổi mới phương pháp dạy học thông qua kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn” trong dạy học môn Luyện từ 4
5. và câu để học sinh tích cực chủ động nắm được kiến thức bài học và có kĩ năng vận dụng những điều đã học vào thực tế cuộc sống. Vấn đề nghiên cứu: Việc sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn” trong dạy học môn Luyện từ và Câu có làm tăng chất lượng học tập cho học sinh không? Giả thuyết nghiên cứu: Có, việc sử dụng kĩ thuật dạy học tích cực “ Khăn trải bàn” trong dạy học môn Luyện từ và câu sẽ làm tăng chất lượng học môn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 4B Trường Tiểu học số 2 Hoài Tân. PHƯƠNG PHÁP 1. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU: a. Học sinh: Chúng tôi chọn học sinh lớp 4B làm lớp thực nghiệm và lớp 4D làm lớp đối chứng vì 2 lớp này có học lực tương đương nhau. Bảng 1: Số lượng, giới tính và chất lượng môn Tiếng Việt. Lớp T Số Nữ Chất lượng môn Tiếng Việt ( Cuối năm lớp 3) Giỏi Khá Trung Bình Yếu SL % SL % SL % SL % 3B 35 16 9 25,7 12 34,2 13 37,1 1 2,9 3D 37 19 11 29,7 15 40,6 10 27,0 1 2,7 Về phương tiện, đồ dùng học tập của cả 2 lớp đều đầy đủ. b. Giáo viên: - Cô Phan Thị Hương dạy lớp đối chứng ( Lớp 4D) - Bản thân tôi dạy lớp thực nghiệm ( Lớp 4B) 2. THIẾT KẾ: Tôi chọn thiết kế 2: Kiểm tra trước tác động và sau tác động đối với 2 nhóm tương đương Chọn hai lớp 4B và 4D, trong đó lớp 4B làm lớp thực nghiệm và lớp 4D là lớp đối chứng. Tôi dùng bài kiểm tra chung đề phân môn Luyện từ và câu tháng 10 làm bài kiểm tra trước tác động. Kết quả cho thấy điểm trung bình của hai lớp có sự khác nhau, do đó chúng tôi dùng phép kiểm chứng T – test độc lập để kiểm chứng sự chênh lệch trung bình về điểm số của hai lớp trước khi tác động. Kết quả như sau: 5
6. Nhóm Số HS Giá trị trung bình Độ lệch chuẩn p Thực nghiệm 33 7,06 1,32 Đối chứng 33 7,09 1,18 0,91 Ta thấy p = 0,91> 0,05 nên sự chênh lệch về điểm số trung bình của hai nhóm là không có ý nghĩa, chênh lệch có thể xảy ra do ngẫu nhiên, hai nhóm được coi là tương đương. Bảng thiết kế 2 : Kiểm tra trước và sau tác động với nhóm tương đương. Nhóm Kiểm tra trước Tác động Kiểm tra sau tác tác động động Thực nghiệm 01 Dạy học có sử dụng kĩ thuật 03 “ Khăn trải bàn” trong môn Luyện từ và Câu Đối chứng 02 Không sử dụng kĩ thuật “Khăn trải 04 bàn” trong môn Luyện từ và Câu Dùng phép kiểm chứng T- test độc lập. 3. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU: Thèng nhÊt víi 2 gi¸o viªn d¹y hai líp tham gia nghiªn cøu vÒ thiÕt kÕ bµi d¹y, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh * So¹n bµi + T«i d¹y líp thùc nghiÖm: Khi so¹n bµi vµ gi¶ng d¹y trªn líp cã sö dông kÜ thuËt d¹y häc” Kh¨n trải bµn” trong c¸c giê d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u. + C« H­¬ng d¹y líp ®èi chøng: Khi so¹n bµi vµ gi¶ng d¹y trªn líp kh«ng sö dông kÜ thuËt d¹y häc” Kh¨n trải bµn”, quy tr×nh so¹n, gi¶ng ®­îc tiÕn hµnh b×nh th­êng. Sử dụng kĩ thuật “ Khăn trải bàn” vào các bài : Mở rộng vốn từ: Nhân hậu – Đoàn kết của tuần 4, bài Mở rộng vốn từ: Trung thực – Tự trọng của tuần 5. * Các bài kiểm tra được đánh giá cho điểm theo Th«ng t­ sè 32/2009/BGD&§T, ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2009 cña Bé tr­ëng Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hµnh vÒ Quy ®Þnh ®¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i häc sinh tiÓu häc. * TiÕn hµnh thùc nghiÖm: Từ tháng 10 đến tháng 11 trong năm 2012 – 2013. Trong quá trình tiến hành nghiên cứu, 2 líp vÉn thùc hiÖn theo KÕ ho¹ch d¹y häc ®­îc quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè16/2005/BGD&§T cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o ban hµnh vÒ Ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng vµ thêi khãa biÓu cña nhµ tr­êng tiÓu häc sè 2 Hoµi T©n ®Ó d¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan, tù nhiªn. 4. ĐO LƯỜNG: Sö dông c«ng cô ®o: Sö dông bµi kiÓm tra (néi dung bµi kiÓm tra vµ biÓu ®iÓm ®­îc tr×nh bµy ë phÇn phô lôc). 6
7. KiÓm chøng ®é tin cËy cña c¸c d÷ liÖu thu thËp ®­îc chóng t«i ®· sö dông ph­¬ng ph¸p kiÓm tra tr­íc t¸c ®éng vµ sau t¸c ®éng ®èi víi líp ®èi chøng vµ líp thùc nghiÖm vµo ®Çu th¸ng 10 vµ vµo cuối th¸ng 11 n¨m 2012. KiÓm chøng ®é gi¸ trÞ cña d÷ liÖu chóng t«i ®· chó ý ®Õn kiÓm tra ®é gi¸ trÞ vÒ mÆt néi dung cña c¸c c©u hái dùa vµo môc tiªu vµ chuÈn kiÕn thøc cña m«n häc, tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c gi¸o viªn cã kinh nghiÖm, ®ång thêi kiÓm tra ®é t­¬ng quan cña hai tËp hîp sè ®iÓm ë hai lÇn kiÓm tra tr­íc vµ sau t¸c ®éng ®èi víi c¶ 2 líp. Ngoµi ra ®Ó ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c, chóng t«i cßn sö dông h×nh thøc ®¸nh gi¸ qua nhËn xÐt cña gi¸o viªn khi dù giê th¨m líp dù giê vµ nhËn xÐt cña nhµ tr­êng qua c¸c tiÕt dù giê th¨m líp. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ: Ph©n tÝch kÕt qu¶: Nhãm th­c nghiÖm Nhãm ®èi chøng Mode 8 7 Trung vÞ 8 7 Gi¸ trÞ TB 8,25 7,09 p (T-Test ®éc lËp) 0,002 SMD (møc ®é ¶nh h­ëng) 0,8932 - PhÐp kiÓm chøng T-Test ®éc lËp cho thÊy gi¸ trÞ p= 0,002 <0,05 cho thÊy kÕt qu¶ lµ cã ý nghÜa, chªnh lÖch kh«ng cã kh¶ n¨ng x¶y ra do ngÉu nhiªn mµ do t¸c ®éng. - Møc ®é ¶nh h­ëng SDM= 0,8932. So sánh kết quả SMD với bảng tham chiếu Cohen thì đây là mức ảnh hưởng lớn. 8.4000 8.2000 8.0000 7.8000 7.6000 Lớp đối chứng 7.4000 Lớp thực nghiệm 7.2000 7.0000 6.8000 6.6000 6.4000 1 Hình 1: So sánh điểm trung bình giữa lớp đối chứng và lớp thực nghiệm 7