SKKN Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho học sinh Lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho học sinh Lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I

1. Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM VỀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG "NHÂN, CHIA SỐ THẬP PHÂN " CHO HỌC SINH LỚP 5 C TRƯỜNG TIỂU HỌC PHƯỚC TÂN I Tên đề tài: Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thiện Phúc . Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Phước Tân I. Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ: Năm học 2011- 2012 là năm học tiếp tục thực hiện đề án "Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH của UBND tỉnh Khánh Hoà Trong đó giáo dục tiểu học trở thành mối quan tâm lớn của xã hội. Bậc Tiểu học được coi là nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân. Vì thế giáo dục tiểu học phải chuẩn bị tốt về mọi mặt để học sinh tiếp tục học tốt lên các lớp trên. Mục tiêu của trường tiểu học được cụ thể hoá trong từng môn học, từng lớp học. Hiện nay chất lượng học tập của các bộ môn nói chung và chất lượng bộ môn Toán nói riêng đã được quan tâm song vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội. Một thực tế đã chứng minh rằng đa số các em kém toán là do hổng kiến thức ở lớp dưới, học sinh không tìm ra được phương pháp học tập phù hợp cho nên khi làm toán nhiều lúc các em còn lúng túng. Bản thân tôi đã trực tiếp giảng dạy Lớp 5 tôi thấy trong chương trình Toán 5 phần số thập phân học sinh làm còn yếu, cụ thể khi dạy các bài về: "Phép nhân, phép chia số thập phân". Là người giáo viên ở Bậc Tiểu học, tôi xác định: để đạt được mục tiêu giáo dục thì phải đổi mới phương pháp dạy học. Tôi đã cố gắng học hỏi, tìm tòi những sáng kiến về sự đổi mới cả về hình thức, phương pháp dạy các môn học ở Bậc Tiểu học với mục tiêu "Dạy ít- học nhiều, hướng vào người học" và "Học sinh phải là chủ thể của quá trình học tập". Tôi luôn trăn trở làm thế nào để giúp học sinh học tập có kết quả tốt nhất. Khi dạy môn Toán, tôi luôn suy nghĩ, tìm cách đưa học sinh nắm bắt được những kiến thức toán học, tiếp thu các kĩ năng một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Chương trình Toán bậc Tiểu học theo nội dung đổi mới cơ bản hoàn thành việc dạy số tự nhiên. Học sinh đã được học và thực hiện thành thạo 4 phép tính: cộng, trừ, nhân, chia. Nội dung về số tự nhiên ở các lớp trước đó làm tiền đề cho Lớp 5 học về số thập phân và các phép tính về số thập phân. Nội dung về số thập phân, các phép tính về số thập phân là một trong những nội dung trọng tâm của lớp cuối cấp bậc Tiểu học. Trong chương trình Toán 5, sau Giáo viên: Nguyễn Thiện Phúc 1
2. Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. khi học xong khái niệm về số thập phân, đọc, viết, so sánh, cộng, trừ số thập phân, các em được học về các phép tính về số thập phân. Do đó phương pháp dạy học mới nó ảnh hưởng trực tiếp tới kết quả học tập của học sinh. Giúp học sinh học tốt có hiệu quả các kiến thức về "Nhân, chia số thập phân ". Để giúp học sinh khắc sâu kiến thức và có kĩ năng phát triển tối đa năng lực cá nhân thì người giáo viên cần có biện pháp giúp đỡ học sinh hình thành tốt kĩ năng thực hiện phép tính "Nhân, chia số thập phân". Đó chính là lí do tôi viết sáng kiến: Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. Phần II: NỘI DUNG: I/Đối tượng- Phương pháp nghiên cứu : a. Đối tượng nghiên cứu: Kinh nghiệm giúp học sinh lớp 5C trường Tiểu học Phước Tân 1 thực hiện tốt các phép tính nhân, chia số thập phân. b. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp tìm hiểu tư liệu (đọc tài liệu) * Những tài liệu tham khảo phục vụ đề tài : +Thực hành phương pháp dạy học toán ở Tiểu học –Nhà xuất bản Đà Nẵng. (Phó Giáo sư Tiến sĩ Đào Tam- Chủ biên.) +SGV- SGK Toán 5. ( Đỗ Đình Hoan – Chủ biên.) - Điều tra : + Dự giờ. + Đàm thoại. + Phương pháp điều tra và khảo sát thực tế. + Kiểm tra. II/ Thực trạng. Trong chương trình môn toán cuối Bậc Tiểu học thì Phép nhân, phép chia số thập phân không chỉ có ý nghĩa với học sinh ngay bây giờ mà mãi mãi về sau nó vẫn là cơ sở để cho các em học lên các lớp trên. Do đó trong tiết dạy bài mới giáo viên phải nắm chắc bản chất, yêu cầu của giờ dạy. Trên cơ sở đó hướng dẫn học sinh biết cách nhân, chia một số thập phân với (cho) một số thập phân. Học sinh biết áp dụng kiến thức đã học vào giải các bài tập liên quan. Dù vậy, khi cung cấp tri thức cho các em vẫn phải đảm bảo các bước: 1- Hình thành phép tính. 2- Cơ sở lí luận: a) Đổi mới phương pháp dạy: Phương pháp dạy học toán 5 là dạy học trên cơ sở tổ chức và hướng dẫn các hoạt động học tập, tích cực, chủ động, sáng tạo chiếm lĩnh tri thức của học sinh. Giáo viên phải tổ chức, hướng dẫn cho học sinh hoạt động học tập. Với sự trợ giúp đúng mức của sách giáo khoa Toán 5 và đồ dùng học toán để từng học sinh (từng Giáo viên: Nguyễn Thiện Phúc 2
3. Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. nhóm học sinh) tự phát hiện và giải quyết vấn đề của bài học, tự chiếm lĩnh nội dung học tập và áp dụng vào các bài tập thực hành. b) Cơ sở tâm lí: Học sinh Lớp 5 là lớp cuối cấp tuy đã phát triển tư duy toán học như: khái quát hoá, trìu tượng hoá, phân tích, tổng hợp, nhưng chỉ dừng lại ở mức độ đơn giản cụ thể. Cho nên để học sinh tiếp thu được phần kiến thức về "Nhân, chia một số thập phân với (cho) một số thập phân" giáo viên vần bám sát mô hình trực quan. Đó là bảng đơn vị đo độ dài mà hình thành kiến thức cho học sinh. c) Cơ sở thực tiễn: Chất lượng học toán của học sinh vào đầu năm học: + Kiến thức: Học sinh học môn toán từ Lớp 1 đến Lớp 5 đã bị phân hoá trình độ nên đầu năm Lớp 5 kiến thức và kĩ năng học sinh về môn toán không đồng đều nhất là số học. Nên khi bước sang học các phép tính với số thập phân đặc biệt là phép tính "Nhân, chia số thập phân " học sinh thường lúng túng, nhiều học sinh không nắm vững cách đặt dấu phẩy ở tích (thương). Hơn nữa, sau khi học xong phần cộng, trừ số thập phân, nhân một số thập phân với một số tự nhiên, nhân một số thập phân với 10, 100, 1000, các em được học sang nội dung "Nhân một số thập phân với một số thập phân" thì việc phối hợp các nội dung kiến thức đã học vào giải quyết các phép tính học sinh thực hiện còn sai sót nhiều. Cụ thể là: đánh dấu phẩy ở tích sai, nhất là khi nhân hai số thập phân với nhau mà cả hai thừa số đều nhỏ (phần thập phân có nhiều chữ số), ở kết quả tìm được khi đếm số chữ số để đánh dấu phẩy thì không đủ so với các chữ số ở phần thập phân của hai thừa số. Từ những tồn tại đó dẫn đến khi học xong phần này, học sinh chưa có kĩ năng thực hiện đúng các phép tính, các thao tác tính toán còn chậm do đó dẫn đến việc thực hiện mắc nhiều sai sót. Vì vậy, khi dạy nội dung này việc sử dụng các phương pháp dạy học mới là hết sức quan trọng, thể hiện ở nhiều khâu: - Giúp học sinh hiểu biết đầy đủ và có hệ thống nội dung chương trình cũng như phương pháp dạy đạt chuẩn kiến thức và kĩ năng của học sinh về "Nhân, chia số thập phân ". - Lựa chọn nội dung. - Trình bày nội dung dạy học trong SGK đến việc giảng dạy trên lớp và việc tự học của học sinh. - Tạo điều kiện cho giáo viên lựa chọn phương pháp dạy tốt hơn. + Kĩ năng: Trong thực hành thường là quy trình tính (kĩ thuật tính) thiếu vững chắc hay thao tác tách dấu phẩy ở tích thì thường ghi sai vị trí. Ngoài ra còn một bộ phận học sinh chưa có thói quen kiểm tra kết quả sau khi làm bài. Giáo viên: Nguyễn Thiện Phúc 3
4. Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. * Xây dựng bài: Năng lực tự giác học tập của học sinh còn nhiều hạn chế, chỉ tập trung ở một số em khá, giỏi, đa số các em học tập trung bình quen học tập thụ động. *Luyện tập: Học sinh biết được cách làm bài tập vận dung, các bài tập nâng cao thường làm sai, kĩ năng tính còn chậm, thiếu kiểm tra, sau khi rút kinh nghiệm một số em lại không sửa chữa kết quả. 3. Thuật toán. Theo tôi khi dạy các nội dung này nếu giáo viên dạy theo tiến trình như SGK thì sẽ không phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh mà truyền thụ tri thức một cách gò ép, áp đặt dẫn đến học sinh tiếp thu tri thức, kĩ năng đạt hiệu quả thấp; Vì trọng tâm nội dung của các bài "Nhân, chia số thập phân " là học sinh nắm được quy tắc có liên quan đến phép nhân số thập phân hay các quy tắc liên quan đến phép chia số thập phân đó là vấn đề cốt lõi của những bài này. Bên cạnh đó học sinh bước đầu nắm được tính chất giao hoán của phép nhân hai số thập phân. * Bảng khảo sát chất lượng môn Toán đầu năm của lớp 5C Trung Sĩ số Giỏi Khá Yếu bình 35 9 em 14 em 9 em 3 em 25,7 % 40 % 25,7 % 8,6 % III/ Nội dung: Trong phép nhân, phép chia số thập phân Lớp 5, các em được học các nội dung, kiến thức sau: 1- Phép nhân: - Nhân một số thập phân với một số tự nhiên. - Nhân một số thập phân với 10, 100, 1000, - Nhân một số thập phân với một số thập phân. 2- Phép chia: - Chia số thập phân cho số tự nhiên. - Chia số tự nhiên cho số tự nhiên, thương tìm được là số thập phân. - Chia số tự nhiên cho số thập phân. - Chia số thập phân cho số thập phân. Phép nhân, phép chia số thập phân không chỉ học trong phạm vi một chương, một bài học mà nó còn được sử dụng liên tục ở các chương trình sau và còn được sử dụng trong thực tiễn hằng ngày, áp dụng trong các lớp trên. Như vậy các phép tính Giáo viên: Nguyễn Thiện Phúc 4
5. Một số biện pháp hình thành kĩ năng “nhân, chia số thập phân” cho HS lớp 5C Trường Tiểu học Phước Tân I. này là chìa khoá về quan hệ toán học và thực tiễn. Nhưng khi học phần này nếu học sinh không phát huy được khả năng của mình thì sẽ thực hiện sai kết quả phép tính và việc hình thành kĩ năng tính toán của học sinh không vững. Do đó vai trò của người giáo viên rất quan trọng, phải hình thành tốt kĩ năng thực hiện phép tính "Nhân, chia số thập phân " cho học sinh. IV/ Giải pháp: Trong quá trình dạy phép nhân, phép chia số thập phân ở Lớp 5C bản thân tôi đã sử dụng rất nhiều biện pháp khác nhau. Trong từng trường hợp cụ thể các biện pháp đố có thể đan xen hỗ trợ cho nhau. Sau đây là một số biện pháp chính tôi đã áp dụng: Biện pháp 1: Dựa vào kiến thức cũ để hình thành và khắc sâu kiến thức mới: Vậy vấn đề đặt ra là ta sẽ cung cấp tri thức cho học sinh như thế nào để học sinh nắm được trọng tâm bài học mà lại độc lập suy nghĩ và có thể phát triển tối đa năng lực sáng tạo của mình. Vì lẽ đó tôi đã hướng dẫn các em cách nhân một số thập phân với một số thập phân như sau: Trước khi học nhân một số thập phân với một số thập phân, các em đã được học phép nhân một số thập phân với một số tự nhiên. Do đó đầu tiên tôi ghi ví dụ lên bảng: 6,4 48 x x 48 6,4 - Gọi hai học sinh lên bảng thực hiện hai phép tính đó (dưới lớp làm ra nháp) 6,4 4 8 x x 4 8 6,4 512 192 256 288 307,2 307,2 Giáo viên: Nguyễn Thiện Phúc 5