SKKN Hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan Chương I và Chương IV môn Tin học 10

Nội dung text: SKKN Hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan Chương I và Chương IV môn Tin học 10

1. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. phÇn I : Më ®Çu I) Lý do chän ®Ò tµi Qu¸ tr×nh d¹y häc lµ mét qu¸ tr×nh truyÒn thô kiÕn thøc cho häc sinh. Muèn qu¸ tr×nh ®¹t kÕt qu¶ cao ta ph¶i kiÓm tra, ®¸nh gi¸ sù nhËn thøc cña häc sinh nh»m ph©n lo¹i häc sinh mét c¸ch tèt nhÊt. Tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm, ®iÒu chØnh ph­¬ng thøc d¹y häc ®óng, phï hîp víi sù tiÕp thu, lÜnh héi kiÕn thøc cña häc sinh. Do ®ã qu¸ tr×nh kiÓm tra ®¸nh gi¸ sù tiÕp thu kiÕn thøc cña häc sinh lµ mét kh©u v« cïng quan träng, nã ch¼ng nh÷ng lµ kh©u cuèi cïng ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cao vÒ s¶n phÈm ®µo t¹o mµ nã cßn cã t¸c dông ®iÒu tiÕt trë l¹i hÕt søc m¹nh mÏ ®èi víi qu¸ tr×nh ®µo t¹o. Cã nhiÒu c¸ch ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh. Trong ®ã, tr¾c nghiÖm lµ ph­¬ng ph¸p cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc n¨ng lùc cña häc sinh mét c¸ch nhanh nhÊt vµ thêi gian chÊm bµi nhanh. Sù kÕt hîp gi÷a ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm vµ ph­¬ng ph¸p tù luËn l¹i cµng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ vµ ®é tin cËy cao h¬n. HiÖn nay ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc, c¬ c©u vµ quy tr×nh tæ chøc ®Òu cã nh÷ng thay ®æi vÒ b¶n chÊt. Ng­êi d¹y trë thµnh chuyªn gia h­íng dÉn, gióp ®ì ng­êi häc. Ng­êi häc h­íng tíi viÖc häc tËp chñ ®éng, biÕt tù thÝch nghi. M«i tr­êng hîp t¸c t­ vÊn, ®èi tho¹i trë nªn quan träng. KiÕn thøc ®­îc truyÒn thô mét c¸ch tÝch cùc bëi c¸ nh©n ng­êi häc. Tin häc lµ m«n häc cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y míi nµy. §Ó phï hîp víi ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi ng­êi gi¸o viªn còng cÇn ®æi míi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc nhËn thøc cña häc sinh. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y m«n Tin häc 10 t«i nhËn thÊy m«n häc cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thuËn lîi viÖc sö dông h×nh thøc kiÓm tra tr¾c nghiÖm. Qua mçi bµi d¹y t«i ra mét sè c©u hái tr¾c nghiÖm nh»m kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc nhËn thøc cña häc sinh, gióp häc sinh hiÓu vµ n¾m ch¾c kiÕn thøc ngay t¹i líp. Qua nhiÒu bµi d¹y cña mét ch­¬ng t«i cã ®­îc mét hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm cña mét ch­¬ng gióp cho viÖc «n tËp cña häc sinh dÔ dµng h¬n, qua thùc tÕ kiÓm tra nhËn thøc cña häc sinh t«i nhËn thÊy chÊt l­îng ®­îc n©ng cao. §óc rót kinh nghiÖm trong qu¸ tr×nh d¹y häc t«i cã ý t­ëng tæng hîp, x©y dùng hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm nh»m kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc nhËn thøc kiÕn thøc tin häc cña häc sinh khèi 10. Víi lý do trªn t«i viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm cã tªn ®Ò tµi lµ: “HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng I vµ ch­¬ng IV m«n Tin häc 10”. GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 1/31
2. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. Nh÷ng néi dung chÝnh trong ®Ò tµi PhÇn 1: Më ®Çu Lý do chän ®Ò tµi, nguån gèc cña tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, ®iÓm míi trong ®Ò tµi lµ: nªu ®­îc c¬ së lý luËn vÒ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, c¸c b­íc tiÕn hµnh khi biªn so¹n mét §TN. Më réng ra ®Ò tµi nµy cã thÓ ¸p dông cho viÖc biªn so¹n c©u hái TNKQ ë c¸c m«n häc kh¸c. PhÇn 2: C¬ së lý luËn vÒ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. §­a ra ®­îc c¸c lo¹i c©u hái TNKQ, nªu ®­îc ­u nh­îc ®iÓm cña c©u hái TNKQ, kü thuËt so¹n th¶o mét bµi tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. PhÇn 3: HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng I vµ ch­¬ng IV m«n Tin häc 10. Trong phÇn nµy ®­a ra hÖ thèng 50 c©u hái TNKQ cña ch­¬ng I, 39 c©u hái TNKQ cña ch­¬ng IV vµ cã ®¸p ¸n kÌm theo. §­a ra ®­îc ma trËn ®Ò cña hÖ thèng c©u hái TNKQ chØ ra ®­îc møc ®é khã dÔ cña tõng c©u hái. PhÇn 4: KÕt luËn Môc lôc GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 2/31
3. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. II) Nguån gèc cña tr¾c nghiÖm kh¸ch quan; Theo nghÜa ch÷ h¸n, “tr¾c” cã nghÜa lµ “®o l­êng”, “nghiÖm” lµ “suy xÐt”, “chøng thùc”. Tr¾c nghiÖm xuÊt hiÖn tõ thÕ kØ 19, do nhµ khoa häc ng­êi Mü nghÜ ra nh»m ®¸nh gi¸ trÝ th«ng minh cña con ng­êi. Sau ®ã, hai nhµ t©m lý häc ng­êi Ph¸p so¹n ra bé gi¸o ¸n tr¾c nghiÖm. Nh÷ng dÊu mèc quan träng nh­ Tr¾c nghiÖm trÝ tuÖ Stan ford- Binet xuÊt b¶n n¨m 1916, bé tr¾c nghiÖm thµnh qu¶ häc tËp tæng hîp ®Çu tiªn Stanford Achievement Test ra ®êi vµo 1923. Víi viÖc ®­a vµo chÊm tr¾c nghiÖm b»ng m¸y cña IBM n¨m 1935, , mét ngµnh c«ng nghiÖp tr¾c nghiÖm ®· h×nh thµnh ë Mü. Tõ ®ã ®Õn nay khoa häc vÒ ®o l­êng t©m lý vµ gi¸o dôc ®· ph¸t triÓn liªn tôc, nh÷ng chØ trÝch ®èi víi khoa häc nµy còng xuÊt hiÖn th­êng xuyªn nh­ng chóng kh«ng ®¸nh ®æ ®­îc nã mµ chØ lµm cho nã tù ®iÒu chØnh vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. HiÖn nay ë Mü ­íc tÝnh mçi 1 n¨m sè l­ît tr¾c nghiÖm tiªu chuÈn ho¸ cì 4 tû vµ tr¾c nghiÖm do gi¸o viªn so¹n lªn ®Õn con sè 5 tû (1993). T­¬ng øng víi ngµnh c«ng nghiÖp tr¾c nghiÖm ®å sé vµ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin, lý thuyÕt vÒ ®o l­êng trong t©m lý gi¸o dôc còng ph¸t triÓn nhanh. III) Môc ®Ých nghiªn cøu: C¬ së lý luËn cña tr¾c nghiÖm kh¸ch quan. Biªn so¹n hÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng I vµ ch­¬ng IV m«n Tin häc 10. Sö dông hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp theo c¸c møc ®é nhËn thøc vµ t­ duy vµo d¹y häc vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt, tõ ®ã ®iÒu chØnh ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sao cho phï hîp vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. IV) NhiÖm vô vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: 1) NhiÖm vô: nghiªn cøu c¬ së khoa häc viÖc sö dông h×nh thøc kiÓm tra tr¾c nghiÖm, tõ ®ã nghiªn cøu t×m hiÓu vµ biªn so¹n hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp theo c¸c møc ®é nhËn thøc vµ t­ duy kh¸c nhau, gióp cho viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 2) Ph­¬ng ph¸p: Nghiªn cøu lý thuyÕt: ®äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nh­ : ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc gi¸o dôc, ®¸nh gi¸ trong gi¸o dôc, c¸c tµi liÖu vÒ tr¾c nghiÖm vµ tù luËn, SGK vµ SGV Tin häc 10 vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o, t×m kiÕm tµi liÖu trªn m¹ng Internet. GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 3/31
4. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. Thùc nghiÖm s­ ph¹m: sö dông hÖ thèng c©u hái vµ bµi tËp ®Ó kiÓm tra trªn häc sinh, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c©u hái vµ bµi tËp ®· so¹n. Xö lÝ sè liÖu: ❖ TÝnh ®iÓm kiÓm tra trung b×nh: céng tÊt c¶ ®iÓm sè % cña c¸c bµi kiÓm tra l¹i vµ chia cho sè bµi kiÓm tra. ❖ Ph©n tÝch ®iÓm trung b×nh: tõ ®iÓm kiÓm tra trung b×nh ta x¸c ®Þnh ®­îc møc ®é khã, dÔ cña mçi ®Ò kiÓm tra. Cô thÓ nh­ sau: + §iÓm kiÓm tra trung b×nh ®¹t 80% trë nªn cho thÊy bµi kiÓm tra t­¬ng ®èi dÔ + §iÓm trung b×nh kho¶ng 60 - 80% lµ kÕt qu¶ b×nh th­êng + §iÓm trung b×nh d­íi 60% cho thÊy ®ã lµ bµi kiÓm tra khã + §iÓm trung b×nh d­íi 40% cho thÊy ®ã lµ bµi kiÓm tra rÊt khã V) §èi t­îng, ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng: Häc sinh líp 10 tr­êng THPT §a Phóc – Sãc S¬n – Hµ Néi - Ph¹m vi nghiªn cøu: Ch­¬ng I vµ Ch­¬ng IV Tin häc 10. VI) §iÓm míi trong kÕt qu¶ nghiªn cøu: Nªu ®­îc c¬ së lý luËn vÒ tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, c¸c b­íc tiÕn hµnh khi biªn so¹n mét §TN. Biªn so¹n ®­îc hÖ thèng c¸c c©u hái vµ bµi tËp tr¾c nghiÖm kh¸ch quan m«n Tin häc 10 theo c¸c møc ®é nhËn thøc vµ t­ duy, §TN gióp gi¸o viªn trong viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc nhËn thøc vµ t­ duy cho häc sinh vµ ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ theo ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm nh»m gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc Tin häc 10 ë tr­êng phæ th«ng. GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 4/31
5. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. PHẦN II: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN 1) Cơ sở lí luận về trắc nghiệm khách quan a) Khái niệm TNKQ là phương pháp kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh bằng hệ thống câu hỏi TNKQ gọi là khách quan vì cách cho điểm hoàn toàn khách quan không phụ thuộc vào người chấm. b) Các loại câu hỏi trắc nghiệm khách quan Câu hỏi trắc nghiệm khách quan có thể chia làm 4 loại chính: - Câu trắc nghiệm đúng sai Đây là loại câu hỏi được trình bày dưới dạng câu phát biểu và học sinh trả lời bằng cách lựa chọn một trong 2 phương án đúng hoặc sai. · Ưu điểm của loại trắc nghiệm đúng sai: Nó là loại câu hỏi đơn giản dùng để trắc nghiệm kiến thức về những sự kiện, vì vậy viết loại câu hỏi này tương đối dễ dàng, ít phạm lỗi, mang tính khách quan khi chấm. · Nhược điểm của loại trắc nghiệm đúng sai: HS có thể đoán mò vì vậy có độ tin cậy thấp, dễ tạo điều kiện cho học sinh thuộc lòng hơn là hiểu. Học sinh giỏi có thể không thỏa mãn khi buộc phải chọn đúng hay sai khi câu hỏi viết chưa kĩ càng. - Câu trắc nghiệm có nhiều câu trả lời để lựa chọn Câu trắc nghiệm có nhiều câu trả lời để lựa chọn được gọi tắt là câu hỏi nhiều lựa chọn. Đây là loại câu hỏi thông dụng nhất. Loại này có một câu phát biểu căn bản gọi là câu dẫn và có nhiều câu trả lời để học sinh lựa chọn, trong đó chỉ có một câu trả lời đúng nhất hay hợp lý nhất còn lại đều là sai, những câu trả lời sai là câu mồi hay câu nhiễu. * Ưu điểm của loại câu hỏi nhiều lựa chọn: - Giáo viên có thể dùng loại câu hỏi này để kiểm tra - đánh giá những mục tiêu dạy học khác nhau, chẳng hạn như: + Xác định mối tương quan nhân quả. + Nhận biết các điều sai lầm + Ghép các kết quả hay các điều quan sát được với nhau + Định nghĩa các khái niệm + Tìm nguyên nhân của một số sự kiện + Xác định nguyên lý hay ý niệm tổng quát từ những sự kiện + Xét đoán vấn đề đang được tranh luận dưới nhiều quan điểm GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 5/31
6. HÖ thèng c©u hái tr¾c nghiÖm kh¸ch quan ch­¬ng 1 vµ ch­¬ng 4 m«n Tin häc 10. - Độ tin cậy cao hơn: Yếu tố đoán mò hay may rủi giảm đi nhiều so với các loại TNKQ khác khi số phương án chọn lựa tăng lên. - Tính giá trị tốt hơn. với bài trắc nghiệm có nhiều câu trả lời để lựa chọn, người ta có thể đo được các khả năng nhớ, áp dụng các nguyên lý, định luật, tổng quát hóa rất hữu hiệu. - Thật sự khách quan khi chấm bài. Điểm số của bài TNKQ không phụ thuộc vào chữ viết, khả năng diễn đạt của HS và trình độ người chấm bài. * Nhược điểm của loại câu hỏi nhiều lựa chọn - Loại câu hỏi này khó soạn vì phải tìm câu trả lời đúng nhất, còn những câu còn lại gọi là câu nhiễu thì cũng có vẻ hợp lý. Ngoài ra phải soạn câu hỏi hỏi thế nào đó để đo được các mức trí năng cao hơn mức biết, nhớ, hiểu. - Có những học sinh có óc sáng tạo, tư duy tốt, có thể tìm ra những câu trả lời hay hơn đáp án thì sẽ làm cho học sinh đó cảm thấy không thỏa mãn. - Các câu hỏi nhiều lựa chọn có thể không đo được khả năng phán đoán tinh vi và khả năng giải quyết vấn đề khéo léo, sáng tạo một cách hiệu nghiệm bằng loại câu hỏi TNTL soạn kỹ. - Ngoài ra tốn kém giấy mực để in đề loại câu hỏi này so với loại câu hỏi khác và cũng cần nhiều thời gian để học sinh đọc nội dung câu hỏi. * Câu hỏi loại này có thể dùng thẩm định trí năng ở mức biết, khả năng vận dụng, phân tích, tổng hợp hay ngay cả khả năng phán đoán cao hơn. Vì vậy khi viết câu hỏi loại này cần lưu ý: + Câu dẫn phải có nội dung ngắn gọn, rõ ràng, lời văn sáng sủa, phải diễn đạt rõ ràng một vấn đề. Tránh dùng các từ phủ định, nếu không tránh được thì cần phải được nhấn mạnh để học sinh không bị nhầm. Câu dẫn phải là câu hỏi trọn vẹn để học sinh hiểu được mình đang được hỏi vấn đề gì. + Câu chọn cũng phải rõ ràng, dễ hiểu và phải có cùng loại quan hệ với câu dẫn, có cấu trúc song song nghĩa là chúng phải phù hợp về mặt ngữ pháp với câu dẫn. + Nên có 5 phương án trả lời để chọn cho mỗi câu hỏi. Nếu số phương án trả lời ít hơn thì yếu tố đoán mò hay may rủi sẽ tăng lên. Nhưng nếu có quá nhiều phương án để chọn thì thầy giáo khó soạn và học sinh thì mất nhiều thời gian để đọc câu hỏi, các câu gây nhiễu phải có vẻ hợp lý và có sức hấp dẫn như nhau để nhử học sinh kén chọn. + Phải chắc chắn chỉ có một phương án trả lời đúng, các phương án còn lại thật sự nhiễu. GV: NguyÔn V¨n Phóc – Tr­êng THPT §a Phóc Trang 6/31