Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp trong trường Tiểu học

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Kinh nghiệm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp trong trường Tiểu học

1. PHÒNG GD – ĐT Ý YÊN TRƯỜNG TIỂU HOC YÊN TIẾN SÁNG KIẾN DỰ THI CẤP HUYỆN BÁO CÁO SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC Tác giả: Trịnh Bích Thúy Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm Chức vụ: Giáo viên Nơi công tác: Trường tiểu học Yên Tiến THÔNGYên TIN Tiến, CHUNG tháng 05 VỀ năm SÁNG 2014 KIẾN T
2. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến: kinh nghiệm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học. 2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Công tác chủ nhiệm lớp 1 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: từ ngày 20 tháng 08 năm 2011 đến ngày 31 tháng 12 năm 2014. 4. Tác giả: - Họ và tên: Trịnh Bích Thuý - Ngày tháng năm sinh: 06 – 11 – 1971 - Nơi thường trú: Yên Quang – Ý Yên – Nam Định - Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm - Chức vụ công tác: Giáo viên - Nơi làm việc: Trường Tiểu học Yên Tiến – Ý Yên – Nam Định - Địa chỉ liên hệ: Yên Quang – Ý Yên – Nam Định - Điện thoại: 01668959618 5. Đơn vị áp dụng sáng kiến: - Tên đơn vị: Trường Tiểu học Yên Tiến - Địa chỉ: Yên Tiến – Ý Yên – Nam Định - Điện thoại: 03503 968034 2
3. KINH NGHIỆM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC I. ĐIỀU KIỆN HOÀN CẢNH TẠO RA SÁNG KIẾN Giáo dục là quá trình trọn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích, có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, hành vi, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội. Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn của toàn Đảng, toàn dân ta nói riêng. Đối với nước ta, giáo dục được coi là quốc sách hàng đầu, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt động giáo dục “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, đất nước ta đang tiến tới công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Đây là định hướng chiến lược đúng đắn, phù hợp với yêu cầu của thời đại. Thời đại mà trí tuệ con người được coi là tài sản quý báu tạo nên mặt bằng cao về dân trí. Trong đó giáo dục đóng vai trò quan trọng để thực hiện mục tiêu chiến lược quốc gia "Phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo những con người có kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, có kỹ năng nghề nghiệp, lao động tự chủ, sáng tạo và có kỷ luật, giàu lòng nhân ái, yêu nước, yêu CNXH, sống lành mạnh đáp ứng được những yêu cầu phát triển đất nước". Do đó, đòi hỏi người giáo viên phải có trình độ, có năng lực phẩm chất đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, yêu thương tận tụy với học sinh. Muốn vậy phải qua cả một quá trình lâu dài và có sự kết hợp của nhiều ngành, nhiều bộ phận có liên quan. Trong đó, giáo dục đóng vai trò quan trọng vì mọi kiến thức, hành vi và phẩm chất đạo đức được hình thành ở nhà trường đặc biệt là cấp Tiểu học. Công tác chủ nhiệm lớp càng quan trọng hơn bao giờ hết bởi giáo viên chủ nhiệm là người đại diện cho nhà trường trực tiếp giảng dạy và giáo dục các em học sinh, ngoài việc cung cấp 3
4. kiến thức, văn hoá còn dạy các em về nề nếp, cách sống, cách làm người và làm chủ tương lai của đất nước. Từ nhận thức trên, người giáo viên chủ nhiệm lớp hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quan trọng: Vừa là thầy dạy học vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn. Là giáo viên đã qua nhiều năm giảng dạy, tôi đã có một số kinh nghiệm nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm trong trường Tiểu học, tôi xin được mạnh dạn trình bày. II. THỰC TRẠNG CỦA CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP TRONG TRƯỜNG TIỂU HỌC HIỆN NAY 1. Thực trạng chung - Trong xã hội hiện nay, nền kinh tế thị trường làm cho đời sống, ý thức của người dân được cải thiện hơn, mức độ chăm lo cho tương lai của con cái nhiều hơn, chính sách mở cửa, giao lưu kinh tế, văn hóa, giữa các nước cũng rất đa dạng, phong phú. Điều đó đã tác động rất nhiều đến sự nhận thức, hiểu biết của học sinh. Cho nên ta có thể thấy rằng học sinh ngày nay thông minh, nhanh nhẹn, sáng tạo và hiểu biết nhiều hơn. Đây là điều rất đáng mừng. - Tuy nhiên cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường thì sự ảnh hưởng của mặt trái kinh tế thị trường cũng tác động không nhỏ đến tâm lý, tình cảm của các em học sinh, đặc biệt là một số tệ nạn xã hội như: lưu truyền, tiếp xúc văn hóa phẩm đồi trụy, cờ bạc, ma túy, game Những cái xấu đã và đang len lỏi vào thế hệ trẻ làm lu mờ lý trí, bôi đen nhân cách của học sinh. - Hiện nay cách nhìn nhận của xã hội về người giáo viên thay đổi có phần thực dụng 4
5. - Thực tế cho thấy đạo đức của học sinh đang trên đà đi xuống, đạo hiếu, truyền thống Tôn sư trọng đạo dường như bị xem nhẹ. - Nhiều phụ huynh trình độ dân trí còn thấp, là người lao động, buôn bán nhỏ công việc làm ăn bận rộn nên có ít thời gian quan tâm, quản lý, kiểm tra đôn đốc nhắc nhở việc học hành của con em mình, còn mang tư tưởng phó mặc cho nhà trường, coi việc giáo dục học sinh là trách nhiệm của nhà trường của các thầy cô giáo. - Bản thân người giáo viên cũng phải lo toan cho cuộc sống đời thường với tư cách là những người chủ trong gia đình - Học sinh còn nhỏ, mải ham chơi, chưa có ý thức được động cơ, mục đích của việc học nên không ít học sinh còn lười học dễ bị lôi cuốn vào một số hoạt động thiếu lành mạnh, mải mê chơi game quên cả việc học tập. 2. Thực trạng của học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học Yên Tiến. 2.1 Đặc điểm tình hình nhà trường. - Thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học 2013 – 2014 trường Tiểu học Yên Tiến tiếp tục đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục, hưởng ứng cuộc vận động “Mỗi thầy, cô giáo là tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”, tiếp tục thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”. - Năm học 2013 – 2014 trường có 849 học sinh được biên chế thành 25 lớp trong đó khối 1 có 5 lớp 176 em, khối 2 có 5 lớp 158 em, khối 3 có 6 lớp 195 em, khối 4 có 4 lớp 155 em, khối 5 có 5 lớp 165 em. - Trường Tiểu học Yên Tiến là trường có đông học sinh so với mặt bằng chung của huyện. - Yên Tiến là quê hương của thầy giáo Tống Văn Trân nên có truyền thống hiếu học, phần lớn các em đều ngoan ngoãn, chăm chỉ và có ý thức học tập tốt. - Tuy nhiên Yên Tiến là xã có nghề truyền thống thủ công nên nhiều phụ huynh mải làm nghề ít có thời gian quan tâm, kèm cặp, nhắc nhở con em học tập thường giao phó cho nhà trường và thầy cô giáo. Do đó lực học của các em không đồng đều. Đó là một trong những khó khăn trở ngại trong công tác giảng dạy và chủ nhiệm lớp. 5
6. 2.2 Thực trạng của học sinh lớp 1 ở trường Tiểu học Yên Tiến. - Trường Tiểu học Yên Tiến là trường có số học sinh rất đông, khối 1 là khối có số học sinh đông, số học sinh biên chế trong mỗi lớp học đông hơn so với mức bình quân chung của huyện. Cụ thể là: - Năm học 2011 – 2012: Số HS lớp 1 là 192 em biên chế vào 5 lớp. Tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 1E với tổng số HS là 37 em trong đó Nam: 23 em, nữ: 14 em, 3 em thuộc hộ nghèo. - Năm học 2012 – 2013 : Số HS lớp 1 là 157 em biên chế vào 4 lớp. Tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 1D với tổng số HS là 39 em trong đó 24 em nam và 15 em nữ, 2 em thuộc hộ nghèo. - Năm học 2013 – 2014: Số HS lớp 1 là 176 em biên chế vào 5 lớp. Tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm và giảng dạy lớp 1C với tổng số HS là 37 em trong đó 21 em nam và 16 em nữ, 2 em thuộc hộ nghèo, 1 em thuộc diện hòa nhập. - Khảo sát đầu năm học: Năm Sĩ Học lực học số Tiếng Việt Toán G K TB Y G K TB Y SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL SL TL 2011 37 18 48,6 10 27 5 13,5 4 10,9 19 51,4 8 21,6 6 16,2 4 10,8 2012 2012 39 19 48,7 11 28,2 6 15,4 3 7,7 18 46,2 10 25,6 6 15,4 5 12,8 2013 2013 37 17 46 7 18.9 6 16,2 7 18,9 18 48.7 6 16,2 6 16,2 7 18,9 2014 2014 35 14 40 6 17 9 26 6 17 15 42.8 7 20 8 22,9 5 14,3 2015 - Nói chung cả 4 năm học số HS được biên chế trong mỗi lớp tôi chủ nhiệm là rất đông, phần lớn các em đều cùng độ tuổi, đã qua lớp mẫu giáo 5 tuổi nên đa số các em đã nhận được mặt chữ cái và chữ số. Song bên cạnh đó vẫn còn 1 số em tiếp 6
7. thu chậm chưa thuộc hết mặt chữ cái, các em còn quá nhỏ, mải chơi, nhiều em hiếu động, chưa ý thức được việc học tập của mình nên lớp học chưa có nề nếp. - Trước tập thể lớp có nhiều khó khăn như vậy, là giáo viên chủ nhiệm lớp bản thân tôi không khỏi trăn trở tìm kiếm các giải pháp để quản lý, tổ chức và xây dựng lớp chủ nhiệm của mình ngày càng tiến bộ. Kế thừa, phát huy những kinh nghiệm về công tác chủ nhiệm lớp đã tích lũy sau nhiều năm công tác, tôi đã đề ra một số giải pháp có thể xem là hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp như sau: III. CÁC GIẢI PHÁP 1. Tiếp cận, tìm hiểu học sinh, thành lập đội ngũ cán bộ lớp. - Các em lớp 1 rất bé, còn bỡ ngỡ, sợ sệt khi mới bước chân vào Trường Tiểu học. Chính vì thế mà ngay từ ngày đầu nhận lớp tôi đã đóng vai vừa là cô giáo, vừa là mẹ, là chị, là bạn để dìu dắt nâng đỡ các em giúp các em thích nghi với môi trường mới để các em học tập và rèn luyện tốt hơn. Tôi đã thăm dò để nắm bắt được nơi ở cũng như hoàn cảnh gia đình, đặc điểm riêng của từng em. Từ đó có những biện pháp giáo dục tích cực, phù hợp nhất với từng đối tượng, nhất là những em có hoàn cảnh khó khăn. Tôi luôn tạo ra sự gần gũi với các em trong học tập cũng như trong giao tiếp, vui chơi để phát hiện khả năng nhận thức tư duy ở mỗi em. Tôi thường xuyên theo dõi để phát hiện học sinh nào chăm học, học sinh nào chưa chăm học, em nào trung thực. Với những em chưa chăm học, tôi thường động viên các em bằng những lời nói nhẹ nhàng, bằng lời khen, động viên khi các em có cố gắng. Ngay từ đầu năm học, tôi luôn chăm lo tổ chức xây dựng lớp thành một tập thể tự quản tốt. Thành lập đội ngũ cán bộ lớp là việc làm không thể thiếu trong công tác chủ nhiệm lớp. Đội ngũ cán bộ của lớp tôi gồm có: 1 lớp trưởng, 2 lớp phó, 4 tổ trưởng. Tôi phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng em: * Lớp trưởng: + Theo dõi kiểm tra hoạt động của lớp + Điểm danh và báo cáo sĩ số với giáo viên sau khi xếp hàng vào lớp. + Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, chào cờ đầu tuần, tập thể dục, múa hát giữa giờ. 7