18 Kinh nghiệm nhẩm nhanh trắc nghiệm Vật lý

Nội dung text: 18 Kinh nghiệm nhẩm nhanh trắc nghiệm Vật lý

1. Facebook.com/hoatutiensinh Lời nói đầu Các em học sinh thân mến! Trí tuệ của con người thật kỳ diệu, những khả năng tiềm ẩn của chúng ta quả thật vô cùng. Hãy loại bỏ những sự may mắn và đặt câu hỏi tại sao có những người thành công, có người lại thất bại. Trong khi ai cũng có sở trường và ưu điểm độc đáo của riêng mình. Là bởi vì có những người biết khai thác và tận dụng những sở trường đó, biết mài dũa những kỹ năng thông thường thành sở trường phi thường. Để làm được điều phi thường chúng ta hãy bắt đầu bằng một thói quen rất nhỏ – Tính Nhẩm. Tôi lấy làm tiếc khi thấy học sinh lạm dụng máy tính mà lãng quên kỹ năng bẩm sinh của mình. ở đây tôi không bài trừ máy tính mà nhấn mạnh việc phối hợp kỹ năng tính nhẩm với việc sử dụng máy tính bỏ túi. Để giúp chúng ta khi làm bài trong thời gian ngắn nhất có thể ra được kết quả chính xác đáp ứng nhu cầu không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ, kỹ năng làm bài trắc nghiệm phục vụ cho kỳ thi đại học – cao đẳng sắp tới. Tôi xin giới thiệu cuốn 18 tuyệt chiêu nhẩm nhanh trắc nghiệm vật lý . Trong giáo trình xin chỉ cung cấp mẹo tính nhẩm (chưa đề cập mẹo tư duy vật lý). Các công thức vật lý được trích dẫn từ giáo trình cẩm nang luyện thi đại học, bài tập minh hoạ được trích dẫn từ giáo trình 114 chủ đề trắc nghiệm (cùng tác giả Vũ Duy Phương – tác giả giáo trình này) Hoa Tử Vũ Duy Phương Mục lục 1
2. Giáo trình luyện thi đại học Kinh nghiệm số 1. Ba bộ số thường gặp Kinh nghiệm số 2. Qui ước đơn vị tính độ biến dạng lò xo Kinh nghiệm số 3. Hệ phương trình đẹp Kinh nghiệm số 4. g 2 10 - Tính nhanh chu kỳ Kinh nghiệm số 5. Mượn, trả 100 - Tính lực đàn hồi Kinh nghiệm số 6. Tính cung dư Kinh nghiệm số 7. Tính quãng đường dựa vào hình thức thời gian Kinh nghiệm số 8. Mượn 100 - dao động tắt dần Kinh nghiệm số 9. Tính trở kháng Kinh nghiệm số 10. Mượn trả  Kinh nghiệm số 11. Tổng hợp dao động - hộp đen Kinh nghiệm số 12. Quy ước đơn vị - giao thoa ánh sáng Kinh nghiệm số 13. Giới hạn đại lượng vật lý - kiểm tra đáp án Kinh nghiệm số 14. Thủ thuật tính Uh , Vmax trong hiện tượng quang điện Kinh nghiệm số 15. Quy ước số mũ - hiện tượng quang điện Kinh nghiệm số 16. Quy ước đơn vị - Năng lượng phản ứng hạt nhân Kinh nghiệm số 17. Liên hệ năng - Xung lượng Kinh nghiệm số 18. Các cặp số liên hợp TRUNG TÂM HOA TỬ - THẦY VŨ DUY PHƯƠNG2
3. Facebook.com/hoatutiensinh Trung tâm hoa tử Thăng hoa Thầy: Vũ Duy Phương Vật lý V.P Cẩm nang Kinh nghiệm tính nhẩm Kinh nghiệm số 1. Ba bộ số thường gặp • Ba bộ số thường gặp 3; 4; 5; 2,4 1; ; 2; 1;1; ; •ý nghĩa 52 = 32 + 42; • Vận dụng Trong vật lý có rất nhiều trường hợp áp dụng 3 bộ số này đề tính nhẩm nhanh các đại lượng thành phần hoặc đại lượng tổng hợp Ví dụ: ; • Bài tập minh hoạ VD1. Câu 22 - Giáo trình 114 chủ đề trắc nghiệm (114 CĐTN ) Một lò xo ghép với vật m1 thì có chu kỳ dao động bằng 1s. khi ghép với vật m2 thì có chu kỳ dao động bằng 3 s. Hỏi khi lò xo này ghép với cả 2 vật kia thì chu kỳ dao động bằng bao nhiêu A. 0,53s B. 1/2s C.2s D. đáp án khác Giải: T1 = 1; T2 = 3; thuộc bộ 1;3;2. T = 1 2 = 2 VD2: cho mạch điện xoay chiều: R = 100, ZLC = 1003. Tính ZAB Giải: ; thuộc bộ 1;3 ZAB = 2 100 = 200 3
4. Giáo trình luyện thi đại học Chú ý: bài này các em có thể bấm phép tính: ZAB = tuy nhiên công việc này chắc chắn lâu hơn việc lấy 100 nhân với 2 • Bài tập tham khảo Câu 27- 114 CĐTN. Một vật khi gắn với lò xo 1 khi được kích thích cho dao động thì dao động được 120 chu kỳ trong một khoảng thời gian t. nếu con lắc đó gắn với lò xo 2 thì dao động được 160 chu kỳ trong khoảng thời gian nói trên. Nếu vật gắn với hệ 2 lò xo 1 và 2 nối tiếp thì dao động được bao nhiêu chu kỳ trong thời gian t đó A. 200 B. 96 C. 280 D. đáp án khác Câu 30 - 114 CĐTN. Một vật gắn với lò xo K1 thì dao động với chu kỳ 1s, vật đó gắn với lò xo 2 thì thời gian ngắn nhất để vật tăng tốc từ không đến cực đại là 0,253s. Nếu ghép 2 lò xo với vật thành hệ xung đối thì thời gian giữa 2 lần lực hồi phục bằng không là bao nhiêu? A. 2s B. 0,53s C. 0,253s D. 1s Câu 359 - 114 CĐTN Mạch chọn sóng vô tuyến có L không đổi C thay đổi được. Khi C = C1 thì mạch bắt được sóng có bước sóng 15m, khi C = C2 thì mạch bắt được bước sóng 20m. Tính bước sóng mạch bắt được khi sử dụng 2 tụ trên mắc nối tiếp A. 12m B. 25m C. 35m D. 60/7m Kinh nghiệm số 2. Qui ước đơn vị tính độ biến dạng lò xo • Bài toán Cho một con lắc lò xo gồm 1 lò xo có độ cứng K = 50N/m gắn với một vật có khối lượng m = 150g. Lò xo được treo thẳng đứng. Tính độ biến dạng của lò xo khi vật ở vị trí cân bằng • Tính toán thông thường Ta có: l = 0,03m = 3cm • Kinh nghiệm Đây là bài toán dễ. Rất nhiều học sinh chủ quan. Tuy nhiên bài toán dạng này xuất hiện hầu hết ở các dạng dao động điều hoà có liên quan đến tính biên độ dao động, lực đàn hồi, thời gian, quãng đường, tần suất dao động Để trong thời gian 0,5s tính được l ta làm như sau: - Quy ước đơn vị: m(gam); K(N/m); l (cm) - áp dụng công thức: l = = . Đương nhiên mẹo này chỉ còn đúng khi lấy g = 10m/s2 TRUNG TÂM HOA TỬ - THẦY VŨ DUY PHƯƠNG4
5. Facebook.com/hoatutiensinh • Bài tập minh hoạ Câu 1 - 114 CĐTN . Một con lắc lò xo có chiều dài tự nhiên bằng 30cm. độ cứng K = 50N/m được treo vào một điểm cố định. biên độ A = 4cm. Tính chiều dài cực đại, cực tiểu của lò xo khi dao động theo phương thẳng đứng, biết khối lượng của vật: m = 100g A. 34; 26cm B. 36; 28cm C. 34,02; 26,02 cm D. 30; 34 Giải: l = = 100 : 50 = 2cm. lcb = 30 + 2 = 32cm, lmax = 32 + 4 = 36cm; lmin = 32 - 4 = 28cm • Bài tập tham khảo Câu 38- 114 CĐTN . Một con lắc lò xo treo thẳng đứng K = 50N/m, m = 100g, người ta nâng vật lên vị trí sao cho lò xo không biến dạng rồi thả nhẹ. Chọn hệ quy chiếu thẳng đứng chiều dương hướng xuống dưới gốc tọa độ trùng với vị trí cân bằng mốc thời gian lúc vật thấp hơn vị trí cân bằng 1cm và đang đi lên. Viết phương trình dao động A. x = 4cos(10 t + /3)cm B. x = 2cos(105t + /3) C. x = 6cos(105t - /3)cm D. x = 2cos(105t - /3 Câu 54 -114 CĐTN . Một con lắc lò xo gồm vật nhỏ có khối lượng m = 200g gắn với lò xo nhẹ có độ cứng K = 100N/m, vật dao động không ma sát trên dốc chính của mặt phẳng nghiêng có góc nghiêng bằng 300, biên độ dao động bằng 4cm. Tính lực tác dụng lên điểm treo lò xo khi động năng bằng 3 thế năng A. 3N B. 2N C. 4N D. 1 hoặc 3N Câu 87-114 CĐTN Cho một con lắc lò xo gồm một vật nhỏ có khối lượng bằng 200g gắn với một lò xo nhẹ có độ cứng K = 50N/m. Vật dao động theo dốc chính của một mặt phẳng nghiêng có góc nghiêng bằng 300. Ban đầu người ta đưa vật đến vị trí lò xo không biến dạng rồi thả nhẹ. Tìm thời điểm đầu tiên lực đàn hồi bằng nửa giá trị cực đại A. 1/7,5s B. 1/10s C. 1/30s D. 1/6s Kinh nghiệm số 3. Hệ phương trình đẹp Khi giải các bài tập vật lý chúng ta thường xuyên phải sử dụng công cụ toán học trong đó có những quy luật toán học được lặp đi lặp lại nhiều lần ở những dạng bài tập vật lý khác nhau. Một trong những quy luật toán học đó là hệ phương trình bậc nhất 2 ẩn. Khi đặt vấn đề này có lẽ nhiều em học sinh thắc mắc một vấn đề đơn giản như vậy sao phải phức tạp hoá lên. Đó là một ý kiến hết sức chủ quan. Chúng ta nên nhớ rằng làm bài trắc nghiệm trong 1 phút và làm bài trắc nghiệm trong 5 phút là khác nhau về đẳng cấp. Do đó giải hệ phương trình trong 5
6. Giáo trình luyện thi đại học 10s và trong 2 phút cũng khác nhau về đẳng cấp. Do đó chúng ta hãy kiên nhẫn đọc phương pháp dưới đây. • Phương trình Như đã nói trên đây là phương trình cực dễ. Nhưng lưu ý rằng chúng ta phải nhớ nghiệm ngay lập tức để áp dụng cho các bài vật lý mà không mất thời gian tính toán nữa. Giải hệ trên ta được: • Bài tập minh hoạ VD1. Cho cơ hệ như hình vẽ. Các lò xo nhẹ được mắc xung đối vào một vật nhỏ. Chiều dài tự nhiên của mỗi lò xo bằng 20cm. Khoảng cách 2 điểm mắc 2 đầu lò xo bằng 42,5cm. K1 K2 Biết độ cứng của các lò xo K1 = 60N/m; K2 = 40N/m. Tính độ biến dạng của các lò xo khi vật ở vị trí cân bằng Giải: Dựa vào phương trình cân bằng lực và liên hệ chiều dài các lò xo ta có VD2. (Câu 12-114 CĐTN ) Một con lắc đơn dao động điều hoà trong thời gian t dao động được 8 chu kỳ. Nếu cắt bớt 27cm thì trong thời gian trên con lắc thực hiện được 10 chu kỳ. tính chiều dài con lắc đơn sau khi đã cắt A. 0,75m B. 48cm B. 112cm D. 135cm Giải: Ta có: l2 = = 48cm VD3.(Câu 775-114 CĐTN ) Hạt nhân phóng xạ . Biết Pu đứng yên. Phản ứng toả ra một năng lượng bằng 5,4MeV. Tính động năng hạt A. 5,3MeV B. 5,39MeV C. 0,0904MeV D. 0,092MeV Giải: = 5,3MeV TRUNG TÂM HOA TỬ - THẦY VŨ DUY PHƯƠNG6
7. Facebook.com/hoatutiensinh • Bài tập tham khảo Câu 369-114 CĐTN Cho mạch điện như hình vẽ các cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm lần lượt bằng L1 = 3mH và L2 = 2mH. Tụ điện có điện dung bằng 1F. Mạch đang dao động tự do với điện tích trên tụ có giá trị cực đại bằng 5C thì tại thời điểm điện tích trên tụ bằng 2,53 C khoá K đột ngột ngắt. Tính năng lượng dao động điện từ của mạch khi đó A. 12,03125 J B. 12,4925 J C. 11,796875 J D. 8,75 J Câu 5-114 CĐTN Hai lò xo rất nhẹ có độ cứng K1 = 25N/m và K2 = 75N/ như hình vẽ vật nhỏ có khối lượng 100g. Khi lò xo 1 giãn 6cm khi đó lò xo 2 nén 2cm. Vật dao động với biên độ bằng 4cm. Tính chiều dài cực đại của lò xo 1. Biết chiều dài 2 lò xo bằng nhau, kích thước K1 K2 vật không đáng kể và khoảng cách 2 điểm gắn 2 đầu ngoài của lò xo bằng 45cm A. 25cm B. 27cm C. 29,5cm D. 27,5Cm Kinh nghiệm số 4. g 2 10 - Tính nhanh chu kỳ • Công thức chu kỳ Thông thường chúng ta đều biết chu kỳ của con lắc đơn và con lắc lò xo treo thẳng đứng được tính theo công thức: T =2 và T = 2 . Do trong các bài cơ, điện thường cho 2 10 nên ta có T 2 và T = 2 . Chú ý đơn vị của l và l là mét • Bài tập minh hoạ VD1. Một con lắc lò xo dao động theo phương thẳng đứng. Khi ở vị trí cân bằng lò xo dài hơn khi ở trạng thái tự nhiên 4cm. Tính chu kỳ dao động của vật Giải: T = 2 = 0,4s • Bài tập tham khảo Câu 2-114 CĐTN Một con lắc lò xo có chiều dài cực đại bằng 34cm được treo vào một điểm cố định. chiều dài cực tiểu bằng 30cm. chiều dài tự nhiên bằng 30cm. Tính chu kỳ và biên độ dao động của vật A. 0,2s, 1cm B. 0,22s; 4cm C.0,22s; 2cm D. đáp án khác Câu 3-114 CĐTN Cho con lắc lò xo được treo vào một điểm cố định và dao động theo phương thẳng đứng có chu kỳ dao động bằng 0,2s và chiều dài tự nhiên bằng 20cm . Tính chiều dài của con lắc ở vị trí cân bằng 7