SKKN Một số kinh nghiệm về việc dạy cách phát âm tiếng Anh cho học sinh phổ thông có hiệu quả

Nội dung text: SKKN Một số kinh nghiệm về việc dạy cách phát âm tiếng Anh cho học sinh phổ thông có hiệu quả

1. 1 I. ĐỀ TÀI: MỘT SỐ KINH NGHIỆM VỀ VIỆC DẠY CÁCH PHÁT ÂM TIẾNG ANH CHO HỌC SINH PHỔ THÔNG CÓ HIỆU QUẢ II. ĐẶT VẤN ĐỀ: Như chúng ta biết đấy trong thời đại của chúng ta ngày nay, tiếng Anh là ngôn ngữ đang được sử dụng rộng rãi . Chúng ta học tiếng Anh để làm gì? Câu trả lời là để giao tiếp. Học sinh học tiếng Anh để làm gì? Học sinh cũng có cùng chung một mục đích như chúng ta. Công việc của thầy cô giáo dạy tiếng Anh là cung cấp cho học sinh những kiến thức cơ bản mà các em cần, để trong tương lai các em có thể phát huy thêm trong việc học tập của mình. Vì thế, là thầy cô giáo tất cả chúng ta đều mong muốn làm sao cho các em có kỹ năng phát âm đúng các từ ngữ tiếng Anh có tần số xuất hiện cao. Không dễ dàng gì để mà hầu hết các em học sinh có thể nắm bắt tường tận kỹ năng phát âm tiếng Anh trong một thời gian ngắn. Dĩ nhiên cả thầy cô giáo lẫn học sinh gặp phải nhiều vướng mắc về đề tài này. Chúng ta luôn đối mặt với khó khăn trong việc dạy học sinh ở trình độ khác nhau có khả năng tiếp thu và kỹ năng vận dụng khác nhau. Trong việc dạy tiếng Anh, đối với một giáo viên việc kết hợp dạy bốn kỹ năng Nghe – Nói – Đọc – Viết là việc làm không thể thiếu, nhằm thực hiện đúng theo chương trình đã được bộ Giáo dục và Đào tạo đã cải cách và ban hành. Muốn giúp cho học sinh nói đúng, phát âm đúng một từ, thầy cô giáo cần phải có thủ thuật dạy học nhằm làm cho học sinh dễ nhớ, dễ so sánh, dễ nhận ra và vận dụng tốt vào thực tế, cũng như làm tốt các bài kiểm tra liên quan. Qua nhiều năm giảng dạy, nhằm chia sẻ với đồng nghiệp - để giúp học sinh vượt qua trở ngại này và tạo cho các em một thói quen tích cực khi phát âm, khi nói tiếng Anh. Bản thân tôi xin mạo muội nói lên một số kinh nghiệm mà tôi đã thực hiện tốt trong quá trình dạy học của mình. Chắc rằng một số vấn đề tôi trình bày trong đề tài này, các đồng nghiệp đã biết cả rồi. Chúng ta dễ quen với ý tưởng như là: “Chúng ta đâu có cho học sinh thi nói ở mọi cấp độ đâu.”; “Chúng ta cứ làm sao cho các em hiểu và sử dụng được các mẫu câu, các điểm Người viết: Phạm Phú Dũng – Tổ: Ngoại Ngữ - Trường THPT Trần Quý Cáp – Hội An Email: cteacherdung@vnn.vn
2. 2 ngữ pháp thành thạo càng nhiều càng tốt, cốt để làm sao cho các em đạt điểm cao trong các bài kiểm tra của mình là được.”. Trong thực tế, trong chương trình cải cách được Bộ giáo dục ban hành và sử dụng hiện nay, học sinh được học các kỹ năng Nghe và Nói cùng với kỹ năng Đọc và Viết kết hợp tương tác với nhau, nhưng trong kỳ thi cuối cấp thì học sinh chỉ làm bài thi chủ yếu là bằng bài viết mà thôi. Đó có thể là lý do mà chúng ta không chú trọng nhiều đến việc dạy học sinh kỹ năng phát âm hoàn hảo. Việc phát âm đúng từ ngữ sẽ giúp các em viết đúng chính tả. Dạy tốt phát âm là vô hình trung chúng ta giúp các em phát triển kỹ năng Nghe, không những kỹ năng này rất quan trọng trong giao tiếp hằng ngày mà còn giúp các em đạt điểm cao trong phần kiểm tra nghe định kỳ một tiết và trong phần thi Nghe dành cho học sinh giỏi được tổ chức hằng năm. Ngoài ra, việc dạy tốt kỹ năng phát âm cũng sẽ giúp cho học sinh chúng ta tự tin khi nói ra một từ mà các em biết chắc là các em nói đúng. III. CƠ SỞ LÝ LUẬN: Ban đầu tôi cũng có nhiều trở ngại trong việc nói tiếng Anh cũng như phát âm các từ tiếng Anh một cách đúng đắn và tôi cũng gặp khó khăn trong việc dạy học sinh phát âm cho đúng. Nhưng cuối cùng thì tôi cũng đạt được thành công trong việc dạy học sinh phát âm đúng – không phải đối với tất cả các học sinh – mà đối với đa số các em được tôi trực tiếp giảng dạy. Sự thành công này một phần dễ thấy nhất là ở các em ham thích học bộ môn. Kinh nghiệm mà tôi trình bày ở đây thì đơn giản thôi, nhưng nếu các bạn áp dụng nó vào việc dạy học, tôi tin rằng các bạn sẽ gặt hái thành công trong việc dạy phát âm cho học sinh của mình. Các bạn nên nhớ rằng chúng ta không phải là người bản xứ nói tiếng Anh. Chúng ta không thể nào phát âm một từ chính xác y hệt như người bản xứ nói, nhưng chúng có thể cố gắng luyện tập để mà người nghe có thể hiểu được những gì chúng ta muốn nói. Cũng như những ca sĩ vậy thôi, chúng ta cần phải bắt chước cách người bản xứ nói và phải nắm vững các ký hiệu phát âm. Trên toàn thế giới người ta nói tiếng Anh với nhiều giọng khác nhau, ngay cả tại thủ đô London, người ta nói tiếng Anh cũng bằng nhiều giọng đó các bạn ạ! Cái khôn khéo ở chúng ta là chúng ta nên chọn cách phát âm “the Queen’s English” tức là tiếng Anh được xem là chuẩn nhất để phát âm các từ trong tiếng Anh. Người viết: Phạm Phú Dũng – Tổ: Ngoại Ngữ - Trường THPT Trần Quý Cáp – Hội An Email: cteacherdung@vnn.vn
3. 3 Chúng ta thông cảm với học sinh Việt Nam chúng ta học tiếng Anh cũng như chúng ta thông cảm với học sinh ngoại quốc học tiếng Việt. Trong ngôn ngữ chúng ta, ta không có các âm cuối mà các âm cuối này được phát âm ra sẽ làm thay đổi ngữ nghĩa của từ, chẳng hạn như là: nine; nice; night; knife; knight. Nếu như chúng ta không phát âm các âm cuối thì người nghe sẽ nhầm lẫn những gì chúng ta nói. Đối với học sinh, nếu các em không có thói quen phát âm các âm cuối, thì các em sẽ gặp khó khăn trong khâu làm bài phần phát âm (phonetics). Trong tiếng Việt, chúng ta cũng không có âm /s/ /xì/. Ví dụ như từ ‘thirsty’ có âm /s/ ở giữa từ, nếu chúng ta quên phát âm /s/, thì tự động từ này sẽ biến thành thirty, và dĩ nhiên là nghĩa của nó sẽ thay đổi hoàn toàn từ nghĩa ‘khát nước’ sẽ biến thành ‘ba mươi’. Tất cả chúng ta biết rằng sự khác biệt về âm cuối của tiếng Anh cũng giống như dấu trong các từ tiếng Việt cung, cùng, củng, cụng, cúng, cũng. Những dấu này sẽ thay đổi nghĩa của từ. Âm tiếng Anh cũng quyết định nghĩa của từ giống hệt như dấu trong tiếng Việt của ta vậy. Và có rất nhiều sự khác biệt trong cách phát âm giữa hai ngôn ngữ. Hy vọng rằng với đề tài này, các bạn có thể cùng tôi tháo gỡ một số vướng mắc mà chúng ta đang gặp phải trong quá trình dạy học. Cuối cùng, tất cả các nhận xét của đồng nghiệp về bài viết này đều được đánh giá cao, vì xét cho cùng mục đích của chúng ta là: ‘Tất cả vì học sinh thân yêu!’ IV. CƠ SỞ THỰC TIỄN : Hầu hết học sinh chúng ta có thói quen xấu về việc phát âm các từ tiếng Anh. Nhất là những âm như là: / ei ; t∫; ʤ; ∫; ʒ; θ; UE; æ; ŋ; b; p; f; å:/ trong các từ như: stay; away; may; play; day; cheap; bridge; sheep; show; decision; thread; go; bad; sing; boy; point, fan; park, Các em thường phát âm /sịt stây/; /ờ wây/; /mây/; /pờ-lây/; /đây/ âm này phải được phát âm như âm /ê -i/ trong tiếng Việt. Học sinh chúng ta hay nhầm lẫn giữa âm /dʒ/ và âm /t∫/ hoặc các em thậm chí không phát âm /dʒ/ vào cuối từ có chứa âm này, ví dụ trong các từ 'college, village, large '. Các em quen với việc không phát âm /s/ trong các từ như là: 'yesterday, domestic, thirsty, sister '. Điều này làm cho người nghe không hiểu các em nói gì. Nhiều em không thể phân biệt giữa các âm /b/; /p/ và /f/ trong các từ như: put, book, point, ball, pause, pupil, fear, physics và còn nhiều từ khác nữa. Việc phát âm sai này xãy ra đối với nhiều học sinh, mặc dầu cách pháp âm cũng như ký hiệu phát âm được dạy theo trình tự và có hệ thống trong mỗi đơn vị bài học trong chương trình tiếng Anh THPT. Người viết: Phạm Phú Dũng – Tổ: Ngoại Ngữ - Trường THPT Trần Quý Cáp – Hội An Email: cteacherdung@vnn.vn
4. 4 Lỗi về phát âm một phần là do thầy cô giáo không chú trọng nhiều về cách phát âm, một phần là do các em không xem việc phát âm đúng là cần thiết và không biết vận dụng các ‘mẹo vặt’ để nhớ cách phát âm. Đây có thể nói là sai lầm lớn cho cả người học lẫn người dạy, việc phát âm sai này sẽ ảnh hưởng đến việc sử dụng và học tập tiếng Anh của các em trong tương lai. Nếu các em phát âm sai thì không ai hiểu và các em lại cần phải sửa sai các lỗi mà đã ăn sâu cắm rễ trong đầu. Việc sửa sai này sẽ không dễ dàng đâu. Như chúng ta biết thì ngày nay tiếng Anh được dùng rất phổ biến, nói đúng, phát âm đúng sẽ giúp ta hiểu, nghe được và điều đó sẽ làm thú vị hơn khi chúng ta nghe nhạc, nghe tin tức trên đài phát thanh, trên TV. v. v các chương trình sử dụng tiếng Anh. Âm cuối trong tiếng Anh rất quan trọng vì nó quyết định nghĩa của từ. Đa số học sinh chúng ta không phát các âm cuối như là các âm: t, θ, k, s, E, z; l, Trong các từ wit, with, và week âm cuối được phát ra khác nhau và mang nghĩa khác nhau ví dụ như: 'cure, kill; wine, wife; night, knife; five, fire; book, boot'. Một số em không phát âm được các âm /ə℧; a℧ / một cách đúng đắn như trong các từ 'know, go, no, hold, cold, cow, how, about, shout, và một số em phát âm sai trong âm / ai /; / ú / trong các từ như là: ‘smile, mile, child, result, agriculture, adult, skull, culture, brother, mother, colour’ V. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Vào đầu năm học, tôi phô tô phát cho các em bảng về ký hiệu phiên âm (như các bảng được đính kèm phần phục lục trang 9, 10, 11 của tài liệu này). Các bạn có thể copy ở tất cả các nguồn, nhưng để cho đồng bộ tôi đã sử dụng phiên bản được dùng trong sách GK hiện hành và chua thêm phần phát âm tiếng Việt tương đồng cho mỗi âm tiếng Anh. Các bạn nên chú ý các âm /ei/ = /ê-i/ trong các từ day, may, stay, main, late; âm /dʒ/ = / trờ-rờ / trong các từ job, June, join, jealous; âm /ʒ/ = /rờ- rờ/ trong các từ decision, vision, pleasure, occasion; âm /t∫/ = /chờ-rờ/ trong các từ chair, cheap, catch, chew; âm /θ/ = /thờ/ trong các từ thin, thick, bath, strength; âm /EU/ = /ơu/ trong các từ no, slow, hold, both; âm /æ/ = /a - e/ trong các từ hat, map, lamp, bad; âm /ŋ / = /ngờ/ trong các từ sing, singer, thing, nothing Một khi các em được phát các tờ rời về cách phát âm, với sự trợ giúp của thầy cô các em được hướng dẫn cách phát âm các từ mà các em thường phát âm sai cũng như không biết cách phát âm. Khuyến khích học sinh học thuộc lòng Người viết: Phạm Phú Dũng – Tổ: Ngoại Ngữ - Trường THPT Trần Quý Cáp – Hội An Email: cteacherdung@vnn.vn
5. 5 mỗi âm ít nhất 5 từ cùng với ký hiệu phát âm của 5 từ đó. Trong suốt quá trình dạy, thầy cô giáo nên sửa sai cho các em ngay mỗi khi các em mắc lỗi sai trong phát âm, nhất là các từ thường xuất hiện với tần xuất cao trong giao tiếp hằng ngày và trong sách giáo khoa. Chúng ta có thể dạy cho các em phát âm đúng bằng cách cung cấp thông tin cho các em về các từ có cách đọc ‘lạ’. Đối với các từ khó đọc thầy cô cứ cho các em chua cách đọc phỏng theo âm Việt bên cạnh từ đó. Chẳng hạn như nếu chúng ta muốn dạy các em từ synchronized swimming chúng ta có thể cho học sinh phiên từ đó ra bằng việc ghi âm Việt tương đồng phía dưới hoặc trên từ được in trong SGK như là: / sín krơ nai zờ đờ - sit wím ming/ của âm Việt = /‘siŋkrənaizd/; từ international /in-tơ-ná-sơn-nôl/ = /intə'næ∫∂nl/. Từng bước, từng bước, các em được học các cách phát âm đúng các âm cùng với ký hiệu phiên âm quốc tế tương đồng và với kiến thức được trang bị, các em có thể thực hành phát âm ở nhà mà không gặp khó khăn gì. Cùng với tiết Reading Comprehension, trong tiết Language Focus, thầy cô có thể kết hợp dạy phát âm cho các em. Đôi khi chúng ta có thể kể cho các em nghe vài mẫu chuyện vui về sự phát âm sai như là: ‘desert’ và ‘dessert’; ‘cow’ và ‘cough’ để thêm phần sinh động và cũng làm các em nhớ lâu hơn. Chúng ta có thể áp dụng việc dạy phát âm đúng để giúp học sinh viết đúng chính tả. Nói chung là phát âm đúng sẽ giúp người học thực hành tốt hơn trong các kỹ năng cả về vận dụng ngữ pháp, chính tả, nói và nghe đúng. Không có quy luật phát âm cụ thể trong tiếng Anh, nhưng có nhiều từ trong tiếng Anh được phát âm có cùng một cách như cold, hold, old; look hook, book; result, agriculture, adult, v.v . Để dạy học sinh phát âm tốt chúng ta cần có một cuốn tự điển tốt, tốt nhất là cuốn từ điển đó được xuất bản ở các nước nói Tiếng Anh. Cuốn từ điển Wordpower dictionary for learners of English hoặc Oxford Advanced Learner’s Dictionary do nhà xuất bản Oxford University Press phát hành, được khuyến khích sử dụng. Ngày nay đa số học sinh chúng ta có máy tính cá nhân ở nhà. Tại sao chúng ta không khuyến khích các em cài đặt các phần mềm của hai cuốn tự điển này, phần mềm này dễ cài đặt và có bán rộng rãi tại các cửa hàng software. Trong các phần mềm này cũng như trong cuốn từ điển nói trên, người viết và lập trình viên đánh dấu ngôi sao vào vị trí đầu của từ có cách phát âm ‘lạ’, để làm người học chú ý. Với việc cài đặt phần mềm này học sinh chúng ta có thể kiểm tra cách phát âm bằng cách kích chuột vào biểu tượng loa để nghe và đồng thời các em có thể xem phần phiên âm ghi Người viết: Phạm Phú Dũng – Tổ: Ngoại Ngữ - Trường THPT Trần Quý Cáp – Hội An Email: cteacherdung@vnn.vn