SKKN Một số biện pháp nâng cao chữ viết cho học sinh Lớp 1B khu trung tâm trường Tiểu học Bó Sinh - Năm học 2016-2017

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp nâng cao chữ viết cho học sinh Lớp 1B khu trung tâm trường Tiểu học Bó Sinh - Năm học 2016-2017

1. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHỮ VIẾT CHO HỌC SINH LỚP 1B KHU TRUNG TÂM TRƯỜNG TIỂU HỌC BÓ SINH NĂM HỌC 2016 - 2017 A. MỞ ĐẦU 1. Lý do viết sang kiến: Theo sự phân công nhiệm vụ năm học 2016 – 2017 của Ban giám hiệu nhà trường, tôi được phân chủ nhiệm lớp 1B khu Trung Tâm với tổng số 28 học sinh đều là con em dân tộc thiếu số thuộc địa bàn của xã. Đa số các em đều là con nhà nông phải bán lưng cho trời, bán mặt cho đất để kiếm sống qua ngày tháng, dù nhỏ tuổi nhưng từ sớm các em đã phải theo bố mẹ học cầm dao, cầm cuốc để có kỹ năng kiếm sống về sau. Đến trường, đến lớp là học cầm bút viết vào trang giấy trắng, học cầm phấn viết mặt bảng con đen. Chiếc bút hay viên phấn hình như còn xa lạ với các em, khi cầm nhiều em còn lúng túng không biết cầm bằng mấy ngón tay, khi viết không biết đặt bút (phấn) từ đâu. Đồng thời, theo Kế hoạch của Phòng Giáo dục huyện Sông Mã, năm 2018 phấn đấu Trường đạt Chuẩn quốc gia mức độ 1, nên việc trang bị cho các em chữ viết đều nét, đúng, đẹp là hết sức cần thiết. Tạo nên những con người theo kịp với điều kiện kinh tế - xã hội thời đại, duy trì nết văn hóa truyền thống về con người và chữ viết. Như chúng ta đã biết, một trong những niềm vui, hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được đến trường, được học đọc, học viết. Biết đọc, biết viết thì cả một thế giới mới rộng lớn mênh mông sẽ mở ra trước mắt các em. Tiểu học là bậc học nền tảng, dạy Tiếng Việt và tập viết là chúng ta đã trao cho các em chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào tương lai bao la, là công cụ để các em vận dụng suốt đời. Dạy chữ chính là dạy người. Có thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy cô và bạn mình”. Học chữ chính là công việc đầu tiên khi các em đến trường. Tập viết là một phân môn có tầm phần quan trọng đặc biệt ở tiểu học, nhất là đối với các em lớp 1. Học vần, tập đọc giúp cho học sinh đọc thông viết thạo. Viết đúng, đẹp, nhanh, rõ ràng học sinh có điều kiện ghi chép bài học của tất cả các môn học tốt hơn. Chữ viết và dạy viết được cả xã hội quan tâm. Nhiều thế hệ thầy cô giáo đã trăn trở, góp công, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy học chữ
2. viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết sai, viết xấu, viết chậm, điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới các môn học khác. Ngoài ra Tập Viết còn góp phần quan trọng vào việc rèn luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: Tính cẩn thận bền bỉ, tinh thần kỉ luật và óc thẩm mỹ bởi người xưa nói về nét chữ, nết người như sau: Xưa nay nét chữ nết người Uốn cho thật dẻo nở mười hoa tay Yêu người chữ đẹp thơ hay Xứng danh tài đức dựng xây nước nhà. Nhận thức được tầm quan trọng như đã nêu trên, với ý thức và lương tâm, trách nhiệm nghề nghiệp của giáo viên, bản thân tôi luôn suy nghĩ và trăn trở. Trong giảng dạy, tôi đã không ngừng tích lũy kinh nghiệm về chữ viết để sớm giúp các em viết chữ đẹp, luôn tìm ra phương pháp dạy học thích hợp viết chữ đẹp. Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã mạnh dạn chọn Sáng kiến “Một số biện pháp nâng cao chữ viết cho học sinh lớp 1B Khu Trung Tâm Trường Tiểu học Bó Sinh năm học 2016 - 2017”. Trong sáng kiến này, tôi không đề cập nhiều đến toàn bộ năm học mà chỉ giới hạn trọng tâm ở học kì I để nhằm giúp học sinh viết chữ đẹp, đúng kích cỡ, kịp thời đáp ứng dạy theo chuẩn kiến thức kĩ năng. Đồng thời giúp học sinh có vốn kĩ năng ban đầu thuận lợi cho việc phát huy viết chữ đẹp sau này. 2. Mục tiêu của sang kiến: Mục đích của sáng kiến là nghiên cứu và giới thiệu những biện pháp tích cực trong việc dạy chữ viết Tiếng Việt, góp phần giúp học sinh lớp 1B viết chữ đúng và đẹp. Thông qua các biện pháp này tôi có thể nâng cao kiến thức của bản thân và ý thức được việc nghiên cứu, tìm tòi phương pháp giảng dạy là một nhu cầu cũng như nhiệm vụ của mình. Nhiệm vụ của sáng kiến là nghiên cứu lí luận, tìm ra những cơ sở lí luận, vai trò vị trí, nhiệm vụ và phương pháp dạy học, hệ thống hóa những vấn đề lí luận có liên quan đến sáng kiến. Ngoài ra còn khảo sát quá trình dạy học tập viết ở trường. Tham khảo một số phương pháp của các bạn đồng nghiệp, của các nhà nghiên cứu trên cơ sở tìm ra những cái hay, cái đúng và những cái còn hạn chế, từ đó biết cải tiến, áp dụng vào trường lớp của mình và đề xuất những biện pháp tích cực, khắc phục hạn chế của việc dạy chữ viết rèn chữ viết cho học sinh lớp 1, giải quyết những khó khăn trong giảng dạy cũng như trong công tác chủ nhiệm của mình. Rèn chữ viết cho học sinh làm cho học sinh có tính cẩn thận,
3. óc thẩm mỹ, kiên trì và chịu khó. Qua đó, giáo dục các em ý thức tự trọng và tôn trọng người khác. 3. Giới hạn của sang kiến 3.1. Về đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của sáng kiến là những biện pháp nâng cao chữ viết cho học sinh lớp 1 ở Trường Tiểu học hiện nay nói chung và học sinh lớp 1B Trung Tâm Trường Tiểu học Bó Sinh năm học 2016 – 2017 nói riêng. Tổng số học sinh 28 em, trong đó nữ 14 em, dân tộc 28 em, nữ dân tôc 28 em. 3.2. Về không gian: Địa điểm nghiên cứu: Lớp 1B Khu Trung Tâm của Trường Tiểu học Bó Sinh. Sáng kiến nghiên cứu lối chữ viết, nguyên nhân dẫn đến chữ viết chưa đẹp, nghiên cứu tìm ra những biện pháp thực hiện trong việc rèn chữ cho học sinh lớp 1B Trung Tâm Trường Tiểu học Bó Sinh năm học 2016 – 2017, nhằm khắc phục tình trạng chữ viết chưa đúng, chưa đẹp và chưa đều nét. Từ đó hình thành nên nhân cách con người biết nhìn nhận vào cái đẹp và bảo vệ giữ gìn lấy cái đẹp. 3.3. Về thời gian: Bắt đầu từ tháng 09 năm 2016 đến tháng 05 năm 2017. Thời gian nghiên cứu diễn ra trong suốt năm học.
4. B. NỘI DUNG 1. Cơ sở viết sáng kiến 1.1. Cơ sở khoa học: Học sinh lớp 1, ngay từ những ngày đầu tiên đi học ở trường Tiểu học còn nhiều bỡ ngỡ, rụt rè. Việc giúp các em làm quen với chữ viết thật là khó khăn, bởi đôi tay cầm bút còn vụng về lóng ngóng. Là giáo viên dạy lớp 1, tôi luôn trăn trở suy nghĩ một câu hỏi: Ở lớp 1 có nên tiến hành dạy các em viết đẹp ngay không? Qua việc giảng dạy sau mỗi tiết học môn Tập Viết, tôi nhận thấy rằng đối với học sinh lớp 1, nếu cùng một lúc mà đòi hỏi các em vừa viết đúng, viết đẹp ngay là một điều khó có thể thực hiện được. Do vậy, đối với giáo viên cần có sự dạy dỗ công phu, nhiệt tình, tập trung xây dựng biện pháp rèn chữ viết cho phù hợp với lứa tuổi, để các em tiếp thu được một cách vững chắc, chúng ta cần được sự kết hợp với gia đình để được sự kèm cặp sát sao của phụ huynh học sinh. Vậy để việc rèn chữ viết đẹp của từng học sinh, của tập thể lớp 1B Khu Trung Tâm có hiệu quả, trước tiên cần xây dựng được nề nếp và kĩ thuật viết chữ đúng đó là cơ sở để viết chữ đẹp và cũng chính là yếu tố có tính quyết định việc rèn chữ viết đẹp của các em trong quá trình học tập. Về phía học sinh, các em cần kiên trì rèn luyện thì mới nên nét chữ, phải rèn luyện mọi lúc mọi nơi, rèn luyện ngày đem như các bậc thầy chữ xưa đã nói: Chữ đẹp nào phải hoa tay Ta chăm luyện tập hằng ngày đâu quên Gắng công ra sức chí bền Gian nan rèn luyện mới nên con người. Mặt khác, như đã nói ở trên Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thầy và bạn đọc bài vở của mình ” Có người quan niệm rằng: Chỉ cần học giỏi thì được. Học giỏi để sau này có cơ hội tìm được những công việc phù hợp có thu nhập, chứ còn chữ viết có xấu hay đẹp cũng không quan trọng ! Đây là một quan niệm sai lầm bởi “Nét chữ - Nết người”, nét chữ phần nhiều thể hiện tính cách của mỗi con người. “Nét chữ hôm nay, con người mai sau” thật sự là một tiêu chí phấn đấu của những ai có tâm huyết với chữ nói chung và là tiêu chí phấn đấu của tôi trong năm học này. Dạy học không chỉ dạy chữ mà còn là dạy người. “Nét chữ là nết người” đã chứng minh cho tầm quan trọng của nét chữ đẹp. Nét chữ đẹp thể hiện một tính cách nghệ thuật,
5. không những thế nét chữ còn góp phần hình thành tính cách của mỗi học sinh, vì đây chính là cơ hội để các em sao chép lại được những kiến thức cơ bản của học sinh lĩnh hội trong học tập góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng học tậpcủa các em đặc biệt trong môn Tiếng Việt cũng như các môn học khác. Nét chữ sẽ mãi mãi theo suốt cuộc đời những ai biết trân trọng cái đẹp và say mê rèn luyện. Có thể nói qua quá trình dạy học sinh lớp 1 rèn luyện chữ viết từ hôm nay, tôi cảm thấy vui hơn, có trách nhiệm hơn bởi người dạy và người học biết vượt lên chính mình. Ngoài ra, xuất phát từ thực trạng chung về chất lượng chữ viết của học sinh lớp 1 ở đơn vị trường Tiểu học Bó Sinh nói chung, học sinh lớp 1B Trung Tâm nói riêng, đa số học sinh có chữ viết cẩu thả, viết không đúng mẫu, không đúng cỡ chữ, trình bày vở không tốt. Nhiều em quên kích cỡ con chữ. Ví dụ: chữ h, b, l, có độ kich cỡ 5 li mà học sinh chỉ viết độ cao 3 – 4 li; viết không đủ nét; điểm bắt đầu và kết thúc không đúng quy định. Nhiều em viết không đúng mẫu, viết quá tự do. Ví dụ: Chữ h, b, viết chữ ngửa ra sau hoặc cong về phía trước; một số nét phụ viết quá dài, không đúng vị trí; chữ r, s viết không đủ kích cỡ con chữ, Những vấn đề này, vài năm qua giáo viên trường ít quan tâm chỉ lo chất lượng kiến thức quên đi kĩ năng rèn chữ viết cho học sinh. Không những học sinh mắc các lỗi trên mà giáo viên cũng mắc lỗi tương tự. Hiện nay, trong nhà trường có bộ chữ mẫu theo sách giáo khoa hiện hành, các tài liệu hướng dẫn cách viết chữ; giáo viên lớp 1 đủ khả năng thực hiện luyện viết theo mẫu chữ hiện hành. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp với gia đình học sinh mua vở luyện viết chữ ở nhà, giáo viên là những người đi tiên phong trong phong trào rèn luyện chữ viết phối hợp với phong trào thi đua giữ vở sach – rèn chữ đẹp trong nhà trường. Phong trào rèn luyện chữ viết trong giáo viên và học sinh là một tiêu chí thi đua của nhà trường. Đây là cơ sở quyết định nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh. 1.2. Cơ sơ chính trị, pháp lý: - Cơ sở chính trị: Theo một số quan điểm cơ bản của Đảng về giáo dục - đào tạo trong thời kỳ đổi mới. Đặc biệt, tại Đại hội X, Đảng chủ trương: Đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.Với mục tiêu đến năm 2020 nước ta có một nền giáo dục tiên tiến, lành mạnh, mang đậm bản sắc dân tộc, đáp ứng nhu cầu nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế, cần thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp phát triển giáo dục như: nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện,