SKKN Một số biện pháp khăc phục tình trạng vắng học thường xuyên, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục các trường thuộc tuyến đường 14

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp khăc phục tình trạng vắng học thường xuyên, qua đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục các trường thuộc tuyến đường 14

1. S¸ng kiÕn kinh nghiƯm I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Tính đến năm 2009, tơi đã giảng dạy tại trường THCS Tà Long được 5 năm. Qua năm năm giảng dạy, tìm hiểu tình hình giáo dục của xã Tà Long nĩi riêng và của huyện Đakrrơng nĩi chung, đặc biệt là các xã thuộc tuyến đường 14 (Ba Nang, Tà Long, Húc Nghì, Tà Rụt, A Bung, A Ngo, A Vao) tơi nhận thấy một số mặt hạn chế cịn tồn tại cho đến hơm nay cĩ ảnh hưởng lớn đến chất lượng giáo dục của huyện nhà như sau: - Học sinh thường xuyên vắng học khơng lí do hoặc vắng học với lí do khơng chính đáng như: Gia đình khĩ khăn phải đi làm đĩt, nhặt sắt vụn; Khơng muốn đi học; Bố hoặc mẹ khơng cho đi học; Đi khách (ăn cưới, ăn hỏi ) dài ngày; Sợ thầy cơ nạt; - Kết thúc chương trình tiểu học cịn nhiều em đọc chưa thơng, viết chưa thạo, kĩ năng thực hiện các phép tính cơ bản (cộng, trừ, nhân, chia, đổi đơn vị )cịn hạn chế. Đặc biệt cĩ một số em chưa đọc và viết được - Ý thức về tầm quan trọng của việc học của các em cịn rất hạn chế, cĩ thể nĩi là rất thấp. Các em đi học theo phong trào là chính cho nên thích thì đi, khơng thích thì khơng đi. Điểm mười cười mà điểm một củng cười. Vở và sách học chưa hết học kì I thì đã rách nát khơng cịn sử dụng được - Nhận thức về tầm quan trọng của việc học của con em, củng như trách nhiệm của gia đình đối với việc học của con em với đa số phụ huynh là rất mơ hồ, hầu hết phụ huynh phĩ mặc cho nhà trường. Phần khác phụ huynh khơng thể quản lý được con em họ ví như tơi nĩi nĩ khơng nghe, nĩ thích làm gì mặc nĩ - Một số giáo viên khơng yên tâm trong cơng tác, chỉ làm việc qua loa cho xong nhiệm vụ (hồn thành nhiệm vụ) đợi ngày chuyển về đồng bằng. Do đĩ khơng cĩ sự đầu tư tâm huyết cần thiết để cĩ thể nhanh chĩng gĩp phần nâng cao chất lượng giáo dục huyện nhà Khi nhìn nhận những vấn đề hạn chế của giáo dục huyện nhà nêu trên, củng như những ảnh hưởng tiêu cực của nĩ dến chất lượng giáo dục. Hưởng ứng cuộc vận động xây dựng “trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Với lương tâm nghề nghiệp, với lịng quyết tâm cải thiện, nâng cao chất lượng giáo dục miền núi đã hướng tơi đến với việc nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp khăc phục tình trạng vắng học thường xuyên, qua đĩ gĩp phần nâng cao chất lượng giáo dục các trường thuộc tuyến đường 14” Nhằm: - Tìm ra những nguyên nhân chính, những nguyên nhân sâu xa của vấn đề đi học khơng chuyên cần của học sinh miền núi - Đưa ra các biện pháp nhằm: + Vận động tối đa số HS đến lớp, đến trường + Nâng cao chất lượng học tập của học sinh 1 Thùc hiƯn: Hoµng §×nh TuÊn – Truêng THCS Tµ Long
2. S¸ng kiÕn kinh nghiƯm II. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 1. Phạm vi nghiên cứu: Học sinh khối 8 trường THCS Tà Long 2. Đối tượng nghiên cứu: Tính chuyên cần đến lớp, đến trường của HS; nâng cao chất lượng học của học sinh III. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN: 1. Mục đích nghiên cứu: Tìm hiểu nguyên nhân việc thường xuyên vắng học của học sinh và đưa ra những biện pháp nhằm khắc phục tình trạng này. Qua đĩ gĩp phần nâng cao chất lượng học của học sinh 2. Cơ sở lí luận: 2.1. Vị trí, vai trị của giáo viên chủ nhiệm lớp a) Vị trí của giáo viên chủ nhiệm lớp: - Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt hiệu trưởng, củng được gọi là hiệu trưởng của một lớp, quản lý tập thể học sinh lớp mình phụ trách; phấn đấu học tập và rèn luyện theo mục tiêu chung của nhà trường. Cĩ thể nĩi giáo viên chủ nhiệm là linh hồn của lớp - Giáo viên chủ nhiệm là người tổ chức, lãnh đạo, điều hành, kiểm tra, đánh giá mọi hoạt động và các mối quan hệ ứng xử trong phạm vi lớp mình phụ trách nhằm hình thành nhân cách cho học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa nhà trường, gia đình và học sinh. Giáo viên chủ nhiệm là nhân vật trung tâm, linh hồn của lớp, tập hợp và đồn kết học sinh trong tồn lớp Cĩ thể khẳng định: Trong nhà trường giáo viên chủ nhiệm lớp như thế nào thì lớp sẽ như thế đĩ; tài năng sư phạm, nhiệt tình, yêu nghề, yêu trẻ của người giáo viên chủ nhiệm được thể hiện chính trong các sản phẩm giáo dục của mình b) Chức năng của người giáo viên chủ nhiệm lớp: - Giáo viên chủ nhiệm là người quản lí giáo dục tồn diện một lớp: Cần hiểu quản lí giáo dục khơng chỉ nắm được những chỉ số của quản lí hành chính như tên, tuổi, số lượng, gia cảnh, học lực, đạo đức mà cịn phải cĩ năng lực dự báo xa hướng phát triển nhân cách của học sinh trong lớp để cĩ phương hướng tổ chức hoạt động giáo dục, dạy học phù hợp với điều kiện, khả năng của mỗi học sinh Muốn làm được chức năng quản lí giáo dục tồn diện, giáo viên chủ nhiệm phải cĩ những kiến thức cơ bản về tâm lý học, giáo dục học và phải cĩ hàng loạt kĩ năng sư phạm như: kỹ năng tiếp cận đối tượng học sinh, kỹ năng nghiên cứu tâm lí lứa tuổi, kỹ năng đánh giá, kỹ năng lập kế hoạch và phải cĩ sự nhạy cảm sư phạm để dự đốn đúng, chúnh xác sự phát trỉên nhân cách của học sinh . định hướng và giúp các em lường trước được những khĩ khăn thuận lợi, vạch ra những dự định giúp học sinh tự hồn thiện mình - Tổ chức tập thể học sinh hoạt động tự quản nhằm phát huy tiềm năng tích cực của mọi học sinh. Giáo viên chủ nhiệm cần lưu ý xây dựng đội ngũ tự quản xuất phát từ đặc điểm, nhiệm vụ từng năm học và tính chất phát triển của tập thể học sinh - Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức xã hội trong và ngồi nhà trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục 2 Thùc hiƯn: Hoµng §×nh TuÊn – Truêng THCS Tµ Long
3. S¸ng kiÕn kinh nghiƯm Để thực hiện chức năng cầu nối và nhiệm vụ tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục, việc thống nhất tác động giáo dục theo một hành động chung là một nhiệm vụ rất quan trọng của giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên chủi nhiệm khơng chỉ nắm chắc tình hình học sinh trong lớp chủ nhiệm mà cần xác định được các nhân tố, các mối quan hệ, các điều kiện cần thiết trong và ngồi nhà trường để cĩ thể tận dụng, phát huy mọi tiềm năng của cơng tác chủ nhiệm lớp. Huy động cĩ hiệu quả tiềm năng của xã hội vào giáo dục là cơng việc khơng đơn giản, địi hỏi giáo viên chủ nhiệm lớp khơng những cĩ trách nhiệm cao, say sưa với nghề nghiệp, yêu thương học sinh mà cịn địi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải là một nhà hoạt động xã hội, biết vận động quần chúng, cĩ năng lực thiết kế, thi cơng các kế hoạch hoạt động, thực hiện các mục tiêu, nội dung giáo dục. Giáo viên chủ nhiệm phải là người cĩ trí tuệ, cĩ lương tâm, cĩ uy tín, sống mẫu mực, biết tự kiềm chế, cĩ ý chí vượt khĩ, kiên định thực hiện hồi bảo, ước mơ, lý tưởng giáo dục thế hệ trẻ c. Nhiệm vụ của giáo viên chủ nhiệm: - Dạy và tổ chức các hoạt động học tập trong và ngồi giớ học của học sinh - Nắm vững kế hoạch giảng dạy, giáo dục lao động hướng nghiệp của nhà trường để thực hiện trong lớp học - Làm trung tâm, hạt nhân trong việc xây dựng quan hệ thầy trị xã hội chủ nghĩa - Cố vấn cho học sinh xây dựng lớp học thành đơn vị tập thể xã hội chủ nghĩa mạng tính chất giáo dục tồn diện, phát huy khả năng tự giác, tự quản của học sinh - Hiểu rõ từng đối tượng học sinh trong lớp và cĩ phương pháp giáo dục thích hợp nhất là những em học sinh đặc biệt - Chỉ đạo trong việc kết hợp các lực lượng giáo dục - Nhận định, đfánh giá chính xác họ sinh - Chịu sự chỉ đạo thống nhất vè cơng tác chủ nhiệm của nhà trường 2.2. Vị trí, ý nghĩa của giai đoạn phát triển tâm lí lứa tuổi học sinh trung học cơ sở: Trên thực tế, đa số các em học sinh đến trường trung học cơ sở đã bước vào tuổi thiếu niên, nên người ta cịn gọi tuổi này là tuổi thiếu niên. Đây là thời kì phức tạp và quan trọng trong quá trình phát triển của mỗi cá nhân. Thời kì này cĩ một vị trí đặc biệt, vì nĩ là thời kì chuyển tiếp từ tuổi thơ sang tuổi trưởng thành. Sự chuyển tiếp tạo nên nội dung cơ bản và sự khác biệt đặc thù về mọi mặt ở thời kì này. Sự chuyển tiếp đã làm hình thành những cấu tạo mới về chất trong tất cả mọi mặt. Sự biến đổi của cơ thể, của tự ý thức, của kiểu quan hệ với người lớn và với bạn cùng tuổi, của hoạt động học tập, của hoạt động xã hội đã làm xuất hiện những yếu tố mới của sự trưởng thành. Nhưng quá trình hình thành cái mới thường diễn ra khơng đồng đều giữa các thiếu niên khác nhau, và củng diễn ra khơng đồng đều giữa các mặt ở trong mỗi thiếu niên (trong thiếu niên tồn tại song song cả “tính trẻ con” cả “tính người lớn”). Điều đĩ cĩ liên quan đến hồn cảnh sống và hoạt động rất khác nhau của học sinh trng học cơ sở 2.3. Quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của học sinh THCS 2.4. Quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của giáo viên chủ nhiệm 3 Thùc hiƯn: Hoµng §×nh TuÊn – Truêng THCS Tµ Long
4. S¸ng kiÕn kinh nghiƯm IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 1. Phương pháp điều tra giáo dục: Điều tra các thơng tin liên quan đến từng học sinh lớp chủ nhiệm thơng qua từng học sinh, ban cán sự lớp, giáo viên chủ nhiệm cũ, giáo viên bộ mơn, gia đình học sinh 2. Phương pháp quan sát và đàm thoại: Việc dự giờ, quan sát quá trình và thái độ học tập rèn luiện của học sinh củng như các biện pháp sư phạm của giáo viên trong các tiết học. Trực tiếp phỏng vấn, trị chuyện, tham gia hoạt động cùng các em để cĩ thể tìm thấy những biểu hiện cĩ liên quan đến hứng thú tham gia các hoạt động giáo dục của học sinh 3. Phương pháp kiểm chứng, đánh giá tổng kết thực hiện: Trên cơ sở kiểm chứng, đánh giá các thơng tin thu lượm được sẽ hình dung được thực trạng, đặc điểm hoạt động của học sinh một cách tương đối chính xác. Từ đĩ cĩ phương hướng điều chỉnh kế hoạch sao cho phù hợp với tình hình của tập thể học sinh. 4. Phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp: Dựa trên kết quả điều tra thống kê lại, so sánh và tổng hợp để tìm nguyên nhân, từ đĩ đưa ra những biện pháp thích hợp nhằm phát huy cao nhất vai trị của giáo viên chủ nhiệm V. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 1. Thực trạng của vấn đề đặt ra, sự cần thiết để tiến hành nghiên cứu đề tài: - Đặc điểm tình hình nhà trường nĩi riêng và huyện Đakrrơng nĩi chung: Đa số các trường học trong huyện hiện nay vấn đề nan giải nhất đĩ là việc duy trì sĩ số học sinh đến lớp, đến trường. Các em thường đi học theo mùa: mùa nắng nhiều hơn mùa mưa, mùa cĩ đĩt, mùa cưới hỏi thì vắng học nhiều hơn bình thường - Những khĩ khăn trong việc vận động học sinh đến lớp, đến trường + Hồn cảch điều kiện mơi trường sống (địa hình, phân bố dân cư, kinh tế ) cịn nhiều khĩ khăn. + Ý thức của học sinh củng như sự quan tâm của phụ huynh, chính quyền địa phương đến việc học của con em chưa cao. - Ảnh hưởng của việc học sinh đến lớp khơng chuyên cần đến chất lượng dạy và học: Đa số học sinh đọc viết sai chính tả và thực hiện các phép tính cơ bản khơng thành thạo (đặc biệt là học sinh lớp 6) 2. Tính thuyết phục của đề tài: - Phù hợp với đặc điểm, tình hình học sinh miền núi - Cĩ thể áp dụng rộng rãi trong tồn huyện - Bước đầu áp dụng tại trường sở tại đã mang lại kết quả khá tốt, được nhà trường ghi nhận và đánh giá cao. 3. Những biện pháp nhằm huy động tối đa học sinh trong độ tuổi đến lớp, đến trường và gĩp phần nâng cao chất lượng học của học sinh lớp chủ nhiệm: 3.1. Tổ chức ngay ban cán sự lớp (muộn nhất là trong tuần thứ hai) Tơi thiết nghĩ với học sinh dân tộc thiểu số thì lời nĩi, hành động của bạn bè trong lớp tác động rất lớn đến ý thức và hành động của các em. Vì vậy việc tổ chức ngay ban cán 4 Thùc hiƯn: Hoµng §×nh TuÊn – Truêng THCS Tµ Long