SKKN Một số biện pháp giúp duy trì và phát triển năng lực học tập của học sinh sau khi chuyển cấp

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp giúp duy trì và phát triển năng lực học tập của học sinh sau khi chuyển cấp

1. ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM  Lời nói đầu Hoïc sinh laø nhöõng ngöôøi chuû töông lai cuûa ñaát nöôùc, laø löïc löôïng quyeát ñònh söï phoàn vinh cuûa ñaát nöôùc sau naøy. Chính vì leõ ñoù, Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta ñaõ khaúng ñònh “ Giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu”, phaûi chaêm lo nhieàu ñeán söï nghieäp giaùo duïc ñeå töø ñoù coù theå laøm cho ñaát nöôùc ta ngaøy caøng giaøu maïnh. Thöïc teá ñaõ chöùng minh ñieàu ñoù, khi Ñaûng ta ñaõ ñeà ra chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc 10 naêm ( töø 2000 ñeán 2010 ). Trong ñoù, vieäc ñoåi môùi noäi dung vaø phöông phaùp daïy vaø hoïc cuõng laø moät hoaït ñoäng coù yù nghóa voâ cuøng quan troïng quyeát ñònh chaát löôïng giaùo duïc. Töø thöïc traïng giaùo duïc cuûa ñòa phöông, toâi nhaän thaáy vieäc phaân caáp hoïc coøn nhieàu baát caäp. Trong ñoù, caùi roõ nhaát chính laø söï thay ñoåi ( giaûm suùt ) naêng löïc hay thaønh tích hoïc taäp cuûa hoïc sinh sau khi chuyeån caáp, nhaát laø töø caáp Tieåu Hoïc leân Trung Hoïc Cô Sôû. Laø moät giaùo vieân hai naêm laøm coâng taùc chuû nhieäm lôùp 6 ( lôùp ñaàu caáp Trung Hoïc Cô Sôû ), toâi thaáy mình caàn phaûi tìm ra moät giaûi phaùp naøo ñoù ñeå caùc em lôùp 6 coù theå hoïc taäp toát hôn, taïo neàn taûng cho caùc naêm hoïc sau. Töø thöïc teá giaùo duïc vaø quan ñieåm hay caùch nhìn thöïc teá cuûa toâi, thoâng qua ñeà taøi naøy, toâi xin ñöa ra moät soá phöông phaùp ñeå coù theå vaän duïng giuùp caùc em hoïc sinh lôùp 6 tích cöïc hôn trong hoïc taäp. Töø ñoù, goùp phaàn giuùp ngöôøi giaùo vieân chuû nhieäm hoaøn thaønh toát coâng taùc cuûa mình. Raát mong nhaän ñöôïc söï goùp yù cuûa caùc ñoàng nghieäp ñeå ñeà taøi ngaøy caøng hoaøn thieän hôn. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn ! Ngöôøi Thöïc Hieän : Hµ ThÞ Mai Ph­¬ng Trang 1
2. ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM  Phản 1: Nêu Vản Đả Moãi hoïc sinh laø moät chuû theå hoaït ñoäng, chuû theå tröôùc nhöõng taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng. Do vaäy, caùc taùc ñoäng beân ngoaøi quyeát ñònh taâm lí cuûa hoïc sinh moät caùch giaùn tieáp thoâng qua quaù trình taùc ñoäng qua laïi cuûøa hoïc sinh vôùi moâi tröôøng, thoâng qua hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh trong moâi tröôøng ñoù. Hôn nöõa moãi hoïc sinh laø moät chuû theå tích cöïc coù theå töï giaùc thay ñoåi ñöôïc chính baûn thaân mình – hoïc sinh coù theå töï giaùo duïc. ÔÛ hoïc sinh Trung Hoïc Cô Sôû vaán ñeà töï yù thöùc ôû caùc em phaùt trieån maïnh meõ neân vaán ñeà töÏ hoïc thaät söï caàn thieát. Tuy nhieân quaù trình töï giaùo duïc cuûa caùc em khoâng taùch khoûi caùc hoaït ñoäng cuûa moâi tröôøng hay noùi caùch khaùc moïi hoaït ñoâng cuûa caùc giaùo vieân seõ taùc ñoäng maïnh meõ ñeán caùc em. Quaù trình töï giaùo duïc ñöôïc kích thích, höôùng daãn vaø dieãn ra trong quaø trình hoïc sinh taùc ñoäng qua laïi vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh nhaát laø thaày coâ giaùo. Söï phaùt trieån taâm lí chæ coù theå dieãn ra toát ñeïp trong vieäc daïy vaø hoïc. Nhöng ñeå giöõ ñöôïc vai troø chuû ñaïo, daïy hoïc phaûi kích thích, taïo ñoäng cô hoïc taäp tích cöïc coi troïng söï hoïc cuûa hoïc sinh. Ñoái vôùi giaùo vieân chuû nhieäm lôùp 6 ñoái töôïng laø nhöõng hoïc sinh ôû löùa tuoåi 11, 12 veà maët taâm lí coù theå coi löùa tuoåi naøy là “ tuoåi khoù baûo”, “ tuoåi khuûng hoaûng”, “ tuoåi baát trò” . . . Veà maët gaùo duïc caùc em laø hoïc sinh ñaàu caáp Trung Hoïc Cô Sôû, chuyeån töø hoïc moät thaày ( coâ ) moät lôùp sang hoïc nhieàu thaày coâ moät lôùp vaø thôøi gian hoïc, phöông phaùp hoïc, chöông trình hoïc cuõng khaùc so vôùi khi caùc em hoïc ôû baäc Tieåu Hoïc. Vì vaäy, xeùt caû taâm lí laãn caáu truùc hoïc taäp thì vieäc taïo cho caùc em moät ñoäng cô hoïc taäp tích cöïc thöïc söï laø caàn thieát, khoâng chæ rieâng giaùo vieân boä moân maø ngay caû giaùo vieân chuû nhieäm cuõng caàn phaûi hoaït ñoäng tích cöïc ñeå taïo cho caùc em coù moät ñoäng cô hoïc taäp tích cöïc. Coù nhö vaäy môùi coù theå giuùp caùc em hoaøn thaønh toát chöông trình hoïc cuûa mình vôùi moät keát quaû toát. Ngöôøi Thöïc Hieän : Hµ ThÞ Mai Ph­¬ng Trang 2
3. ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM  Traûi qua moät thôøi gian giaûng daïy vaø tìm hieåu nhieàu veà taùc ñoäng cuûa vieäc chuyeån caáp – taùc ñoäng cuûa vieäc thay ñoåi moâi tröôøng hoïc taäp vaø nhöõng söï thay ñoåi veà hoïc löïc cuûa hoïc sinh. Thieát nghó ñeå hoïc sinh coù theå hoaøn thaønh toát chöông trình hoïc thì nhaát thieát phaûi taïo cho caùc em coù söï höùng thuù hoïc taäp ngay töø lôùp 6. Laø moät giaùo vieân chuû nhieäm laøm coâng taùc ñöôïc 3 naêm nhìn thaáy ñöôïc nhöõng thöïc teá tröôùc maét toâi caûm thaáy mình caàn phaûi laøm moät caùi gì ñoù ñeå giuùp caùc em hoïc toát. Chính vì vaây, toâi ñaõ maïnh daïn thöïc hieän ñeà taøi “moät soá bieän phaùp giuùp duy trì vaø phaùt trieån naêng löïc hoïc taäp cuûa hoïc sinh sau khi chuyeån caáp ”aùp duïng trong coâng taùc chuû nhieäm ñeå cho caùc em hoïc toát hôn chöông trình hoïc ôû lôùp 6 ñoàng thôøi laøm cô sôû cho caùc naêm hoïc tieáp theo. Phản 2 : Giải quyảt vản đả I/ THÖÏC TRAÏNG Qua ba naêm laøm coâng taùc chuû nhieäm vaø moät quaõng thôøi gian daøi tìm hieåu, so saùnh ñoái chieáu vaø treân cô sôû thöïc teá veà nhöõng thay ñoåi naêng löïc hoïc taäp cuûa caùc em hoïc sinh sau khi chuyeån caáp ( töø Tieåu Hoïc leân Trung Hoïc Cô Sôû ). Toâi nhaän thaáy raèng : Coù nhieàu hoïc sinh raát khaù, thaäm chí raát gioûi ôû Tieåu Hoïc nhöng nhöng khi baét ñaàu böôùc vaøo nhöõng naêm ñaàu cuûa Trung Hoïc Cô Sôû thì hoïc löïc cuûa caùc em giaûm suùt khaù roõ. Ví duï : Trong naêm hoïc 2008 – 2009, khi toâi ñieàu tra xem xeùt hoïc löïc cuûa caùc em hoïc sinh maø toâi chuû nhieäm – lôùp 6A2 , keát quaû toâi thaáy ñöôïc laø, trong toång soá 34 hoïc sinh thì hoïc löïc naêm tröôùc ( ôû lôùp 5 ) nhö sau : Gioûi : 3 hoïc sinh ñaït tæ leä 6,5% Khaù : 20 hoïc sinh ñaït tæ leä 43,5% Trung bình : 23 hoïc sinh ñaït tæ leä 50,0% Trong soá hoïc sinh khaù, gioûi ñoù thì hôn 90% laø nhöõng hoïc sinh coù thaønh tích ñöôïc duy trì trong 4 – 5 naêm lieàn. Ngöôøi Thöïc Hieän : Hµ ThÞ Mai Ph­¬ng Trang 3
4. ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM  Tuy nhieân, traûi qua moät thôøi gian hoïc taäp, toâi ñoái chieáu keát quaû thì coù hôn phaân nöõa hoïc sinh khaù gioûi hoïc löïc bò giaûm suùt haún. BAÛNG ÑOÁI CHIEÁU HOÏC LÖÏC ( Lôùp 5 naêm 2003 -2004 vaø lôùp 6 naêm 2004 – 2005 ) Lôùp 5 6 Gioûi – tæ leä 3 HS – 6,5% 1 HS – 2,2% Khaù – tæ leä 20 HS – 43,5% 8 HS – 17,4% Trung bình – tæ leä 23 HS – 50,0% 31 HS – 67,4% Yeáu – tæ leä 0 HS – 0,0% 6 HS – 13,0% Treân chæ laø moät thöïc teá maø ngay chính lôùp toâi chuû nhieäm toâi nhìn thaáy ñöôïc ñieàu ñoù. Sau khi tìm hieåu moät thôøi gian ñoái vôùi caùc lôùp 6 khaùc, thì thaønh tích hoïc taäp sau khi chuyeån caáp cuõng töông töï thaäm chí coøn giaûm suùt nhieàu hôn. Laø moät giaùo vieân chuû nhieäm, khi thaønh tích hoïc taäp cuûa hoïc sinh giaûm suùt toâi caûm thaáy mính thaät söï chöa laøm toát coâng taùc chuû nhieäm ñoái vôùi vieäc höôùng daãn, quaûn lí ñeå caùc em coù theå thích öùng vôùi moät moâi tröôøng môùi vaø ñaït thaønh tích hoïc taäp toát. Thieát nghó, khoâng chæ rieâng baûn thaân toâi maø ñoái vôùi baát cöù moät giaùo vieân chuû nhieäm naøo ñi nöõa, thì vieäc laøm sao ñeå hoïc sinh cuûa mình coù theå duy trì thaønh tích hoïc taäp toát vaø ngaøy caøng coù thaønh tích toát hôn nöõa laø moät ñieàu raát caàn thieát nhaát laø trong thôøi ñieåm ñang tieán haønh ñoåi môùi phöông phaùp daïy vaø hoïc hieän nay. II/ NGUYEÂN NHAÂN 1/ Söï Bieán Ñoåi Veà Taâm Sinh Lí Cuûa Hoïc Sinh Trung Hoïc Cô Sôû: Hoïc sinh lôùp 6 ôû löùa tuoåi 11,12 laø löùa tuoåi baét ñaàu moät thôøi kì thay ñoåi maïnh meõ veà taâm sinh lí. Caùc em thay ñoåi veà theå chaát. Nhöng, cuõng chính caùc em nhìn nhaän vaøo söï thay ñoåi cuûa mình. Töø ñoù, caùc em seõ coù phaûn öùng maïnh meõ ñoái vôùi baát cöù moät söï móa mai, cheá gieãu naøo. Söï phaùt trieån cuûa tim maïch cuõng gaây moät söï roái loaïn taïm thôøi, laøm cho caùc em hay nhöùc ñaàu, choùng maët, meät moûi khi laøm vieäc hoaëc caûm thaáy buoàn nguû khi caùc baøi giaûng cuûa thaày ( coâ ) giaùo khoâng kích thích ñöôïc söï höùng thuù hoïc taäp cuûa caùc em. Khaû naêng chòu ñöïng söï kích thích cuûa heä thaàn kinh yeáu laøm cho caùc em coù caûm giaùc khaùc nhau ñoái vôùi moät soá moân hoïc: coù theå raát tích cöïc ñoái vôùi moät soá moân, nhöng cuõng coù theå raát bò öùc cheá, ueå oaûi, thôø ô vôùi moät soá moân khaùc. Töø ñoù ñoâng cô hoïc taäp cuûa caùc em cuõng khoâng ñöôïc hình thaønh Ngöôøi Thöïc Hieän : Hµ ThÞ Mai Ph­¬ng Trang 4
5. ÑEÀ TAØI SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM  toát vaø keát quaû hoïc taäp cuõng khoâng toát vaø nhö vaäy hieäu quaû moân hoïc khoâng cao. 2/ Söï Thay Ñoåi Veà Noäi Dung Vaø Phöông Phaùp Hoïc Taäp: a/ Söï thay ñoåi noäi dung hoïc taäp: + Baét ñaàu vaøo tröôøng Trung Hoïc Cô Sôû, caùc em ñöôïc tieáp xuùc vôùi nhieàu moân hoïc khaùc nhau. Moãi moân hoïc bao goàm moät heä thoáng tri thöùc vôùi nhöõng khaùi nieäm tröøu töôïng, khaùi quaùt, coù noäi dung phong phuù, saâu saéc. Do ñoù, ñoøi hoûi caùc em phaûi thay ñoåi caùch hoïc cho phuø hôïp. Caùc em khoâng theå hoïc thuoäc töøng baøi, maø phaûi bieát caùch laäp daøn baøi, laøm toùm taét, naém caùc yù chính, döïa vaøo caùc yù chính maø trình baøy toaøn boä baøi hoïc theo caùch hieåu cuûa mình. + Söï phong phuù veà tri thöùc töøng moân hoïc laøm cho khoái löôïng tri thöùc maø caùc em lónh hoäi ñöôïc taêng leân nhieàu. Taàm hieåu bieát cuûa caùc em ñöôïc môû roäng. + Tính quan heä lieân moân cuõng laø moät vaán ñeà ñoái vôùi caùc em. Khaùc vôùi ôû Tieåu Hoïc, sang caáp hai moái quan heä naøy theå hieän khaù roõ : ñoái vôùi moät khaùi nieäm, thuaät ngöõ hoaëc moät vaán ñeà naøo ñoù thoâng thöôøng lieân quan vôùi nhieàu moân hoïc khaùc nhau. Chaúng haïn nhö : söï nôû vì nhieät lieân quan ñeán moân Vaät Lí, Hoaù vaø caû moân Ñòa . . vaø coù raát nhieàu moân caàn phaûi söû duïng moät soá moân khaùc ñeå caùc em deå hieåu. b/ Söï thay ñoåi veà phöông phaùp vaø hình thöùc hoïc taäp: + Caùc em ñöôïc hoïc nhieàu moân, nhieàu thaày ( coâ ) giaûng daïy. Moãi moân hoïc coù nhöõng ñaëc tröng rieâng, coù phöông phaùp ñoäc ñaùo phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm töøng boä moân ñoù. Moãi thaày daïy coù caùch trình baøy, coù phöông phaùp ñoäc ñaùo cuûa mình, söû duïng nhieàu hình thöùc daïy hoïc khaùc nhau. Söï khaùc nhau naøy ñaõ aûnh höôûng ñeán vieäc lónh hoäi, ñeán söï phaùt trieån trí tueä, söï thích thuù moân hoïc vaø nhaân caùch cuûa caùc em. 3/ Söï Thay Ñoåi Veà Ñoái Töôïng Daïy Hoïc: + ÔÛ Tieåu Hoïc, trong moät naêm hoïc, chuû yeáu caùc em chæ hoïc moät giaùo vieân, vôùi thôøi gian tieáp xuùc laâu daøi. Do ñoù, caùc em seõ coù thaùi ñoä hoïc taäp quen daàn vôùi moät ngöôøi, töø chaát gioïng giaûng daïy ñeán caùch troø chuyeän giao tieáp vôùi caùc em, laøm cho caùc em coù aán töôïng saâu saéc. Vì vaäy, caùc em seõ deã daøng tieáp thu kieán thöùc vaø ñaït keát quaû toát. + ÔÛ Tröôøng Trung Hoïc Cô Sôû, vôùi trình ñoä kieán thöùc cao hôn vaø khaùc nhieàu so vôùi Tieåu Hoïc, thoâng thöôøng moãi giaùo vieân chæ daïy caùc em töø moät ñeán hai moân hoïc vôùi thôøi gian giaûng daïy ngaén. Moãi giaùo vieân coù chaát gioïng giaûng daïy khaùc nhau, thôøi gian tieáp xuùc vôùi caùc em khoâng nhieàu. Caùc em seõ coù thaùi ñoä hoïc taäp, giao tieáp vôùi töøng ngöôøi cuõng khaùc nhau. Do ñoù ñoäng cô hoïc taäp töøng moân cuõng khaùc nhau. Ngöôøi Thöïc Hieän : Hµ ThÞ Mai Ph­¬ng Trang 5