SKKN Một số biện pháp của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai

Nội dung text: SKKN Một số biện pháp của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai

1. 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc nhở chúng ta: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”. Đất nước ta tự hào với bạn bè trên thế giới là một dân tộc hiếu học, với bề dày truyền thống tôn sư trọng đạo, tình yêu quê hương đất nước, lòng nhân ái, bao dung vốn là bản chất của người Việt Nam, của cả dân tộc Việt Nam được hình thành và hun đúc trong suốt lịch sử lâu dài dựng nước và giữ nước. Nền giáo dục Việt Nam đã góp phần quan trọng trong việc tạo dựng, hun đúc nên một nước Việt Nam với lịch sử hàng ngàn năm văn hiến, những thành tựu của nền giáo dục Việt Nam là niềm tự hào, là công sức của toàn dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. Ngày nay, khi thế giới đang hướng đến một nền kinh tế tri thức, nhân loại đang bước vào thế kỷ XXI, nhiều quốc gia đang hăm hở chạy đua vào nền văn minh mới thì nền giáo dục càng trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia, nhiều dân tộc. Kho tàng kiến thức của nhân loại ngày càng đa dạng, phong phú và tăng theo cấp số nhân thì giáo dục – đào tạo thật sự là chiếc chìa khoá để mở cửa tiến vào tương lai. Xuất phát từ một nước nông nghiệp nghèo nàn, lạc hậu, để đi tắt, đón đầu, hội nhập với nền văn minh của nhân loại thì vai trò của giáo dục và khoa học – Công nghệ lại càng có tính quyết định, giáo dục của ta phải đi trước một bước để nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Đây là vấn đề được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm, thể hiện rất rõ trong các văn kiện cũng như trong thực tiễn cách mạng ta từ trước đến nay. Nghị quyết lần thứ hai Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII khẳng định: “Thực sự coi giáo dục – Đào tạo là quốc sách hàng đầu. Nhận thức sâu sắc giáo dục – Đào tạo cùng với khoa học và công nghệ là nhân tố quyết định tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội, đầu tư cho giáo dục – Đào tạo là đầu tư phát triển”.29; 6
2. 2 Giáo sư Trần Hồng Quân cũng từng nêu rõ: “Giáo dục là sự nghiệp của quần chúng nhằm phát huy nhân tố và nguồn lực con người trong sự phát triển của đất nước. Giáo dục trực tiếp liên quan đến đời sống, đến tương lai của mọi người, mọi gia đình và toàn xã hội”. Báo cáo chính trị tại Đại hội IX chỉ rõ: “Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển giáo dục là nền tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. 20; 4 Thật vật, muốn tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi thì phải phát triển giáo dục – Đào tạo, phát huy nguồn nhân lực con người là yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững. Muốn thực hiện được mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” thì yêu cầu nhất thiết và cấp bách là phải đẩy mạnh và nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nhằm “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài”. Bởi chỉ có giáo dục, chỉ bằng giáo dục mới đáp ứng được chiến lược phát triển con người để đáp ứng đòi hỏi của sự phát triển kinh tế chính trị – khoa học xã hội trong giai đoạn hiện nay. Đây là một quá trình lâu dài đòi hỏi sự nỗ lực của toàn ngành, toàn xã hội, trong đó một trong những nhân tố quan trọng hàng đầu quyết định đến chất lượng dạy học đó là quá trình dạy học. Điều này đặt nhiệm vụ nặng nề cho công tác quản lý nhà trường, được các nhà quản lý giáo dục đặc biệt quan tâm. Quán triệt quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục, kể từ ngày thành lập huyện tới nay, ngành giáo dục huyện IaPa đã đạt được những thành tựu đáng kể. Tuy nhiên còn có nhiều bất cập ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy như: Chất lượng đội ngũ giáo viên còn thiếu và yếu về năng lực chuyên môn, chưa thật sự có tâm huyết với nghề, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học chưa được đầu tư nâng cấp, sự quan tâm của các cấp chính quyền đối với giáo dục chưa cao, nhất là ở những trường xã đặc biệt khó khăn. Trường THCS Nguyễn Khuyến đóng trên địa bàn xã Kim Tân là xã vùng 3, vùng khó khăn của huyện mới IaPa. Đời sống kinh tế – xã hội chậm phát triển, mặt bằng dân trí thấp, người dân ít quan tâm đến việc học tập của con em mình. Đội
3. 3 ngũ giáo viên của trường còn rất trẻ, đa số mới ra trường, kinh nghiệm và năng lực chuyên môn còn hạn chế. Vì vậy chất lượng giáo dục của trường chưa đáp ứng được với yêu cầu nhiệm vụ của sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Để khắc phục những hạn chế trên, nâng cao dần chất lượng giáo dục của trường, quả là một bài toán khó. Là vấn đề đáng quan tâm của ngành giáo dục cũng như các nhà quản lý có tâm huyết với nghề. Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, là một cán bộ quản lý đang công tác tại trường, tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Một số biện pháp của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai”. 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài, đánh giá và phân tích thực trạng công tác quản lý dạy học ở trường THCS Nguyễn Khuyến. Trên cơ sở đó đề ra một số biện pháp quản lý, hy vọng có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai. 3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 3.1. Khách thể nghiên cứu: Nghiên cứu những vấn đề có liên quan đến chất lượng dạy học tại trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai. 4. GIẢ THIẾT KHOA HỌC: Nếu trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi tìm ra một số biện pháp quản lý của hiệu trưởng có tính khả thi. Tôi hy vọng sẽ mang lại hiệu quả cho việc nâng cao chất lượng dạy học ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa. 5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
4. 4 5.1. Nghiên cứu một số vấn đề cơ sở lý luận gắn với đề tài. 5.2. Tìm hiểu và đánh giá thực trạng quản lý chất lượng dạy học ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa, tỉnh Gia Lai. 5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa. 6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: 6.1.Phương pháp nghiên cứu lý thuyết. Thu thập, đọc, phân tích, tổng hợp các tài liệu lý luận có liên quan đến đề tài. Trên cơ sở đó nghiên cứu thực trạng, tổng kết kinh nghiệm về công tác quản lý chất lượng hoạt động dạy của giáo viên. Nội dung chủ yếu được phân tích, tổng hợp dựa trên cơ sở tài liệu về các văn bản pháp quy của Nhà nước, của ngành. 6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn. Tiến hành khảo sát thực trạng, thu thập thông tin, phân tích, tổng hợp, rút ra kết luận về thực trạng. Phỏng vấn chuyên gia, dùng phiếu trưng cầu ý kiến. Trao đổi với cá nhân, khách thể nghiên cứu. 6.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm. Thu thập, nắm bắt các số liệu của nhà trường liên quan đến đề tài nghiên cứu và dùng toán thống kê xử lý số liệu. 7. PHẠM VI NGHIÊN CỨU: Vấn đề quản lý trong trường học rất đa dạng và phong phú, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Do điều kiện và năng lực có hạn nên tôi chỉ tập trung nghiên cứu những vấn đề về chất lượng giáo dục ở trường THCS Nguyễn Khuyến, huyện IaPa. Hy vọng có thể áp dụng vào các trường lân cận phù hợp với tình hình của trường. 8. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI: Đề tài làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực trạng. Đề tài thu thập được những nghị quyết của Đảng, của Quốc hội về tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Vấn đề quản lý trường học đã được nhiều tác giả đề cập, nghiên cứu. Song, quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học tại trường THCS Nguyễn Khuyến thì chưa có tác giả nào nghiên cứu. Đề tài sẽ góp phần nâng cao
5. 5 dần chất lượng hoạt động dạy của giáo viên trường, giúp cho công tác quản lý trường học hiệu quả hơn, nhằm đạt được mục tiêu giáo dục trung học cơ sở theo đúng quy định của ngành. 9. CẤU TRÚC ĐỀ TÀI: Ngoài phần mở đầu và kết luận, phần nội dung của đề tài gồm ba chương. Chương 1: Một số vấn đề cơ bản về phương pháp luận của đề tài. Chương 2: Thực trạng quản lý chất lượng dạy ở trường THCS Nguyễn Khuyến, IaPa, Gia Lai. Chương 3: Một số biện pháp của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy của giáo viên ở trường THCS Nguyễn Khuyến, IaPa, Gia Lai. PHẦN NỘI DUNG Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CƠ SỞ LÝ LUẬN GẮN VỚI ĐỀ TÀI. 1.1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU. Bước vào thế kỷ XXI giáo dục Việt Nam đã trải qua 15 năm đổi mới và thu được những thành quả quan trọng về mở rộng quy mô, đa dạng hoá các hình thức giáo dục và nâng cấp cơ sở vật chất cho nhà trường. Trình độ dân trí được nâng
6. 6 cao. Chất lượng giáo dục có những bước chuyển biến bước đầu;. Trình độ hiểu biết, năng lực tiếp cận tri thức của học sinh được nâng cao, chất lượng đào tạo học sinh giỏi đạt được trình độ cao so với khu vực trong các kỳ thi quốc tế, chỉ số phát triển con người (HDI) của nước ta theo bảng xếp loại của chương trình phát triển Liên hiệp quốc 10 năm gần đây có những tiến bộ đáng kể (từ 0,456 xếp thứ 121 tăng lên 0,682 xếp thức 101/174 nước). Mặc dù giáo dục của nước ta thời gian gần đây đã có những khởi sắc đáng kể, nhưng nhìn chung vẫn còn yếu về chất lượng, mất cân đối về cơ cấu; hiệu quả giáo dục chưa cao; giáo dục chưa gắn bó chặt chẽ với thực tiễn; đào tạo chưa gắn với sử dụng; đội ngũ giáo viên còn yếu; công tác quản lý chậm đổi mới Đặc biệt là chất lượng giáo dục còn thấp, chưa tiếp cận được với trình độ tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, học sinh tốt nghiệp còn hạn chế về năng lực tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành. Nhìn chung, chất lượng và hiệu quả nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài còn thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu của đất nước trong giai đoạn phát triển mới. Nâng cao chất lượng giáo dục đang là vấn đề bức xúc, quan tâm hàng đầu của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Nghị quyết TW4 khoá VII khẳng định: “Dạy học phải kích thích tự học, phải áp dụng các phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề”. Để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục, chính phủ ta chỉ đạo phải đổi mới về mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục Nghị quyết TW 2 khoá VIII tiếp tục đề ra nhiệm vụ cho ngành giáo dục. “Đổi mới phương pháp giáo dục – đào tạo và khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học, từng bước áp dụng các phương pháp dạy học tiên tiến và các phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học ”. Ngoài ra, có nhiều văn bản, nghị định, nghị quyết đề cập đến vấn đề quản lý nói chung và quản lý dạy học nói riêng ở nhiều góc độ khác nhau. Đồng thời có nhiều tác giả viết các sách về quản lý, quản lý dạy học như: Nguyễn Ngọc Bảo – Hà Thị Đức “Hoạt động dạy học ở trường THCS” nhà xuất bản giáo dục năm 2000; Hà Sĩ Hồ – Lê Tuấn “Những bài giảng về quản lý trường học”, nhà xuất bản