SKKN Áp dụng phương pháp mới để dạy tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong chương trình Âm nhạc ở trường TH

Nội dung text: SKKN Áp dụng phương pháp mới để dạy tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong chương trình Âm nhạc ở trường TH

1. SKKN m«n ¢m nh¹c – Tr­êng THMinh Khai – Naêm hoïc 08 - 09 I/ LÝ do chän ®Ò tµi: ¢m nh¹c lµ bé m«n nghÖ thuËt dïng ©m thanh vµ nhÞp ®iÖu ®Ó diÔn t¶ t­ töôûng t×nh c¶m cña con ng­êi, noù xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u ®êi vµ g¾n bã mËt thiÕt víi con ng­ôøi cho ®Õn hÕt cuéc ®êi, AÂm nhaïc cã tÝnh truyÒn c¶m trùc tiÕp, bao gåm c¶ ©m thanh cña giäng h¸t vµ ©m thanh cña c¸c lo¹i nh¹c cô. Loµi ng­êi ®· s÷ dông ©m nh¹c nh­ mét ph­¬ng tiÖn ®Ó lµm cho ®êi sèng tinh thÇn phong phó, gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng. ¢m nh¹c ®em ®Õn cho con ng­êi nh÷ng kho¸i c¶m thÈm mü, kh¶ n¨ng truyÒn b¸ cña ¢m nh¹c hÕt søc réng lín. M«n ¢m nh¹c ë tr­êng TH böôùc ñaàu hình thaønh cho HS sù hiÓu biÕt vµ n¨ng lùc c¶m thô ¢m nh¹c. Muèn ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th× ng­êi gi¸o viªn ph¶i h­íng dÉn, gi¶ng d¹y, tæ chøc cho c¸c em ho¹t ®éng häc tËp tèt c¶ ba ph©n m«n trong ch­¬ng tr×nh ¢m nh¹c ë tr­êng TH, ®ã lµ häc h¸t, Nh¹c lÝ - TËp ®äc nh¹c vµ ¢m nh¹c th­êng thøc. * Lyù do khaùch quan: Víi c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ d¹y häc cña bé m«n ¢m nh¹c ®­îc trang bÞ ë ®¹i ®a sè c¸c tr­êng TH nh­ hiÖn nay seõ chØ ®ñ ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu cÇn thiÕt khi d¹y hai ph©n m«n: H¸t nh¹c, Nh¹c lÝ - T§N theo ph­¬ng ph¸p míi. Riªng ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc th× thiÕt bÞ phôc vô cho ph©n m«n nµy cßn qu¸ Ýt, trong lóc ®ã, ®Ó d¹y tèt ph©n m«n nµy ®¹t hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ nh­: m¸y nghe nh×n, tranh ¶nh minh hoaï veà caùc caâu chuyeän, veà caùc nhaïc só MÆt kh¸c gi¸o viªn muèn t×m hiÓu thªm c¸c th«ng tin t­ liÖu ngoµi s¸ch gi¸o khoa cña bé m«n ®Ó giíi thiÖu cho c¸c em th× tµi liÖu vÒ ¢m nh¹c l¹i qu¸ nghÌo nµn. V× vËy khi d¹y ph©n m«n nµy gi¸o viªn th­êng hay d¹y chay. * Lyù do chuû quan: - Tr­íc nh÷ng thùc tÕ ®ã, b¶n th©n t«i còng nh­ c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp cã nhiÒu b¨n kho¨n, tr¨n trë ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó dùa trªn c¬ së c¸c thiÕt bÞ d¹y ë tr­êng rÊt h¹n chÕ mµ m×nh vÉn cã thÓ thù hiÖn ®­îc giê häc ¢m nh¹c th­êng thøc cho HS ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt, tr¸nh ®­îc sù nhµm ch¸n cho c¸c em khi häc ph©n m«n nµy. - Trong thùc tÕ, trong giê häc m«n ©m nh¹c ®¹i ®a sè häc sinh ít ham häc ph©n m«n TËp ®äc nh¹c vµ ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc, mµ chØ thÝch häc ph©n m«n häc h¸t. Do ít ham häc, cho nªn khi häc néi dung nµy c¸c em Ýt chó ý. - §Ó cã ®­îc giê d¹y ¢m nh¹c th­êng thøc theo mong muèn cña m×nh, viÖc ®Çu tiªn lµ chuùng ta lùa chän c¸c ph­¬ng ph¸p phï hîp víi ph©n m«n, vµ ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cña b¶n th©n, ®iÒu kiÖn cña tr­êng, sau ®ã lµ viÖc lµm nh­ thÕ nµo ®Ó phèi hîp mét c¸ch hîp lý, c¸c ph­¬ng ph¸p vµ c¸c trang thiÕt bÞ ®ã cho phï hîp víi tõng tiÕt d¹y - Víi nh÷ng lÝ do kh¸ch quan vµ chñ quan nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi “ ¸p dông ph­¬ng ph¸p míi ®Ó d¹y tèt ph©n m«n ©m nh¹c th­êng thøc trong ch­¬ng tr×nh ©m nh¹c ë tr­êng th” II : ÑOÁI TÖÔÏNG, CÔ SÔÛ VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. GV thùc hiÖn - Nguyeãn Thò Thuyø Taâm Trang 1
2. SKKN m«n ¢m nh¹c – Tr­êng THMinh Khai – Naêm hoïc 08 - 09 1. §èi t­îng nghiªn cøu: - §èi t­îng nghieân cöùu lµ häc sinh Tröôøng TH Nguyeãn Thò Minh Khai. 2: C¬ së nghieân cöùu: a) Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc ë tr­êng TH. * Ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc ë TH bao gåm nh÷ng néi dung: - Keå chuyeän aâm nhaïc, giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, nghe nh¹c. - Giíi thiÖu mét sè nh¹c cô d©n téc vµ moät soá nhaïc cuï nöôùc ngoaøi. - Ngoµi ra cßn cã mét sè bµi ®äc thªm, mét sè c©u chuyÖn, mét sè bµi viÕt nãi vÒ t¸c dông vµ ¶nh h­ëng cña ©m nh¹c ®èi víi ®êi sèng, X· héi b) Môc tiªu d¹y ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc ë TH - Qua viÖc giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm trong ch­¬ng tr×nh, häc sinh biÕt ®­îc c¬ b¶n vÒ th©n thÕ, sù nghiÖp cuoäc ñôøi cña mét sè nh¹c sÜ cã nhiÒu ®ãng gãp cho thiÕu nhi; mét soá nhaïc só coù nhieàu ñoùng goùp cho neàn aâm nhaïc Vieät Nam - PhÇn giíi thiÖu vÒ mét sè thÓ lo¹i bµi h¸t , mét sè thÓ lo¹i nh¹c cô d©n téc vµ moät soá nhaïc cuï nöôùc ngoaøi, gióp cho häc sinh b­íc ®Çu cã hiÓu bieát, còng nh­ nh÷ng kiÕn thøc mang tÝnh th­êng thøc ©m nh¹c. - C¸c bµi ®äc thªm vaø keå chuyeän aâm nhaïc trong ch­¬ng tr×nh cung cÊp cho häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt thªm vÒ ©m nh¹c vµ t¸c dông cña ©m nh¹c ®èi víi ®êi sèng con ng­êi. 3: Phöông phaùp nghieân cöùu - Sù phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p trong tiÕt häc lµ rÊt quan träng. chóng ta ph¶i lùa chän ph­¬ng ph¸p cho tõng tiÕt häc cô thÓ ,s÷ dông, phèi hîp c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt. Cã thÓ chia ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc thµnh d¹ng baøi sau: + Keå chuyeän aâm nhaïc, giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm, nghe nh¹c. + Giíi thiÖu vÒ nh¹c cô a. §èi víi d¹ng bµi: Keå chuyeän aâm nhaïc, giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm,nghe nhaïc. - Toâi söû duïng phöông phaùp thuyeát trình, phöông phaùp keå chuyeän, phöông phaùp hoûi ñaùp - Ngoµi viÖc giíi thiÖu t¸c gi¶, t¸c phÈm trong s¸ch gi¸o khoa, gi¸o viªn kÓ cho häc sinh nghe nh÷ng c©u chuyÖn vÒ t¸c gi¶ hoÆc hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm. HS tìm hieåu noäi dung baøi qua heä thoáng caâu hoûi cuûa GV, tiÕp ®Õn cho häc sinh tr×nh bµy nh÷ng ca khóc cña t¸c gi¶ mµ c¸c em thuéc, gi¸o viªn h¸t trÝch ®o¹n mét vµi ca khóc cho häc sinh nghe vµ cuèi cïng lµ cho c¸c em nghe b¨ng ®Üa. *VÝ dô: Khi giíi thiÖu “Ngheä sÜ Cao Vaên Laàu" ( Tieát 15, lôùp 5). GV giôøi thieäu cho HS bieát ñ©y 1 danh nhaân aâm nhaïc Vieät Nam, lµ ngheä sÜ cã nhiÒu t¸c phÈm noåi tieáng , Keå GV thùc hiÖn - Nguyeãn Thò Thuyø Taâm Trang 2
3. SKKN m«n ¢m nh¹c – Tr­êng THMinh Khai – Naêm hoïc 08 - 09 cho HS nghe caâu chuyeän Ngheä só Cao Vaên Laàu, tieáp ñoù GV ñaët heä thoáng caâu hoûi nhö: Baûn Daï coå hoaøi lang ra ñôøi ñeán nay ñaõ ñöôïc bao nhieâu naêm? ñeå tìm hieåu noäi dung caâu chuyeän, sau ñoù GV cho c¸c em nghe t¸c phÈm “ Daï coå hoaøi lang” ®Ó c¸c em cã nh÷ng t×nh c¶m, Ên t­îng víi t¸c gi¶ b. §èi víi d¹ng bµi giíi thiÖu nh¹c cô. - §èi víi d¹ng bµi nµy, chóng ta nªn phoùng to nhiÒu lo¹i nh¹c cô kh¸c nhau, söu taàm h×nh ¶nh c¸c nghÖ sÜ biÓu diÔn c¸c lo¹i nh¹c cô kh¸c nhau, ngoµi nh÷ng th«ng tin cã trong s¸ch gi¸o khoa ta t×m thªm nh÷ng t­ liÖu nh­ nguån gèc cña c¸c lo¹i ®µn, hay kÓ c¸c c©u chuyÖn phï hîp víi bµi häc cho häc sinh nghe, nh÷ng tiÕt häc ë d¹ng nµy gi¸o viªn nªn söû dông ®µn Organ ®Ó c¸c em nghe vµ nhËn biÕt ©m s¾c cña tõng lo¹i nh¹c cô . C¸c em seõ rÊt thÝch khi ®­îc nghe gi¸o viªn ®éc tÊu mét t¸c phÈm ©m nh¹c nµo ®ã cã c¸c ©m s¾c c¸c nh¹c cô võa ®­îc giíi thiÖu hoaëc giaùo vieân cho HS nghe ñoäc taáu caùc loaïi nhaïc cuï qua baêng ñóa Bªn c¹nh ®ã gi¸o viªn cho häc sinh nghe trÝch ®o¹n c¸c b¶n nh¹c kh«ng lêi ®Ó c¸c em c¶m nhËn ®­îc c¸i hay, c¸i ®Ñp riªng cña ©m s¾c trªn tõng lo¹i nh¹c cô. - Vôùi daïng baøi naøy neân duøng phöông phaùp quan saùt, phöông phaùp noûi ñaùp, , phöông phaùp giaûng giaûi, phöông phaùp keå chuyeän *VÝ dô: Khi giíi thiÖu mét sè nh¹c cô nöôùc ngoaøi ( Tieát 10, lôùp 5).GV quan saùt tranh nhaïc cuïhoaëc nhaïc cuï thaät, Sau ñoù GV ñaët caâu hoûi ñeå HS tìm hieåu veà töøng loaïi nhaïc cuï , giaûi thích cho HS hieåu veà xuaát xöù vaø tính naêng cuûa töøng loaïi nhaïc cuï Tieáp theo GV cho HS nghe aâm saéc cuûa töøng loaïi nhaïc cuï treân phím ñaøn Organ vaø yªu cÇu HS t×m ra ©m s¾c cña tõng lo¹i nh¹c cô võa ®­îc giíi thiÖu * C«ng viÖc d¹y vµ häc ph©n m«n ¢m nh¹c th­êng thøc ®­îc ®Çu t­ vµo th× kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em cã nh÷ng chuyÓn biÕn rá rÖt, kh¶ n¨ng tiÕp thu bµi ngµy cµng t¨ng. Tõ ®ã h×nh thµnh cho häc sinh thãi quen tù häc bµi vµ tù c¶m nhËn ®­îc néi dung, tÝnh chÊt cña mét t¸c phÈm ©m nh¹c => Tõ c¸c ph­¬ng ph¸p trªn ®­îc kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn vaø thÓ hiÖn tèt h¬n, nhê vËy trong tiÕt häc, häc sinh chñ ®éng vµ høng thó h¬n, chÊt l­îng tiÕp thu bµi cña häc sinh dÇn dÇn ®­îc n©ng cao, ®Æc biÖt lµ mét sè em cßn yÕu. III : NOÄI DUNG VAØ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU: 1. Phaàn noäi dung nghieân cöùu: a. Keå chuyÖn: Trong c¸c giê häc ¢m nh¹c th­êng thøc ngoµi nh÷ng th«ng tin ®· cã trong s¸ch gi¸o khoa, nÕu gi¸o viªn cã nh÷ng c©u chuyÖn kÓ vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm hay, hay c¸c t­ liÖu vÒ c¸c sinh ho¹t ¢m nh¹c, c¸c lo¹i nh¹c cô th× sÏ thu hót ®­îc sù tËp trung cña c¸c GV thùc hiÖn - Nguyeãn Thò Thuyø Taâm Trang 3
4. SKKN m«n ¢m nh¹c – Tr­êng THMinh Khai – Naêm hoïc 08 - 09 em häc sinh vµo bµi häc, gióp c¸c em dÔ nhí h¬n néi dung bµi häc vµ gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc gi¸o dôc ®¹o ®øc, t×nh c¶m cho c¸c em th«ng qua bé m«n. *VÝ dô: - Khi d¹y bµi “Moâ- da thaàn ñoàng aâm nhaïc” (Tieát 16, Lôùp2 ) t«i kÓ cho häc sinh nghe c©u chuyÖn M«-da ®­îc cha sai ®­a b¶n nh¹c cña «ng võa s¸ng t¸c ñeán taëng con gaùi oâng chuû raïp haùt nhaân ngaøy sinh con gaùi oâng ta, nh­ng do baát caån Moâ- da ®· ñaùnh rôi baûn nhaïc xuoáng soâng, v× sî cha ®¸nh nªn M«-da ®· giÊu cha vµ s¸ng t¸c mét b¶n nh¹c khaùc thay thÕ mµ kh«ng ai nhËn ra, chØ ®Õn khi ng­êi cha nghe b¶n nh¹c ®ã vµ khen hay míi vë lÎ . Ñieàu ñoù ñeå nãi lªn tÝnh thÇn ®ång cña nh¹c sÜ M«-da, - Khi d¹y bµi “ Giôùi thieäu moät vaøi nhaïc cuï daân toäc”(Tieát 15, lôøp3) giíi thiÖu ñaøn tranh, chuùng ta cho c¸c em biÕt ®µn tranh, coøn coù teân goïi khaùc laø ñaøn thaäp luïc, giaûi thích töø thaäp luïc, aâm thanh nghe trong treûo, töôi vui, ñöôïc duøng ñeå hoaø taáu trong caùc daøn nhaïc daân toäc hoaëc ñeäm cho ngaâm thô, haùt Qua nh÷ng lôøi giaûng nh­ vËy, ®· ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá trong viÖc gi¸o dôc ý thøc g×n gi÷, b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc cho häc sinh. b. Sö dông tranh ¶nh. Mçi bµi ¢m nh¹c th­êng thøc trong s¸ch gi¸o khoa ®Òu cã raát ít tranh ¶nh minh ho¹ nh­ng chÊt l­îng cña nã cuõng ch­a cao, chñ yÕu lµ h×nh ®en tr¾ng. ViÖc phãng to c¸c bøc tranh vµ t« mµu c¸c bøc tranh ®ã gióp c¸c em quan s¸t râ h¬n, hÊp dÉn h¬n. Ngoµi ra cßn s­u tÇm thªm c¸c tranh ¶nh kh¸c tõ t­ liÖu, s¸ch b¸o ®Ó giíi thiÖu cho häc sinh trong tiÕt d¹y. c. Nghe nh¹c. Trong ph©n m«n häc ¢m nh¹c th­êng thøc th× nghe nh¹c lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Tuú tõng tiÕt häc, dùa vaøo ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ cña tr­êng vµ thiÕt bÞ cña m«n häc mµ t«i cho häc sinh nghe nh¹c qua baêng ñóa hoaëc giaùo vieân trình baøy d .Gi¸o viªn h¸t. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y häc sinh ë tr­êng TH t«i nhËn thÊy c¸c em rÊt thÝch ®­îc nghe thÇy c« h¸t, mÆc dï cã thÓ thÇy c« h¸t kh«ng hay b»ng c¸c ca sÜ chuyªn nghiÖp h¸t qua b¨ng, ®Üa, hiÖn nay cã rÊt nhiÒu ca khóc cña c¸c nh¹c sÜ ®­îc in trong c¸c tËp ca khóc, chóng ta cã thÓ s­u tÇm vµ tËp h¸t ®Ó h¸t cho c¸c em nghe trong c¸c giê d¹y ¢m nh¹c th­êng thøc. f. Sö dông ®µn Ogran. Víi nh÷ng bµi giíi thiÖu c¸c lo¹i nh¹c cô, ®Ó häc sinh nghe vµ ph©n biÖt ©m s¾c cña c¸c nh¹c cô, gi¸o viªn cã thÓ sö dông tiÕng ®µn ®­îc cµi ®Æt s¼n trong ®µn Organ cho c¸c em nghe 2. KÕt qu¶ nghieân cöùu : GV thùc hiÖn - Nguyeãn Thò Thuyø Taâm Trang 4