Sáng kiến kinh nghiệm về hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn Lớp 1

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm về hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn Lớp 1

1. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 lời nói đầu Năm học 2007- 2008 là năm học mà cao trào hưởng ứng cuộc vận động “ Hai không” với 4 nội dung. Được sự quan tâm của BGH nhà trường, sự giúp đỡ của tổ chuyen môn trường và đồng nghiệp. Được trực tiếp giảng dạy lớp 1 qua giảng dạy hằng ngày cụ thể dạy học toán tôi thấy việc giải các bài toán có lời văn là một nội dung học cần thiết và cơ bản giúp học sinh nhận thức được nhiều cái hay, cái đẹp của cuộc sống xung quanh qua nội dung các bài toán. Để học sinh giải được các bài toán một cách dễ dàng không chán nản bởi chỉ có những con số khi nghĩ đến toán, bản thân tôi một người giáo viên trực tiếp giảng dạy các em phải thực sự yêu nghề mến trẻ, quan tâm gần gũi các em, tìm tòi thêm các phương pháp giảng dạy hay, phù hợp để truyền thụ đến các em nhằm tạo cho các em lòng hăng say, yêu thích trong học tập thì kết quả học tập mới đạt kết quả tốt. Để giúp các em giải toán có lời văn được tốt hơn tôi mạnh dạn chọn đề tài “ Sáng kiến kinh nghiệm về hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn lớp 1”. Trong quá trình nghiên cứu đề tài bản thân tôi còn nhiều hạn chế.Rất mong sự quan tâm, giúp đỡ và sự đóng góp ý kiến của cá cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp để nội dung nghiên cứu của tôi đạt kết quả tốt hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn./. Người thực hiện: Dương Hương Lan
2. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 Mục lục Tên mục Trang Lời nói đầu 1 Mục lục 2 Phần 1: Mở đầu 3 I. Lý do chọn đề tài 3 II. Mục đích nghiên cứu 4 III. Đối tượng phạm vi nghiên cứu 4 IV. Phương pháp nghiên cưú4 Phần 2: Nội dung 5 I. Cơ sở lý luận 5 II. Cơ sở thực tiễn 6 III. Một số chú ý hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn 8 IV. Kết quả 12 V. Bài học kinh nghiệm 12 Phần 3. Kết luận chung 14 Người thực hiện: Dương Hương Lan
3. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 phần 1. Mở đầu 1. lý do chọn đề tài. Chương trình toán lớp 1 là một bộ phận của chương trình môn toán ở tiểu học, chương trình này kế thừa và phát triển những thành tựu về dạy toán lớp 1 ở nước ta. khắc phục một số tồn tại của dạy học toán lớp 1 trong giai đoạn vừa qua, thực hiện những đổi mới về giáo dục toán học lớp 1 nói riêng, ở tiểu học nói chung, để thực hiện tốt chiến lược phát triển kinh xã hội 2001 đến 2010 đại hội IX của Đảng CSVN đã khẳng định “ Đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng thấp kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, văn hoá tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành một nước CNH- HĐH hoà nhập với các nước trong khu vực” Trước những đổi mới kinh tế XH đòi hỏi ngành giáo dục phải làm tốt chức năng ‘ Nâng cao dân trí , đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”. Do đó về mục tiêu, nội dung chương trình và phương pháp giáo dục đã được thiết lập lại ở bậc tiểu học nói chung và ở môn toán lớp 1 nói riêng cho phù hợp với yêu cầu phát triển của nhân loại cùng sự phát triển chung đó- môn toán lớp 1 cũng đã cố nhiều sự thay đổi đáng kể về nội dung, cấu trúc chương trình và đặc biệt đã có sự quan tâm đúng mức đến việc rèn kỹ năng và giải các bài toán. Việc giải toán có lời văn là một việc hết sức khó khăn đối với các em học sinh lớp 1. Các em còn hạn chế về tư duy, ngôn ngữ, chữ viết nên để hoàn thành tốt một bài toán có lời văn phải mất nhiều thời gian và công sức đối với cả thầy và trò. Làm thế nào để giúp các em có thể dễ dàng làm được các bài toán có liên quan đến giải toán có lời văn. Làm thế nào để các thầy cô cũng không phải chật vật khi dạy các bài toán có lời văn cho học sinh lớp 1. Đó điều làm tôi phải suy Người thực hiện: Dương Hương Lan
4. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 nghĩ bởi bản thân mình là một giáo viên trực tiếp đứng lớp. Đây là lý do để cho tôi chọn đề tài nghiên cứu, hướng dẫn học sinh lớp 1 giải bài toán có lời văn. II. Mục đích nghiên cứu. Việc nghiên cứu để tìm ra biện pháp “ Hướng dẫn học sinh lớp 1 giải toán có lời văn” nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy góp phần giải quyết những khó khăn mà giáo viên và học sinh mắc phải trong quá trình giải toán đối với học sinh. Giải toán có lời văn là một kỹ năng cần có của học sinh lớp 1 để giúp cho quá trình xuyên suốt tiểu học học sinh có thể giải được các bài toán nhằm giảm bớt sự nhàn chán chỉ bởi những con số và số .Giải toán có lời văn làm khơi dây lòng say mê sáng tạo, năng lực tự vận động trong mỗi học sinh vì vậy việc hướng dẫn giải toán có lời văn cho học sinh lớp 1 có ý nghĩa to lớn trong quá trình giảng dạy của người giáo viên. Việc nghiên cứu giúp giáo viên có sự nhìn nhận đúng hơn, sâu hơn về tầm quan trọng của việc hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn, từ đó giáo viên lựa chọn tìm ra những biện pháp tốt hơn, phù hợp hơn đối với đặc trưng môn học để có hiệu quả trong giảng dạy toán. III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. - Học sinh lớp 1 khu bản Pó In – Trường Tiểu học Chiềng Lương 2 + Tổng số: 16 HS • Nam : 8 HS • Nữ: 8 HS + Dân tộc: 16 HS - Nghiên cứu chương trình toán lớp 1 phần giải toán có lời văn. Người thực hiện: Dương Hương Lan
5. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 IV. Phương pháp nghiên cứu. Để tiến hành nghiên cứu đề tài này tôi đã sử dụng phương pháp. 1. Nghiên cứu lý luận 2. Nghiên cứu thực tế - Đọc các tài liệu có liên quan đến đề tài - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế - Các tài liệu dạy học - Trao đổi toạ đàm với đồng nghiệp - Thế giới trong ta - Phương pháp thống kê phân loại - Bồi dưỡng Mô Đun chương trìnhGK mới - Phương pháp quan sát hướng dẫn HS - P P độc lập lấy HS làm trung tâm phần 2 nội dung I.Cơ sở lý luận. Giải toán có lời văn là một trong bốn mạch kiến thức cơ bản của môn toán 1 (số và phép - Đo đại lượng – Yếu tố hình học – Giải toán có lời văn ). Mục tiêu của dạy học giải toán có lời văn ở lớp 1 nhằm giúp học sinh. - Nhận biết được thế nào là bài toán có lời văn ( Cấu trúc các phần của bài toán ) - Biết giải và trình bày bài giải các bài toán đơn bằng một phép tính cộng, hoặc một phép tính trừ. Trong đó có bài toán về “ Thêm”; “ bớt” một số đơn vị. (Viết được bài giải bao gồm: Câu lời giải, phép tính và đáp số). -Bước đầu phát triển tư duy, rèn luyện phương pháp giải toán có khả năng diễn đạt ( phân tích vấn đề, giải quyết vấn đề, trình bày vấn đề bằng ngôn ngữ nói và viết .). Bám sát mục tiêu của dạy học giải toán có lời văn, nôị dung dạy học giải toán có lời văn ở lớp 1 đa bám sát trình độ chuẩn và quản triệt những định hướng đổi mới mục tiêu dạy ghọc giải toán ở tiểu học. Đó là tăng cường dạyhọc phương pháp giải toán nhằm giúp học sinh biết nêu bài toán từ một tình huống cụ thể ( nêu vấn đề ) biết trình bày bài giải ( trình bày vấn đề) không sa vào những bài toán đánh đố với lời giải quá phức tạp vượt quá độ chuẩn. Đó là tích cực rèn Người thực hiện: Dương Hương Lan
6. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 luyện khả năng diễn đạt cho học sinh ngay từ lớp 1. Tăng cường kỹ năng giải toán thực hành luyện tập với những bài toán có tính cập nhật gắn liền với thực tiễn sinh động liên quan đến môi trường sống xung quanh các em. Nội dung dạy học giải toán có lời văn ở lớp 1 được sắp xếp thành hai giai đoạn. *Giai đoạn 1.Giai đoạn này “ Chuẩn bị học giải toán có lời văn”giai đoạn này nằm trong học kỳ I lớp 1. HS được làm quen với các tình huống của bài toán đựoc diễn tả qua các hình ảnh, tranh vẽ. Yêu cầu của giai đoạn này HS chỉ cầ quan sát tranh. Phan tích nội dung của tranh, rồi viết được phép tính phù hợp ( chưa phải đòi hỏi trình bày lời giải hoàn chỉnh). Hình thức của loại bài tập này là “ Viết phép tính thích hợp” ( viết số và phép tính vào 5 ô) * Giai đoạn 2. Giai đoạn “chính thức học giải toán có lời văn”giai đoạn này học chính thức trong học kỳ II của lớp 1. HS được biết thế nào là một bài toán có lời văn ( cấu tạo bài toán gồm 2 phần: Giả thiết (bài toán cho biết gì ?) và kết luận (bài toán hỏi gì ?) ). Từ đó HS biết cách giải và trình bày bài giải các bài toán về “ thêm” “ bớt” một số đơn vị. Giải toán là quá trình giúp học sinh củng cố và nắm chắc khái niệm vè phép cộng, phép trừ . Mặt khác bài toán có nội dung liên quan đến đợn vị. Đo đại lượng. Xăng ti mét, giờ cũng giúp học sinh thấy được các ứng dụng thực tế của đại lượng đó. Với tầm quan trọng như vậy việc dạy học giải toán có lời văn ở lớp 1đòi hỏi người giáo viên phải quan tâm giúp đỡ HS rất nhiều. Dạy học cần phải theo định hướng đổi mới phương pháp dạy học ở tiểu học cần tổ chức giờ học dưới dạng các hoạt động học tập, học sinh được phát huy tích cực, chủ động , tự chiếm lĩnh kiến thức dưới sự hướng dẫn của giáo viên có như vậy kết quả học tập mới được nâng cao. II. Cơ sở thực tiễn. Người thực hiện: Dương Hương Lan
7. Trường TH Chiềng Lương 2 Sáng kiến kinh nghiệm Năm học: 2007 -2008 Hướng dẫn học sinh giải bài toán có lời văn Lớp 1 Đơn vị công tác của tôi: Trường Tiểu học Chiềng Lương 2 xã Chiềng Lương là một trường vùng 2 của huyện Mai Sơn với 100% các em là dân tộc “Thái”. Mặt bằng dân trí, kinh tế xã hội còn thấp kém, lạc hậu, đọi ngũ giáo viên đều đạt chuẩn và trên chuẩn đa số đều có ý thức học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Trong những năm học qua, trường chúng tôi luôn luôn được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo trực tiếp là Phòng GD&ĐT Mai Sơn, chính quyền xã nơi nhà trường đóng. Hội phụ huynh học sinh cũng luôn quan tâm và ủng hộ cho sự nghiệp giáo dục của địa phương. Đặc biệt BGH nhà trường luôn tạo điều kiện để cán bộ giáo viên trong trường có thời gian học hỏi kinh nghiệm về chuyên môn nghiệp vụ. Bên cạnh những thuận lợi trên không thể không nói tới, những hạn chế về khả năng nhận thức của học sinh và sự quan tâm của nhiều bậc phụ huynh học sinh . Những hạn chế này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng học tập nói chung đối với môn toán nói riêng và đặc biệt là việc học giải toán có lời văn của học sinh, các em khi học sang giải toán có lời văn đã gặp rất nhiều khó khăn và đói với giáo viên dạy cũng rất vất vả khi giúp các em thực hiện dạng toán này. Trong quá trình giảng dạy tôi thấy được những nguyên nhân dẫn đến những tình trạng trên đó là. *Đối với giáo viên . Giáo viên đã quá quen với phương pháp dạy học truyền thống nên khi áp dụng phương pháp dạy học mới còn rát lúng túng, chưa phát huy được tính tích cực của học sinh. Cách tổ chức còn vụng về, đơn điệu còn chưa có hệ thống chua gây hứng thú đối với học sinh – giáo vien còn làm việc nhiều dẫn đến học sinh thụ động khi tiếp thu tri thức mới. Giáo viên chưa hình thành được cho học sinh “ quá trình”giải toán có lời văn việc hướng dẫn học sinh giải toán có lời văn rất lúng túng, nhiều khi giáo viên Người thực hiện: Dương Hương Lan