Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 5 qua tiết Tập đọc

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng đọc cho học sinh Lớp 5 qua tiết Tập đọc

1. kinh nghiệm rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết tập đọc Phần thứ nhất:Đặt vấn đề I.Tên đề tài : “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc’’ II. Lý do chọn đề tài: A. Cơ sở lý luận: Trong chương trình Tiểu học xác định mục tiêu của môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học là: -Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt, (nghe, nói, đọc ,viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. -Thông qua việc dạy và học Tiếng Việt góp phần rèn luyện thao tác tư duy. -Cung cấp cho học sinh những kiến thức sơ giản về Tiếng Việt và những hiểu biết sơ giản về xã hội, tự nhiên ,con người, về văn hoá văn học Việt Nam và nước ngoài . -Bồi dưỡng tình yêu Tiếng Việt và hình thành thói quen giữ gìn sự trong sáng giàu đẹp của Tiếng Việt góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam XHCN. -Phân môn Tập đọc trong Tiếng Việt là một trong những phân môn quan trọng bởi có đọc tốt thì mới học tốt Tiếng Việt .Đọc tốt ở phân môn Tập đọc là các em được củng cố khắc sâu thêm những tri thức, kỹ năng học tốt ở những phân môn khác của Tiếng Việt và các môn học khác . Chức năng của phân môn Tập đọc là luyện đọc: rèn cho học sinh đọc đúng, đọc trôi chảy, tiến tới đọc hay (đọc diễn cảm). Thông qua đọc đúng, đọc hay học sinh cảm thụ được cái hay cái đẹp của bài văn, bài thơ. . Nó là chìa khoá đưa các em vào kho tàng văn hoá , khoa học , giúp các em nhận ra những tinh hoa của dân tộc đang được tàng trữ trong sách vở. Mỗi bài tập đọc là một văn bản là một bức tranh thu nhỏ về hiện thực về cảnh đẹp đất nước, con người, xã hội Mặt khác , thể hiện được tâm hồn của tác giả không chỉ có nội dung hấp dẫn của bài văn bài thơ mà còn phụ thuộc vào người đọc tác phẩm đó . Trước hết người đọc phải đọc đúng, đọc chính xác, đọc trôi chảy, tiến tới đọc diễn cảm , đọc theo vai thì mớidiễn tả cảm xúc, tình cảm, thái độ của tác giả bộc lộ qua từng nhân vật trong tác phẩm . 1
2. Bởi vậy nâng cao năng lực đọc cho học sinh nhất là đọc đúng , đọc diễn cảm là hết sức cần thiết đối với giáo viên cuối bậc tiểu học B. Cơ sở thực tiễn: - Qua nhiều năm nhà trường phân công giảng dạy lớp 5 và qua dự giờ trao đổi học tập lẫn nhau và được dự hội giảng cấp trường, cấp cụm, huyện. Còn bộc lộ nhiều tồn tại: +Có những học sinh học tới lớp 5 đọc vẫn chưa lưu loát, chưa hay, ngắt nghỉ còn bừa bãi, nhấn giọng lên xuống tuỳ tiện. Các em không hiểu được nội dung không hiểu được nghệ thuật , không hiểu được cái hay cái đẹp của tác phẩm . Bởi vì trình độ học sinh không đồng đều, chưa nghiên cứu kỹ nội dung bài chưa cảm nhận được cái hay của bài tập đọc . + Mặt khác, địa bàn của trường còn bị ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương nên học sinh phần lớn còn đọc sai, phát âm nhầm lẫn l/n ; ch/tr ; s/x ; d /r/gi ;dấu sắc với dấu ngã. Trong các giờ dạy tập đọc, việc rèn đọc cho học sinh còn hạn chế giáo viên chưa chú ý rèn đọc khi phát âm sai, khi ngắt nghỉ chưa đúng. Trong việc rèn đọc diễn cảm mang tính chất hình thức, nhiều giáo viên còn lúng túng trong việc hướng dẫn học sinh rèn đọc: đọc thành tiếng, đọc thầm. Ngược lại, trong giờ tập đọc có giáo viên chỉ chú trọng đến việc tìm hiểu nội dung bài, số lượng học sinh được đọc trong lớp ít, chưa biết lên giọng, hạ giọng khi nào, nhấn giọng ở những từ ngữ nào. Nhất là khi đọc lời các nhân vật chưa thể hiện được tính cách của các nhân vật, qua giờ dạy chưa đạt được mục tiêu của tiết học . -Qua nhiều năm giảng dạy Tập đọc ở lớp 5, tôi đã vận dụng phương pháp giảng dạy mới theo chương trình, nội dung sách giáo khoa mới, do Bộ GD&ĐT quy định. Đồng thời, rút kinh nghiệm của bản thân qua từng tiết dạy; vận dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp giảng dạy phù hợp với đối tượng, tích cực phát huy chủ động sáng tạo của học sinh và chú ý rèn kỹ năng toàn diện cho học sinh. Trong những năm qua tôi đã đi sâu vào điều tra, nghiên cứu và đề ra những giải pháp, biện pháp hợp lý sát thực với yêu cầu của bộ môn cũng như đặc điểm tình hình học sinh của nhà trường. Do vậy kỹ năng đọc của học sinh nói riêng và chất lượng dạy , học môn Tiếng Việt nói chung thu được kết quả tốt . Sau đây tôi xin trình bày đề tài “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 thông qua tiết tập đọc’’ để cùng chia sẻ kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp góp phần nâng cao chất lượng dạy và học 2
3. nhằm đáp ứng mục tiêu của môn học cũng như mục tiêu chung giáo dục cấp tiểu học . III/ Mục đích nghiên cứu: -Để giải quyết vấn đề “Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 5 qua tiết tập đọc” tôi khảo sát năng lực đọc của học sinh lớp 5 để tìm ra nguyên nhân và giải pháp rèn kỹ năng đọc qua mỗi tiết tập đọc . IV/Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 1.Đối tượng nghiên cứu: - Học sinh lớp 5 trực tiếp học các tiết tập đọc theo nội dung và phương pháp mới . 2. Phạm vi nghiên cứu: -Nghiên cứu về đọc đúng và đọc diễn cảm qua tiết tập đọc. Phần 2: giải quyết vấn đề Qua các năm tôi được phân công giảng dạy lớp 5. Tôi tiến hành. I, Khảo sát chất lượng đọc của học sinh ở những tiết học tập đọc đầu năm. Cụ thể kết quả như sau: Số Đọc phát Đọc ngắt Đọc đúng Đọc diễn Năm học Lớp học âm sai nghỉ sai cảm sinh Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ lượng % lượng % lượng % lượng % 2006-2007 5B 30 15 50 14 46,6 10 33,3 4 13,3 2007-2008 5B 30 12 40 12 40 9 30 3 10 2008-2009 5B 35 14 40 17 48,5 15 42,8 5 14 Đồng thời tôi trao đổi trực tiếp với đồng chí giáo viên chủ nhiệm năm trước để nắm kỹ hơn về kỹ năng đọc của các em và tiếp tục tìm nguyên nhân dẫn đến phát âm sai, ngắt nghỉ sai, học sinh đọc diễn cảm còn yếu. II, Nguyên nhân: +Do ảnh hưởng của ngôn ngữ địa phương phát âm chưa chuẩn, ông bà, bố mẹ người lớn nói thế nào các em bắt chước như thế. +Do bố mẹ ở địa phương khác chuyển đến hay đến xây dựng gia đình nói , phát âm chưa đúng. Ví dụ: Bố mẹ phát âm sai: n/l lẫn lộn thì con cái phát âm như vậy. 3
4. + Về phía giáo viên : -Chưa thường xuyên rèn đọc, rèn phát âm, những phụ âm sai. Chưa đầu tư quỹ thời gian và rèn dứt điểm dẫn đến ảnh hưởng tới học sinh. Nhiều giáo viên đọc chưa hay, chưa đúng nhất ở bậc mẫu giáo làm ảnh hưởng không ít tới việc đọc của học sinh khi học 29 chữ cái. Hơn nữa trong giờ tập đọc có giáo viên chưa chú ý đến học sinh đọc sai, chỉ chú ý đến học sinh đọc đúng, đọc hay. Các em này được làm việc liên tục trong giờ dạy do vậy các em đọc tốt càng đọc tốt, em đọc yếu vẫn hoàn yếu. -Giáo viên còn nặng về phương pháp truyền thống, nặng thuyết trình không chú ý năng lực chủ động của học sinh. Gọi học sinh đọc ít, kể cả khâu rèn đọc và đọc giảng. Nhất là khi đọc diễn cảm giáo viên chỉ gọi một em khá đọc mang tính hình thức. Chưa chú ý đến việc rèn đọc cho học sinh, nhận xét bạn đọc đúng hay sai để xửa cho bạn và điều chỉnh mình khi mình đọc sai. Khi học sinh đọc sai đọc lại để sửa thì chưa rèn dứt điểm những phụ âm đầu hay sai. -Chưa chú ý đến đọc nhóm đôi nối tiếp, đọc cho bạn nghe và ngược lại. -Chưa chú ý đến khâu rèn đọc thường xuyên ở các tiết dạy tập đọc và các tiết học khác. + Về phía học sinh : - Học sinh đã đọc kém lại lười đọc, không chú ý đến cách hướng dẫn đọc của thày, không nghe những bạn đọc đúng để mình học tập, để mình đọc đúng. -Đối với những em đã đọc đúng thì chưa chịu rèn kỹ năng đọc diễn cảm (đọc hay) để thể hiện được cảm xúc, tình cảm thái độ qua giọng đọc và tính cách của các nhân vật như : đọc đúng tốc độ, cao độ, trường độ, và âm sắc. -Việc chuẩn bị bài của các em ở nhà chưa kỹ, không luyện đọc nhiều lần trước khi đến lớp. III/ Các giải pháp và biện pháp rèn đọc cho học sinh Để giải quyết được mục đích yêu cầu của tiết tập đọc và khắc phục những nguyên nhân tồn tại đã nêu trên .Tôi đã tiến hành thực hiện các giải pháp, biện pháp những nội dung cụ thể sau: 1)Một số công việc chuẩn bị của giáo viên và học sinh a, Đối với thầy : -Trước hết muốn rèn cho học sinh đọc thành tiếng đúng thì giáo viên phải đọc hay (đọc diễn cảm). Để đạt được yêu cầu trên thì giáo viên phải rèn luyện bản thân mình đọc đúng, đọc hay. Không cho phép giáo viên dạy Tập đọc mà lại đọc 4
5. chưa chuẩn. Trước khi soạn bài giáo viên phải đọc bài nhiều lần, đọc thể hiện được cảm xúc của tác giả khi viết bài văn đó. Dành quỹ thời gian cho việc soạn bài và thiết kế các hoạt động cụ thể của thầy trò ở từng đoạn của bài. Thầy phải chú ý đến khâu rèn đọc cho học sinh, chú ý đến đối tượng học sinh đọc kém. Nhất là những tiết luyện đọc ở buổi hai. Giáo viên phải nên sửa, rèn dứt điểm cho học sinh phát âm sai ở từng cặp phụ âm mà em đó hay phát âm sai hoặc đọc chưa đúng. -Tham khảo nội dung sách hướng dẫn giảng dạy để lựa chọn nội dung, phương pháp, hình thức học tập cho phù hợp với đối tượng của lớp mình. -Sưu tầm đồ dùng dạy học, tranh ảnh minh hoạ phục vụ cho bài dạy để học sinh hứng thú học tập tiếp thu bài sâu hơn. -Chú ý đến yêu cầu của phân môn tập đọc : Đó là rèn đọc, rèn đọc càng nhiều càng tốt. b, Đối với các em học sinh : - Yêu cầu học sinh đọc kỹ trước bài ở nhà , có đọc trước bài ở nhà học sinh mới biết được từ nào khó đọc , hay sai để đến lớp nghe cô hướng dẫn sửa chữa. - Học sinh Thường xuyên rèn đọc đúng ở bất kỳ một văn bản nào nói chung hay trong các tiết tập đọc nói riêng. -Cần có sự ham thích đọc, có ý thức tự đọc. Tham gia đầy đủ các câu lạc bộ thi đọc mà nhà trường tổ chức. Sưu tầm sách, báo, truyện để đọc. 2.Để thực hiện được mục đích, yêu cầu rèn đọc, luyện tập cụ thể trong giờ Tập đọc. Tôi chú ý đến các khâu sau : 2.1 Rèn phát âm đúng: Để rèn luyện cho học sinh phát âm chuẩn giáo viên phải hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi cho học sinh. Trong giờ tập đọc thầy gọi học sinh khá đọc bài, và giao nhiệm vụ cụ thể các em khác đọc thầm theo tìm những tiếng khó đọc, các phụ âm hay đọc sai. Gọi học sinh phát hiện và phát âm, các em khác theo dõi nhận xét phát âm bạn và phát âm lại. Gọi 3,4 em phát âm và giáo viên chốt lại cuối cùng. Chẳng hạn: Các em hay phát âm sai n/l, giáo viên nói khi phát âm n: đầu lưỡi thẳng (vì nó là âm tắc), l là âm sắc phát âm đầu lưỡi cong lên hoặc “tr” đầu lưỡi thụt vào. “ch” lưỡi để thẳng Ví dụ: Dạy bài : “Một chuyên gia máy xúc”. -Tôi chia bài này làm 3 đoạn : +Đoạn 1: Từ đầu đến êm dịu + Đoạn 2 : Tiếp dến thân mật. 5