Sáng kiến kinh nghiệm Quản lý và sử dụng đồ dùng dạy học

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Quản lý và sử dụng đồ dùng dạy học

1. A. Đặt vấn đề I. Lời mở đầu Năm học 2010-2011 là năm học tiếp theo hoàn chỉnh thực hiện triển khai thay sách giáo khoa bậc THCS, là năm tiếp tục thực hiện Nghị Quyết TW II của BCH TW Đảng khoá VIII về giáo dục - Đào tạo khoa học công nghệ. Là năm học tiếp tục chỉ đạo việc thục hiện qui chế dân chủ, vững mạnh trong tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể trong nhà trường. để hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục, học tập và rèn luyện. Đặc biệt là năm học thực hiện tốt các cuộc vận động: + “Đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục ” + “ Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực” Đặc điểm tình hình chung của nhà trường năm học 2010-2011 a. Thuận lợi : * Nhà trường có đội ngũ lãnh đạo nhiệt tình, đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ có trình độ 100% đạt chuẩn cấp học. Tập thể sư phạm đoàn kết nhất trí cao, có năng lực chuyên môn tương đối vững vàng, nhiệt tình, hăng say trong công tác giảng dạy và giáo dục. Trong nhiều năm qua nhà trường luôn có giáo viên giỏi. Giáo viên luôn có tinh thần cầu tiến, tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, và sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả b. khó khăn : - Mặc dù cơ sở vật chất từng bước đã được đầu tư song vẫn thiếu khu hiệu bộ, các phòng chức năng, phòng thực hành bộ môn. Trang thiết bị đã có nhưng so với nhu cầu vẫn chưa đủ đáp ứng cho việc thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ cấp học trong tình hình mới hiện nay. - Cơ cấu đội ngũ còn thiếu giáo viên có tay nghề cao sử dụng đồ dùng dạy học giỏi. Còn một số đồng chí giáo viên tuy đã cố gắng song vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay như năng lực chuyên môn, phương pháp giảng dạy phong cách sư phạm, dẫn đến hiệu quả giờ dạy đặc biệt là khả năng sử dụng đồ dùng dạy học hạn chế. SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 1
2. II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu ở Thập niên 90 việc tiết dạy không ĐDDH là bình thường bởi tại “Không có”. Từ khi chương trình sách giáo khoa thay đổi, đi kèm là “Đổi mới phương pháp dạy học” và công cụ hỗ trợ đắc lực là ĐDDH. Thật vậy bây giờ nhìn vào “Tài sản - ĐDDH ” của mỗi nhà trường hiện nay quả thực ta mới thất được “Tiền của” nhà nước, nhân dân tạo điều kiện cho nghành giáo dục phát triển. Đồ dùng đó là: Tranh ảnh, các mô hình, các bộ thí nghiệm, đến hiện đại hơn là các phòng chức năng, phòng học thực hành, phòng nghe nhìn, phòng tin học Đã và đang trực tiếp tạo điều kiện để thhầy và trò làm tốt nhiệm vụ của mình, đó là “Dạy tốt – Học tốt”. Đây chính là điều kiện “cần”. Nhưng thực trạng cho thấy, có Đ/c giáo viên, có môn học, có giờ học sử dụng ĐDDH hiệu quả còn thấp bởi: + Nguyên nhân chủ quan là ngại khó, không tìm tòi, không sáng tạo. + Nguyên nhân khách quan là trình độ chuyên môn, năng lực thấp Từ đó tôi mạnh dạn trình bày sau đây là điều kiện “Đủ”. Để công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH ở trường THCS ngày càng hoàn thiện hơn. SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 2
3. B. Giải quyết vấn đề 1. Cơ sở lí luận Trong nghị quyết hội nghị BCH Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam khoá VIII lần 2 đã chỉ ra mục tiêu cơ bản của giáo dục là hình thành phẩm chất có tính "tích cực của cá nhân", "có tư duy sáng tạo" ; "có kỹ năng thực hành giỏi", "có tác phong công nghiệp". được bắt đầu từ năm học 2002-2003 Đảng và Nhà nước đã thực hiện việc thay SGK cho bậc tiểu học và bậc THCS cùng với đó là trang bị đồ dùng dạy học bộ môn như dụng cụ thí nghiệm, đèn chiếu, tranh ảnh v v. Vì vậy vấn đề đặt ra là phải đổi mới phương pháp dạy học một cách thường xuyên liên tục ở các khâu và ở tất cả các loại bài, các môn học khác nhau. Trong mỗi loại bài cần có mối liên hệ chặt chẽ giữa các yếu tố mục đích- nội dung- phương pháp và hình thức tổ chức. Nếu việc học trước đây là truyền thụ một chiều:"Giáo viên đọc thoại giảng giải minh hoạ, làm mẫu, kiểm tra đánh giá còn học sinh thụ động ngồi nghe, ngồi nhìn cố mà ghi nhớ và nhắc lại. Giáo viên là trung tâm của quá trình dạy học Giáo viên chủ động hết thảy từ xác định mục đích học, nội dung học, cách thức học và đánh giá kết quả học .Giáo viên chỉ chú ý đến việc dạy của mình sao cho hoàn mĩ còn học sinh có hiểu bài, làm được, phát triển được hay không là trách nhiệm của học sinh. Còn hiện nay giáo viên cần hình thành nhữnh năng lực hoạt động cho học sinh khắc phục lối truyền thụ một chiều. Do đó giáo viên cần phải tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện để học sinh tích cực, tự lực tham gia vào quá trình học tập. Việc mỗi Đ/c giáo viên, tổ chuyên môn, nhà trường, chăm lo đổi mới phương pháp dạy học, song song đồng hành là “Sử dụng tốt đồ dụng dạy học”. Vậy đồ dùng dạy học bao gồm những gì? sử dụng, bảo quản và quản lý, kiểm tra như thế nào cho tốt. Đây là vấn đề luôn cần được quan tâm đúng mức ở mỗi nhà trường, cụ thể là những Đ/c GV trực tiếp giảng dạy, Đ/c phụ trách chuyên môn. Xin phép được làm sáng tỏ một số vấn đề: Vị trí vai trò của công tác sử dụng ĐDDH trường THCS a.Vị trí: Thiết bị ĐDDH dạy học là thành tố chủ yếu và quan trọng nhất trong hệ thống CSVC trường học b. Nhiệm vụ: SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 3
4. Đặc thù lao động sư phạm, cung cấp thông tin, tăng nhịp độ truyền tải thông tin, thoả mãn nhu cầu say mê làm giảm cường độ lao động của người dạy học và trong người học Học sinh được nâng cao được tính trực quan để tiếp thu bài học được tốt hơn, đúng yêu cầu đổi mới PPDH c. Yêu cầu hệ thống ĐDDH: - Phải có tính đồng bộ và hệ thống (đầy đủ và đồng bộ) - Có tính khoa học và hiệu quả - Phải mang tính sản phẩm cao - Phải đảm bảo tính an toàn - Tính mỹ thuật (gọn gàng, sạch đẹp) - Đảm bảo tính dùng chung d. Chức năng của ĐDDH - Thông tin: ĐDDH hàm chứa thông tin - Phản ánh: Hệ thống khách quan - Giáo dục: có khả năng làm cho quá trình nhận thức, tự nhận thức quá trình dạy học đến quá trình tự học - Phục vụ: Là pt dạy học trực tiếp cho giáo viên và học sinh nói chung e. Vai trò của ĐDDH ĐDDH có vai trò quan trọng trong quá trình dạy và học là thành tố quan trọng của CSVC nhà trường. Quyết định vào chất lượng, kết quả tiết học, môn học. 2. Cơ sở thực tiễn Hệ trống ĐDDH ở trường THCS nói chung và THCS Đông Yên nói riêng 1. Cách phân loại: Theo tôi nhận thấy cơ bản hiện nay có hai cách phân loại cơ bản đó là: - Truyền thống: Là cập nhật hồ sơ, theo dõi quản lý bằng phương pháp “Thông thường”, là thực hiện lưu trên văn bản sổ sách. - Hiện đại: Là cập nhật hồ sơ, theo dõi quản lý bằng “Máy tính” rất khoa học, hiện đại. Dễ quản lý, chính xác. Song một thực tế là gần như chưa có đơn vị sử dụng, bởi điều kiện thực hiện và khả năng nghiệp vụ của phụ tá thí nghiệm chưa đáp ứng phương pháp này. SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 4
5. Cách phân loại Đồ dùng dạy học như sau: (Sơ đồ ở trang bên) Cách phân loại khoa học giúp việc theo dõi, quản lý người dùng, quản lý thiết bị (Còn – Thiếu – Hư hỏng – Khấu hao – Thất thoát - ). Từ đó người làm công tác quản lý có sự điều chỉnh phù hợp Đồ dùng dạy học Sách và các tài Các pt và tài liệu Các pt thí nghiệm liệu tham khảo trực quan lao động sản xuất P.tiện Các Máy Dụng Hoá nghe pt móc cụ chất nhìn trực quan khác Vật Máy Mô Màu Tran Bản liệu móc hình vật h đồ nghe nghe ảnh nhìn nhìn Phim bản Tv - đầu đĩa, trong âm li, máy băng CD, chiếu, vi tính VCD, ghi Máy ảnh, âm đàn ocgan, SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 5
6. I. Các giải pháp và biện pháp và biện pháp tổ chức thực hiện Phương pháp quản lí ĐDDH Của phụ trách chuyên môn trong công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH Bản thân tôi nhiệm vụ được giao (P. Hiệu trưởng – phụ trách chuyên môn), trong nhà trường. Trong công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH tôi luôn trăn trở giúp hiệu trưởng quản lý như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất có thể. Từ đó tôi đề ra “Nguyên tắc – Quy trình sử dụng – cách quản lý ” Để mọi CBGV cùng tham gia thực hiện 1. Nguyên tắc và quy trình sử dụng ĐDDH Mỗi Đ/c CBGV nắm vững quy định bắt buộc khi bảo quản và sử dụng ĐDDH (5 nguyên tắc) + Sử dụng đúng mục đích + Sử dụng đúng lúc + Sử dụng đúng chỗ + Sử dụng đúng liều lượng + Phải biết kết hợp các thiết bị trong nhà trường và các thiết bị có sẵn, đồ dùng tự làm, đồ dùng có ngoài xã hội 2. quy trình sử dụng ĐdDh + Bước 1: Xác định mục đích sử dụng + Bước 2: Lập kế hoạch sử dụng + Bước 3: Tiến hành thực hiện theo kế hoạch + Bước 4: Nhận xét và rút kinh nghiệm Bởi làm tốt công tác các trên giảm thiểu được hao phí, CBGV bảo quản và sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả cao, tính trách nhiệm được phát huy 3. nhiệm vụ của CBGV làm công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH a. Nhiệm vụ, yêu cầu đối với cán bộ phụ tá thí nghiệm Tiêu chuẩn: Tư tưởng đạo đức tốt, có ý thức tự giác trong trong tác bảo quản đồ dùng, không làm thất thoát tài sản - Chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, chăm chỉ, cẩn thận, chu đáo. - Năng lực chuyên môn đảm bảo yêu cầu. - Năng lực nghiệp vụ đạt yêu cầu. - Kĩ năng thực hành thành thạo SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 6
7. - Công tác quản lí thiết bị đúng qui trình - Phục vụ hỗ trợ GVsử dụng thiết bị - Sắp xếp giữ gìn khoa học, ngăn nắp hợp lý. - Công tác bảo quản, bảo dưỡng thiết bị tốt, dể thấy, dể lấy, dể tìm. b. Nhiệm vụ, yêu cầu đối với giáo viên + Thực hiện nghiêm túc, đúng yêu cầu, phát huy tối đa hiệu quả bài học có sử dụng ĐDDH + Đăng ký thi đua đầu năm học có sử dụng tốt DH (đạt khá - tốt) trở lên + Thực hiện sử dụng đầy đủ đồ dùng dạy học + Cập nhật hồ sơ (Giáo án – Kế hoạch giảng dạy – Sổ mượn) + Đăng ký mượn – sử dụng + Giáo án, kế hoạch giảng dạy và sổ mượn (trùng khớp) + Đăng ký mượn trước ngày dạy (ít nhất 1 ngày) để đồng chí phụ tá có sự chuẩn bị đầy đủ + Có ý thức bảo vệ ĐD cẩn thận, chu đáo, an toàn, cất gọn, lau sạch sẽ. + Cần kiểm tra độ chính xác của đồ dùng trước khi sử dụng. “Vì bản thân tôi đã chứng kiến giờ thao giảng của 1 đồng chí khi đo nhiệt kế cùng 1 môi trường nhưng 2 nhiệt kế có số lượng khác nhau, rất lớn, chênh lệch tới 30c”. Nó phản tác dụng giờ học . + Đề xuất với tổ chuyên môn ĐDDH cần thiết có thể (pin, hóa chất, - Sgk, sách tham khảo) c. Nhiệm vụ, yêu cầu đối với tổ chuyên môn Đề xuất đồ dùng dạy học bị hỏng cần bổ sung mua nếu có thể Ví dụ: Hóa chất, tài liệu . + Trực tiếp giám sát sử dụng ĐDDH của cá nhân đồng chí giáo viên tổ mình + Động viên, nhắc nhở, sử dụng, kiểm tra + Thảo luận bài trong sinh hoạt CM làm cho công tác sử dụng ĐDDH đạt kết quả tốt (Đặc biệt chú ý: Các giờ thao giảng, tổ chuyên môn đánh giá sử dụng ĐDDH đầy đủ ch- ưa? mức độ, hiệu quả đạt được, thông qua đó xây dựng cho tổ về loại hình môn, ĐDDH. Cách sử dụng . d. Nhiệm vụ, yêu cầu đối với BGH (Đối với phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn). - Lập kế hoạch sử dụng ĐDDH ngay từ đầu năm học, bàn bạc đến từng giáo viên SKKN – Quản lý sử dụng đồ dùng dạy học 2010 - 2011 7