Sáng kiến kinh nghiệm Những lưu ý khi soạn thảo câu hỏi trắc nghiệm khách quan
6 trang
27/08/2022
9221
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Những lưu ý khi soạn thảo câu hỏi trắc nghiệm khách quan", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_nhung_luu_y_khi_soan_thao_cau_hoi_trac.pdf
Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Những lưu ý khi soạn thảo câu hỏi trắc nghiệm khách quan
- SÁNG KI N KINH NGHI M ð tài: NH NG LƯU Ý KHI SO N TH O CÂU H I TR C NGHI M KHÁCH QUAN I. ð t v n đ Nhà giáo c n phân lo i h c sinh và th m đ nh m c đ h c t p. Khi các phép đo lư ng chính xác và thơng d ng hơn, các k thu t th m đ nh trong giáo d c cũng hồn thi n hơn. Nhà giáo d c ph i bi t rõ cách s d ng và gi i h n c a nh ng bài ki m tra, bài thi, nh ng phương pháp tr c nghi m, k thu t đ so n m t bài thi chính xác và phù h p v i hồn c nh riêng c a m i trư ng h p, m i mơn h c, m i trư ng h c. ð cho đi m h c sinh cũng c n cĩ nh ng phương ti n đo lư ng chính xác. Tuy nhiên đo lư ng hay tr c nghi m ch là phương ti n ch khơng ph i là m c đích giáo d c. V i nh ng k thu t đo lư ng chính xác chúng ta rút ra đư c nh ng k t lu n chính xác trong nghiên c u th c nghi m v giáo d c. II. Lí do ch n đ tài S d ng tr c nghi m khách quan đ đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh sinh viên là cơng vi c bình thư ng c a nhi u nư c trên th gi i. nư c ta, vi c s d ng tr c nghi m khách quan đ đánh giá k t qu h c t p là m t trong nh ng ch trương l n c a lãnh đ o B Giáo d c và ðào t o hi n nay, nh m gĩp ph n nâng cao ch t lư ng d y và h c, h n ch b nh thành tích trong giáo d c và tiêu c c trong thi c , đư c đơng đ o t ng l p nhân dân và h c sinh sinh viên đ ng tình. Ngày 27/12/2006, B Giáo d c và ðào t o đã cĩ cơng văn s 14653/BGD&ðT KT&ðG v vi c ti p t c đ i m i trong kì thi t t nghi p trung h c ph thơng và kì thi tuy n sinh đ i h c, cao đ ng 2007. Theo đĩ đ i v i mơn Hố h c, kì thi t t nghi p, đ i h c, cao đ ng năm 2007 s ti p t c thi tr c nghi m khách quan hồn tồn. ð n nay, năm 2008 kỳ thi t t nghi p, đ i h c cao đ ng v n ti p t c thi tr c nghi m khách quan. ð i v i các kỳ thi như thi h c kỳ c p trung h c đ u ít nhi u cĩ tr c nghi m khách quan đ i v i t t c các mơn h c. 1
- Câu h i tr c nghi m khách quan là m t trong nh ng cơng c đo lư ng k t qu h c t p. Cơng c đo lư ng càng chính xác thì vi c ki m tra, đánh giá càng đúng đ n, và như th ta s nh n đư c nh ng thơng tin ph n h i t phía h c sinh nh m cĩ nh ng đi u ch nh, b sung k p th i trong phương pháp hư ng d n h c t p, thay đ i n i dung bài gi ng và hồn thi n quá trình d y h c cho phù h p v i tình hình và m c tiêu giáo d c. Các bài tr c nghi m so n k , dùng đúng phương pháp cĩ th là ngu n khích l h c sinh chăm lo h c t p, s a đ i nh ng sai l m và hư ng các ho t đ ng h c t p đ n nh ng m c tiêu mong ư c. Ph n l n các bài tr c nghi m v trí thơng minh, kh năng, nhân cách, s thích dùng các nư c tiên ti n hi n nay đ u là nh ng bài tr c nghi m chu n hố do nh ng nhà chuyên mơn so n và các nhà xu t b n phân ph i trên th trư ng. Trong trư ng h p ki m tra, đánh giá thành qu h c t p cũng cĩ nh ng bài tr c nghi m đã chu n hố trên th trư ng nhưng thư ng nh ng bài này khơng đáp ng nhu c u c a giáo viên các trư ng ho c khơng thích h p v i các m c tiêu gi ng d y c a h . Vì th giáo viên thư ng ph i t so n nh ng bài tr c nghi m đ đánh giá thành qu h c t p trong l p. V i nh ng yêu c u v n i dung, hình th c và k thu t so n th o câu h i và b câu h i tr c nghi m khách quan thì ph n đơng nh ng ngư i tr c ti p gi ng d y chưa cĩ đ th i gian đ so n th o đư c m t b câu h i đ t chu n. Tuy nhiên, giáo viên là ngư i tr c ti p ki m tra, đánh giá h c sinh hàng ngày, h c n ph i đư c t p hu n, b i dư ng nh ng k năng cơ b n đ tham gia vào vi c b sung câu h i cho ngân hàng đ tr c nghi m khách quan (vi c xác đ nh các ch s th ng kê s do các chuyên gia đ m trách). III. Phương pháp nghiên c u Kh o sát th c t m t s giáo viên các trư ng b n cũng như trao đ i v i các đ ng nghi p, các th y cơ giáo cĩ kinh nghi m trong lĩnh v c này. T ng k t kinh nghi m qua nghiên c u lí thuy t cũng như th c t gi ng d y nhi u năm và so n gi ng trong đánh giá h c sinh c a mình. IV. K t qu nghiên c u Trong khuơn kh c a bài vi t này, chúng tơi mu n trao đ i v i đ ng nghi p m t s lưu ý mà b n thân đã t ng v p ph i trong quá trình so n th o b câu h i tr c nghi m khách quan (ch đ c p câu h i nhi u l a ch n), v i hy v ng đây ch là nh m l n c a chính b n thân (nh ng yêu c u khác: xác đ nh các ch s thơng kê, phân tích đánh giá m t bài tr c nghi m khách quan, xin đư c trao đ i m t d p khác). Sau đây là m t s l i mà chúng tơi đã t ng v p ph i cùng nh ng suy nghĩ c a cá nhân và ý ki n c a m t s chuyên gia xung quanh v n đ đĩ: 2
- 1. M i câu h i nên liên quan đ n m t m c tiêu nh t đ nh. B i vì ki m tra, thi c là nh m đánh giá, đánh giá bao gi cũng cĩ m c tiêu xác đ nh. Khi so n m t câu h i, chúng ta nên t h i vì sao ph i vi t câu h i y, tránh trư ng h p vi t cho đ s câu. 2. Câu d n (ph n g c c a m t câu tr c nghi m) cĩ th đư c trình bày dư i d ng m t câu h i hay m t câu b l ng (chưa hồn t t). Ví d : Axit là Hay Axit là gì? C hai d ng câu d n trên đ u phù h p cho cùng m t m c tiêu và n i dung c n ki m tra. Trong trư ng h p như v y, ngư i so n th o nên ch n d ng nào ít t n thì gi đ c và ít khĩ khăn nh t đ i v i ngư i làm tr c nghi m. 3. Câu d n ph i hàm ch a v n đ mà ta mu n h i m t cách rõ ràng đ ngư i làm tr c nghi m cĩ th bi t ta mu n h i h đi u gì trư c khi đ c ph n tr l i. Ví d : Axit cĩ: A. ch a H linh đ ng B. kh năng làm quỳ tím hố đ C. ph n ng v i bazơ D. ph n ng v i oxit bazơ V i các câu h i tr c nghi m như trên, ngư i làm tr c nghi m dù cĩ đ c h t các câu l a ch n cũng chưa hi u đư c ngư i vi t mu n h i đi u gì, vì câu l a ch n nào cũng cĩ ph n đúng. 4. Các câu nhi u (m i nh ), đ u ph i cĩ v h p lý và h p d n. N u m t trong các m i nh y khơng h p d n thì cĩ thêm câu nhi u y cũng vơ ích mà thơi. Ví d : Trong s các ch t khí sau, khí nào thư ng dùng bơm vào các qu bĩng bay trong các d p l , t t? A. Hiđro H 2 B. Oxi O 2 C. Nitơ N 2 D. Cacbonđioxit CO 2 Rõ ràng h c sinh d dàng ch n đáp án A. 5. Nh ng hình th c vơ tình ti t l cách l a ch n khi vi t các câu tr c nghi m.` 5.1. Ti t l qua chi u dài c a các câu l a ch n. Ngư i so n th o tr c nghi m thư ng cĩ khuynh hư ng di n t câu l a ch n đúng m t cách đ y đ v i m i s cân nh c k lư ng, do đĩ câu đúng thư ng dài hơn các câu nhi u. ð kh c ph c tình tr ng này, ta nên dùng câu dài và ng n l n l n, 3
- nghĩa là cĩ khi vi t các câu đúng và câu sai b ng nhau, cĩ khi câu sai dài hơn câu đúng. Ví d : ch n đ nh nghĩa chính xác nh t v oxit trong s các phương án sau: A. Oxit là h p ch t cĩ ch a nguyên t oxi B. Oxit là h p ch t c a kim lo i và oxi C. Oxit là h p ch t c a phi kim và oxi D. Oxit là h p ch t hai nguyên t , trong đĩ cĩ m t nguyên t là oxi 5.2. Ti t l qua cách dùng t . Ch ng h n nh ng câu h i cĩ các t như “tuy t đ i đúng”, “khơng cái nào”, “khơng bao gi ” ngư i so n th o thư ng d đ nh vi t cho câu nhi u. Ngư c l i, nh ng câu ch a nh ng t như “thơng thư ng”, “cĩ th ”, “thư ng thư ng” , ngư i so n th o thư ng d đ nh vi t cho câu ch n đúng. Qua tr l i m t s câu, h c sinh s đốn qui lu t c a ngư i so n th o đ ch n câu đúng. Ngồi ra, vì c u th , vì vơ ý hay ch quan, ngư i so n th o c g ng đưa ra nh ng ý tư ng th t đ y đ , chính xác cho nh ng câu l a ch n đúng, nhưng ngư c l i, c ý dùng nh ng ý tư ng t m thư ng, khĩ ch p nh n đư c trong nh ng câu d đ nh cho là sai. Như v y cũng là m t cách ti t l khi n cho h c sinh ch n đư c câu đúng, nhi u khi khơng c n bi t câu đúng đĩ nĩi gì. Ví d : Trong h t nhân c a nguyên t khơng cĩ các electron. Vì lý do nào sau đây mà khi phĩng x , nguyên t cĩ th phát ra tia bêta tr (dịng các electron)? A. Trong h t nhân nguyên t , các nuclơn chuy n hố l n nhau: prơtơn bi n đ i thành nơtrơn và ngư c l i. Khi nơtrơn bi n đ i thành prơtơn nĩ phát ra electron B. Các prơtơn cĩ th chuy n hố thành electron C. Các electron l p v ngồi c a nguyên t b t ra D. Các nuclơn cĩ th chuy n hố thành electron. V i câu h i trên, h u h t h c sinh s ch n phương án A, dù cĩ th khơng lí gi i đư c vì sao! 5.3. Ti t l qua nh ng câu đ i ch i hay ph n nghĩa. N u trong b n câu l a ch n cĩ hai câu đ i ch i hay ph n nghĩa nhau rõ r t thì ch c n m t chút suy lu n h c sinh cĩ th đốn đư c m t trong hai câu đĩ là câu đúng. Như v y, câu tr c nghi m xem như ch cĩ hai ch n. Ví d : Cho m t mi ng quỳ tím vào trong dung d ch axit thì 4
- A. quỳ tím hố xanh B. quỳ tím hố đ C. cĩ s i b t khí D. cĩ k t t a R ràng quỳ tím ch cĩ th hố xanh hay hố đ , ch khơng th cĩ hi n tư ng nào khác. 5.4. Ti t l do câu nhi u quá gi ng nhau v tính ch t. Tính ch t gi ng nhau này làm cho câu tr l i đúng tr nên n i b t, d nh n th y. Ví d : M t s l n các lo i cơn trùng cịn t n t i cho đ n ngày nay, đĩ là b ng ch ng cho th y: A. Chúng tương đ i ít b các lồi v t săn m i t n cơng B. Chúng thích ng t t v i mơi trư ng C. C u trúc c a chúng r t ph c t p D. Kh năng sinh s n c a chúng r t l n Các câu nhi u A. C. và D. đ u cĩ tính ch t c th hơn câu tr l i đúng B. Tính ch t gi ng nhau này khi n cho câu tr l i đúng tr nên n i b t, d nh n th y hơn. 6. Tránh đ h c sinh đốn đư c câu tr l i nh vào d ki n cho m t câu khác. Ví d 1: Cho 9,6g kim lo i R tác d ng v i axit H 2SO 4 đ c, nĩng dư thì thu đư c 3,36 lít khí SO 2 duy nh t (đktc). Kim lo i R là: A. Al B. Fe C. Ca D. Cu Ví d 2: Cho m gam kim lo i R tác d ng v i axit H 2SO 4 đ c, nĩng dư thì thu đư c 3,36 lít khí SO2 duy nh t (đktc). Giá tr m là: A. 6,4g B. 9,6g C. 12,8g D. 3,2g 7. Các câu h i khơng nên h i các v n đ mà đang cịn gây nhi u tranh lu n, vì khĩ cĩ th đưa ra m t đáp án th ng nh t chính xác. 8. ð c bi t, đ ti p c n v i ph n m m đ o đ tr c nghi m McMIX c a th c sĩ Võ T n Quân, khơng đư c so n d ng câu cĩ l a ch n “t t c đ u đúng” hay “t t c đ u sai”. V. L i k t Hi n nay qua r t nhi u năm đ i m i cách ki m tra đánh giá thành qu h c t p c a h c sinh, đ c bi t là đ ki m tra tr c nghi m khách quan, tuy nhiên v n cịn nhi u đ ki m tra, th m chí c đ ki m tra h c kỳ v a qua b n thân nh n th y m t s sai sĩt đáng l khơng nên v t ph i. Vì th b n thân m nh d n vi t đ 5
