Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục đạo đức học sinh qua công tác chủ nhiệm lớp

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục đạo đức học sinh qua công tác chủ nhiệm lớp

1. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC HỌC SINH QUA CƠNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP A. MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài: Giáo dục học sinh nĩi chung và giáo dục đạo đức học sinh nĩi riêng là một quá một quá trình tác động cĩ mục đích, cĩ kế hoạch đến học sinh nhằm hình thành và bồi dưỡng về hành vi, thĩi quen, đạo đức, hình thành những nét tính cách của con người mới phù hợp mục đích giáo dục. Giáo dục đạo đức học sinh đặc biệt giáo dục học sinh chưa ngoan cĩ vị trí hàng đầu trong tồn bộ cơng tác giáo dục ở nhà trường. Bác Hồ đã dạy: “Dạy cũng như học phải biết chú trọng cả đức lẫn tài. Đức là đạo đức cách mạng. Đĩ là cái gốc rất quan trọng”. Do vậy, giáo dục học sinh chưa ngoan giữ vị trí then chốt trong nhà trường. Cơng tác giáo dục đạo đức tốt sẽ là cơ sở để nâng cao giáo dục tồn diện. Giáo dục đạo đức học sinh là cơng việc vơ cùng nan giải đối với đội ngũ cán bộ giáo viên, đặc biệt là đối với người giáo viên chủ nhiệm lớp. Hiện nay, đạo đức của học sinh cĩ chiều hướng sa sút, một bộ phận khơng nhỏ học sinh cĩ những biểu hiện chưa ngoan trong học tập và rèn luyện đạo đức. Thậm chí ở một số tỉnh, thành cĩ tội phạm giết người hoặc gây thương tích cho người khác là học sinh. Đĩ là trình trạng báo động chung hiện nay. Qua thực tế giảng dạy và làm cơng tác chủ nhiệm ở trường tiểu học, tơi nhận thấy việc giáo dục học sinh nĩi chung và giáo dục về đạo đức học sinh ở lớp chủ nhiệm nĩi riêng vơ cùng khĩ khăn về mọi mặt. Tơi từng băn khoăn, trăn trở: Do đâu mà số học sinh chưa ngoan ở các lớp cĩ chiều hướng tăng? Các kinh nghiệm, các biện pháp tơi đã và đang giáo dục học sinh lớp chủ nhiệm đã thực sự hiệu Trang 1
2. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu quả? Với tình hình chung hiện nay, phải xử trí thế nào để đạt được mục tiêu hình thành nhân cách học sinh tồn diện về Đức - Trí - Thể - Mỹ? Những năm gần đây, về lý luận cũng như thực tế đã cĩ nhiều nghiên cứu về vấn đề giáo dục đạo đức học sinh. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa cĩ sự nghiên cứu đầy đủ để tạo ra sự định hướng thống nhất về hình thức, biện pháp giáo dục cĩ hiệu quả. Xuất phát từ tình hình thực tế của nhà trường nĩi chung, của lớp chủ nhiệm nĩi riêng, tơi trình bày biện pháp “Giáo dục đạo đức học sinh qua cơng tác chủ nhiệm” mà bản thân đã tích lũy được trong quá trình cơng tác, học tập ở nhà trường sư phạm và học hỏi từ đồng nghiệp. Xin được trao đổi cùng đồng nghiệp với mong ước được gĩp phần vào việc giảm dần số lượng học sinh chưa ngoan, nâng cao hiệu quả đào tạo của nhà trường. II. Giới hạn đề tài: Đối tượng nghiên cứu là học sinh tiểu học, tập trung vào học sinh khối 4, 5. Đây là lứa tuổi tâm sinh lý cĩ sự phát triển và thay đổi khá nhiều. Việc giáo dục nhân cách cho học sinh, đặc biệt là cơng tác giáo dục đạo đức học sinh , là việc làm khơng thể thành cơng trong một sớm một chiều, bởi giáo dục là cả một quá trình. Quá trình này phải thực hiện xuyên suốt từ các cấp học: Bậc mầm non là giáo dục lễ giáo, bậc tiểu học là mơn đạo đức, bậc trung học là mơn giáo dục cơng dân. Thế nhưng vấn đề đạo đức học sinh hiện nay đang là sự lo lắng, bức xúc của tồn xã hội. Nhìn lại và so sánh tình hình chung về đạo đức của học sinh những năm 90 cùng với thực tế những năm cơng tác, tơi nghiên cứu đề tài này nhằm hạn chế số lượng học sinh cĩ đạo đức chưa tốt của lớp chủ nhiệm. Qua đĩ gĩp phần kéo giảm tỷ lệ học sinh vi phạm đạo đức ở nhà trường đến ngồi xã hội. Đồng thời cũng qua nghiên cứu này nhằm nâng cao nghiệp vụ cơng tác của bản thân và cũng để chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu: - Vận dụng tư tưởng tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh. - Sự nhạy bén, linh hoạt trong kết hợp các phương pháp giáo dục học sinh. Trang 2
3. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu - Đặt chữ “Tâm” lên hàng đầu trong giáo dục học sinh. - Giáo viên chủ nhiệm là “Người bạn lớn” của học sinh. B. NỘI DUNG I. Thực trạng của vấn đề: Đất nước ta đang trong giai đoạn Cơng nghiệp hĩa - Hiện đại hĩa, xã hội ngày một phát triển, cuộc sống ngày một hiện đại với bao sự đổi mới. Đặc biệt, đời sống văn hĩa, tinh thần được nâng lên với những tiến bộ của cơng nghệ thơng tin tồn cầu. Song song với những sự phát triển đĩ, tình hình đạo đức của học sinh ở các tỉnh, thành nĩi chung và của học sinh ở trường tiểu học nĩi riêng cũng cĩ nhiều biến động. Năm học 2014 - 20115, trường tiểu học Đơng Bình 2 cĩ 506 học sinh, trong đĩ khối 4 là 103 học sinh. Được sự phân cơng của Ban giám hiệu. Tơi chủ nhiệm lớp 4A, sau một thời gian dạy lớp, tơi thấy lo lắng cho vấn đề đạo đức của các em, đa số học sinh đều ham học và chăm ngoan, đáp ứng được yêu cầu đào tạo. Bên cạnh đĩ, vẫn cĩ một bộ phận khơng nhỏ học sinh chưa ngoan, biểu hiện đạo đức ở các em vơ cùng phức tạp và đa dạng: Văng tục, chửi thề, khơng vâng lời cha mẹ, thầy cơ, khơng trung thực, trốn học để chơi game online, gây gỗ đánh nhau, vơ lễ với người lớn, luơn cĩ nguy cơ bỏ học, xem thường nội quy trường lớp, chính vì thế ngay từ đầu năm học tơi đã kiểm tra để năm tình hình về hạnh kiểm và học lực của lớp: + Tổng số học sinh 30 + Nề nếp tốt : 25 + Nề nếp chưa tốt: 5 Xét về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học là lứa tuổi hiếu động và hiếu thắng, nhiều nơng nổi do sự phát triển tâm sinh lý chưa hồn chỉnh, là lứa tuổi đang trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Quá trình hình thành cái mới diễn ra khơng đồng đều ở các mặt trong mỗi cá nhân. Ở gĩc độ chủ quan và khách quan, học sinh cĩ đạo đức chưa tốt do chịu ảnh hưởng từ những nguyên nhân sau: Trang 3
4. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu 1. Đơng Bình là xã thuộc địa bàn nơng thơn vùng sâu, vùng xa đa số gia đình học sinh sống bằng nghề nơng, kinh tế chậm phát triển, nhiều cha mẹ học sinh phải đi làm ăn xa, để con em tự quản lý gia đình. 2. Sự phát triển của mạng Internet về nơng thơn, nhiều điểm chat, chơi game online mọc lên ở lân cận trường học và trên đường đi học của nhiều học sinh. 3. Nhiều bậc cha mẹ hoặc phải lo làm ăn do kinh tế cịn khĩ khăn hoặc mãi lo làm giàu mà vơ tình quên đi việc giáo dục đạo đức cho con, đẩy hết trách nhiệm về phía nhà trường. 4. Một số gia đình phụ huynh cĩ điều kiện nhưng lại nuơng chìu con quá mức. 5. Một số học sinh cĩ cha mẹ bất hịa hoặc cha mẹ li thân, li dị, hoặc cha (mẹ) cĩ vợ (chồng) khác, 6. Một số học sinh kết bạn và đi chơi với các thanh thiếu niên hư hỏng ở bên ngồi nhà trường cộng với sự tác động của những tiêu cực xã hội. Mục tiêu năm học 2014 - 2015 là đổi mới phương pháp và nâng cao chất lượng giáo dục. Nhà trường luơn quan tâm đến vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh. Là một giáo viên vừa giảng dạy, vừa làm cơng tác chủ nhiệm lớp, cộng với những biểu hiện chưa ngoan của một bộ phận học sinh đã thơi thúc tơi thực hiện đề tài này nhằm nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh của lớp chủ nhiệm và gĩp phần vào việc thực hiện mục tiêu chung của năm học. II. Giải pháp thực hiện Xuất phát từ việc nghiên cứu kỹ về chức năng và nhiệm vụ của người giáo viên chủ nhiệm, về tiêu chuẩn giáo viên chủ nhiệm giỏi kết hợp với những kinh nghiệm đã tích lũy cùng với những hiểu biết về học sinh, đặc biệt là học sinh cĩ đạo đức chưa tốt, đồng thời kết hợp việc khảo sát học sinh khối 4, tơi đã đúc kết được một số phương pháp giáo dục đạo đức học sinh ở lớp chủ nhiệm. Áp dụng từng bước các phương pháp sau đây vào thực tiễn, tơi đã thu được những kết quả khá khả quan. 1. Tìm hiểu từng đối tượng học sinh: Người giáo viên chủ nhiệm phải nắm rõ được tình hình của lớp thơng qua: Trang 4
5. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu - Sơ yếu lý lịch mà giáo viên chủ nhiệm yêu cầu học sinh ghi đầu năm, chú ý cảm tưởng của từng học sinh. - Giáo viên chủ nhiệm cũ. - Các giáo viên mơn chuyên giảng dạy lớp năm trước. - Gặp gỡ, trao đổi với học sinh trong các buổi lao động tổng vệ sinh đầu năm. Việc làm này để bước đầu tìm hiểu, phát hiện các học sinh cốt cán cũng như học sinh chưa ngoan. Từ đĩ cĩ thể kiện tồn đội ngũ Cán bộ lớp và phát huy các mặt mạnh, các truyền thống tốt đẹp của lớp. 2. Lập kế hoạch cho lớp: Giáo viên chủ nhiệm cùng Cán bộ lớp lập kế hoạch hoạt động của lớp và phổ biến cho lớp sau đĩ thơng qua buổi sinh hoạt lớp, lồng ghép trong hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp. Cụ thể là nội dung thi đua của các nhĩm trong lớp, việc thực hiện nội quy của lớp, quyền và nhiệm vụ của mỗi cá nhân, phát động phong trào thi đua (cĩ sơ kết, tổng kết ở cuối mỗi học kỳ). Các nội dung này bám sát vào nội quy của trường và các nội dung thi đua của tổng phụ trách Đội như xoay quanh việc thực hiện đồng phục, truy bài đầu giờ, thực hiện nội quy trường lớp, rèn luyện tác phong, Sau khi hồn chỉnh kế hoạch, giáo viên chủ nhiệm phổ biến và hướng dẫn Cán bộ lớp cách làm việc, cách quản lý thành viên của nhĩm mình. Nêu rõ nhiệm vụ của từng thành viên trong Cán bộ lớp từ Chủ tịch hội đồng tự quản, phĩ chủ tịch hội đồng tự quản, đến các nhĩm trưởng. Nội dung này cần phổ biến trước tập thể lớp nhằm thể hiện tính cơng khai, dân chủ trước học sinh. Mặt khác cịn nhằm đưa tập thể lớp vào ổn định nề nếp và hơn hết là nhằm giúp các học sinh cĩ đạo đức chưa tốt, chưa ngoan phần nào nhận thức được vai trị, nhiệm vụ của mình trong tập thể lớp để từ đĩ cĩ những hành vi phù hợp hay chỉ mới là ý nghĩ vừa được nhấn mạnh. 3. Lập kế hoạch giáo dục đạo đức học sinh chưa ngoan: Trên cơ sở lý luận, sau khi đã thực hiện được 2 bước nĩi trên giáo viên chủ nhiệm vừa vạch ra vừa thực hiện kế hoạch tiếp theo tùy tình hình diễn biến của Trang 5
6. Trường Tiểu Học Đông Bình 2 Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Mỹ Châu các học sinh cĩ đạo đức chưa tốt, chưa ngoan. Chú ý tập trung vào những việc sau: a) Cần nắm rõ số lượng học sinh cĩ đạo đức chưa tốt của lớp. b) Tìm hiểu kỹ và phân loại học sinh cĩ đạo đức chưa tốt đầy đủ và chính xác về: - Hồn cảnh sống từng học sinh, điều kiện kinh tế gia đình của học sinh, sự quan tâm của cha mẹ, quan hệ giữa các thành viên trong gia đình, - Những đặc điểm thể chất, sinh lý từng học sinh. Thể trạng bình thường hay khơng. - Những đặc điểm về tâm lý: khả năng nhận thức, nhu cầu giao tiếp, tình cảm như: cởi mở hay lầm lì, ưu tư, nĩng nảy, luơn nghĩ mình bị mọi người “cơ lập”, “bỏ rơi”, - Nắm được tính cách và hành vi đạo đức từng học sinh: lười học, ba hoa, khơng trung thực, cách ứng xử với mọi người xung quanh - Nắm được sở trường và sở thích của học sinh: khả năng ca hát, bĩng đá, bơi lội, chơi game, yêu thích thơ văn, - Đặc biệt cần chú trọng đến mối quan hệ của học sinh với những thanh thiếu niên bên ngồi và học sinh cĩ đạo đức chưa tốt khác trong nhà trường. c) Thực hiện thường xuyên cơng tác phối hợp: - Cần kết hợp chặt chẽ ba mơi trường giáo dục: Gia đình - Nhà trường - Xã hội. - Với phụ huynh: Thường xuyên gặp gỡ và trao đổi cùng phụ huynh bằng nhiều hình thức như: đến thăm nhà học sinh, mời phụ huynh đến trường dự họp, gửi sổ liên lạc giữa gia đình với nhà trường, thậm chí liên lạc qua điện thoại để thơng báo mức độ vi phạm, những biểu hiện sai lệch cần được uốn nắn, khắc phục. Nhưng cần lưu ý rằng phải giao tiếp ở một gĩc độ cởi mở, tâm lý, tế nhị nhưng chân tình, tránh sự dồn dập, gay gắt. Cĩ như vậy giáo viên chủ nhiệm mới tạo được với phụ huynh sự tin tưởng và tận tâm hợp tác để giáo dục con em họ tốt hơn. Trang 6