Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp quản lý, chỉ đạo nâng cao chất lượng học môn Ngữ văn cho học sinh Lớp 6

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp quản lý, chỉ đạo nâng cao chất lượng học môn Ngữ văn cho học sinh Lớp 6

1. Tổng kết kinh nghiệm: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ, CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HỌC MÔN NGỮ VĂN CHO HỌC SINH LỚP 6 A/ Phần một : ĐẶT VẤN ĐỀ 1* Lý do chọn đề tài. - Năm học 2011- 2012 là năm thứ ba thực hiện chủ đề: “ Đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục”, năm học tiếp tục thực hiện phong trào“ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trên cơ sở nền tảng của nhiều năm ngành giáo dục và đào tạo đã chấn chỉnh nề nếp, kỉ cương qua cuộc vận động “ Hai không” với nội dung nổi bật“ Chống tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”. Việc ngành giáo dục triển khai các phong trào thi đua và các cuộc vận động cũng xuất phát từ mục tiêu chung của ngành là nâng cao chất lượng dạy- học để đào tạo ra thế hệ những con người vừa có đủ đức, vừa có đủ tài kế tục sự nghiệp tương lai của đất nước, góp phần đắc lực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học. Vì thế giáo dục phổ thông đã và đang đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo dục thế kỉ XXI đó là giúp người học : Học để biết, học để làm, học để tự khẳng định mình và học để chung sống. - Cho nên, mục tiêu của giáo dục phổ thông đã và đang chuyển hướng theo cách vừa trang bị kiến thức, vừa trang bị những năng lực cần thiết cho học sinh. Chính vì vậy mà phương pháp giáo dục cũng đã và đang đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác, sáng tạo của người học phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học. Để làm được việc đó không ai khác là các nhà trường và cụ thể là đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy. Muốn nâng cao chất lượng của người học thì trước hết phải nâng cao chất lượng của người dạy, nâng cao chất lượng của người học trong từng môn học và trong đó người dạy luôn chiếm một vị trí quan trọng và là yếu tố quyết định thành bại của sự nghiệp trồng nguời. 2* Lý do chủ quan. - Qua thực tế giảng dạy nhiều năm ở trường, được cùng làm việc với các đồng nghiệp, qua bốn năm làm công tác quản lý, trực tiếp chỉ đạo mảng chuyên môn trong nhà trường tôi nhận thấy một điều rằng: Đối tượng học sinh trong cùng một vùng miền cũng luôn có sự khác nhau, chất lượng đầu vào( lớp 6 ) ở các năm không ổn định, có năm chất lượng khảo sát rất thấp. Điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Người dạy, người học, gia đình, xã hội - Hơn nữa trong thời buổi cơ chế thị trường, thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, học sinh có chiều hướng học các môn khoa học tự nhiên nhiều hơn, ít thích học các môn khoa học xã hội như Văn, Sử, Địa cho nên chất lượng học ở các môn xã hội 1
2. thường rất thấp. Đặc biệt học sinh đọc và viết tiếng Việt rất yếu kéo theo việc học các môn như Văn, Sử, Địa, Tiếng Anh cũng gặp nhiều trở ngại. Điều đó khiến một người làm công tác quản lý trực tiếp phụ trách chuyên môn như tôi không tránh khỏi băn khoăn, trăn trở. Trong khi đó, một giáo viên lên lớp trong một tiết dạy vừa phải đảm bảo đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng, vừa phải lồng ghép giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và kĩ năng sống cho học sinh mà khả năng tiếp thu kiến thức, kĩ năng đọc, viết tiếng Việt của học sinh quá yếu thì làm sao có thể nói đến việc học sinh tiếp thu tốt kiến thức kĩ năng cơ bản, lồng ghép giáo dục. Cho nên, việc đầu tiên phải quan tâm đến là làm sao nâng cao kĩ năng đọc- viết , góp phần nâng chất lượng đại trà cho học sinh, đặc biệt là lớp đầu cấp. Chính vì vậy mà năm học 2011- 2012 tôi đã tập trung vào một chuyên đề là: thực hiện biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng đọc- viết cho học sinh lớp 6 góp phần nâng cao chất lượng học môn ngữ văn. 3* Đối tượng thực hiện đề tài: - Học sinh khối 6 năm học 2011- 2012. - Tổ chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên các môn ở lớp 6. Phần hai: NỘI DUNG I/ Thực trạng của vấn đề . 1* Kết quả khảo sát và những tồn tại của học sinh. - Từ thực tế khảo sát chất lượng 2 môn Văn, Toán ở lớp 6 đầu năm học 2010- 2011 và đặc biệt ở năm học 2011- 2012 có kết quả như sau: - Tổng số học sinh: 114 Giỏi : 01 ( Tỉ lệ : 0,9 %) Khá : 05 ( Tỉ lệ : 4,4 %) T.Bình: 43 ( Tỉ lệ : 37,7 %) Yếu , kém : 62 ( Tỉ lệ : 57,0 %) - Qua một tuần học đánh giá kĩ năng đọc- viết của học sinh khối 6 như sau: + 85/ 114 HS viết chữ xấu, trong đó 45 HS viết không rõ chữ. + 30/ 114 HS đọc tốt, 30 HS đọc tạm được, còn lại 45 HS đọc rất yếu. - Qua bài kiểm tra tôi nhận thấy kĩ năng viết của HS quá yếu, có những học sinh viết không thành chữ, viết sai lỗi chính tả, kĩ năng dùng từ, đặt câu yếu hoặc viết chữ quá xấu. Qua một số tiết học môn Ngữ văn , tôi nhận thấy có rất nhiều học sinh đọc sai dấu, phát âm không đúng, thậm chí có em phải đánh vần từng chữ, đặc biệt là học sinh người dân tộc thiểu số. Kĩ năng tạo lập văn bản và trình bày kiến thức trong bài kiểm tra yếu. - Từ thực tế trên, tôi đã tập trung tìm hiểu nguyên nhân của những tồn tại để có biện pháp chỉ đạo giáo viên thực hiện nhiệm vụ giảng dạy sao cho phù hợp và có hiệu quả nhằm nâng chất lượng học môn Ngữ văn cho học sinh. 2
3. 2* Nguyên nhân của những yếu kém trên. 2.1 Về phía giáo viên: - Nhà trường, giáo viên còn nặng bệnh thành tích, chạy theo chỉ tiêu phổ cập giáo dục, học sinh yếu cũng tìm cách đưa lên lớp để được công nhận hoàn thành chương trình tiểu học cho đạt chỉ tiêu. - Trong tiết học, giáo viên chỉ quan tâm dạy đủ môn, đủ tiết, đủ kiến thức trong bài học, ít chú ý đến việc rèn kĩ năng đọc- viết cho học sinh. Giáo viên dạy các môn không phải là môn Ngữ văn khi chấm, chữa bài kiểm tra của học sinh ít chú ý sửa chữ viết và cách trình bày của học sinh. Ví dụ : Một giáo viên dạy toán, khi chấm bài kiểm tra của học sinh, thấy học sinh đó làm đúng kết quả thì sẵng sàng đặt bút ghi điểm 9, 10 mà không quan tâm đến chữ viết, lỗi chính tả, hoặc có thấy nhưng cũng dễ dàng bỏ qua cho học sinh. - Chất lượng giờ dạy của GV còn hạn chế, đặc biệt là giáo viên người dân tộc thiểu số dạy trong các điểm trường lẻ, trình độ đào tạo chưa qua chuẩn. - Việc đọc, viết của cá biệt một số giáo viên còn yếu, dùng nhiều tiếng địa phương, chữ viết bảng xấu, thiếu chuẩn xác, chưa phải là chuẩn mực để học sinh viết và đọc theo. 2.2* Về phía học sinh: - Lớp học thường đông HS , trên lớp giáo viên không thể chú ý kèm cặp rèn luyện cho hết các đối tượng. - Về nhà học sinh lười học, chỉ chú ý đến việc làm bài tập, ít quan tâm đến việc luyện đọc và viết chỉnh tả, hoặc có đọc, viết nhưng lại không có người kèm cặp nên đọc- viết theo thói quen, theo tiếng địa phương mà không được ai chỉnh sửa cho. - Khi lên lớp 6 học sinh phải học nhiều môn học, kiến thức cần đọc, viết nhiều hơn và yêu cầu thao tác nhanh hơn nên sinh ra tính cẩu thả, cốt viết bài cho kịp. Về nhà nhiều học sinh mải chơi, làm bài, soạn bài mang tính chất đối phó với thầy cô, không dành thời gian đọc- viết, làm đại cho song không chú ý đến việc trình bày. Từ thực tế trên, trong năm học 2011- 2012 với cương vị là một phó hiệu trưởng nhà trường, trực tiếp phụ trách mảng chuyên môn và dạy môn Ngữ văn một lớp 6, tôi đã thực hiện một số biện pháp nhằm khắc phục tình trạng trên để góp phần nâng cao chất lượng học môn Ngữ văn ở lớp 6 nói riêng và chất lượng các môn học khác nói chung. II/ Con đường thực hiện. 1/ Nhận thức của bản thân. - Ở trường THCS mà nói đến việc rèn luyện kĩ năng đọc- viết cho học sinh thì thật là vô lý và ai cũng cho việc làm đó là thừa, không cần thiết vì ở bậc tiểu học, học sinh đã được rèn luyện khá nhiều và đây cũng là công việc chính của giáo viên tiểu học. Ở bậc THCS và PTTH thì chủ yếu là học kiến thức, nhưng việc học sinh đọc yếu, viết yếu lại là thực tế xẩy ra ở đầu vào( lớp 6). Vì vậy việc rèn kĩ năng đọc- viết cho học 3
4. sinh là rất cần thiết vì có đọc thông, viết thạo thì học sinh mới có khả năng tiếp thu tốt kiến thức của các môn học, ví như môn Tiếng Anh, nếu học sinh không đọc thông, viết thạo tiếng Việt thì làn sao có thể học tốt được môn học này? - Hơn nữa, ở thời đại bùng nổ công nghệ thông tin, nhiều người cho rằng cần gì phải luyện chữ viết, cứ đánh máy là xong, nhưng theo tôi, nói gì thì nói, khoa học dù có phát triển đi đến đâu chăng nữa thì việc gìn giữ tiếng nói và chữ viết của dân tộc mình vẫn là điều căn bản. Bởi vì tiếng nói và chữ viết không đơn thuần là công cụ giao tiếp mà nó còn là chiếc chìa khóa để mở cửa chân trời tri thức, là một kho lưu giữ nền văn hóa dân tộc. Cho nên việc rèn kĩ năng đọc- viết cho học sinh là một việc làm cần thiết và cần được làm trong suốt các cấp học chỉ khác nhau ở hình thức, mức độ mà thôi. - Vấn đề rèn luyện kĩ năng đọc –viết cho học sinh khối 6 đã được bản thân tôi lưu tâm và thực hiện từ HK I năm học 2010- 2011, nhưng sang HK II do có sự thay đổi và điều chỉnh về phân công giảng dạy nên tôi không theo được và đã giao cho giáo viên phụ trách bộ môn thực hiên và vào đầu năm học 2011- 2012 thực trạng của học sinh khối 6 đã thúc đẩy tôi tiếp tục thực hiện đề tài này. 2* Các bước tiến hành: • Bước 1: Khảo sát chất lượng- phân loại học sinh( Nhà trường và GV bộ môn) • Bước 2 : Lập kế hoạch phụ đạo ( giáo viên bộ môn) • Bước 3: Phân công tổ, nhóm, giáo viên phụ trách ( Chuyên môn nhà trường) • Bước 4: Thực hiện các hình thức phụ đạo ( GV bộ môn, GV chủ nhiệm) • Bước 5 : kiểm tra , đánh giá, rút kinh nghiệm ( Chuyên môn, tổ và giáo viên) 3* Tiến trình thực hiện. a/ Bước 1: Khảo sát chất lượng- phân loại học sinh - Đầu năm qua bài kiểm tra khảo sát và thực hiện một tuần học, giáo viên bộ môn Ngữ văn lập danh sách học sinh viết chữ xấu, đọc yếu ( Thường HS đọc yếu kèm theo viết chữ xấu) Danh sách gồm 75/ 114 HS yếu cả về đọc và viết. b/ Bước 2: Lập kế hoạch phụ đạo: - Yêu cầu giáo viên chủ nhiệm lớp họp phụ huynh học sinh của 75 em đó thông báo để phụ huynh nắm bắt được thực chất việc học của con em mình và tạo điều kiện phối hợp cùng nhà trường mua thêm vở luyện viết, cho các em đi học và kèm cặp thêm ở nhà. - Ban giám hiệu chỉ đạo tổ chuyên môn, nhóm bộ môn thảo luận đưa ra biện pháp khắc phục, phụ đạo giúp học sinh đọc thông, viết thạo, nâng chất lượng học môn Ngữ văn. - Lập kế hoạch phụ đạo: Đợt 1 : Từ 10/ 9/ 2011 đến kết thúc HK I Đợt 2 : Từ 01/ 01 / 2012 đến 30/ 4/ 2012. - Thời gian cụ thể: 15 phút đầu giờ, tiết ngoại khóa của môn Ngữ văn, phụ đạo trái buổi ( 2 buổi / tuần) c/ Bước 3 Phân công tổ, nhóm, giáo viên phụ trách. 4