Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn

1. Đề tài: “Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn” MỤC LỤC Trang Phần I: Phần Mở đầu 2 I.Lý do chọn đề tài 2 II. Mục đích nghiên cứu 3 III. Đối tượng nghiên cứu 3 IV. Phương pháp nghiên cứu 3 V.Phạm vi và kế hoạch nghiên cứu 4 Phần II: Nội dung 4 I.Cơ sở lí luận 4 II.Cơ sở thực tiễn 5 1.Thực trạng của vấn đề nghiên cứu 5 2.Kết quả khảo sát 2 mặt chất lượng qua 2 năm học 6 III. Các giải pháp nâng cao chất lượng cho học sinh yếu 7 IV.Kết quả đạt được 10 Phần III: Kết luận và kiến nghị 12 I.Kết luận 12 II.Kiến nghị và đề xuất 12 Tài liệu tham khảo nghiên cứu 14 GV: Trần Thị Thu Sương 1 Trường THCS Lê Quý Đôn
2. Đề tài: “Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn” PHẦN I: MỞ ĐẦU I.LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong thực tế một lớp học bao giờ cũng có sự chênh lệch về trình độ tiếp thu của học sinh, nhất là đối với học sinh yếu thì quả là một gánh nặng. Gánh nặng đó khiến các em khó vượt qua để theo kịp với các bạn trong lớp. Vậy làm sao để thúc đẩy động cơ học tập của học sinh yếu đó chính là vấn đề mà chúng ta đặt ra và cần có hướng giải quyết. Bên cạnh đó học sinh đang đứng trước nhiều luồng thông tin, nhiều luồng văn hóa, nhiều lối sống và quan niệm khác nhau. Tệ nạn xã hội vẫn ngày ngày đang diễn ra đâu đó và sẵn sàng tấn công vào thế hệ trẻ. Nếu thiếu sự định hướng kịp thời, học sinh dễ đi chệch hướng, dẫn đến những hậu quả khôn lường. Như chúng ta đã biết mỗi học sinh là một cá thể riêng biệt, các em khác nhau về ngoại hình, tính cách và cả khả năng nhận thức trong học tập. Có học sinh tiếp thu bài học rất nhanh, nhưng cũng có những em tiếp thu bài rất chậm, thậm chí là không hiểu gì thông qua các hoạt động trên lớp. Từ thực tế đó cho chúng ta thấy rằng ở các trường học hiện nay, song song với việc nâng cao chât lượng giảng dạy trên lớp thì vấn đề mấu chốt, cần thiết là cần phải nâng cao chất lượng, hiệu quả của công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần phát triển và hoàn thiện nhân cách học sinh. Theo PGS.TS Nguyễn Dục Quang – Viện khoa học giáo dục Việt Nam, ngoài việc tực tiếp giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm trước hết phải là nhà giáo dục, là người tổ chức hoạt động giáo dục, quan tâm tới từng học sinh, chăm lo đến việc rèn luyện đạo đức, hành vi, những biến động về tư tưởng, nhu cầu, nguyện vọng của các em. Đồng thời, người GV chủ nhiệm lớp bằng chính nhân cách của mình, là tấm gương tác động tích cực đến việc hình thành các phẩm chất đạo đức, nhân cách của HS. Mặt khác, họ còn là cầu nối giữa tập thể HS với các tổ chức – xã hội trong và ngoài trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục. Họ còn là người dẫn dắt, tổ chức cho HS tham gia các hoạt động xã hội, góp phần xây dựng và phát triển đất nước. Người GV chủ nhiệm lớp là người đại diện cho quyền lợi chính đáng của học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý. Họ phản ánh trung thành mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban giám hiệu nhà trường, với các giáo viên bộ môn, với gia đình học sinh, với cộng đồng và với các đoàn thể xã hội khác. Vậy là một giáo viên chủ nhiệm thì ta phải làm gì đối với những học sinh yếu về tiếp thu này? Đó chính là vấn đề mà tôi rất quan tâm và nó luôn thôi thúc tôi trong suốt quá trình dạy học . Là một giáo viên tôi rất may mắn bên cạnh công tác giảng dạy, còn được ban giám hiệu phân công làm công tác chủ nhiệm lớp. Trong các năm học trước Năm học 2015-2016, 2016-2017 tôi được phân công chủ nhiệm lớp 6A,9B và năm nay tôi cũng được Ban giám hiệu phân công chủ nhiệm lớp 9B. Tôi đã không ngừng cố gắng và phấn đấu không mệt mỏi để đảm đương sứ mạnh làm cha, làm mẹ thứ 2 của mỗi lớp trung bình gần 30 đứa con đang ở độ tuổi thay đổi về tâm sinh lí, dễ bị sai lệch trong hành động của bản thân và các ý thức biểu hiện chưa đúng trong học tập và rèn luyện. Bên cạnh đó đa số các em có đạo đức tốt, học tập chăm chỉ thì điều tôi băn khăn trăn trở nhất là có một số em GV: Trần Thị Thu Sương 2 Trường THCS Lê Quý Đôn
3. Đề tài: “Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn” học sinh thuộc đối tượng có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn nhưng lại học yếu, ham chơi. Điều này đã làm chất lượng học tập của các em bị giảm sút, bên cạnh đó còn ảnh hưởng đến nề nếp và kết quả thi đua của lớp. Nghiêm trọng hơn, các em học sinh này có biểu hiện “chưa ngoan” , không thực hiện tốt nhiệm vụ của người học sinh, có nguy cơ bỏ học giữa chừng. Với những trăn trở phải làm gì để giáo dục những học sinh này ? Áp dụng biện pháp nào để có thể giúp cho những học sinh này có thể theo kịp với các bạn, làm thế nào để nâng cao chất lượng học tập cho các em? Để làm được vấn đề đó vai trò của giáo viên chủ nhiệm hết sức quan trọng . Chính vì lý do đó tôi đã chọn cho mình đề tài “Biện pháp giúp đỡ học sinh học yếu có hoàn cảnh khó khăn ” trở thành con ngoan trò giỏi, cháu ngoan của Bác Hồ là đề tài nghiên cứu cho bản thân Với những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn, tôi mong muốn được chia sẻ, trao đổi cùng các đồng nghiệp. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức học sinh và để khắc phục tình trạng yếu về học tập của học sinh,đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng học tập và đạo đức học sinh ở trường THCS. - Đối với học sinh: giúp các em có ý thức cao trong việc tự học ở nhà và học trên lớp nhằm khắc phục tình trạng yếu ở học sinh. - Đối với giáo viên chủ nhiệm: có tâm huyết và lưu ý hơn trong việc quản lí lớp chủ nhiệm, cách chọn phương pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng học sinh của lớp chủ nhiệm. Đưa ra các biện pháp giáo dục học sinh có học lực yếu Bên cạnh công tác giảng dạy , công tác chủ nhiệm cũng đóng một vai trò khá quan trọng . Giáo viên chủ nhiệm bên cạnh việc làm hồ sơ sổ sách , thông báo những thông tin quan trọng của Ban giám hiệu , Đội giáo viên chủ nhiệm còn phải là người hiểu tâm lý của lứa tuổi thiếu niên để có thể động viên khuyến khích khi các em học sa sút, hay có chuyện buồn trong gia đình , kịp thời uốn nắn , nhắc nhở khi các em gặp phải sai lầm . Ngoài ra , giáo viên chủ nhiệm còn phải là người tận tình hướng dẫn khi các em chưa biết chọn phương pháp nào để có thể có kết quả học tốt hơn. III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 1.Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu : Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn 2. Đối tượng khảo sát: Học sinh của lớp chủ nhiệm Trường THCS Lê Quý Đôn qua các năm học 2015- 2016 của lớp 6A, năm học 2016-2017 lớp 9B và lớp 9B năm học 2017- 2018 IV.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi sử dụng một số phương pháp sau: 1. Phương pháp lí luận: GV: Trần Thị Thu Sương 3 Trường THCS Lê Quý Đôn
4. Đề tài: “Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn” - Thu thập thông tin lí luận của vai trò người giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục đạo đức và học tập của học sinh trên các tập san giáo dục, các bài tham luận trên internet. b. Phương pháp quan sát : - Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh. c. Phương pháp điều tra: - Tìm hiểu năng lực học tập của học sinh thông qua giáo viên bộ môn, học sinh. - Tìm hiểu thông qua bạn bè trong lớp, bạn bè trong nhóm và hàng xóm của học sinh. -Tìm hiểu đặc điểm gia đình của học sinh -Trò chuyện với học sinh trên lớp d.Phương pháp đi thực tế gia đình học sinh -Về nhà trò chuyện với học sinh và phụ huynh -Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình học sinh V.PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU Qua quá trình chủ nhiệm nhiều năm và đặc biệt hơn là 3 năm chủ nhiệm gần đây tại trường THCS Lê Quý Đôn. Đó là chủ nhiệm lớp 6A năm học 2015- 2016 , lớp 9B năm học 2016-2017 và lớp 9B năm học 2017-2018. Từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 4 năm 2018. PHẦN II: NỘI DUNG I.CƠ SỞ LÍ LUẬN Như chúng ta đã biết trong một thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết. Làm thế nào để những người chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục, đặc biệt là của người giáo viên chủ nhiệm lớp – người trực tiếp và thường xuyên nhất tiếp xúc với các em học sinh. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêu mến Vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp trong nhà trường phổ thông là hết sức quan trọng. Ngoài chức năng, nhiệm vụ của một giáo viên bình thường, giáo viên chủ nhiệm còn là người quản lí toàn bộ hoạt động giáo dục của lớp mình, đặc biệt là việc chăm lo, hình thành, nuôi dưỡng, phát triển nhân cách của học sinh. Để làm được điều đó, vấn đề đầu tiên mà khó khăn nhất vẫn là việc giáo dục các em học sinh chưa ngoan hoặc có hoàn cảnh đặc biệt chưa thực hiện đúng và đủ nhiệm vụ của người học sinh thành những học sinh ngoan, phát triển một cách toàn diện. Giáo viên chủ nhiệm lớp là cầu nối giữa Hiệu trưởng nhà trường với học sinh, cha mẹ các em và đoàn thể mà các em sinh hoạt. Chính vì vậy, giáo viên chủ nhiệm luôn được các bậc phụ huynh, học sinh nhìn nhận như người cha, người mẹ thứ hai của học sinh bởi sự gần gũi với các em. Đối với những học sinh có biểu hiện sai lệch, giáo viên chủ nhiệm chính là người thay mặt nhà trường uốn nắn, "kéo" các em trở về với cái tốt đẹp, trong sáng vốn có của lứa tuổi học trò, giúp các em học tập những gương sáng xung quang mình, GV: Trần Thị Thu Sương 4 Trường THCS Lê Quý Đôn
5. Đề tài: “Biện pháp giúp đỡ học sinh yếu có hoàn cảnh khó khăn” phát triển một cách toàn diện. Để làm được điều này, giáo viên chủ nhiệm truớc hết chính là một tấm gương sáng, một biểu hiện về chuẩn mực đạo đức, có bản lĩnh, chuyên môn nghiệp vụ vững vàng. Rất cần ở giáo viên chủ nhiệm còn là sự nhiệt tình, sâu sát, quan sát tinh, tâm lí giỏi, có khả năng quản lí và xây dựng đội ngũ các bộ học sinh của lớp. Giáo viên chủ nhiệm phải vừa là thầy vừa là bạn của các em, là tấm gương sáng cho các em noi theo. Cách hành động, suy nghĩ, cư xử của giáo viên sẽ ảnh hưởng rất nhiều về quan niệm của học sinh và phụ huynh về giáo viên. Bản thân tôi vừa là giáo viên chủ nhiệm đồng thời là giáo viên bộ môn. Vì vậy khi đến trường hoặc lên lớp, tôi đều chỉnh chu, cẩn trọng đối với các em bởi vì một hành động, lời nói của mình đều là một hành động giáo dục mà các em có thể noi theo Giáo viên chủ nhiệm luôn thiết lập và phát triển các mối quan hệ với các lực lượng Là một giáo viên chủ nhiệm lớp tôi rất mong muốn học trò của mình là những con ngoan, trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân có ích cho xã hội. Về bản thân, tôi rất mong muốn mình là người đồng nghiệp được tin yêu, được phụ huynh tin tưởng khi gửi gắm con em mình đến để giáo dục, dạy dỗ, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường THCS Lê Quý Đôn nói riêng của Thị trấn Hồ Xá nói chung. Vậy làm thế nào để nhận biết học sinh học yếu hay nguyên nhân nào dẫn đến học sinh học yếu * Cách nhận biết học sinh học yếu - Thông qua lí lịch học sinh giáo viên sẽ nắm được hoàn cảnh gia đình ,nghề nghiệp của phụ huynh, gia đình đông con hay ít con, phụ huynh có quan tâm giáo dục con cái hay không, địa bàn cư trú của các em . - Thông qua nghiên cứu hồ sơ của học sinh như: sổ liên lạc, học bạ, khảo sát chất lượng học sinh đầu năm học, hay của các năm học trước. -Theo dõi quá trình học của học sinh hàng tuần -Biểu hiện học sinh học sa sút qua tuần, tháng - Thông qua trao đổi với phụ huynh học sinh để nắm bắt được sự quan tâm giáo dục hay thờ ơ của họ. từ đó có sự tư vấn và phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh để lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp. *Nguyên nhân dẫn đến học sinh học yếu - Gia đình có hoàn cảnh đặc biệt như: bố mẹ li hôn, kinh tế khó khăn, đông con nên chưa quan tâm đến việc học hành của con. - Do sự phát triển tâm sinh lí không đồng đều, học sinh thuộc diện chậm phát triển trí tuệ . -Do mất căn bản từ trước. - Chưa nhận thức được nhiệm vụ học tập hay nói thông thường là học sinh lười học không chăm chỉ chuyên cần. -Do nghiện game II.CƠ SỞ THỰC TIỄN 1.Thực trạng vấn đề nghiên cứu GV: Trần Thị Thu Sương 5 Trường THCS Lê Quý Đôn