Luận văn Các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở trên địa bàn vùng núi cao huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Nội dung text: Luận văn Các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên Trung học cơ sở trên địa bàn vùng núi cao huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

1. Lời cảm ơn Với tình cảm chân thành, tôi xin chân thành cảm ơn thầy, cô và cán bộ giảng viên sau Đại Học trường Đại Học Vinh, trường Đại học sư phạm Hà Nội đã tham gia quản lý, giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và viết luận văn này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với GS-TS Nguyễn Nhã Bản đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn “Các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ GV Trung học cơ sở huyện miền núi Thường Xuân tỉnh Thanh Hoá giai đoạn 2009 – 2012 định hướng đến 2015” Nhân dịp này tôi xin chân thành cảm ơn: Lãnh đạo sở GD & ĐT tỉnh Thanh Hoá, lãnh đạo UBND huyện Thường Xuân, phòng GD & ĐT và các trường THCS của huyện Thường Xuân tỉnh Thanh Hoá, bạn bè đồng nghiệp đã giúp đỡ động viên và khích lệ trong quá trình tôi thực hiện luận văn này. Mặc dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện luận văn, song không tránh khỏi những hạn chế thiếu sót, kính mong quý thầy cô, và bạn bè đồng nghiệp chân tình góp ý, chỉ dẫn để luận văn trở nên hoàn thiện hơn và đi vào thực tế trong công tác giảng dạy ở các trường học. Tác giả Lý Đình Thịnh 1
2. Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài: Giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, giáo dục là chìa khóa mở cửa vào tương lai, giáo dục đóng vai trò chủ yếu trong việc giữ gìn, phát triển và truyền bá nền văn minh nhân loại. Những quan điểm này đã được nhấn mạnh tại nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước. Bởi lẽ giáo dục đóng vai trò chủ đạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nguồn nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước, đáp ứng nguồn nhân lực để thực hiện thành công các mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và nền kinh tế tri thức. Để đi tắt đón đầu từ một nước kém phát triển thì vai trò của giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ lại càng quan trọng và mang tính quyết định. Trong điều kiện phát triển sự nghiệp giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, cần phải có một đội ngũ nhà giáo đáp ứng yêu cầu đặt ra đó là giáo dục thế hệ trẻ phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên định đi theo con đường mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn. Do vậy ngày 15/6/2004 Ban bí thư Trung Uơng Đảng khóa IX ban hành chỉ thị ssố 40/CT/TW về việc xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục chuẩn hóa, đảm bảo chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp Tổ quốc” [24] và để đạt được mục tiêu đó cần phải cố một đội ngũ hóa, hiện đại hóa đất nước”.[2] 2
3. “Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các khái niệm cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng và bảo đảm GV đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, nên vấn đề đặt ra là phải có giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV nói chung, đội ngũ GV THCS nói riêng. Bên cạnh đó thực tiễn đã khẳng định: Một trong những điều kiện để nâng cao chất lượng giáo dục là chất lượng và động lực dạy học của GV vì GV là lực lượng trực tiếp thực hiện chất lượng giáo dục. Cho nên muốn có chất lượng giáo dục tốt trước hết phải xây dựng phát triển và bồi dưỡng đội ngũ GV vừa đáp ứng về mặt số lượng vừa phải có chất lượng cao, phải tạo ra được nguồn nhân lực đáp ứng những yêu cầu của đất nước trong thời kỳ hội nhập. Đối với việc xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện Miền núi Thường Xuân tỉnh Thanh Hóa hiện nay có nhiều mặt còn hạnh chế, thiếu về số lượng, yếu về chất lượng và chưa đồng bộ về cơ cấu. GV THCS mặc dù có tỷ lệ đạt chuẩn và trên chuẩn cao nhưng chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về trình độ học vấn, kiến thức chuyên môn, năng lực sư phạm do được đào tạo từ nhiều nguồn khác nhau, qua các thời kỳ và có hoàn cảnh khác nhau. Hiện tại thiếu GV có tay nghề vững vàng, một bộ phận kỹ năng sư phạm yếu, còn nhiều GV chậm thích ứng với phương pháp dạy học mới, ngại sử dụng phương tiện dạy học hiện đại để hỗ trợ cho bài giảng nhất là GV lớn tuổi. Mặt khác, còn một bộ phận GV chưa thật sự có tâm huyết với nghề, thiếu có ý thức trong việc trao đổi chuyên môn nghiệp vụ, tinh thần trách nhiệm chưa cao, ít quan tâm đến cảm nhận của học sinh. Để góp phần giải quyết từng bước những bất cập trên, đồng thời để nâng cao hơn nữa chất lượng hiệu quả giáo dục và đào tạo, thì việc đưa ra các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS trên địa bàn huyện Thường Xuân tỉnh Thanh Hóa là hết sức cần thiết. 3
4. Những vấn đề nghiên cứu về xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS đã có nhiều công trình, nhiều nhà khoa học, nhà quản lý trong và ngoài nước nghiên cứu và đã đưa ra được hệ thống lý luận làm cơ sở cho những đề tài tiếp theo, giúp cho các cán bộ quản lý giáo dục có tư duy và cách nhìn nhận vấn đề một cách đầy đủ, có cơ sở khoa học. Tuy nhiên mỗi địa phương có đặc điểm và điều kiện kinh tế xã hội khác nhau, nên việc đưa ra các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS cũng có đặc thù và sắc thái riêng. Đối với Thường Xuân, là một huyện miền núi biên giới của tỉnh Thanh Hóa, mặt bằng dân trí thấp, nhận thức của người dân về vai trò, ý nghĩa của việc học tập còn hạn chế nên họ chưa thực sự quan tâm đến sự nghiệp giáo dục nói chung và việc học tập của con em nói riêng. Bên cạnh đó, điều kiện kinh tế của huyện nhìn chung còn nhiều khó khăn (Thường Xuân là một trong số 61 huyện nghèo nhất cả nước hiện nay) cũng là nguyên nhân ảnh hưởng nhiều đến chất lượng giáo dục của địa phương trong đó đội ngũ GV là những người chịu ảnh hưởng trực tiếp. Do đó việc nghiên cứu đưa ra các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS giai đoạn 2009- 2012 và định hướng đến năm 2015 của huyện Thường Xuân góp phần hoàn chỉnh kế hoạch phát triển sự nghiệp giáo dục của tỉnh Thanh Hóa là công việc cần thiết và thiết thực đối với người làm công tác quản lý giáo dục của huyện miền núi Thường Xuân. Từ cơ sở lý luận và thực tiễn trên đây, tôi đã chọn đề tài “Các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV Trung học cơ sở trên địa bàn vùng núi cao huyện Thường Xuân tỉnh Thanh Hóa”, nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ GV Trung học cơ sở trong giai đoạn 2009-2012 và định hướng đến 2015. 2. Mục đích nghiên cứu: Qua nghiên cứu thực tiễn, đề xuất các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện miền núi Thường Xuân, tỉnh Thanh Hoá giai đoạn 2009-2015 và định hướng đến 2015. 4
5. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1 Khách thể nghiên cứu Đội ngũ GV THCS trên địa bàn huyện Thường Xuân tỉnh Thanh Hóa. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS. 4. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tìm hiểu cơ sở lý luận của vấn đề xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS. - Tìm hiểu phân tích và đánh giá thực trạng công tác xây dựng và phát triển đội ngũ GV Trung học cơ sở trên địa bàn huyện miền núi Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa. - Đề xuất các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện miền núi Thường Xuân, tỉnh Thanh Hoá. 5. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài Từ mục tiêu đã định phạm vi nghiên cứu tác giả chọn tất cả 18 trường THCS trên địa bàn huyện Thường Xuân tỉnh Thanh Hóa. Từ đó đề xuất các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS nhằm đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay và đến năm 2015. 6. Giả thuyết khoa học: Công tác xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện miền núi Thường Xuân sẽ được nâng cao nếu triển khai thực hiện một cách hệ thống các giải pháp đảm, bảo tính đồng bộ, khoa học, phù hợp và có tính khả thi. 7. Phương pháp nghiên cứu: 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận. - Nghiên cứu tài liệu, các văn bản Nhà nước, Nghị quyết của Đảng về quản lý và quản lý giáo dục, quản lý đội ngũ GV ở trường phổ thông. 5
6. - Tìm hiểu các công trình nghiên cứu, các bài viết có liên quan đến đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra + Nghiên cứu kế hoạch hoạt động, hồ sơ chuyên môn, hồ sơ quản lý của các trường THCS trên địa bàn huyện miền núi Thường Xuân, tỉnh Thanh Hoá. + Quan sát quá trình dạy- học của GV và học sinh. + Điều tra – lập biểu. + Khảo sát thực tế, tiến hành đàm thoại, phỏng vấn ý kiến của cán bộ quản lý, GV, học sinh. - Phương pháp thống kê, so sánh Căn cứ vào số liệu thống kê hàng năm của Sở GD&ĐT Thanh Hóa, Phòng GD&ĐT, phòng thống kê và các trường THCS của huyện Thường Xuân. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Thông qua kết quả các Sáng kiến kinh nghiệm, các báo cáo tổng kết của phòng GD&ĐT và của các trường. 8. Đóng góp của đề tài - Với việc nghiên cứu cơ sở lý luận, đề tài đã hệ thống được lý luận về xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS. - Qua nghiên cứu thực trạng đội ngũ GV THCS đã đưa ra được bức tranh toàn cảnh về đội ngũ GV THCS trên địa bàn huyện Thường Xuân. - Đề xuất một số giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV THCS. 9. Cấu trúc luận văn. Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương: Chương I: Cơ sở lý luận của công tác xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện vùng cao Thường Xuân, tỉnh Thanh Hoá. 6
7. Chương II: Thực trạng về công tác xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện vùng cao Thường Xuân. Chương III: Các giải pháp xây dựng và phát triển đội ngũ GV trung học cơ sở trên địa bàn huyện vùng cao Thường Xuân, tỉnh Thanh Hoá 7