SKKN Xây dựng giáo trình môn học môn Lập trình C cho sinh viên hệ đại học trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật

Nội dung text: SKKN Xây dựng giáo trình môn học môn Lập trình C cho sinh viên hệ đại học trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật

1. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH LỜI CẢM ƠN Sau gần 10 tuần (5/9/2005 – 15/11/2005) tôi đã học, tìm hiểu, nghiên cứu môn Phương pháp Nghiên cứu khoa học, Tôi Nguyễn Minh Hải Mssv 01110022 lớp 011101 khoa CNTT đã hoàn thành tiểu luận: “Xây Dựng Giáo Trình Môn Học Môn Lập Trình C Cho Sinh Viên Hệ Đại Học Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật ”. Tôi xin chân thành cảm ơn quí thầy cô khoa Sư phạm Kỹ thuật trường Đh. Sư phạm Kỹ thuật, xin cảm ơn thầy ThS Phan Long đã hướng dẫn tận tình cho tôi hoàn tất bài tiểu luận này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới thầy ThS. Nguyễn Đăng Quang khoa Công nghệ Thông tin đã cố vấn và cung cấp tài liệu cho tôi về nội dung bài tiểu luận. Và tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể sinh viên đã đóng góp ý kiên cho tôi hoàn thành đề này. SV thực hiện Trang - 1 -
2. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Trang - 2 -
3. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN Trang - 3 -
4. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH MỤC LỤC Lời cảm ơn: Trang1 Nhận xét của giáo viên hướng dẫn: Trang 2 Nhận xét của giáo viên phản biện: Trang 3 Mục lục: Trang 4 CHƯƠNG 1: DẪN NHẬP: Trang 8 1. Đặc vấn đề: Trang 8 2. Mục đích nghiên cứu: Trang 9 3. Đối tượng nghiện cứu: Trang 10 4. Giới hạn đề tài: Trang 11 5. Phạm vi nghiên cứu: Trang 12 6. Xác định thuật ngữ: Trang 13 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN: Trang 16 1. Lịch sử hình thành lập trình C: Trang 16 2. Thời gian thực hiện: Trang 16 3. Nhiệm vụ mục tiêu của khoa: Trang 17 4. Phương pháp nghiên cứu: Trang 17 5. Cơ sở lý luận: Trang 18 6. Nội dung đề tài: Trang 18 CHƯƠNG 3: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: Trang 20 Bài 1: Các thành phần cơ bản: Trang 20 A: Mục tiêu của bài: Trang 20 B: Đồ dùng dạy học: Trang 20 Trang - 4 -
5. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH C: Nội dung: Trang 20 1. Bộ ký tự: Trang 21 2. Cấu trúc của chương trình C Trang 22 3. Kiểu dữ liệu Trang 24 D: Tóm tắt chương: Trang 27 E: Bài tập: Trang 27 Bài 2: Khai báo tiền xử lý, hằng, chuồi - Trang 28 A: Mục tiêu của bài: Trang 28 B: Đồ dùng dạy học: Trang 28 C: Nội dung: Trang 28 1. Tiền xử lý: Trang 29 2. Khai báo hằng: Trang 30 3. Khai báo biến : Trang 30 4. Biểu thức – Toán tử: Trang 31 D: Tóm tắt chương: Trang 34 E: Bài tập: Trang 35 Bài 3: Nhập xuất dữ liệu: Trang 36 A: Mục tiêu của bài: Trang 36 B: Đồ dùng dạy học: Trang 36 C: Nội dung: Trang 36 1. Lệnh nhập: Trang 37 2. Lệnh xuất: Trang 41 3. Một số lệnh nhập khác: Trang 44 D: Tóm tắt chương: Trang 45 E: Bài tập: Trang 46 Bài 4: Các cấu trúc điều khiển: Trang 48 Trang - 5 -
6. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH A: Mục tiêu của bài: Trang 48 B: Đồ dùng dạy học: Trang 48 C: Nội dung: Trang 48 1. Lệnh điều khiển: Trang 49 2. Lệnh lặp: Trang 52 3. Lệnh rẻ nhánh vô điều kiện: Trang 55 D: Tóm tắt chương: Trang 56 E: Bài tập: Trang 57 Bài 5: Mảng và chuỗi ký tự: Trang 59 A: Mục tiêu của bài: Trang 59 B: Đồ dùng dạy học: Trang 59 C: Nội dung: Trang 59 1. Mảng: Trang 60 2. Chuỗi ký tự: Trang 68 D: Tóm tắt chương: Trang 71 E: Bài tập: Trang 74 Bài 6: Chương trình con và hàm: Trang 76 A: Mục tiêu của bài: Trang 76 B: Đồ dùng dạy học: Trang 76 C: Nội dung: Trang 76 1. Khai báo hàm: Trang 79 2. Biến trong chương trình có CTC Trang 80 3. Truyền tham số cho chương trình con Trang 82 4. Đệ qui: Trang 90 5. Hàm tìm kiếm, hàm sắp xếp: Trang 92 D: Tóm tắt chương: Trang 94 Trang - 6 -
7. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH E: Bài tập: Trang 95 ÔN TẬP Trang 96 CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN – KHUYẾN NGHỊ: Trang 97 1. Tóm tắt công trình nghiên cứu: Trang 97 2. Nhận xét tính mới mẽ cũa đề tài: Trang 98 3. Hướng phát triển của đề tài: Trang 99 4. Nội dung của đề tài: Trang 99 5. Khuyến nghị: Trang 101 TÀI LIỆU THAM KHẢO: Trang 103 Danh sách bảng biểu, biểu mẫu: Trang I Bảng 1: Thư viện các hàm chuẩn: Trang I Bảng 2: Bảng mã qui cách: Trang II Bảng 3: Bảng mả phím mở rộng: Trang III Mẫu 1: Phiếu giáo án lý thuyết: Trang V Mẫu 2: Phiếu giáo án thực hành: Trang VIII Mẫu 3: Phiếu dự giờ: Trang XI Mẫu 4: Phiếu kiểm tra: Trang XIV Mẫu 5: Phiếu tài liệu: Trang XV Mẫu 6: Phiếu giao bài: Trang XVI Trang - 7 -
8. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH CHƯƠNG 1 DẪN NHẬP 1. ĐẶT VẤN ĐỀ: Trên thế giới hiện nay, ngành Công nghệ Thông tin phát triển với tốc độ rất nhanh và đang dần khẳng định là ngành không thể thiếu trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, sản xuất, đời sống, xã hội . . . , ở Việt Nam Công nghệ Thông tin được Đảng và Nhà nứơc xác định là một trong năm ngành mũi nhọn trong thời kỳ Công Nghiệp Hoá – Hiện Đại Hoá. Hiện nay việc ứng dụng Công nghệ Thông tin trong các lĩnh vực sản xuất, kinh tế, giảng dạy, đời sống, xã hội . . . là một đòi hòi cấp thiết. Trong đó ngành công nghệ phần mềm chiếm giữ vai trò quan trọng, mà ngôn ngữ C là một trong những ngôn ngữ nền tảng giúp người học có kiến thức cơ bản về phong cách lập trình uyển chuyển và đa dạng. Từ đó có thể phát huy khả năng trong các ngôn ngữ mạnh nhất hiện nay có nguồn gốc từ C như JAVA, Visual C, Visual C#.net, . . . để từ đó có thể tạo ra các sản phẩm công nghệ cao phục vụ theo nhu cầu các doanh nghiệp, các nhà đầu tư . . . Nhưng hầu hết các giáo trình C hiện nay chỉ giới thiệu khái quát mà không đi vào chi tiết từng phần làm cho người học khó có thể hiểu và áp dụng vào lập trình cụ thể. Do đó qua môn Phương Pháp Nghiên Cứu Khoa Học, tôi đã chọn đề tài “Xây Dựng Giáo Trình Môn Học Môn Lập Trình C Cho Sinh Viên Hệ Đại Học Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật” nhằm hoàn thiện và tạo ra một giáo trình thật tốt cho sinh viên cũng như ai quan Trang - 8 -
9. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH tâm đến môn học có một tài liệu tham khảo hoàn thiên và tốt nhất cho những ai quang tâm đến Ngôn ngữ C. Trong công tác giảng dạy ngôn ngữ C là một trong những ngôn ngữ lập trình được ưa chuộng nhất vì tính uyển chuyển và những kiến thức căn bản nhất mà nó đem lại cho người học. Với đề tài “Xây Dựng Giáo Trình Môn Học Môn Lập Trình C Cho Sinh Viên Hệ Đại Học Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật” tôi nghiên cứu mong muốn sẽ cung cấp cho người học những kiến thức lập trình căn bản nhất, từ đó người học có thể phát triển cao hơn tư duy lập trình của mình thông qua nền tảng này. Chúng ta học ngôn ngữ C vì một số lí do sau: -Mạnh mẽ: Ngoài việc cung cấp đầy đủ các tính năng của một ngôn ngữ lập trình cấp cao, C còn hỗ trợ người lập trình trong việc tận dụng tài nguyên của máy tính. - Phổ biến: Được sữ dụng rộng rãi trong thực tế, ứng dụng nhiều trong phát triển phần mềm và hệ thống thông tin. - Linh động(mềm dẽo): Không quá gò bó, bản thân C không đặt điều kiện ràng buộc cho bạn tạo sự thoải mái cho người lập trình có thể sử dụng để lập trình viết về hệ điều hành, đồ hoạ, bảng tính . . . thậm chí C là chương trình dịch cho các ngôn ngữ khác. -Dễ nhớ: C là ngôn ngữ có ít từ khoá (là từ dành riêng cho ngôn ngữ khi viết chương trình). - Mang tính đơn thể (modules): Một module chỉ cần xây dựng một lần và có thể ứng dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau. - Lám nền tảng cho việc tìm hiểu C++ vá phương pháp lập trình hướng đối tượng, hiện là phương pháp lập trình chưa thể thay thế được trong việc phát triển các ứng dụng công nghệ thông tin. Trang - 9 -
10. “Xây dựng giáo trình lập trình C” Môn PP.NCKH 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Nhằm tạo ra một giáo trình có thể giảng dạy cho người bắt đầu học lập trình ở các trường trung học, cao đẳng, đại học, tôi đã quyết định chọn đề tài “Xây Dựng Giáo Trình Môn Học Môn Lập Trình C Cho Sinh Viên Hệ Đại Học Trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật ”. Do đối tượng mà đề tài này phục vụ là các bạn học sinh – sinh viên mới biết lập trình căn bản nên tôi đã cố gắng đưa vào đề tài này những nội dung căn bản nhất, cơ sở lý thuyết của môn học đã được tóm lược rất nhiều và chỉ là những phần cốt yếu nhất của môn học lập trình “Ngôn ngữ C”, nhằm giúp cho người học sau khi tiếp thu bài giảng (hay tự nghiên cứu) sẽ đạt được: • Nắm vững các yêu cầu cần thiết nhất của một chương trình C. • Hình thành tư duy lập trình có cấu trúc. • Khả năng lập trình tự lập. • Khả năng lập trình theo nhóm. • Ứùng dụng các chương trình vào trong các công việc thực tiển. • Làm nền tảng cho việc học các ngôn ngữ lập trình khác. Vì đây chỉ là phần căn bản và cốt lõi nhất của ngôn ngữ lập trình C nên tôi khuyến khích người học bám sát từng chương của giáo trình và làm tất cả bài tập ở cuối mỗi chương (có thể tự đặt ra bài tập và giải). Cũng giống như việc học các ngôn ngữ lập trình khác, cách học tốt nhất, nghiã là đạt hiệu quả cao nhất, đó là vừa đọc sách vừa thực hành. Chỉ có thực hành mới giúp bạn thật sự hiểu bài. Thực hành ở đây hiểu theo nghĩa là làm bài tập và cho nó chạy trên máy để thử và sửa. Khi đã thật vững thì nghiên cứu những phần chuyên sâu để nâng cao khả năng lập trình, và từ đó có thể tạo ra các phần mềm ứng dụng cần thiết Trang- 10 -