SKKN Sử dụng phần mềm Violet soạn “Giáo án điện tử” giảng dạy bộ môn Hóa học Lớp 8 như thế nào cho có hiệu quả

Nội dung text: SKKN Sử dụng phần mềm Violet soạn “Giáo án điện tử” giảng dạy bộ môn Hóa học Lớp 8 như thế nào cho có hiệu quả

1. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY SỬ DỤNG PHẦN MỀM VIOLET SOẠN “GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ” GIẢNG DẠY BỘ MÔN HÓA HỌC LỚP 8 NHƯ THẾ NÀO CHO CÓ HIỆU QUẢ I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.Khách quan - Thế kỉ XXI, thế kỉ của những phát minh khoa học có khả n ăng làm thay đổi diện mạo của Thế Giới. Vì vậy để đào tạo ra những chủ nhân của những phát minh ấy thì phải cần đến sự nghiệp giáo dục. Nói như Jacques Deloss “ Giáo dục là một trong những công cụ mạnh nhất mà chúng ta có trong tay để tạo nên tương lai”. - Chính vì vậy trong những năm gần đây Đảng và Nhà Nước ta đã có những ưu tiên hàng đầu cho giáo dục “ Giáo dục là Quốc sách hàng đầu” mà trong đó Giáo viên là “nhân tố quyết định Giáo dục” (NQ/TW Khoá VIII) . Vậy thì làm thế nào để trang bị cho học sinh những tri thức quý giá để các em vững bước tiến vào tương lai, trước vận hội mới của những phát minh nh ư vũ bão, đương đầu với những thách thức của nền kinh tế thị tr ường? . Nên cách dạy học hữu hiệu nhất đối với người Giáo viên là phải giảng dạy theo ph ương pháp mới, theo hướng tích cực, lấy người học làm trung tâm. Việc áp dụng phương pháp dạy học mới phải được tiến hành đồng bộ ở tất cả các môn học, trong đó có sự hỗ trợ của đồ dùng dạy học . - Từ năm học 2004 – 2005, Bộ GD&ĐT triển khai thí điểm dự án đưa CNTT vào giảng dạy với việc ứng dụng giáo án điện tử và các thiết bị hỗ trợ giảng dạy như máy tính, máy chiếu, camera chiếu vật thể, bảng điện tử, bảng thông minh, v.v Qua hai năm thực hiện, các trường trong khuôn khổ triển khai dự án đã cải tiến rõ rệt phương pháp giảng dạy, tạo phong cách mới theo hướng giáo dục hiện đại. - Năm học 2008-2009, Bộ GDĐT quyết định chọn chủ đề là "Năm học ứng dụng công nghệ thông tin” để nâng cao chất lượng giảng dạy. Vì vậy việc sử dụng “Giáo án điện tử” trong giảng dạy là cách làm có thể đáp ứng được yêu cầu giáo dục một cách có hiệu quả. 2. Chủ quan - Lê – nin nói: “ Từ trực quan sinh động cho đến tư duy trừu tuợng, từ tư duy trừu tượng cho đến thực tiễn”. Vậy có thể xem trực quan là khâu quan trọng bắt đầu cho quá trình nhận thức. Việc sử dụng máy chiếu trong tiết dạy sẽ đáp ứng được yêu cầu đó. - Trong giảng dạy bộ môn hóa học lớp 8 việc sử dụng đồ dùng dạy học trực quan là một trong những việc làm không thể thiếu được đối với người giáo viên, có tác dụng giúp các em đi tìm tri thức mới, nên mang tính nghiên cứu . Nó dùng làm điểm xuất phát cho quá trình nhận thức của học sinh để giúp các em lĩnh hội kiến thức mới, khái niệm mới một cách chắc chắn có hệ thống, có logic . - Việc sử dụng phương tiện dạy học trực quan trong các tiết dạy là điều cần thiết để giúp học sinh hứng thú trong học tập , là một trong những ph ương pháp phù hợp với đặc trưng bộ môn hóa học lớp 8 ở THCS, giúp học sinh nắm bài nhanh ,tốt, có niềm tin trong cuộc sống, tinh thần học tập sẽ h ăng say, vì vốn hiểu biết của các em còn nghèo nàn, các biểu hiện tích luỹ còn hạn chế, vì vậy để xây Sử dụng phần mềm Violet Trang 1
2. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY dựng các khái niệm đòi hỏi phải lấy phương tiện trực quan làm điểm tựa. Phương tiện trực quan góp phần phát huy được tính tích cực,chủ động,sáng tạo của học sinh trong việc tiếp thu tri thức mới. - Dạy học trực quan bằng “Giáo án điện tử” là một phương pháp có hiệu quả cao, có tác dụng nhiều mặt nhưng hiện nay vẫn chưa được sử dụng rộng rãi và thường xuyên hoặc chưa khai thác hết tác dụng hoặc chỉ sử dụng chỉ mang tính chất đối phó ở các bài giảng biểu diễn như các tiết hội giảng, dự giờ, thanh tra nên hiệu quả chưa cao. - Vậy nếu ai cũng ngại sử dụng “Giáo án điện tử”, hoặc các thiết bị dạy học hiện đại do phải chuẩn bị mất thời gian và khó khăn. Thử hỏi những thiết bị đó sẽ không phát huy hết tác dụng thực sự của nó và gây lãng phí tiền của. Chính điều đó đã thôi thúc tôi viết đề tài này nhằm nêu lên một số sáng kiến nhỏ cho việc dạy và học bộ môn hóa học lớp 8 sử dụng “ Giáo án điện tử”. Đây không còn là một vấn đề mới, nhiều Giáo viên khác đã sử dụng trong giờ dạy song phải sử dụng sao cho có hiệu quả thì cần phải bàn tới. Vậy cách sử dụng “ Giáo án điện tử” như thế nào để đạt hiệu quả nhất đặc biệt là đối với bộ môn hóa học lớp 8 ? Đó là lý do khiến tôi chọn đề tài này. Sử dụng phần mềm Violet Trang 2
3. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY II . THỰC TRẠNG TRƯỚC KHI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 1. Thuận lợi - Sử dụng “ Giáo án điện tử” trong tiết dạy giáo viên có thể tiết kiệm được thời gian, thay vì phải chuẩn bị các tranh vẽ, bảng biểu rườm rà nay được soạn sẵn trong máy để trình chiếu hoặc lưu vào USP hay đĩa CD sử dụng ở nhiều lớp, nhiều năm học. - Giáo viên tiết kiệm được thời gian trong tiết dạy ở những h oạt động trên lớp như: Treo tranh vẽ, hình ành, sơ đồ, kẻ bảng SGK, ghi các đáp án, giải bải tập Nay được thực hiện nhanh gọn chiếu trên máy chiếu, những thời gian đó giờ được dùng cho hoạt động của học sinh, hay để giáo viên mở rộng thêm kiến thức, khắc sâu kiến thức sẽ giúp học sinh hiểu bài h ơn và phát huy tốt tính tích cực của học sinh trong việc phối hợp hoạt động nhóm. 2. Khó khăn - Nay công việc chuẩn bị một “giáo án điện tử” của giáo viên cho một tiết lên lớp cần phải công phu, kỹ lưỡng hơn. - Máy chiếu (projector) , các thiết bị kèm theo như máy tính sách tay, CPU, màn chiếu cồng kềnh, việc mang đến từng lớp còn khó khăn, phải mất thời gian chuẩn bị trước nên thời gian nghỉ chuyển tiết nay giáo viên phải làm việc là đem máy chiếu từ lớp này sang lớp khác. - Nếu nhiều lớp cùng dạy cùng tiết có sử dụng máy chiếu thì số lượng máy chiếu, máy tính không đáp ứng đủ với những trường vùng nông thôn,còn khó khăn thiếu trang thiết bị. 3. Số liệu thống kê 3. 1.Thống kê độ tuổi, thành phần gia đình học sinh và chất lượng học tập bộ môn hóa học lớp 8 - Độ tuổi học sinh tham gia làm đối tượng nghiên cứu trong đề tài này là học sinh lớp 8 thuộc trường THCS LÊ QUÝ ĐÔN –TT VĨNH AN - HUYỆN VĨNH CỬU - TỈNH ĐỒNG NAI. Độ tuổi từ 12 đến 16 tuổi. - Đa số học sinh là con em thuộc gia đình nông dân chiếm khoảng 84%, CB- CNV 6%, còn lại gia đình làm ngành nghề khác 10%. 3.2. Thống kê trung bình bộ môn hóa học lớp 8 của học sinh trong năm học trước là: Giỏi:5% Khá: 15% TB: 69% Yếu: 11% Kém : 0% 3.3. Thống kê khảo sát chất lượng bộ môn hóa học lớp 8 trong nửa đầu học kỳ I năm học 2008 -2009 như sau: Giỏi: 4% Khá: 16% TB : 65% Yếu: 14% Kém: 1% Sử dụng phần mềm Violet Trang 3
4. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY - Học sinh tích cực tham gia học tập và dự các buổi dạy chuyên đề, dạy thực nghiệm theo phân phối chương trình hóa học lớp 8 trong suốt quá trình thực hiện đề tài này. 4. Sự quản lý và sự hổ trợ của đoàn thể trong quá trình thực hiện đề tài. - Dựa vào điều kiện thực tế và điều kiện cơ sở vật chất hiện có, nhà trường đã tạo điều kiện cung cấp đầy đủ các thiết bị cần thiết như: Máy chiếu, Máy vi tính cũng như sự hỗ trợ của giáo viên chủ nhiệm các lớp và sự tham gia tích cực của học sinh, sự đóng góp, xây dựng của tổ bộ môn, đã tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình thực hiện đề tài này. Sử dụng phần mềm Violet Trang 4
5. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY III. NỘI DUNG ĐỀ TÀI 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN * Căn cứ pháp lí của việc đổi mới chương trình giáo dục phổ thông : - Chương trình giáo dục phổ thông thể hiện mục tiêu giáo dục; quy định chuẩn kiến thức, kỹ năng, phạm vi và cấu trúc nội dung giáo d ục phổ thông; phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động giáo dục, cách thức đánh giá kết quả giáo dục với các môn học mỗi lớp và mỗi cấp học của giáo dục phổ thông. ( Điều 29 - mục II - Luật giáo dục - 2005) - Xây dựng nội dung chương trình, phương pháp giáo dục, sách giáo khoa phổ thông mới nhằm nâng cao chất lượng giáo dục thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với thực tiễn và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. ( Nghị quyết số 40/2000/QH 10) * Căn cứ khoa học và thực tiễn của đổi mới giáo dục: - Do yêu cầu của sự phát triển kinh tế xã hội đối với việc đào tạo nguồn nhân lực trong giai đoạn mới. - Do sự phát triển nhanh, mạnh với tốc độ mang tính bùng nổ của khoa học công nghệ. - Đối tượng giáo dục cũng có sự thay đổi do những tác động rất lớn của xã hội - Do xu thế hội nhập trên thế giới hiện nay. * Việc sử dụng phương tiện dạy học và hiệu quả của nó. - Phương tiện dạy học – hóa học lớp 8 gồm : Các phương tiện nghe nhìn như Tivi, đầu và băng video, Máy chiếu và phim trong, Máy chiếu đa năng, đĩa mềm, đĩa CD và máy vi tính, phần mềm dạy học. Các mô hình, hình vẽ, sơ đồ, bảng biểu. Việc sử dụng các phương tiện dạy học đã được coi là tích cực. tuy nhiên sẽ là tích cực hơn khi phương tiện dạy học tạo nguồn kiến thức để học sinh tìm kiếm, phát hiện, xây dựng kiến thức hóa học lớp 8 mới. Sử dụng “ Giáo án điện tử” trong các hoạt động lên lớp sẽ góp phần phát huy rất tốt tính tích cực của học sinh. Giúp cho hoạt động của giáo viên và học sinh tích cực h ơn, đa dạng hơn, trực quan hơn, sinh động hơn. - Nhờ việc sử dụng “ Giáo án điện tử” trong tiết dạy sẽ giúp khã năng lưu giữ thông tin của học sinh tốt hơn vì học sinh có thể được đọc, nghe, nhìn, nghe và nhìn thảo luận  Thu nhận kinh nghiệm bằng hành động  Dạy lại cho người khác Khả năng lưu giữ thông tin sẽ là : + Đọc : 5% + Nghe : 15% + Nhìn : 20% + Nghe + nhìn : 25% + Thảo luận :55% + Thu nhận kinh nghiệm bằng hành động : 75% + Dạy lại cho người khác : 90% (Áp dụng dạy và học tích cực trong môn hóa học lớp 8 lớp 8- Nhà xuất bản Đại Học sư phạm) Sử dụng phần mềm Violet Trang 5
6. ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TRẦN ANH HUY - Tuy nhiên hiện nay việc sử dụng “ Giáo án điện tử” còn nhiều hạn chế do : Phương tiện còn thiếu so với nhu cầu, năng lực và nhiệt tình của một số giáo viên chưa cao, Chưa triển khai phổ biến rộng rãi trong các tr ường Do vậy tôi đã mạnh dạn nghiên cứu và qua thực nghiệm dạy học của bản thân, nêu ra một số kinh nghiệm trong đề tài này. A .PHẠM VI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI - Đề tài này được thực hiện dựa trên quá trình vận dụn g dạy học thực tiễn ở các lớp 8 đang giảng dạy thuộc trường THCS LÊ QUÝ ĐÔN –TT VĨNH AN – VĨNH CỬU- ĐÔNG NAI. - Ngoài ra có sử dụng dạy chuyên đề ở các lớp 8 do giáo viên bộ môn khác giảng dạy. - Đề tài này đã được tham khảo ý kiến , đóng góp ý kiến của giáo viên bộ môn khác và chuyên nhà trường trong suốt quá trình thực hiện. - Đề tài này đã được tham khảo ý kiến , đóng góp ý kiến của giáo viên bộ môn hóa học lớp 8 các trường và nhiều người có kinh nghiệm khác B. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Học sinh lớp 8 - THCS - Máy chiếu (projector), máy vi tính - Sách giáo khoa, sách giáo viên, các loại sách tham khảo C. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Nghiên cứu SGK, SGV lớp 8 và các sách tham khảo khác - Việc cung cấp kiến thức cho hoc sinh qua từng bài có sử dụng “ Giáo án điện tử” - Thực hiện các tiết dạy chuyên đề - Tham khảo các ý kiến đóng góp của chuyên môn nhà trường và hội đồng bộ môn nhà trường. - Tham khảo ý kiến của các giảng viên bộ môn hóa học lớp 8 của trường Cao Đẳng Sư Phạm Đồng Nai. - Đánh giá kết quả của học sinh qua các tiết giảng dạy thực nghiệm sử dụng phương tiện máy chiếu so sánh với các tiết dạy sử dụng các phương tiện trực quan khác. D. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN Thiết kế, xây dựng phương pháp. - Nghiên cứu việc sắp xếp chương trình SGK hóa học lớp 8 - Xem xét sự phân chia các bài dạy từng chương của từng khối lớp. - Phân dạng các dạng bài trong SGK . - Phân loại đồ dùng dạy học cần thiết cho từng dạng bài. -Tham khảo sách giáo viên , sách thiết kế bài giảng và các tài liệu tham khảo có liên quan. - Đánh giá kết quả của học sinh qua mỗi bài dạy và qua thời gian thực nghiệm. - Rút kinh nghiệm hiệu quả sử dụng của giáo viên có thuận lợi và khó kh ăn gì qua các bài dạy sử dụng “ Giáo án điện tử” và so sánh với các lớp sử dụng phương pháp, phương tiện khác ở cùng dạng bài. Vận dụng vào thực tiễn. Sử dụng phần mềm Violet Trang 6