SKKN Một số phương pháp hướng dẫn học sinh giải một vài dạng bài tập Hóa học 8 ở trường THCS Sông Đốc 2

Nội dung text: SKKN Một số phương pháp hướng dẫn học sinh giải một vài dạng bài tập Hóa học 8 ở trường THCS Sông Đốc 2

1. MẠT SẠ PHƯƠNG PHÁP HƯẠNG DẠN HẠC SINH GIẠI MẠT VÀI DẠNG BÀI TẠP HÓA HẠC 8 Ạ TRƯẠNG THCS SÔNG ĐẠC 2 I. ĐẠT VẠN ĐẠ : 1. Cơ sẠ lý luẠn Đạng và nhà nưạc ta hiạn nay đang hạt sạc quan tâm đạn sạ nghiạp giáo dạc, đào tạo hạc sinh vạ nhân cách, trí tuạ, thạm mạ đạ trạ thành mạt con ngưại phát triạn toàn diạn. Đây là mạc tiêu giáo dạc cạa tạt cạ các cạp hạc, bạc hạc, ngành hạc. Vại mạc tiêu là giáo dạc đào tạo con ngưại có đạc, trí, thạ, mạ. Do vạy viạc nâng cao chạt lưạng hạc sinh ạ các cạp hạc là rạt quan trạng, đạc biạt là bạc THCS. ạ lạa tuại này hạc sinh bạt đạu tìm tòi, khám phá nhạng kiạn thạc qua môn hạc – Vì vạy đòi hại ngưại giáo viên khi giạng dạy các bạ môn cạn phại có phương pháp truyạn đạt kiạn thạc đạ các đại tưạng hạc sinh, giúp cho các em lĩnh hại các kiạn thạc phạ thông cơ bạn. Đại vại hạc sinh THCS khi các em vạa ạ tiạu hạc chuyạn lên cạp II sẽ có nhạng môn hạc mại mà ạ cạp I các em chưa đưạc hạc, đạc biạt là ạ lạp 8 các em bạt đạu tìm hiạu vạ mạt môn hạc mại đó là môn hóa hạc. Hóa hạc là môn khoa hạc nghiên cạu vạ cạu tạo, tính chạt cạa chạt, vạ các phạn ạng đạ điạu chạ các chạt mại. Hóa hạc theo tôi không phại l môn hạc quá khó. Tuy nhiên trong thạc tạ quá trình giạng dạy môn hóa hạc 8 tôi thạy mạt sạ hạc sinh không biạt vạn dạng kiạn thạc, chưa hiạu bài, chưa nạm đưạc nhạng khái niạm cơ bạn đạu tiên và hóa hạc, các công thạc cơ bạn và ý nghĩa cạa tạng đại lưạng. - 1 -
2. Vì thạ các em không biạt vạn dạng đưạc lý thuyạt đạ giại bài tạp nên kạt quạ hạc tạp còn hạn chạ. Kạt quạ như thạ theo tôi vì đây là lạn đạy tiên các em bạt đạu tìm hiạu vạ mạt môn khoa hạc mại, mạt môn hạc có rạt nhiạu ạng dạng trong đại sạng sạn xuạt và nhạng hiạn tưạng bình thưạng trong thạc tiạn mà các em không thạ lý giại đưạc và vại chương trình hóa hạc lạp 8 các em bạt đạu làm quen vại các khái niạm , các công thạc cơ bạn vạ hóa hạc. Tạ đó đạ vạn dạng làm bài tạp. 2. Cơ sẠ thẠc tiẠn: Tạ nhạng cơ sạ lý luạn trên đại vại thạc tạ Trưạng THCS nói chung và trưạng THCS Sông Đạc 2 nói riêng tôi thạy: a/ Đại vại giáo viên. Bạn thân tôi là giáo viên trạc tiạp giạng dạy môn hoá hạc tôi thạy môn hoá hạc là môn hạc rạt mại mạ, rạt khó, nhạt là vại hạc sinh lạp 8. Là năm đạu làm quen vại môn hạc này, hạc sinh rạt lo lạng và rạt nhiạu em không biạt làm bài tạp toán hoá. Đạc biạt vại hạc sinh nơi tôi dang trạc tiạp giạng dạy viạc rèn kạ năng giại mạt sạ phương pháp hưạng dạn hạc sinh giại mạt vài dạng bài tạp Hóa Hạc 8 càng khó khăn hơn. Khi dạy vạ phạn này nại dung kiạn thạc nhiạu nhưng thại gian hạn chạ nên chưa thạ cung cạp mạ rạng thông tin do vạy hiạu quạ giạ lên lạp đánh giá không cao. Chương trinh sách giáo khoa mại cạn nhiạu phương tiạn dạy hạc hiạn đại nhưng chưa đáp ạng đạ so vại bài giạng trên lạp. b/ Đại vại hạc sinh: - 2 -
3. Vào đạu lạp 8 khi nghe giại thiạu vạ bạ môn Hoá hạc các em rạt thích. nhưng khi hạc vào bài cạ thạ mại thạy môn Hoá hạc rạc rại và khó, tạ chạt này sang chạt khác, công thạc cạu tạo nhiạu nên rạt sạ hạc môn hóa hạc, đạc biạt là các bài tạp tính toán như ; Tính sạ mol, tính khại lưạng, tính thạ tích, tính phạn trăm, tính nạng đạ mol Chính vạ vạy tôi đã tìm hiạu rạt nhiạu kênh thông tin, tìm nhạng phương pháp giạng dạy các dạng bài tạp hoá hạc phù hạp vại đại tưạng hạc sinh cạa trưạng, tạ đó tôi đưa ra sáng kiạn kinh nghiạm “ MẠt sẠ phương pháp hưẠng dẠn hẠc sinh giẠi mẠt vài dẠng bài tẠp bài Hóa hẠc lẠp 8 Ạ trưẠng THCS Sông ĐẠc 2 ” II/ GIẠI QUYẠT VÂN ĐẠ Trưạc khi vào bài dạy đạu tiên cạa môn hóa hạc 8. Giáo viên cạn tiạn hành đưạc mạt vài thí nghiạm đạ hạc sinh thạy đưạc hóa hạc là môn khoa hạc nghiên cạu vạ chạt và sạ biạn đại vạ chạt. Sau đó giáo viên giại thiạu mạt ngành có liên quan tại hóa hạc trong đại sạng như công nghiạp luyạn kim, sạn xuạt dạu mạ, sạn xuạt gang, thép đạ hạc sinh thạy đưạc tạm quan trạng cạa hóa hạc. Tuy nhiên giáo viên cạn phại nhạn mạnh cho hạc sinh hiạu rạng muạn hạc tạt môn hóa hạc không phại l lý thuyạt suông mà phại biạt vạn dạng vào giại mạt sạ dạng bài tạp hóa cơ bạn, làm nạn tạng cho lạp 9 và cạp III và khi thi vào các trưạng chuyên nghiạp. Do đó giáo viên phại cho hạc sinh nạm đưạc nhạng phương pháp chung đạ giại bài tạp hóa hạc 8. Bài tạp hóa hạc 8 có thạ chia thành 5 loại cơ bạn. - Bài tạp lí thuyạt. - 3 -
4. - Bài tạp chuyạn đại các đại lưạng. - Bài tạp các phép tính vạ công thạc hóa hạc. - Bài tạp tính theo phương trình hóa hạc. - Bài tạp vạ nạng đạ dung dạch. A/ Bài tẠp lý thuyẠt. Nhạm cạng cạ các khái niạm vạ hạn hạp, đơn chạt, hạp chạt, nguyên tạ, phân tạ, nguyên tạ hóa hạc. Ví dạ 1. Bài tạp 3 trang 26 SGK hóa hạc 8. Trong sạ các chạt cho dưại đây, hãy chạ ra và giại thích chạt nào là đơn chạt, hạp chạt ?. a. Khí amoniac tạo nên tạ N và H. b. Photpho đạ tạo nên tạ P. c. Axit clohidric tạo nên tạ H và Cl. d. Kim loại Magie tạo nên tạ Mg. Trạ lại. Đơn chạt ( b, d ) vì do mạt nguyên tạ hóa hạc tạo nên. Hạp chạt ( a, c ) vì do hai nguyên tạ hóa hạc tạo nên. Đạ làm đưạc bài tạp hóa hạc này giáo viên yêu cạu hạc sinh nạm đưạc các khái niạm vạ đơn chạt hạp chạt. Vi dạ 2. Bài tạp 4 trang 34 SGK hóa hạc 8. Cách viạt sau chạ nhạng ý gì. - 5 Cu ( năm nguyên tạ đạng ). - 2 NaCl ( hai phân tạ Natriclorua ). - 2H2 ( hai phân tạ khí hidro ). - 4 -
5. Đạ làm đưạc bài tạp này giáo viên yêu cạu hạc sinh nạm đưạc các khái niạm nguyên tạ, phân tạ. B/ Bài tẠp chuyẠn đẠi đơn vẠ: Ví dạ 1: Trong 24g MgO có bao nhiêu mol?. Bao nhiêu phân tạ MgO ?. Phại lạy bao nhiêu gam HCl đạ có sạ phân tạ gạp hai lạn sạ phân tạ MgO . Giáo viên yêu cạu hạc sinh khi làm bài tạp cạn phại nạm đưạc: m + Nạm đưạc công thạc : n = m = n. M M + Đạnh nghĩa mol : N ( N = 6.1023 ). Giại m 24 nMg = = = 0,6 ( mol ). M MgO 40 -Sạ phân tạ MgO = 0,6. N -Sạ phân tạ HCl : n HCl = 1,2 ( mol ). mHCl = n . MHCl = 1,2 . 36,5 = 43,8 ( g ). Ví dạ 2. Hãy cho biạt 67,2 lít Oxi ( đktc ). a. Có bao nhiêu mol phân tạ oxi ? b. Có bao nhiêu phân tạ oxi? c. Khại lưạng là bao nhiêu gam ? Đạ giại đưạc bài tạp này giáo viên yêu cạu hạc sinh nạm đưạc mại quan hạ giạa ba đại lưạng. V, n, m. V V = n . 22,4 ; n = ; m = n . M. 22,4 - 5 -
6. Giại 67,2 a. n = = 3 ( mol ). O2 22,4 b. Sạ mol phân tạ oxi là ; 3 . N = 3 . 6.1023 phân tạ. c. mO2 = n . MO2 = 3 . 32 = 96 (g). C/Các phép tính vẠ công thẠc hóa hẠc. Loại bài tạp này bao gạm các dạng bài tạp lạp CTHH, tính hóa trạ và các bài tạp vạ tính thành phạn phạn trăm vạ khại lưạng cạa các nguyên tạ. Ví dạ 1 : Bài 5 trang 38 SGK hóa 8. Lạp công thạc hóa hạc cạa hạp chạt tạo bại nguyên tạ Ca(II) và nhiạu nguyên tạ NO3 ( I) ? Yêu cạu đạ giại bài tạp này hạc sinh phại nạm đưạc quy tạc hóa trạ, các bưạc lạp công thạc hóa hạc cạa hạp chạt hai nguyên tạ đã biạt hóa trạ, cách tìm chạ sạ x,y. Giại II I - Công thạc dạng chung: Ca x(NO3) y - Theo quy tạc hóa trạ : X . II = y . I x I 1 - Chuyạn thành tạ lạ : = = y II 2 x = 1, y = 2. Công thạc hóa hạc cạa hạp chạt l : Ca(NO3)2. Giáo viên cũng lưu ý vại hạc sinh cách tìm chạ sạ x,y ( x,y là sạ nguyên dương đơn giạn( đã tại giạn ). a b + Đạ lạp CTHH Ax B y + a,b l hoa trạ cạa nguyên tạ A,B. + x,y l chạ sạ cạa nguyên tạ A,B. - 6 -
7. -Nạu a = b thì x = y = 1. Ví dạ : Lạp công thạc hóa hạc cạa hạp chạt gạm Mg(II) và O. CTHH cạa hạp chạt l: Mg Nạu a # b x = b, y = a Ví dạ : Lạp công thạc cạa hạp chạt tạo bại K(I) và ( SO4) (II). I II Kx (SO4)y CTHH cạa hạp chạt l K2SO4. Ví dạ 2 : Tìm công thạc hóa hạc cạa hạp chạt B, Biạt thành phạn các nguyên tạ là 40% Cu, 20 % S và 40% O. Khại lưạng mol cạa hạp chạt B là 160g. Đạ giại đưạc bài tạp này giáo viên cạn cho hạc sinh nạm đưạc các bưạc tiạn hành: - Tìm khại lưạng cạa mại nguyên tạ có trong mạt mol hạp chạt. - Tìm sạ mol nguyên tạ cạa mại nguyên tạ. -Lạp công thạc hóa hạc đúng. Giại Tìm khại lưạng cạa mại nguyên tạ có trong 1 mol hạn hạp. 160 M = .40% = 64(g). Cu 100 160 M = .20% = 32(g). S 100 - 7 -
8. MO = 160 – ( 64 + 32 ) = 64(g). Tìm sạ mol nguyên tạ cạa mại nguyên tạ có trong 1 mol hạp chạt. m 64 n = .= = 1(mol) Cu 64 M Cu m 32 n = .= = 1(mol) S 32 M S m 64 n = .= = 4(mol) O 16 M O Công thạc hóa hạc : CuSO4. Giáo viên lưu ý cho hạc sinh dạa vào tùy đạ bài và dạ liạu cho, đạ tìm phương pháp lạp công thạc hóa hạc dạ, đơn giạn và chính xác. Tạ CTHH có thạ tính đưạc phân tạ khại, tính thành phạn phạn trăm khại lưạng các nguyên tạ trong chạt đó Ví dạ : Bài tạp : 1 trang 71 SGK hóa 8 Tính thành phạn phạn trăm theo khại lưạng các nguyên tạ có trong hạp chạt SO3. Yêu cạu hạc sinh cạn phại nạm đưạc đạ giại bài tạp này là : Xác đạnh đưạc nguyên tạ khại cạa tạng nguyên tạ, sạ nguyên tạ cạa tạng nguyên tạ. – Sạ mol xác đạnh phân tạ khại và công thạc tính thành phạn phạn trăm vạ khại lưạng trong hạp chạt AxBy. M %A = A . 100% M Ax By M %B = B . 100% ( hoạc %B = 100% - %A ) M Ax By - 8 -
9. Giại MS= 32(g) , MO = 16 – 3 = 48 9g)., MSO3 = 32 + 48 = 80 (g). 32 %S= . 100% = 40% 80 48 %O= . 100% = 60% 80 D/. Các phép tính vẠ phương trình hóa hẠc. 1/ Tính lưẠng vẠa đẠ. Dạu hiạu cạa loại bài tạp này là trong đạ bài thưạng cho mạt lưạng chạt tham gia hoạc tạo thành trên cơ sạ đó tính lưạng các chạt khác. Ví dạ. Phân hạy 9(g) H2O bạng dòng điạn. hãy tính. a. Sạ gam các khí H2 và O2 thu đưạc. b. Thạ tích các khí thu đưạc ( đktc). Yêu cạu: Đạ giại bài tạp này hạc sinh cạn biạt viạt và cân bạng chính xác phạn ạng hóa hạc. Nạu cân bạng sai hay ghi sạn phạm sai thì sẽ không giại đúng bài toán ( cạn hạt sạc lưu ý viạt PTHH và cân bạng ). Cạn nạm đưạc công thạc tính n, m, V. Biạt hạ sạ các chạt trong phương trình Sạ mol các chạt. Giại m 9 a. nH2O = = = 0,5( mol ). M H 2O 18 Theo phương trình phạn ạng ta có: 2H2O ĐP 2H2 + O2 Theo PT 2 mol 2 mol 1 mol Theo đạ bài: 0,5 mol x mol y mol - 9 -
10. Tìm sạ mol cạa các chạt theo yêu cạu cạa đạ bài theo quy tạc tam suạt: 0,5.2 x = = 0,5 ( mol ). 2 0,5.1 y = = 0,25 ( mol ). 2 nH2 = 0,5 ( mol ), mH2 = n . MH2 = 0,5 . 2 = 1 (g). nO2 = 0,25 ( mol ), mO2 = n . MO2 = 0,25 . 32 = 8 (g). b. Thạ tích các khí thu đưạc ạ ( đktc ) là: VH2 = 0,5 ( mol ), VH2 = n . 22,4 = 0,5 . 22,4 = 11,2 (l). VO2 = 0,25 ( mol ), VO2 = n . 22,4 = 0,25 . 22,4 = 5,6 (l). 2/ Tính lưẠng dẠ và lưẠng chẠt cho Ạ dẠng tiẠm Ạn. Dạu hiạu đạ nhạn biạt dạng bài tạp này là đạ bài cho biạt lưạng hai chạt. Ví dạ : Dùng 5,6g Fe tác dạng vại axitclohidric ( HCl). Khi tạo thành cho khạ CuO. a. Viạt PTPƯ. b. Tính khại lưạng Cu đưạc giại phóng? Yêu cạu : Hạc sinh tóm tạt đưạc đạ bài, tìm các dạ kiạn chưa biạt dạa vào dạ kiạn đã cho. Tóm tạt: 5,6 g Fe + HCl Khí ; Khí + CuO Cu + ? Giại a. Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1). o H2 + CuO t Cu + H2O (2). 5,6 b. n = = 0,1 ( mol). Fe 56 Theo phương trình phạn ạng (1) ta có : - 10 -