SKKN Một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn Vẽ tranh - Môn Mĩ thuật

Nội dung text: SKKN Một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn Vẽ tranh - Môn Mĩ thuật

1. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật MỤC LỤC 1.PHẦN MỞ ĐẦU: .3 1.1.Lý do chọn đề tài 1.2. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 1.3. Giới hạn phạm vi nghiên cứu 1.4. Phương pháp nghiên cứu 2. PHẦN NỘI DUNG: 4 2.1. Cơ sở lý luận 2.2. Thực trạng 2.2.1. Thuận lợi, khó khăn .5 2.2.2. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động 6 2.3. Giải pháp, biện pháp 7 2.3.1. Phương pháp tìm hiểu đề tài : 7 2.3.2. Phương pháp quan sát : 8 2.3.3. Phương pháp trực quan : 9 2.3.4. Phương pháp gợi mở: 11 2.3.5. Phương pháp hỏi đáp,đàm thoại : 12 2.3.6. Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề: 14 2.3.7. Phương pháp luyện tập,thực hành: 15 2.3.8. Phương pháp dạy học tích hợp: .17 2.3.9. Phương pháp làm việc theo nhóm : 18 2.3.10. Phương pháp sử dụng trò chơi : .20 2.4 Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu .23 3. PHẦN KẾT LUẬN,KIẾN NGHỊ: 24 3.1. Kết luận 24 Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo1
2. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật 3.2. Kiến nghị 25 Danh mục viết tắt . 26 Tài liệu tham khảo 27 Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo2
3. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật 1.PHẦN MỞ ĐẦU: 1.1.Lý do chọn đề tài Môn mỹ thuật là một môn học có vai trò quan trọng trong chương trình giáo dục THCS. Với môn học học sinh biết cách cảm nhận cái đẹp, yêu cái đẹp từ đó biết cách rèn luyện đôi bàn tay trí óc của mình để tạo ra cái đẹp qua việc phát huy óc sáng tạo, tính độc lập của mình. Môn Mỹ thuật đã góp phần cùng với các môn học khác giáo dục học sinh phát triển toàn diện về Đức - Trí - Thể - Mỹ. Là môn học nghệ thuật nên Mĩ thuật đòi hỏi ở HS ý thức làm việc cá nhân , độc lập, sáng tạo. “Mỗi HS sẽ là một nghệ sĩ nếu như GV biết khai thác, động viên và phát huy tính sáng tạo riêng của các em”.Đó cũng là yêu cầu khi vận dụng PPDH theo hướng phát huy tính tích cực học tập của HS. Việc này có ý nghĩa quyết định cho nhận thức thẩm mĩ nói chung và kết quả bài vẽ nói riêng . Thực tế, học sinh rất ham thích học vẽ. Nếu như chúng ta xây dựng cho các em có ý thức học tập tốt tạo ra không khí thoải mái khi học thì sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất. Để khơi dậy cho học sinh khả năng trong giờ học vẽ tranh đề tài đòi hỏi người giáo viên cần phải thực sự say mê giảng dạy và tạo được cho học sinh sự lôi cuốn, đam mê trong giờ học mỹ thuật mà cụ thể là việc tạo ra phương pháp giúp học sinh phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của bản thân.Đó là lý do tôi nghiên cứu đề tài: “Một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn Mĩ thuật”. 1.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài. Những phương pháp dạy học nhằm tích cực hóa hoạt động của học sinh THCS trong phân môn vẽ tranh. 1.3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu. Nghiên cứu áp dụng một số phương pháp giảng dạy nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh khối 6,7 trường THCS Trần Hưng Đạo trong phân môn vẽ tranh. 1.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu. Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo3
4. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật ✓ HS THCS Trần Hưng Đạo khối 6,7 năm học 2010-2011, 2011-2012, năm học 2012-2013. ✓ Phân môn: Vẽ tranh 1.5. Phương pháp nghiên cứu. ✓ Phương pháp tìm hiểu. ✓ Phương pháp quan sát. ✓ Phương pháp phân tích. ✓ Phương pháp thử nghiệm. ✓ Phương pháp tổng hợp. 2. PHẦN NỘI DUNG: 2.1. Cơ sở lý luận Định hướng đổi mới phương pháp dạy và học được xác định trong Nghị quyết Trung ương 4 khóa VII (1-1993), Nghị quyết Trung ương 2 khóa VIII (12-1996), được thể chế hóa trong Luật Giáo dục sửa đổi năm 2010, được cụ thể hóa trong các văn bản chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong Luật Giáo dục sửa đổi năm 2010 (điều 28.2), nêu rõ: “phương pháp GDPT phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của HS; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú cho HS” Mĩ thuật là môn học lấy hoạt động thực hành của HS là chủ yếu.Do vậy, trong phương pháp tổ chức dạy học, HS là đối tượng của hoạt động “dạy”, đồng thời là chủ thể của hoạt động “học” – được cuốn hút vào các hoạt động học tập do GV tổ chức, hướng dẫn, thông qua đó HS tự lực khám phá, thể hiện khả năng cảm thụ thẩm mĩ của bản thân, trên cơ sở hiểu biết kiến thức đó HS được trao đổi, thảo luận và thể hiện, giải quyết vấn đề đặt ra theo cách suy nghĩ của mình, từ đó tự trau dồi kiến thức, kĩ năng mới, không rập theo những khuôn mẫu sẵn có, được tạo điều kiện bộc lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo của mình. Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo4
5. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật Trong các phương pháp học tập thì phương pháp tự học giữ vai trò quan trọng.Nếu rèn luyện cho HS có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo cho HS lòng ham học, ham tìm tòi, sáng tạo và vì thế kết quả học tập sẽ nhân lên.HS không chỉ tự học ở nhà mà tự học ngay trên lớp có sự hướng dẫn của GV.Lớp học là môi trường giao tiếp thầy – trò, trò – trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học tập.Thông qua đó HS có điều kiện phát huy khả năng của mình và chia sẻ kinh nghiệm học tập cho người khác.Việc để HS tự nhận xét về kết quả bài học của mình sẽ nâng cao khả năng nhận thức, các em biết cách đánh giá và điều chỉnh cách học của mình.HS đánh giá lẫn nhau giúp các em biết so sánh kết quả bài học của mình với các bạn khác, không những các em học tập kinh nghiệm của nhau mà còn nâng cao nhận thức thẩm mĩ, kĩ năng đánh giá, tạo môi trường học tập tích cực. 2.2. Thực trạng Mĩ thuật là một trong những môn học cần thiết cho sự phát triển cân đối, hài hòa của HS.Hiện nay môn mĩ thuật đã đưa vào chương trình học ở bậc THCS của hầu hết các nước trên thế giới.Môn Mĩ thuật là môn học độc lập có mục tiêu, chương trình, SGK, sách hướng dẫn thiết bị riêng cho dạy và học,GVđược đào tạo cơ bản, kết quả học tập của HS được đánh giá một cách nghiêm túc. 2.2.1. Thuận lợi, khó khăn Bên cạnh những thế mạnh đã có,việc dạy- học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo trong môn Mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng còn là vấn đề cần suy nghĩ : 2.2.1.1. Thuận lợi - Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. - Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật ngày càng sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được chú ý. Vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. - Khi thực hiện dạy học và đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng, GV xác định được những nội dung cơ bản, cần thiết của mỗi bài học, mức độ cần đạt cho tất cả đối tượng HS để cho bài học không khó, không dài. Chú trọng dạy sự cảm nhận Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo5
6. Vận dụng một số phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh THCS trong việc học phân môn vẽ tranh - môn mĩ thuật về cái đẹp trong mỹ thuật và trong cuộc sống, tiết học nhẹ nhàng, hấp dẫn lôi cuốn nhiều HS tích cực tham gia vào quá trình học tập. 2.2.1.2. Khó khăn Thực trạng môn Mỹ Thuật các em chưa quen cách sắp xếp bố cục trong phân môn vẽ tranh nên sắp xếp các hình mảng trong tranh chưa tốt, chưa phân rõ hình ảnh chính phụ. Học sinh chưa chịu khó sưu tầm tư liệu phục vụ cho môn học, thiếu sự sáng tạo riêng thường chỉ nhìn vào tranh mẫu có sẵn để vẽ nên bài vẽ thiếu phong phú, thiếu sinh động, thiếu đi yếu tố tạo nét riêng, nổi bật trong bài vẽ của mình. Bên cạnh đó còn một số học sinh tỏ thái độ thờ ơ với môn học vì thực tế đời sống dân trí còn nghèo,hơn 60% HS là người dân tộc thiểu số, hầu hết là con em thuần nông nên điều kiện để phụ huynh tập trung đầu tư cho học tập của các em còn hạn chế, điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần học tập của các em. Không chuẩn bị tốt về dụng cụ học tập, họa phẩm cần thiết như: Thiếu giấy vẽ, thiếu viết chì, thiếu màu vẽ, vào giờ học các em lúng túng về việc này nên tình trạng không tập trung dẫn đến bài vẽ thường chưa hoàn chỉnh, hoặc bỏ dở giữa chừng Ngoài ra điều kiện nhà trường còn thiếu thốn như : phòng học chức năng, vật mẫu, phương tiện, đồ dùng trực quan, vì thế ảnh hưởng lớn đến kết quả giảng dạy - học tập của giáo viên và học sinh. Các giờ học ngoại khóa cũng không được thực hiện do điều kiện ở thôn buôn, do tính an toàn của HS Với những thực trạng trên hầu như chưa đảm bảo được yêu cầu, nội dung, phương pháp dạy học. Bản thân tôi suy nghĩ và đưa ra quyết định nghiên cứu, học hỏi kinh nghiệm trong chuyên môn để dạy tốt môn mỹ thuật cấp THCS nói chung và phân môn vẽ tranh nói riêng vì đây là phân môn học sinh thích học nhưng chưa có được sản phẩm tốt nhất từ những tác phẩm của các em.Chưa phát huy tính chủ động, độc lập,sáng tạo của HS. 2.2.2. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động - Học sinh chưa vận dụng tốt kỹ năng thực hành của mình, không có ý tưởng cụ thể, lúng túng trong bài vẽ, thiếu sự tự tin khi làm bài, không mạnh dạn thể hiện nét vẽ trên giấy. - Chưa đổi mới trong phương pháp học của bản thân, có quan niệm vẽ bài theo kiểu sao chép, copy trong tài liệu có sẵn, Người thực hiện:Nguyễn Thị Thanh Nhàn Trường THCS Trần Hưng Đạo6